Khảo sát thể tích tồn lưu dạ dày trước gây mê trên bệnh nhân có bệnh lí mạn tính

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ĐẠI HỌC Y DƢỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

-----------------

THÂN HOÀNG AN

KHẢO SÁT THỂ TÍCH TỒN LƢU DẠ DÀY TRƢỚC

GÂY MÊ TRÊN BỆNH NHÂN CÓ BỆNH LÍ MẠN TÍNH

LUẬN VĂN CHUYÊN KHOA CẤP II

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – NĂM 2021

.

.

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ĐẠI HỌC Y DƢỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

-----------------

THÂN HOÀNG AN

KHẢO SÁT THỂ TÍCH TỒN LƢU DẠ DÀY TRƢỚC

GÂY MÊ TRÊN BỆNH NHÂN CÓ BỆNH LÍ MẠN TÍNH

LUẬN VĂN CHUYÊN KHOA CẤP II

CHUYÊN NGÀNH: GÂY MÊ HỒI SỨC

MÃ SỐ: CK 62 72 33 01

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

TS. PHẠM VĂN ĐÔNG

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – NĂM 2021

.

.

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi. Các số liệu và kết

quả trình bày trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong

bất kỳ công trình nghiên cứu khoa học nào khác.

Tác giả luận văn

Thân Hoàng An

.

.

MỤC LỤC

Trang

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT...........................................................................i

DANH MỤC ĐỐI CHIẾU ANH VIỆT.........................................................ii

DANH MỤC BẢNG.......................................................................................iii

DANH MỤC HÌNH........................................................................................iv

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ........................................................................... 3

CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU........................................................ 4

1.1. Sinh lý làm trống dạ dày ............................................................................ 4

1.1.1. Yếu tố điều hòa thoát thức ăn ở dạ dày................................................4

1.1.2. Quá trình thoát dịch dạ dày..................................................................5

1.1.3. Bất thường trong quá trình làm trống dạ dày ở bệnh nhân béo phì, đái

tháo đường và suy thận mạn ..........................................................................7

1.2. Siêu âm đánh giá thể tích tồn lưu dạ dày ................................................. 11

1.2.1. Khái niệm về thể tích tồn lưu dạ dày .................................................11

1.2.2. Lợi thế của siêu âm trong đánh giá thể tích tồn lưu dạ dày...............12

1.2.3. Quy trình thực hiện và các thông số đánh giá dựa vào siêu âm ........13

1.2.4. Phân tầng nguy cơ hít sặc trước phẫu thuật dựa vào siêu âm đánh giá

thể tích tồn lưu dạ dày..................................................................................23

1.3. Tình hình nghiên cứu trên thế giới và trong nước ................................... 26

1.3.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới.....................................................26

1.3.2. Tình hình nghiên cứu trong nước.......................................................29

CHƢƠNG 2: ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU......... 32

2.1. Thiết kế nghiên cứu.................................................................................. 32

.

.

2.2. Đối tượng nghiên cứu............................................................................... 32

2.2.1. Dân số nghiên cứu..............................................................................32

2.2.2. Dân số chọn mẫu................................................................................32

2.2.3. Tiêu chuẩn nhận bệnh ........................................................................32

2.2.4. Tiêu chuẩn loại trừ .............................................................................33

2.3. Cỡ mẫu ..................................................................................................... 33

2.4. Phương pháp chọn mẫu............................................................................ 34

2.5. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 34

2.5.1. Chuẩn bị bệnh nhân............................................................................34

2.5.2. Chuẩn bị phương tiện.........................................................................34

2.5.3. Các bước thực hiện ............................................................................35

2.6. Biến số nghiên cứu................................................................................... 38

2.6.1. Biến số chính......................................................................................38

2.6.2. Biến số phụ.........................................................................................38

2.6.3. Biến số nền và biến số kiểm soát.......................................................39

2.6.4. Định nghĩa biến số .............................................................................39

2.7. Phương pháp thu thập số liệu................................................................... 42

2.8. Phương pháp xử lí số liệu ........................................................................ 42

2.9. Vấn đề y đức ............................................................................................ 43

CHƢƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ................................................... 45

