Khảo Sát Thực Trạng Và Đề Xuất Giải Pháp Kỹ Thuật Nâng Cao Hiệu Quả Sấy Nứa Vầu Sản Xuất Tăm Và Chân Hương Xuất Khẩu Tại Làng Nghề Quảng Phú Cầu

1

ĐẶT VẤN ĐỀ

Ngày nay cùng với sự phát triển không ngừng của ngành chế biến lâm

sản nói chung, thì ngành chế biến lâm sản ngoài gỗ: Tre nứa, vầu,

luồng…đang rất đƣợc quan tâm và đầu tƣ không những bởi giá trị văn hoá xã

hội mà còn cả giá trị kinh tế nó mang lại.

Ở Việt Nam, tre luồng nói chung và Nứa Vầu nói riêng đƣợc biết đến là

nguyên liệu làm các mặt hàng tiểu thủ công và mĩ nghệ nhƣ: sản xuất tăm,

chân hƣơng, đũa tre các loại….Đặc điểm của ngành thủ công là năng suất

thấp, mặt hàng chủ yếu đƣợc làm bằng tay, chƣa áp dụng đƣợc các thành tựu

khoa học vào trong sản xuất.

Hiện nay, ở nƣớc ta có một số làng nghề truyền thống chuyên sản xuất

chế biến nứa vầu để sản xuất tăm và chân hƣơng, phục vụ nhu cầu sử dụng

trong nƣớc và xuất khẩu ra nƣớc ngoài đem lại giá trị kinh tế to lớn và giải

quyết rất nhiều việc làm cho ngƣời dân. Tuy nhiên, quy trình sản xuất còn tồn

tại rất nhiều vấn đề nhƣ: môi truờng ô nhiễm, thiếu máy móc…và đặc biệt là

khâu sấy nguyên liệu chƣa đƣợc đầu tƣ, chú trọng. Nứa vầu khi mới chặt hạ

còn tƣơi, muốn đƣa vào sản xuất tăm và chân hƣơng cần đƣợc làm khô. Thực

tế cho thấy, nhiều cơ sở sản xuất chƣa có lò sấy, nguyên liệu đƣợc hong phơi

tràn lan ra đƣờng gây cản trở giao thông, tốn kém diện tích. Một số cơ sở đã

trang bị đƣợc lò sấy, nhƣng chủ yếu là lò sấy thủ công với thiết bị đơn giản,

lạc hậu…Vì vậy yêu cầu cấp bách đặt ra cho các làng nghề sản xuất Tăm và

Chân hƣơng là phải nghiên cứu, đƣa ra các giải pháp kĩ thuật giúp các làng

nghề giải quyết và khắc phục những hạn chế trên.

Trƣớc thực trạng nhƣ vậy, để có thể nắm bắt tình hình một cách cụ

thể hơn và đề ra các giải pháp kĩ thuật kịp thời để nâng cao hiệu quả sấy

nứa vầu. Đƣợc sự đồng ý của Khoa Chế Biến Lâm Sản trƣờng Đại Học

Lâm Nghiệp và sự hƣớng dẫn của thầy giáo Vũ Huy Đại tôi đã tiến hành

thực hiện đề tài: “Khảo sát thực trạng và đề xuất giải pháp kĩ thuật nâng

cao hiệu quả sấy nứa vầu sản xuất tăm và chân hương xuất khẩu tại

làng nghề Quảng Phú Cầu”.

2

Chương 1

TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU

1.1 Sấy nứa vầu và sản xuất tăm hương ở Việt Nam

Ở nƣớc ta hiện nay các loại lâm sản ngoài gỗ, đặc biệt là Tre nứa, vầu

đã trở nên rất gần gũi với chúng ta nó đã đƣợc gia công chế biến thành những

mặt hàng quan trọng và rất phổ biến trong cuộc sống hàng ngày nhƣ: tăm,

đũa, chân hƣơng….Các mặt hàng sử dụng tre nứa, vầu làm nguyên liệu hết

sức đa dạng phong phú, luôn luôn thay đổi về kiểu cách hình dáng sản phẩm.

Nhƣng để cho các sản phẩm sử dụng nứa vầu làm nguyên liệu đƣợc nâng cao

chất lƣợng hay có thời gian sử dụng lâu hơn thì ngay từ đầu nứa vầu còn là

nguyên liệu chƣa đƣợc chế biến chúng ta cần bảo quản nó, nâng cao chất

lƣợng cho nó và vì thế ngành chế biến lâm sản cụ thể hơn là ngành công nghệ

sấy ra đời để đáp ứng tốt về nhu cầu đó.

Sản xuất tăm hƣơng là một nghề truyền thống có từ rất lâu đời ở nƣớc

ta, tồn tại và phát triển tới bây giờ. Có một làng nghề sản xuất chân hƣơng có

thƣơng hiệu, nổi tiếng đƣợc nhiều ngƣời biết đến đó chính là làng nghề sản

xuất tăm và chân hƣơng ở xã Quảng Phú Cầu. Hiện nay các sản phẩm tăm và

chân hƣơng của Xã đƣợc chế biến từ nứa vầu không chỉ dừng lại phục vụ nhu

cầu sử dụng trong nƣớc mà còn đang đƣợc xuất khẩu đi rất nhiều nƣớc trên

thế giới nhƣ : Canada, Ấn Độ, Trung Quốc…Vì vậy mà đòi hỏi các cơ sở sản

xuất phải không ngừng đổi mới công nghệ , trang bị thêm thiết bị máy móc,

nâng cao tay nghề cho công nhân để đáp ứng đƣợc tốt các yêu cầu của khách

hàng , tạo thƣơng hiệu để cạnh tranh trên thế giới.

