Khảo sát thực trạng các bộ thí nghiệm thuộc chương trình vật lí lớp 12 – thpt tại một số trường thpt trên địa bàn tỉnh quảng nam.

Khoa vật lý Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: ThS. Nguyễn Nhật Quang 1 SVTH: Nguyễn Phan Thị Thùy Trang

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA VẬT LÝ

----------

NGUYỄN PHAN THÙY TRANG

Khảo sát thực trạng các bộ thí nghiệm thuộc chương

trình Vật lí lớp 12 – THPT tại một số trường THPT

trên địa bàn tỉnh Quảng Nam

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

SƯ PHẠM VẬT LÝ

Khoa vật lý Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: ThS. Nguyễn Nhật Quang 2 SVTH: Nguyễn Phan Thị Thùy Trang

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này, tôi xin chân thành tỏ lòng biết ơn sâu

sắc đến ThS. Nguyễn Nhật Quang, người đã tận tình hướng dẫn tôi trong suốt quá trình

làm khóa luận tốt nghiệp.

Tôi cũng xin chân thành cảm ơn quý Thầy, Cô trong khoa Vật lý, trường Đại học

Sư phạm – Đại học Đà Nẵng đã tận tình truyền đạt kiến thức trong 4 năm học tập. Với

vốn kiến thức được tiếp thu trong quá trình học không chỉ là nền tảng cho quá trình

nghiên cứu mà còn là hành trang quý báu để tôi bước vào đời một cách vững chắc và

tự tin.

Tôi cũng xin tỏ lòng biết ơn đến sự ủng hộ của gia đình, bạn bè những người thân

yêu luôn là chỗ dựa vững chắc cho tôi.

Cuối cùng, tôi xin kính chúc quý Thầy, Cô, gia đình và bạn bè dồi dào sức khỏe và

thành công.

Đà Nẵng, ngày 14 tháng 5 năm 2012

Sinh viên thực hiện

Nguyễn Phan Thị Thùy Trang

Khoa vật lý Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: ThS. Nguyễn Nhật Quang 3 SVTH: Nguyễn Phan Thị Thùy Trang

MỤC LỤC

Mở đầu .......................................................................................................................................... 4

1. Lời mở đầu............................................................................................................................. 4

2. Mục đích của đề tài ............................................................................................................... 4

3. Phạm vi nghiên cứu .............................................................................................................. 4

4. Nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................................................................... 4

5. Phương pháp nghiên cứu...................................................................................................... 5

6. Những đóng góp của luận văn............................................................................................. 5

7. Bố cục của đề tài ................................................................................................................... 5

Nội dung................................................................................................................................ ........6

Chương I. Tổng quan về chương trình Vật lý lớp 12........................................................ 6

A. Chương trình Vật lý lớp 12 cơ bản ................................................................................... 6

B. Chương trình Vật lý lớp 12 nâng cao .............................................................................14

Chương II: Khảo sát thực trạng các bộ thí nghiệm Vật lý lớp 12 hiện đang sử dụng

tại các trường THPT trên địa bàn tỉnh Quảng Nam ........................................................22

A. Mục tiêu khảo sát.............................................................................................................22

1. Khảo sát thực trạng chung về cơ sở vật chất của trường THPT trang thiết bị phục

vụ cho công tác dạy học bộ môn Vật lý...................................................................................22

2.Khảo sát liên quan đến vấn đề về công tác quản lý phòng thí nghiệm ........................22

3. Đề xuất một số giải pháp để thay đổi, cải tiến nhằm nâng cao chất lượng các bộ thí

nghiệm đang được sử dụng ở các trường THPT, nâng cao kĩ năng dạy học cho giáo

viên, tạo điều kiện cho học sinh nắm vững lý thuyết và rèn luyện kĩ năng thực hành ......23

B. Kết quả khảo sát thiết bị thí nghiệm Vật lý lớp 12 tại các trường THPT ở

Quảng Nam ................................................................................................................................23

I. Kết quả khảo sát thiết bị thí nghiệm Vật lý lớp 12 tại trường THPT A.............23

1.1 Thực trạng phòng thí nghiệm Vật lí tại trường THPT A..........................................23

1.2. Danh mục các bộ thí nghiệm Vật lí lớp 12 đang sử dụng tại trường THPT A...25

II. Kết quả khảo sát thiết bị thí nghiệm Vật lý lớp 12 tại trường THPT B ...........28

2.1 Thực trạng phòng thí nghiệm Vật lí tại trường THPT B.........................................28

2.2. Danh mục các bộ thí nghiệm Vật lí lớp 12 đang sử dụng tại trường THPT B....31

Khoa vật lý Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: ThS. Nguyễn Nhật Quang 4 SVTH: Nguyễn Phan Thị Thùy Trang

