Khảo sát hiện tượng từ đạo hạnh ở hà nội (qua truyện kể và lễ hội)

1

Khảo sát hiện tượng Từ Đạo Hạnh ở Hà Nội

(Qua truyện kể và lễ hội)

Vũ Thị Huế

Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn; Khoa Văn học

Chuyên ngành: Văn học Dân gian; Mã số: 60 22 01 25

Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Nguyệt

Năm bảo vệ: 2012

Abstract. Tổng quan về vùng văn hóa Hà Nội, Hà Tây (cũ) và nguồn gốc của hiện

tượng Từ Đạo Hạnh. Tìm hiểu về con người và cuộc đời Từ Đạo Hạnh. Khảo sát

truyền thuyết, lễ hội về Từ Đạo Hạnh.

Keywords. Văn học dân gian; Văn hóa dân gian; Hà Nội; Lễ hội

Content.

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Từ Đạo Hạnh (? - 1117) tục gọi là đức Thánh Láng, Thánh Từ, là một thiền sư

nổi tiếng Việt Nam thời nhà Lý. Cuộc đời ông được ghi lại dưới nhiều màu sắc huyền

thoại. Ông là một trong những hiện tượng văn hóa chứa nhiều nghịch lý.

Từ Đạo Hạnh được biết đến không chỉ là một thiền sư, ông còn là một danh nhân văn hóa

- lịch sử, một tác giả văn học. Ông có tên húy (Từ Lộ), cha ông là Từ Vinh, mẹ ông là bà Tăng

Thị Loan. Quê ông tại hương Yên Lãng, nay thuộc phường Láng Thượng, quận Đống Đa, Hà

Nội. Từ một con người xác thực, Từ Đạo Hạnh đã chuyển hóa dần thành nhân vật thần linh,

truyền thuyết, nhân vật của truyện cổ tích. Ông được tôn vinh vào hàng Thánh, Thánh Láng,

thánh Từ Đạo Hạnh, tương truyền ông có phép thần thông, thác sinh làm vua Lý Thần Tông

(1128 - 1138), sau còn là hậu thân Lê Thần Tông (1619 - 1643).

Tìm hiểu truyền thuyết về Từ Đạo Hạnh, chúng tôi muốn lý giải con đường dân

gian hóa, Phật thoại hóa từ hiện tượng Từ Đạo Hạnh, để thấy được sự đặc biệt của

hiện tượng này trong văn học dân gian.

Hiện tượng Từ Đạo Hạnh không chỉ được lưu truyền trong truyền thuyết mà còn

tồn tại trong những lễ hội dân gian cho tới ngày nay. Lễ hội chùa Láng, lễ hội chùa Thầy

(Hà Nội) là hai lễ hội lớn về Từ Đạo Hạnh.

Trong giai đoạn hiện nay, việc gìn giữ và phát triển văn hóa dân gian rất quan trọng. Vì

vậy một vấn đề đặt ra là cần phải tìm hiểu các nhân vật dân gian, thông qua các văn bản

truyện kể, song song với việc tìm hiểu qua đời sống tâm linh của người dân, cụ thể là qua

các lễ hội dân gian. Khảo sát hiện tượng Từ Đạo Hạnh ở hai phương diện truyền thuyết và

lễ hội, giúp cho chúng ta hiểu rõ hơn một trong những đặc trưng của văn học dân gian, đó