Khảo sát tiềm năng kháng khuẩn từ cao chiết lá cây ổi (Psidium guajava L.)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

BÁO CÁO TỔNG KẾT

ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SINH VIÊN

KHẢO SÁT TIỀM NĂNG KHÁNG KHUẨN TỪ

CAO CHIẾT LÁ CÂY ỔI (Psidium guajava L.)

Tp. Hồ Chí Minh, tháng 3 năm 2019

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

BÁO CÁO TỔNG KẾT

ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SINH VIÊN

KHẢO SÁT TIỀM NĂNG KHÁNG KHUẨN

TỪ CAO CHIẾT LÁ CÂY ỔI

(Psidium guajava L.)

Chủ nhiệm đề tài: Nguyễn Đoàn Thanh Liêm

Khoa: Công nghệ sinh học

Các thành viên: Trần Hoàng Tấn Kha

Lương Thị Cẩm Vân

Lê Thị Trúc Linh

Hà Long

Người hướng dẫn: ThS. Dương Nhật Linh

TS. Nguyễn Tấn Phát

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

THÔNG TIN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI

1. Thông tin chung:

- Tên đề tài: Khảo sát tiềm năng kháng khuẩn từ cao chiết lá cây ổi (Psidium

guajava L.)

- Sinh viên thực hiện: Nguyễn Đoàn Thanh Liêm

- Lớp: DH15SH03 Khoa: Công nghệ sinh học Năm thứ: 4 Số năm đào tạo: 4

- Người hướng dẫn: ThS. Dương Nhật Linh

TS. Nguyễn Tấn Phát

2. Mục tiêu đề tài:

Tìm ra hợp chất tự nhiên có hoạt tính sinh học trong lá cây ổi có khả năng kháng

các loại vi khuẩn gây bệnh ở người.

3. Tính mới và sáng tạo:

Hiện nay ở Việt Nam chưa có nghiên cứu nào về việc lấy hợp chất tự nhiên trong

lá cây ổi để kháng các vi khuẩn gây bệnh. Những vi khuẩn như Staphylococcus

aureus, Escherichia coli, Salmonella typhi, Pseudomonas aeruginosa đều có nguy cơ

gây nhiễm trùng bệnh viện, nhiễm trùng cộng đồng và đề kháng kháng sinh hiện nay.

Việc tìm ra hợp chất tự nhiên có hoạt tính sinh học trong lá cây ổi kháng lại những

chủng vi khuẩn này có ý nghĩa thiết thực. Trong khi trên thế giới đã có một số nghiên

cứu về khả năng kháng khuẩn của lá cây ổi như Nwankwo và cộng sự (2013),

Mohammed và cộng sự (2016) nhưng chưa có chuyên sâu và kết quả chưa thuyết

phục. Vì vậy đề tài này là hoàn toàn mới tại Việt Nam và chúng tôi quyết định thực

hiện nghiên cứu đề tài.

4. Kết quả nghiên cứu:

Chúng tôi đã thực hiện nghiên cứu khảo sát các loại dung môi từ lá cây ổi kháng

lại các vi khuẩn gây bệnh ở người như Staphylococcus aureus kháng methycillin,

Escherichia coli, Salmonella typhi, Pseudomonas aeruginosa và kết quả đạt được như

sau:

 Qua 4 loại dung môi khảo sát là nước, ethanol, hexane, diclorometan,

chúng tôi nhận thấy dung môi cho lượng cao chiết thấp nhất là hexane với hiệu suất

thu hồi là 3,88%. Dung môi ethanol cho khối lượng cao chiết cao nhất với hiệu suất

thu hồi là 46% so với các dung môi khác. Chứng tỏ dung môi ethanol có khả năng

chiết được nhiều hợp chất có trong lá cây ổi.

 Cao chiết với nước và ethanol có khả năng kháng 4 loại chủng vi khuẩn

thử nghiệm. Trong đó, cao chiết với nước có đường kính vòng kháng khuẩn với

MRSA là cao nhất (20,67 ± 1,52 mm) và cao chiết với ethanol có đường kính vòng

kháng khuẩn với MRSA là cao nhất (19,67 ± 1,15 mm). Hai cao chiết còn lại là

hexane và CH2Cl2 không có khả năng kháng khuẩn đối với 4 loại chủng vi khuẩn thử

nghiệm.

 Kết quả xác định nồng độ ức chế tối thiểu (MIC) của cao chiết cho thấy

cao chiết với nước có tác động ức chế E. coli và S.typhi ở nồng độ tối thiểu (MIC) là

6,25 mg/mL và có tác động ức chế P. aeruginosa và MRSA ở nồng độ tối thiểu (MIC)

là 3,125 mg/mL.

Qua quá trình thu nhận và lựa chọn cao chiết để xác định cấu trúc phân tử, chúng

tôi đã thu nhận được các loại cao chiết qua phương pháp chiết lỏng - lỏng là cao ethyl

axetat, cao hexane, cao nước (ethyl axetat là dung môi bán phân cực, haxane là dung

môi không phân cực và nước là dung môi phân cực mạnh) và đạt được các kết quả sau:

 Vạch của cao ethyl axetat hiện hình các chất trên bảng gel rõ hơn so với

vạch của các cao còn lại. Vì vậy cao ethyl axetat có chứa hợp chất tự nhiên nhiều hơn

các cao còn lại.

 Kết quả khảo sát khả năng kháng khuẩn của các loại cao chiết sau khi

thực hiện phương pháp chiết lỏng- lỏng là:

_ Cao hexane không có khả năng kháng khuẩn.