3.1. Các đặc điểm chung của mẫu nghiên cứu................................................ 45

3.1.1. Đặc điểm bệnh nhân...........................................................................45

3.1.2. Đặc điểm gây mê phẫu thuật..............................................................46

3.2. Các đặc điểm liên quan thể tích tồn lưu dạ dày ....................................... 48

3.2.1. Thể tích tồn lưu dạ dày trước gây mê ................................................48

3.3. Các đặc điểm liên quan cảm giác không thoải mái trước gây mê của bệnh

nhân ................................................................................................................. 51

3.3.1. Mức độ khát trước gây mê và sau phẫu thuật 2 giờ...........................51

.

.

3.3.2. ức độ đ i trước gây mê và sau phẫu thuật 2 giờ ............................53

CHƢƠNG 4: BÀN LUẬN ............................................................................ 55

4.1. Đặc điểm bệnh nhân................................................................................. 55

4.2. Đánh giá thể tích dịch dạ dày................................................................... 57

4.2.1. Thể tích tồn lưu dạ dày giữa các nhóm trong nghiên cứu .................57

4.2.2. Thể tích tồn lưu dạ dày ở bệnh nhân béo phì.....................................59

4.2.3. Thể tích tồn lưu dạ dày ở bệnh nhân suy thận ...................................62

4.2.4. Thể tích tồn lưu dạ dày ở nhóm bệnh nhân bị đái tháo đường ..........65

4.3. Cảm giác không thoải mái trước gây mê ................................................. 68

4.3.1. Mức độ khát trước gây mê .................................................................68

4.3.2. Mức độ đ i trước gây mê...................................................................70

4.4. Ưu điểm và hạn chế nghiên cứu............................................................... 71

4.4.1. Ưu điểm..............................................................................................71

4.4.2. Hạn chế...............................................................................................71

KẾT LUẬN.................................................................................................... 72

KIẾN NGH ................................................................................................... 73

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

.

.

i

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Tiếng Việt

TTTLDD: Thể tích tồn lưu dạ dày

Tiếng Anh

ASA: American Society of Anesthesiologists

BMI: Body mass index

CSA: Cross-sectional area

ECG: Electrocardiography

ERAS: Enhanced Recovery After Surgery

MRI: Magnetic Resonance Imaging

SpO2: Saturation pulse O2

TOF: Train of four

VAS: Visual Analogue Scale

.

.

ii

DANH MỤC ĐỐI CHIẾU ANH VIỆT

American Society of Anesthesiologists Hiệp hội các nhà gây mê Hoa Kỳ

Body mass index Chỉ số khối cơ thể

Cross-sectional area Diện tích mặt phẳng cắt ngang

Electrocardiography Điện tâm đồ

Enhanced Recovery After Surgery Hồi phục sớm sau mổ

Magnetic Resonance Imaging Cộng hưởng từ

Saturation pulse O2

Độ bão hòa oxy đo bằng phương

pháp mạch nẩy

Train of four Kích thích chuỗi bốn

Visual Analogue Scale Thang điểm đánh giá bằng mắt

.

.

iii

DANH MỤC BẢNG

Bảng 1.1. Đánh giá tính chất dịch hang vị trên siêu âm [45].......................... 19

Bảng 2.1. Đánh giá tính chất dịch hang vị trên siêu âm áp dụng trong nghiên

cứu................................................................................................................... 36

Bảng 3.1. Đặc điểm bệnh nhân của nghiên cứu (n = 100).............................. 45

Bảng 3.2. Đặc điểm gây mê phẫu thuật của nghiên cứu (n = 100)................. 47

Bảng 3.3. Phân độ Perlas................................................................................. 48

Bảng 3.4. Diện tích cắt ngang hang vị và thể tích tồn lưu dạ dày trong nghiên

cứu................................................................................................................... 49

Bảng 3.5. So sánh mức độ khát trước gây mê và sau phẫu thuật 2 giờ .......... 52

Bảng 3.6. So sánh mức độ đ i trước gây mê và sau phẫu thuật 2 giờ............ 53

Bảng 4.1. Mức độ khát trong các nghiên cứu ................................................. 69

.

.