Tuy nhiên giống nhƣ bao làng nghề truyền thống khác ở nƣớc ta, làng

nghề sản xuất tăm hƣơng cũng đang găp phải rất nhiều khó khăn, tồn tại rất

nhiều hạn chế và vấn đề cần giải quyết, khắc phục nhƣ: thiếu mặt bằng sản

xuất, sản xuất còn manh mún, lạc hậu, thiếu trang thiết bị máy móc, chủ yếu

đƣợc làm thủ công. Chính vì thiếu mặt bằng, thiếu lò sấy mà hiện nay nguyên

liệu khi đƣợc các cơ sở sản xuất nhập về công đoạn làm khô chủ yếu đƣợc sử

dụng là hong phơi ngoài tự nhiên, điều này dẫn đến việc nguyên liệu dễ bị

nấm mốc, thời gian hong phơi dài làm ảnh hƣởng đến chất lƣợng sản phẩm,

3

năng suất và tiến độ sản xuất. Không những vậy việc hong phơi tràn lan trên

đƣờng còn gây cản trở giao thông đi lại.

Một số cơ sở đã trang bị cho mình lò sấy nhƣng chủ yếu là lò sấy hơi

đốt thủ công, lạc hậu với phƣơng pháp này chất lƣợng Vầu nguyên liệu sau

sấy không đƣợc đảm bảo, phát sinh nhiều khuyết tật nhƣ nứt nẻ, móp méo,

màu sắc Vầu bị loang lổ làm ảnh hƣởng trực tiếp đến chất lƣợng sản phẩm

cũng nhƣ mất đi tính thẩm mỹ của nó. Đây không chỉ là tình trạng của riêng

xã Quảng Phú Cầu mà là tình trạng chung của các cơ sở sản xuất tăm hƣơng ở

nƣớc ta.

Tại trường Đại học Lâm Nghiệp Việt Nam

Một số năm gần đây, đã có một số sinh viên khoa Chế Biến Lâm Sản

tiến hành làm đề tài NCKH, luận văn tốt nghiệp tập trung vào nghiên cứu về

tre nứa, song mây:

- Nghiên cứu Công Nghệ Sấy nguyên liệu tre dạng ống làm đồ thủ công

mỹ nghệ

- Xây dựng quy trình quản lý chất lƣợng bảo quản tre nứa bằng các

phƣơng pháp ngâm tẩm hoá chất.

- Nghiên cứu kỹ thuật bảo quản tre dùng trong xây dựng

Song tất cả mới chỉ dừng lại ở việc nghiên cứu về sấy tre nứa, chứ chƣa

đề cập đến thực trạng sấy và đi sâu tìm ra các hạn chế để đƣa ra các giải pháp

nâng cao hiệu quả sấy Nứa Vầu.

1.2. Mục tiêu của đề tài

 Mục tiêu tổng quan của đề tài.

- Tìm hiểu đƣợc thực trạng sấy nứa vầu sản xuất tăm và chân hƣơng

xuất khẩu tại làng nghề Quảng Phú Cầu, từ đó đƣa ra các biện pháp kĩ thuật

nâng cao hiệu quả sản xuất cho các cơ sở sản xuất tăm và chân hƣơng ở xã

Quảng Phú Cầu

 Mục tiêu cụ thể của đề tài.

- Khảo sát đƣợc thực trạng hong phơi và sấy nứa vầu tại các cơ sở sản

xuất tăm hƣơng

4

- Khảo sát đƣợc công nghệ sản xuất tăm hƣơng tại làng nghề Quảng

Phú Cầu

- Đề xuất đƣợc các giải pháp kĩ thuật để nâng cao hiệu quả hong phơi

và sấy nứa vầu sản xuất tăm hƣơng

1.3 Vật liệu nghiên cứu

- Loại nguyên liệu: nứa, vầu đƣợc chuyển về từ Thanh Hoá.Nghệ An,

Hà Tĩnh….

- Sản phẩm: tăm và chân hƣơng xuất khẩu

1.4 Phạm vi nghiên cứu của đề tài

- Khảo sát tại địa phƣơng các khâu công nghệ, sấy, hong phơi nguyên liệu

- Địa điểm: 1 số cơ sở sản xuất tăm và chân hƣơng xuất khẩu tại xã

Quảng Phú Cầu - Ứng Hòa - Hà Nội

1.5. Nội dung nghiên cứu

Khoá luận đề cấp đến các nội dung sau đây:

- Thực trạng hong phơi nguyên liệu

- Thực trạng sấy tại các cơ sở sản xuất

- Thực trạng công nghệ sản xuất tăm và chân hƣơng xuất khẩu

- Đề xuất các giải pháp kĩ thuật nâng cao hiệu quả sấy nứa vầu

1.6. Phương pháp nghiên cứu

Các phƣơng pháp đƣợc sử dụng trong quá trình nghiên cứu đó là:

- Phƣơng pháp khảo sát thực tế: qua khảo sát thực tế tại cơ sở sản xuất

tăm và chân hƣơng xuất khẩu tại xã Quảng Phú cầu - Huyện Ứng Hòa -

Thành Phố Hà Nội.

- Phƣơng pháp phân tích, tổng hợp và kế thừa giữa logic và thực tế, tƣ

duy logic

- Phƣơng pháp chuyên gia: dựa trên cơ sở những tài liệu, văn bản pháp

lý, các công trình khoa học có liên quan đến vấn đề nghiên cứu và khu vực

nghiên cứu…phƣơng pháp sử dụng thông qua tham khảo ý kiến của các

chuyên gia, cán bộ có kinh nghiệm. Tìm ra hƣớng khắc phục xấu, phƣơng

pháp này đƣợc sử dụng khi đi khảo sát thực tế.