KHÁI QUÁT HOÁ CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG TÀI CHÍNH CỦA DOANH NGHIỆP.doc.DOC

PhÇn I : kh¸i qu¸t ho¸ c¬ së lý luËn cña viÖc ph©n

tÝch ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp

I, Kh¸i qu¸t vÒ ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp

1./ Kh¸i niÖm vÒ ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp

Ph©n tÝch tµi chÝnh lµ qu¸ tr×nh xem xÐt, kiÓm tra, ®èi chiÕu vµ so s¸nh

vÒ sè liÖu tµi chÝnh hiÖn hµnh víi c¸c sè liÖu ®îc chän tríc(Tuú theo yªu cÇu

vµ ph¬ng ph¸p ph©n tÝch). Th«ng qua viÖc ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp

ngêi sö dông th«ng tin cã thÓ ®¸nh gi¸ ®îc t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh

nghiÖp trong giai ®o¹n hiÖn t¹i vµ qu¸ khø còng nh dù b¸o ®îc tiÒm n¨ng,

hiÖu qu¶ kinh doanh còng nh rñi ro trong t¬ng lai.

2./ Sù cÇn thiÕt cña viÖc ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp

Môc ®Ých tèi cao vµ quan träng nhÊt cña ph©n tÝch tµi chÝnh doanh

nghiÖp lµ gióp nh÷ng ngêi ra quyÕt ®Þnh lùa chän ph¬ng ¸n kinh doanh tèi u vµ

®¸nh gi¸ chÝnh x¸c thùc tr¹ng tµi chÝnh vµ tiÒm n¨ng cña doanh nghiÖp. Bëi

vËy, viÖc ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp cã ý nghÜa quan träng ®èi víi nhiÒu

phÝa (chñ doanh nghiÖp vµ bªn ngoµi).

§èi víi chñ doanh nghiÖp vµ c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp, mèi

quan t©m hµng ®Çu cña hä lµ t×m kiÕm lîi nhuËn vµ kh¶ n¨ng tr¶ nî. Bªn c¹nh

®ã, c¸c qu¶n trÞ doanh nghiÖp cßn quan t©m ®Õn nhiÒu môc tiªu kh¸c nh t¹o

c«ng ¨n viÖc lµm, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, hµng ho¸ vµ dÞch vô víi chi

phÝ thÊp, ®ãng gãp phóc lîi x· héi, b¶o vÖ m«i trêng. Tuy nhiªn, mét doanh

nghiÖp chØ cã thÓ thùc hiÖn ®îc môc tiªu nµy nÕu ®¸p øng ®îc hai thö th¸ch

sèng cßn vµ lµ hai môc tiªu c¬ b¶n: Kinh doanh cã l·i vµ thanh to¸n ®îc nî.

Mét doanh nghiÖp bÞ lç liªn tôc, rót cuéc sÏ bÞ c¹n kiÖt c¸c nguån lùc vµ buéc

ph¶i ®ãng cöa. MÆt kh¸c, nÕu doanh nghiÖp kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n nî

1

®Õn h¹n còng bÞ buéc ph¶i ngõng ho¹t ®éng vµ ®ãng cöa. Nh vËy, h¬n ai hÕt,

c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp cÇn cã ®ñ th«ng tin vµ hiÓu râ doanh nghiÖp

nh»m ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tµi chÝnh ®· qua, thùc hiÖn c©n b»ng tµi chÝnh kh¶

n¨ng thanh to¸n, sinh lîi, rñi ro vµ dù ®o¸n t×nh h×nh tµi chÝnh nh»m ®Ò ra

quyÕt ®Þnh ®óng.

§èi víi c¸c chñ ng©n hµng vµ c¸c nhµ cho vay tÝn dông, mèi quan t©m

cña hä chñ yÕu híng vµo kh¶ n¨ng tr¶ nî cña doanh nghiÖp. V× vËy, hä ®Æc

biÖt chó ý ®Õn sè lîng tiÒn vµ tµi s¶n kh¸c cã thÓ chuyÓn ®æi thµnh tiÒn nhanh.