_ Cao nước có khả năng kháng khuẩn lần lượt là MRSA: 22.33 ± 0,57b mm,

E.coli: 20,33 ± 1,62b mm, S.typhi: 15,67 ± 0,33b mm, P.aeruginosa: 15,33 ± 0,57b

mm.

_ Cao ethyl axetat kháng vi khuẩn cao nhất lần lượt là MRSA: 31.67 ± 1,52a

mm, E.coli: 22,67 ± 1,62a mm, S. typhi: 18,00 ± 1,00a mm, P. aeruginosa: 17,67 ±

1,15a mm. Từ kết quả đó chúng tôi nhận thấy rằng khả năng kháng MRSA là cao nhất

và trong lá cây ổi sẽ có nhiều hợp chất tự nhiên bán phân cực (ethyl axetat là dung môi

bán phân cực).

5. Đóng góp về mặt kinh tế - xã hội, giáo dục và đào tạo, an ninh, quốc phòng và

khả năng áp dụng của đề tài: Lá cây ổi sẽ trở thành nguồn nguyên liệu mới cung cấp

cho việc điều chế thuốc kháng sinh hiện nay cũng như trong điều trị các bệnh nhiễm

khuẩn ở con người hiện nay.

6. Công bố khoa học của sinh viên từ kết quả nghiên cứu của đề tài (ghi rõ tên tạp

chí nếu có) hoặc nhận xét, đánh giá của cơ sở đã áp dụng các kết quả nghiên cứu (nếu

có):

Ngày tháng năm

Sinh viên chịu trách nhiệm chính

thực hiện đề tài

Nguyễn Đoàn Thanh Liêm

Nhận xét của người hướng dẫn về những đóng góp khoa học của sinh viên thực

hiện đề tài (phần này do người hướng dẫn ghi):

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................

Ngày tháng năm

Xác nhận của đơn vị

Người hướng dẫn Người hướng dẫn

Nguyễn Tấn Phát Dương Nhật Linh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

THÔNG TIN VỀ SINH VIÊN

CHỊU TRÁCH NHIỆM CHÍNH THỰC HIỆN ĐỀ TÀI

I. SƠ LƯỢC VỀ SINH VIÊN:

Họ và tên: Nguyễn Đoàn Thanh Liêm

Sinh ngày: 22 tháng 03 năm 1996

Nơi sinh: Hòa Thành Tây Ninh

Lớp: DH15SH03 Khóa: 2015-2019

Khoa: Công nghệ sinh học

Địa chỉ liên hệ: 68 Lê Thị Trung phường Phú Lợi thành phố Thủ Dầu Một tình Bình

Dương

Điện thoại: 0974465457 Email: [email protected]

II. QUÁ TRÌNH HỌC TẬP

* Năm thứ 1:

Ngành học: Công nghệ sinh học Khoa: Công nghệ sinh học

Kết quả xếp loại học tập: 6.39

Sơ lược thành tích: Trung bình

* Năm thứ 2:

Ngành học: Công nghệ sinh học Khoa: Công nghệ sinh học

Kết quả xếp loại học tập: 5.88

Sơ lược thành tích: Trung bình

* Năm thứ 3

Ngành học: Công nghệ sinh học_ Y dược Khoa: Công nghệ sinh học

Kết quả xếp loại học tập: 6.37

Sơ lược thành tích: Trung bình

Ảnh 4x6

Ngày tháng năm

Xác nhận của đơn vị Sinh viên chịu trách nhiệm chính

thực hiện đề tài

Nguyễn Đoàn Thanh Liêm

i

MỤC LỤC

DANH MỤC BẢNG .....................................................................................................iv

DANH MỤC HÌNH ......................................................................................................vi

DANH MỤC SƠ ĐỒ .................................................................................................. vii

DANH MỤC BIỂU ĐỒ............................................................................................. viii

ĐẶT VẤN ĐỀ.................................................................................................................9

PHẦN I TỔNG QUAN TÀI LIỆU............................................................................11

1.1 Tổng quan về nguyên liệu.................................................................................12

1.1.1 Sơ lược về cây ổi (Psidium guajava L.) .......................................................12

1.1.2. Nguồn gốc và sự phân bố ............................................................................13

1.1.3 Đặc điểm hình thái .......................................................................................13

1.1.4. Giá trị dinh dưỡng và thành phần hóa học của cây ổi................................15

1.2. Tổng quan về một số vi khuẩn gây bệnh ở người..........................................18

1.2.1. Staphylococcus aureus kháng methicilin (MRSA) ...................................18

1.2.2. Escherichia coli ..........................................................................................20

1.2.3. Salmonella typhi .........................................................................................21

1.2.4. Pseudomonas aeruginosa...........................................................................22

1.3. Tình hình nghiên cứu trong nước và ngoài nước ..........................................22

1.4. Khái quát về phương pháp chiết cao dược liệu .............................................24

1.4.1 Phân loại cao dược liệu: ..............................................................................24

1.4.2. Các kĩ thuật chiết dược liệu: .......................................................................25

1.5. Khái quát về phương pháp thử hoạt tính kháng khuẩn..............................27

1.5.1. Phương pháp khuếch tán.............................................................................27

1.5.2 Phương pháp pha loãng liên tiếp .................................................................29

1.6 Sắc ký bản mỏng (TCL)....................................................................................30

1.7 Phương pháp sắc ký cột ....................................................................................31

1.8 Phương pháp xác định cấu trúc .......................................................................31