KHÁI QUÁT VỀ LỊCH SỬ NƯỚC MỸ - CHIẾN TRANH VÀ CÁC QUYỀN TRUNG LẬP doc

KHÁI QUÁT VỀ LỊCH SỬ NƯỚC MỸ

CHIẾN TRANH VÀ CÁC QUYỀN TRUNG LẬP

Đối với công chúng Mỹ, cuộc chiến tranh bùng nổ ở châu Âu vào năm 1914 - khi

quân đội Đức - áo - Hung tấn công Anh-Pháp-Nga - đã gây nên một cú sốc. Lúc

đầu, cuộc chiến ấy có vẻ như ở rất xa nước Mỹ, nhưng lại gây ra những ảnh hưởng

về kinh tế và chính trị rất nhanh chóng và sâu sắc. Năm 1915, nền công nghiệp Mỹ

đang bị suy thoái nhẹ nay đã được phục hồi nhờ những đơn đặt hàng quân trang và

vũ khí từ các nước đồng minh phương Tây. Cả hai phe đã sử dụng những phương

tiện tuyên truyền nhằm đánh thức những tình cảm mạnh mẽ của người Mỹ - một

phần ba trong số họ là người nước ngoài hoặc có cha, mẹ hay cả bố và mẹ đều là

người nước ngoài. Hơn nữa, cả Anh và Đức trước kia đều đã phản đối vận tải

đường biển của Mỹ ở ngoài khơi và điều đó đã khiến Tổng thống Woodrow

Wilson lên tiếng phản đối kịch liệt.

Nước Anh, vốn có thế mạnh về hàng hải, đã chặn và khám xét các tàu biển của Mỹ

rồi sau đó sung công các chuyến tàu chở hàng đến nước Đức. Ngược lại, Đức đã

sử dụng thứ vũ khí hải quân quan trọng nhất của mình là tàu ngầm để đánh chìm

các tàu viễn dương đến Anh và Pháp. Tổng thống Wilson cảnh báo rằng Hoa Kỳ,

với tư cách một quốc gia trung lập, sẽ không từ bỏ quyền lợi truyền thống của

mình là được phép giao thương trên các đại dương. Ông cũng tuyên bố rằng, nước

Mỹ sẽ buộc Đức phải chịu trách nhiệm nghiêm khắc về những thiệt hại của các

con tàu viễn dương Mỹ và về sinh mạng của người Mỹ. Vào ngày 7/5/1915, một

tàu ngầm Đức đã đánh chìm con tàu Lusitania của Hàng hải nước Anh, khiến 1198

người chết, trong đó có 128 là người Mỹ. Trước sự căm phẫn của công chúng Mỹ,

Wilson đã yêu cầu nước Đức phải chấm dứt ngay lập tức các cuộc tấn công vào

các tàu khách và tàu buôn trên biển.

Để né tránh chiến tranh với Hoa Kỳ, nước Đức đã đồng ý là sẽ cảnh báo cho các

tàu buôn, kể cả tàu có treo cờ của đối phương, trước khi bắn vào những con tàu

đó. Nhưng sau khi hai cuộc tấn công nữa lại tiếp tục xảy ra - tàu hơi nước Arabic

của nước Anh đã bị đánh đắm vào tháng 8/1915 và tàu Sussex của Pháp đã bị đánh

đắm bằng ngư lôi vào tháng 3/1916 - Wilson đã ra tối hậu thư tuyên bố Hoa Kỳ sẽ

cắt đứt quan hệ ngoại giao với Đức nếu nước này không từ bỏ các cuộc tấn công

bằng tàu ngầm. Nước Đức đã chấp thuận yêu cầu đó và không gây ra một cuộc tấn

công nào khác cho đến tận cuối năm.

Wilson đã tái đắc cử tổng thống năm 1916 một phần nhờ khẩu hiệu Wilson đã

giúp nước Mỹ tránh được chiến tranh. Cảm thấy mình có một trọng trách phải