Khảo sát nguyên nhân của tràn dịch màng phổi ở người cao tuổi

1

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ĐẠI HỌC Y DƢỢC TP HỒ CHÍ MINH

-----------------

ĐẶNG ĐỒNG QUỐC CHÍ

KHẢO SÁT NGUYÊN NHÂN CỦA

TRÀN DỊCH MÀNG PHỔI Ở NGƢỜI CAO TUỔI

LUẬN VĂN THẠC SĨ Y HỌC

Tp Hồ Chí Minh – Năm 2016

Bản quyền tại liệu thuộc về Thư viện Đại Học Y Dược TP. HCM.

.

2

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ĐẠI HỌC Y DƢỢC TP HỒ CHÍ MINH

-----------------

ĐẶNG ĐỒNG QUỐC CHÍ

KHẢO SÁT NGUYÊN NHÂN CỦA

TRÀN DỊCH MÀNG PHỔI Ở NGƢỜI CAO TUỔI

Chuyên ngành: Nội khoa (Lão khoa)

Mã số: 60 72 01 40

Luận văn Thạc sĩ Y học

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:

PGS. TS. LÊ THỊ KIM NHUNG

Tp Hồ Chí Minh – Năm 2016

Bản quyền tại liệu thuộc về Thư viện Đại Học Y Dược TP. HCM.

.

3

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng bản thân tôi.

Các số liệu, kết quả trong luận văn này là trung thực và chƣa từng đƣợc ai

công bố trong bất kỳ công trình nào khác.

Tác giả

Đặng Đồng Quốc Chí

Bản quyền tại liệu thuộc về Thư viện Đại Học Y Dược TP. HCM.

.

4

MỤC LỤC

Trang

Trang phụ bìa

Lời cam đoan

Mục lục

Danh mục các chữ viết tắt

Danh mục các bảng

Danh mục các hình, biểu đồ, sơ đồ

ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................ 1

MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ......................................................................... 3

Chƣơng 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU .......................................................... 4

1.1. Vài nét về giải phẫu, mô học, sinh lý và sinh lý bệnh màng phổi .......... 4

1.2. Nguyên nhân gây TDMP ......................................................................... 6

1.3. Tiếp cận chẩn đoán nguyên nhân TDMP dịch tiết................................... 11

1.4. Một số nghiên cứu có liên quan đến đề tài luận văn................................ 19

Chƣơng 2. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............. 23

2.1. Đối tƣợng nghiên cứu............................................................................... 23

2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu.......................................................................... 25

Bản quyền tại liệu thuộc về Thư viện Đại Học Y Dược TP. HCM.

.

5

Chƣơng 3. KẾT QUẢ.................................................................................... 33

3.1. Đặc điểm chung của đối tƣợng nghiên cứu ............................................. 33

3.2. Nguyên nhân TDMP dịch tiết thƣờng gặp............................................... 36

3.3. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng TDMP............................................ 38

3.4. Giá trị sinh thiết màng phổi mù ............................................................... 49

Chƣơng 4. BÀN LUẬN................................................................................. 54

4.1. Đặc điểm chung của đối tƣợng nghiên cứu ............................................. 54

4.2. Nguyên nhân TDMP ................................................................................ 56

4.3. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng TDMP............................................ 58

4.4. Giá trị sinh thiết màng phổi mù ............................................................... 68

NHỮNG HẠN CHẾ CỦA NGHIÊN CỨU................................................. 74

KẾT LUẬN.................................................................................................... 75

KIẾN NGHỊ................................................................................................... 76

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

Phụ lục 1. Một số tiêu chuẩn chẩn đoán

Phụ lục 2. Mẫu bệnh án nghiên cứu

Phụ lục 3. Danh sách bệnh nhân tham gia nghiên cứu

Bản quyền tại liệu thuộc về Thư viện Đại Học Y Dược TP. HCM.

.

6

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Chữ viết tắt Nghĩa của từ viết tắt

AFB Acid fast Bacillus: Trực khuẩn kháng acid

BN Bệnh nhân

CS Cộng sự

DMP Dịch màng phổi

MP Màng phổi

TDMP Tràn dịch màng phổi

STMP Sinh thiết màng phổi

STXTN Sinh thiết xuyên thành ngực

UTTMPAT U trung mạc màng phổi ác tính

Bản quyền tại liệu thuộc về Thư viện Đại Học Y Dược TP. HCM.