III. Kết quả khảo sát thiết bị thí nghiệm Vật lý lớp 12 tại trường THPT C...........33

3.1 Thực trạng phòng thí nghiệm Vật lí tại trường THPT C ...........................................33

3.2. Danh mục các bộ thí nghiệm Vật lí lớp 12 hiện đang sử dụng tại trường C..........37

Chương III: Một số giải pháp nhằm khắc phục và nâng cao hiệu quả sử dụng thiết

bị thí nghiệm..............................................................................................................................39

3.1. Các giải pháp về công tác quản lý.................................................................................39

3.1.1. Về phía ban lãnh đạo nhà trường ..........................................................................39

3.1.2. Về phía cán bộ quản lý phòng thí nghiệm ...........................................................39

3.1.3. Về phía phòng thí nghiệm......................................................................................39

3.1.4. Về phía giáo viên ....................................................................................................40

3.1.5. Về phía học sinh......................................................................................................40

3.2. Các giải pháp về thiết bị thí nghiệm........................................................................41

3.2.1. Đối với thiết bị dùng chung ...................................................................................41

3.2.2. Đối với thí nghiệm thực hành ................................................................................43

3.2.3. Đối với thí nghiệm biểu diễn .................................................................................48

3.2.4. Kết quả thí nghiệm thực hành................................................................................62

Kết luận.......................................................................................................................................67

Tài liệu tham khảo....................................................................................................................69

Phụ lục ........................................................................................................................................70

Khoa vật lý Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: ThS. Nguyễn Nhật Quang 5 SVTH: Nguyễn Phan Thị Thùy Trang

MỞ ĐẦU

1. Lời mở đầu

Sự nghiệp giáo dục đã và đang được Đảng, Nhà nước và toàn xã hội quan tâm. Vì vậy,

ngành giáo dục đã có những chính sách, chiến lược tác động lên những thế hệ tương lai

của đất nước ngay khi họ còn ngồi trên ghế nhà trường.

Tuy nhiên, hiện nay phần lớn học sinh chưa ý thức được sự cần thiết của việc vận dụng

kiến thức và chưa chú ý đến khả năng thực hành vẫn còn học theo lối truyền thống. Bên

cạnh đó, nhiều giáo viên trong quá trình lên lớp vẫn chưa coi trong vấn đề này, hoặc do

thời gian lên lớp còn hạn chế hoặc do một số nguyên nhân khách quan khác nên không

có điều kiện tiến hành thí nghiệm biểu diễn cho học sinh quan sát. Từ đó làm cho giờ

học còn khô khan, học sinh thiếu hứng thú không phát huy được tính tích cực sáng tạo,

không rèn luyện và phát triển được tư duy sáng tạo cho học sinh.

Để có cái nhìn tổng quan về thực trạng phương tiện dạy học Vật lí tại các trường phổ

thông tôi đã chọn đề tài khóa luận tốt nghiệp: “Khảo sát thực trạng các bộ thí nghiệm

thuộc chương trình Vật lí lớp 12 – THPT tại một số trường THPT trên địa bàn

tỉnh Quảng Nam”

2. Mục đích của đề tài

- Nghiên cứu thực trạng chung về tình hình cơ sở vật chất, thiết bị thí nghiệm dạy học

Vật lí tại các trường THPT trên địa bàn tỉnh Quảng Nam

- Khảo sát về công tác quản lý và tiến hành làm thí nghiệm để tìm ra nguyên nhân hư

hỏng

- Đề xuất một số biện pháp khắc phục nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng của thiết bị thí

nghiệm.

3. Phạm vi nghiên cứu

Đề tài là tập trung khảo sát nghiên cứu các bộ thí nghiệm lớp 12 hiện đang sử dụng tại

một số trường THPT trên địa bàn tỉnh Quảng Nam như: trường THPT A, trường THPT

B, trường THPT C

4. Nhiệm vụ nghiên cứu

- Nghiên cứu cơ sở lí thuyết của các thí nghiệm Vật lí trong dạy học Vật lí.

- Nghiên cứu thực trạng các thiết bị thí nghiệm tại các trường Phổ thông.

