Khéo léo trong giao tiếp, ứng xử sư phạm - Một yếu tố nâng cao hiệu quả dạy học

T AM Li HOC - SINH LI HOC LUA TUOI

KHE O LEO TRON G GIA O TIEP , UN G Xt i S V PHA M -

M O T YE U T O NAN G CA O HIE U QU A DA Y HO C

O TS. VU LE HOA'

Dqy hoc la mot qua trinh tuang tac xa hoi,

bao gom cac mdi quan he da chieu, da

dien giua ngudi dqy - ngudi hoc vd ngudi

hoc - ngudi hoc; gdp phdn tqo nen «mdi trudng

tinh than" cua Idp hoc: «Giao tiep (GT) Id phuang

thuc chu yeu tdc ddng len cdc quan he cua HS.

GT giua thdy vd trd Id mdt khau quan trqng trong

qua trinh hinh thdnh nhdn each, phdt trien tinh

tich cue nhdn thuc vd tinh xd hdi cua HS trong

qua trinh hinh thdnh tap the HS" (1).

1. Td* chuc tdt hoqt ddng GT trong dqy hpc

se gdp phdn tqo nen xuc cdm, tinh cdm tich cue

giua cdc chu the dqy hpc tqo mdi trudng hpc tap

hda nhap, thdn thien, tdng cudng sy hap tdc hieu

qua giua hp gdp phdn thuc hien tdt cdc nhiem vy

dqy hpc. Vdi vai trd chu dqo cua minh (hudng

ddn cdc tuang tdc) trong dqy hoc, gido vien (GV)

cdn y thuc chu ddng the hien kT ndng GT tot, ung

xu su pham kheo leo, nhu: sy nhay ben, ndng

ddng trong GT su pham, sy cudn hut cdi md ve

phong each, su trong sdng dn can ve tinh cdm

cung vdi su xudt hien dung luc vdi nhung quyet

djnh thdng minh Idm hdi Idng ddi tdc se gdp phdn

tqo dyng niem tin, uy tin, su kinh trqng ddi vdi

ngudi hpc. A.A. Leonchiev dd nhdn manh: «Su

GT ndy tqo dieu kien tdt cho su phdt trien ddng ca

cua HS va tinh sdng tqo cua hoqt ddng hpc tap,

cho sy phdt trien dung ddn nhdn each HS, tqo nen

bdu khdng khi xuc cdm trong dqy hpc" (2).

Hdnh ddng GT, ung xu cua GV Id bieu hien

cdc yeu td tdm li, su pham, vdn hod, xd hdi, nhdn

thuc, thdi dp, tinh cdm, tinh each, kinh nghiem

sdng vd bdn fmh cd nhdn cua hp. Tdt cd duac the

hien ra ben ngodi bdng ngdn ngu (thudt ngu su

dyng, ngu dieu gipng ndi, dm luang) vd hdnh vi

phi ngdn ngu (cdc ddng tdc, dnh mdt, cu chi,

dieu bp net mat...).

2. Mdt sd kl thudt thyc hdnh GT su pham

hieu qua cua GV trong dqy hpc tren Idp

7) Ngon ngu trong GT cua GV

- Ngon tu, thuat ngu md GV su dyng trong

GT vdi ngudi hpc cdn chinh xdc, rd rdng, de hieu,

giau hinh tuang, khdng cdu ki, bdng bay nhdm

giup ngudi hpc nhanh chdng ndm bdt duac todn

bp thdng diep.

- Ngu dieu gipng noi phai the hien cdm xuc

ty nhien, phu hap vdi tfnh chdt ndi dung thdng

diep md GV mudn truyen tdi; nen cd «diem

nhdn"; tqo sy da dang trong each dien dqt vd

nhip dieu, tranh deu deu, dan dieu khien ngudi

hpc rai vdo trqng thdi dung dung, thy ddng, it

tap trung chu y; can phdn biet ngu dieu gipng

ndi khi su dyng trong nhung trudng hap khdc

nhau: ke chuyen, thdng bdo, ddt cdu hdi, gai y,

trao ddi, phdn tich, gidi thich, minh hoa, nhdn

xet hay nhdn manh...

- Am luang gipng ndi thich hap, tdc dd ndi

vua phai; thinh thoang im Idng trong khi gidng

cho ngudi hpc «ngdm"; tranh dung nhung tudem

«u", «d" Idm mat di vdn phong khoa hpc, trang

trong cua dqy hpc.

- Cdu true va logic cua loi noi cdn: 1. Trdi

chay, mach lac (ndi lien mach, luu loat vd uyen

chuyen), tranh chdp vd, true trdc, lung cung; 2. Cdu

true ngu phdp vd ngdn tu gian dj, tranh dung nhieu

cdu phuc hap, chung chung, nhieu tu ndm ngodi

vdn tu cua ngudi hpc; nen dung ft cdu, ft tu md du y,

chfnh xdc ve nghTa, Idi cd dpng, ndi dung todn ven,

tuang tdc da chieu; 3. The hien tfnh tudng minh -

phong each ndi de hieu, tu ngu vd cdu ngdn gpn cd

gidi thich vd minh hop kem theo, khdng dung Idi le

cut lun, tdi nghTa, vdng veo, dm chf (3).

2) Cac bieu hien phi ngon ngu trong GT

cua GV

Bieu hien phi ngdn ngu cua con ngudi Id cdc

bieu hien khdng Idi - bieu hien bdng ca the.

* Khoa Tam Ii - Giao due • Tnfflng Bai hpc sir pham Ha Npi

Tap chi Giao due so 236 (hi a. 4/201 oj