.

2

DANH MỤC CÁC BẢNG

Trang

Bảng 1.1. Đặc điểm DMP của dịch thấm và dịch tiết ................................ 17

Bảng 3.2. Tuổi trung bình theo giới và nguyên nhân TDMP..................... 34

Bảng 3.3. Tiền sử bệnh lý liên quan ........................................................... 35

Bảng 3.4. Tiền sử bệnh lý liên quan ở nhóm TDMP do lao....................... 35

Bảng 3.5. Lí do nhập viện theo tuổi trong nhóm TDMP do lao................. 37

Bảng 3.6. Đặc điểm lâm sàng thƣờng gặp................................................. 38

Bảng 3.7. Đặc điểm lâm sàng theo tuổi ở nhóm TDMP ác tính................. 38

Bảng 3.8. Đặc điểm lâm sàng theo tuổi ở nhóm TDMP do lao ................. 39

Bảng 3.9. Vị trí và mức độ TDMP trên X quang qui ƣớc .......................... 40

Bảng 3.10. Vị trí và mức độ TDMP trên X quang ở nhóm TDMP do lao. 40

Bảng 3.11. Tổn thƣơng đi kèm trên X quang qui ƣớc............................... 41

Bảng 3.12. Tổn thƣơng đi kèm trên siêu âm màng phổi ............................ 41

Bảng 3.13. Tổn thƣơng trên siêu âm MP theo tuổi trong TDMP ác tính... 41

Bảng 3.14. Hình ảnh tổn thƣơng trên CT scan ngực.................................. 42

Bảng 3.15. Màu sắc DMP........................................................................... 42

Bản quyền tại liệu thuộc về Thư viện Đại Học Y Dược TP. HCM.

.

3

Bảng 3.16. Giá trị trung bình các xét nghiệm DMP................................. 43

Bảng 3.17. Giá trị trung bình các xét nghiệm DMP TDMP ác tính......... 43

Bảng 3.18. Giá trị trung bình các xét nghiệm DMP trong TDMP do lao . 44

Bảng 3.19. Kết quả xét nghiệm tế bào học DMP ....................................... 44

Bảng 3.20. Giá trị trung bình của dấu ấn viêm........................................... 45

Bảng 3.21. Giá trị trung bình của dấu ấn viêm ở TDMP ác tính................ 45

Bảng 3.22. Giá trị trung bình của dấu ấn viêm ở TDMP do lao ................ 46

Bảng 3.23. Giá trị trung bình của các dấu ấn ung thƣ................................ 46

Bảng 3.24. Đặc điểm các xét nghiệm máu khác......................................... 47

Bảng 3.25. Đặc điểm huyết học ở nhóm TDMP do lao ............................. 48

Bảng 3.26. Các phƣơng pháp chẩn đoán nguyên nhân TDMP ác tính ...... 49

Bảng 3.27. Các phƣơng pháp chẩn đoán xác định TDMP do lao .............. 49

Bảng 3.28. Kết quả STMP mù TDMP ác tính ở nhóm <60 tuổi................ 50

Bảng 3.29. Kết quả STMP mù TDMP ác tính ở nhóm ≥60 tuổi................ 51

Bảng 3.30. Kết quả STMP mù TDMP do lao ở nhóm <60 tuổi................. 51

Bảng 3.31. Kết quả STMP mù TDMP do lao ở nhóm ≥60 tuổi................. 52

Bảng 4.32. Các nghiên cứu về TDMP do lao và ung thƣ tại Tp HCM...... 57

Bản quyền tại liệu thuộc về Thư viện Đại Học Y Dược TP. HCM.

.

4

Bảng 4.33. So sánh đặc điểm mô bệnh học với các nghiên cứu khác........ 71

Bảng 4.34. So sánh tai biến với các nghiên cứu khác ................................ 72

Bản quyền tại liệu thuộc về Thư viện Đại Học Y Dược TP. HCM.

.