Khoa vật lý Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: ThS. Nguyễn Nhật Quang 6 SVTH: Nguyễn Phan Thị Thùy Trang

- Tiến hành làm thí nghiệm nhằm tìm ra nguyên nhân hư hỏng, đề ra biện pháp khắc

phục.

5. Phương pháp nghiên cứu:

- Phương pháp nghiên cứu lí luận: Nghiên cứu các tài liệu về phương pháp dạy học Vật

lí trong trường phổ thông, những tài liệu liên quan trong chương trình Vật lí phổ thông,

tài liệu hướng dẫn sử dụng các thiết bị thí nghiệm tại trường đại học Sư phạm (ĐHSP).

- Phương pháp nghiên cứu thực nghiệm sư phạm: Tiến hành thí nghiệm ở trường THPT

và trường ĐHSP, từ kết quả thí nghiệm kết hợp với quá trình quan sát thực nghiệm rút

ra được những kết luận và hướng dẫn sư phạm cần thiết.

- Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia: Tham khảo ý kiến của các giáo viên Phổ thông để

nắm bắt thực trạng của trang thiết bị và việc sử dụng các thiết bị trong quá trình dạy học

trong Vật lí ở trường Phổ thông.

6. Đóng góp của khóa luận

Đề tài khóa luận tốt nghiệp là cơ sở để tôi có thể xây dựng và hoàn thiện các bài thí

nghiệm Vật lí khi về giảng dạy ở trường phổ thông. Ngoài ra, đề tài còn có thể là tài

liệu tham khảo cho các giáo viên, học sinh, sinh viên khi giảng dạy và học tập cũng như

khi tiến hành các thí nghiệm liên quan. Đó chính là đóng góp của đề tài mà tôi thực

hiện

7. Bố cục của đề tài

Cấu trúc và nội dung của đề tài bao gồm 3 phần: Mở bài, Nội dung, Kết luận.

Trong đó phần nội dung có 3 chương:

- Chương I. Tổng quan về chương trình Vật lí lớp 12.

- Chương II. Khảo sát thực trạng các bộ thí nghiệm Vật lí 12 hiện đang sử dụng tại

các trường THPT trên địa bàn tỉnh Quảng Nam.

- Chương III. Đề xuất một số giải pháp nhằm khắc phục và nâng cao hiệu quả của

việc sử dụng thiết bị thí nghiệm

Khoa vật lý Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: ThS. Nguyễn Nhật Quang 7 SVTH: Nguyễn Phan Thị Thùy Trang

NỘI DUNG

CHƯƠNG I. TỔNG QUAN VỀ CHƯƠNG TRÌNH VẬT LÝ LỚP 12

A. CHƯƠNG TRÌNH VẬT LÝ 12 CƠ BẢN

PHẦN I: CƠ HỌC

Chương I: DAO ĐỘNG CƠ

§1. Dao động điều hoà.

§2. Con lắc lò xo

§3. Con lắc đơn

§4. Dao động tắt dần. Dao động cưỡng bức

§5. Tổng hợp hai dao động điều hào cùng phương, cùng tần số

Phương pháp giản đồ Frex-nen

§6. Thực hành: Khảo sát thực nghiệm các định luật dao động của con lắc đơn

I. Chuẩn kiến thức, kĩ năng

1.1. Kiến thức:

- Phát biểu được định nghĩa dao động điều hoà.

- Nêu được li độ, biên độ, tần số, chu kì, pha, pha ban đầu là gì.

- Nêu được quá trình biến đổi năng lượng trong dao động điều hoà.

- Viết được phương trình động lực học và phươngg trình dao động điều hoà của

con lắc lò xo và con lắc đơn.

- Viết được công thức tính chu kì (hoặc tần số) dao động điều hoà của con lắc lò

xo và con lắc đơn. Nêu được ứng dụng của con lắc đơn trong việc xác định gia tốc rơi

tự do.

- Trình bày được nội dung của phương pháp giản đồ Frex-nen

- Nêu được cách sử dụng phương pháp giản đồ Frex-nen để tổng hợp hai dao động

điều hoà cùng phương dao động và cùng tần số.

- Nêu được dao động riêng, dao động tắt dần, dao động cưỡng bức là gì.

- Nêu được điều kiện xảy ra hiện tượng cộng hưởng.

- Nêu được các đặc điểm của dao động tắt dần, dao động cưỡng bức, dao động duy

trì.

1.2. Kĩ năng