Tõ ®ã, so s¸nh víi sè nî ng¾n h¹n ®Ó biÕt ®îc kh¶ n¨ng thanh to¸n tøc thêi cña

doanh nghiÖp. Ngoµi ra, c¸c chñ ng©n hµng vµ c¸c nhµ cho vay tÝn dông còng

rÊt quan t©m ®Õn sè lîng vèn cña chñ së h÷u. Bëi v×, sè vèn chñ së h÷u nµy lµ

kho¶n b¶o hiÓm cho hä trong trêng hîp doanh nghiÖp gÆp rñi ro. Kh«ng mÊy

ai s½n sµng cho vay nÕu c¸c th«ng tin ®ã cho thÊy ngêi vay kh«ng ®¶m b¶o

ch¾c ch¾n r»ng c¸c kho¶n vay ®ã cã thÓ vµ sÏ ®îc thanh to¸n khi ®Õn h¹n. Ng￾êi cho vay còng quan t©m ®Õn kh¶ n¨ng sinh lîi cña doanh nghiÖp v× ®ã lµ c¬

së cña viÖc hoµn tr¶ vèn vµ l·i vay dµi h¹n.

§èi víi c¸c nhµ cung cÊp vËt t, thiÕt bÞ, hµng ho¸, dÞch vô, hä ph¶i

quyÕt ®Þnh xem cã cho phÐp kh¸ch hµng s¾p tíi ®îc mua chÞu hµng, thanh to¸n

chËm hay kh«ng. Còng nh c¸c chñ ng©n hµng vµ c¸c nhµ cho vay tÝn dông,

nhãm ngêi nµy còng cÇn ph¶i biÕt ®îc kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn t¹i vµ thêi

gian s¾p tíi cña kh¸ch hµng.

§èi víi c¸c nhµ ®Çu t, mèi quan t©m cña hä híng vµo c¸c yÕu tè nh sù

rñi ro, thêi gian hoµn vèn, møc sinh l·i, kh¶ n¨ng thanh to¸n vèn... V× vËy, hä

cÇn nh÷ng th«ng tin vµ ®iÒu kiÖn tµi chÝnh, t×nh h×nh ho¹t ®éng, kÕt qu¶ kinh

doanh vµ tiÒm n¨ng t¨ng trëng cña doanh nghiÖp. §ång thêi, c¸c nhµ ®Çu t

còng rÊt quan t©m tíi viÖc ®iÒu hµnh ho¹t ®éng vµ tÝnh hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c

qu¶n lý. Nh÷ng ®iÒu ®ã nh»m b¶o ®¶m sù an toµn vµ tÝnh hiÖu qu¶ cho c¸c nhµ

®Çu t.

2

Bªn c¹nh c¸c chñ doanh nghiÖp, (chñ së h÷u), c¸c nhµ qu¶n lý, c¸c nhµ

®Çu t, c¸c chñ ng©n hµng... cßn cã nhiÒu nhãm ngêi kh¸c quan t©m ®Õn th«ng

tin tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. §ã lµ c¸c c¬ quan tµi chÝnh, thuÕ, thèng kª, chñ

qu¶n, c¸c nhµ ph©n tÝch tµi chÝnh, nh÷ng ngêi lao ®éng ... Nh÷ng nhãm ngêi

nµy cã nhu cÇu th«ng tin vÒ c¬ b¶n gièng c¸c chñ ng©n hµng, c¸c nhµ ®Çu t,

c¸c chñ doanh nghiÖp... bëi v× nã liªn quan ®Õn quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm, ®Õn

kh¸ch hµng hiÖn t¹i vµ t¬ng lai cña hä.

3. §èi t îng nghiªn cøu cña viÖc ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp .

Lµ nh÷ng kÕt qu¶ kinh doanh cô thÓ ®îc biÓu hiÖn b»ng c¸c chØ tiªu kinh tÕ

th«ng qua b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n vµ b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh .

II. Néi dung vµ ph¬ng ph¸p ph©n tÝch ho¹t ®éng tµi chÝnh :

1. Ph ¬ng ph¸p ph©n tÝch

1.1 Ph¬ng ph¸p so s¸nh

Lµ ph¬ng ph¸p sö dông phæ biÕn trong ph©n tÝch ®Ó ®¸nh gi¸ x¸c ®Þnh xu h￾íng vµ biÕn ®éng cña chØ tiªu ph©n tÝch . §Ó ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy cÇn ph¶i

®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn cã thÓ so s¸nh ®îc cña c¸c chØ tiªu (thèng nhÊt vÒ néi

dung ph¬ng ph¸p vµ thêi gian ®¬n vÞ tÝnh to¸n cña chØ tiªu so s¸nh) vµ tuú theo

môc ®Ých ph©n tÝch ®Ó x¸c ®Þnh gèc so s¸nh .

- So s¸nh vÒ sè tuyÖt ®èi: lµ viÖc x¸c ®Þnh sè chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ cña chØ

tiªu kú ph©n tÝch víi gi¸ trÞ cña chØ tiªu kú gèc. KÕt qu¶ so s¸nh cho thÊy sù

biÕn ®éng cña hiÖn tîng kinh tÕ ®ang nghiªn cøu.

- So s¸nh b»ng sè t¬ng ®èi: lµ x¸c ®Þnh sè % t¨ng (+) gi¶m (-) gi÷a thùc tÕ

so víi kú gèc cña chØ tiªu ph©n tÝch hoÆc chiÕm tû träng cña mét hiÖn tîng

kinh tÕ trong tæng thÓ quy m« chung ®îc x¸c ®Þnh ®Ó ®¸nh gi¸ ®îc tèc ®é

ph¸t triÓn hoÆc kÕt cÊu, møc phæ biÕn cña hiÖn tîng kinh tÕ

3

- So s¸nh b»ng sè b×nh qu©n : Khi so s¸nh b»ng sè b×nh qu©n sÏ cho thÊy

møc ®é mµ ®¬n vÞ ®¹t ®îc so víi b×nh qu©n chung cña tæng thÓ ngµnh.

vÝ dô : tiÒn l¬ng b×nh qu©n, vèn kinh doanh b×nh qu©n ...

Khi dïng ph¬ng ph¸p so s¸nh ®Ó ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cã thÓ sö

dông ph¬ng ph¸p ph©n tÝch theo chiÒu däc hoÆc ph©n tÝch theo chiÒu

ngang

- Ph©n tÝch theo chiÒu ngang lµ viÖc so s¸nh c¶ vÒ sè tuyÖt ®èi vµ sè t¬ng

®èi trªn cïng mét hµng (cïng mét chØ tiªu) trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh. Qua

®ã thÊy ®îc sù biÕn ®éng cña tõng chØ tiªu.

- Ph©n tÝch theo chiÒu däc lµ xem xÐt, x¸c ®Þnh tû träng cña tõng chØ tiªu

trong tæng thÓ qui m« chung. Qua ®ã thÊy ®îc møc ®é quan träng cña tõng

chØ tiªu trong tæng thÓ.

1.2 Ph¬ng ph¸p tØ lÖ :

Ph¬ng ph¸p nµy dùa trªn ý nghÜa chuÈn mùc c¸c tû lÖ ®¹i lîng tµi chÝnh trong

c¸c quan hÖ tµi chÝnh. VÒ nguyªn t¾c ph¬ng ph¸p nµy yªu cÇu ph¶i x¸c ®Þnh

c¸c ngìng (®Þnh møc)®Ó nhËn xÐt ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tµi chÝnh trªn c¬ së so

s¸nh c¸c tû lÖ cña c¸c doanh nghiÖp ®èi víi c¸c tû lÖ tham chiÕu .

Nh vËy ®Ó ®a ra nhËn xÐt ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c , ngêi ph©n tÝch kh«ng chØ sö

dông mét ph¬ng ph¸p mµ ph¶i biÕt kÕt hîp hµi hoµ c¶ hai ph¬ng ph¸p nãi

trªn, nã cho phÐp ngêi ph©n tÝch biÕt râ thùc chÊt ho¹t ®éng tµi chÝnh còng nh

ph¬ng ph¸p biÕn ®éng cña tõng chØ tiªu tµi chÝnh doanh nghiÖp qua c¸c giai

®o¹n kh¸c nhau .

2. Tæ chøc c«ng t¸c ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp

2.1 Tµi liÖu sö dông trong ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp :

4