Khả năng kháng nấm gây bệnh trên chè của một số chủng xạ khuẩn phân lập từ đất Thái Nguyên

T¹p chÝ Khoa häc & C«ng nghÖ - Sè 2(46) Tập 2/N¨m 2008

92

KHẢ NĂNG KHÁNG NẤM GÂY BỆNH TRÊN CHÈ CỦA MỘT SỐ CHỦNG

XẠ KHUẨN PHÂN LẬP TỪ ĐẤT THÁI NGUYÊN

Bùi Thị Hà (ĐH Y khoa - ĐH Thái Nguyên)

Vi Thị Đoan Chính (Khoa KHTN&XH - ĐH Thái Nguyên)

1. Đặt vấn đề

Thái Nguyên là tỉnh giàu tiềm năng về nông, lâm nghiệp. Trong đó cây chè là loại cây

chủ đạo, có giá trị kinh tế cao. Tuy nhiên, hàng năm những bệnh do vi sinh vật (VSV), mà đặc

biệt là do nấm gây ra đã ảnh hưởng rất lớn đến năng suất và chất lượng sản phNm. Để phòng trừ

các bệnh cho chè, người ta thường sử dụng nhiều loại thuốc hóa học, song việc sử dụng hóa chất

thường là độc hại cho người, gây ô nhiễm môi trường và làm mất cân bằng sinh thái.

Chính vì vây, hiện nay người ta tăng cường các biện pháp đấu tranh sinh học theo hướng

sử dụng các tác nhân sinh học để làm hạn chế các quần thể VSV gây bệnh. Trong số các tác nhân

sinh học thường được sử dụng, xạ khuNn là nhóm có nhiều tiềm năng nhất vì tỷ lệ các chủng xạ

khuNn có khả năng sinh chất kháng sinh (CKS) ở Việt Nam là khá cao, hầu hết các CKS có nguồn

gốc xạ khuNn đều có phổ kháng rộng, đặc biệt có nhiều CKS có khả năng kháng nấm.

Xuất phát từ lý do trên và góp phần khai thác nguồn tài nguyên VSV ở Thái Nguyên,

chúng tôi tiến hành nghiên cứu điều tra về khả năng kháng nấm gây bệnh thực vật của xạ khuNn

phân lập từ đất Thái Nguyên. Trong bài báo này chúng tôi thông báo kết quả tuyển chọn các

chủng xạ khuNn có hoạt tính kháng nấm gây bệnh trên cây chè.

2.Nguyên liệu và phương pháp nghiên cứu

2.1 Nguyên liệu

- Các mẫu đất lấy từ các địa điểm khác nhau thuộc tỉnh Thái Nguyên

- 3 chủng nấm phân lập từ các mẫu chè bị bệnh ký hiệu là: CT-1A, CT-2E, CT-3X

- Các môi trường Gause I và ISP 4 để phân lập và giữ giống xạ khuNn, môi trường

Czapek và PDA để phân lập và giữ giống nấm

2.2 Phương pháp nghiên cứu

- Thu mẫu đất [1], phân lập xạ khuNn theo [2]

- Xác định màu sắc khuNn ty theo Bảng màu của Tresner và Bakus (1963)

- Xác định hoạt tính kháng sinh theo phương pháp khuếch tán trên thạch và đục lỗ

- Lên men trên máy lắc tròn 220 vòng/phút. Thời gian lên men 120 giờ ở 280C

- Nghiên cứu đặc điểm nuôi cấy theo [1],[3].

3. Kết quả và thảo luận

3.1 Kết quả phân lập và tuyển chọn sơ bộ

Từ các mẫu đất lấy ở độ sâu 5 – 10 cm tại các địa điểm khác nhau thuộc tỉnh Thái

Nguyên, chúng tôi đã phân lập và thuần khiết được 80 chủng xạ khuNn thuộc chi Streptomyces.

Sau khi thử hoạt tính kháng sinh (HTKS) theo phương pháp khuếch tán trên thạch với 3 chủng

nấm CT-1A, CT-2E, CT-3X, chúng tôi đã sơ bộ tuyển chọn được 30 chủng trong tổng số 80

chủng xạ khuNn có hoạt tính kháng nấm (HTKN) ở các mức độ khác nhau, chiếm tỷ lệ 37,5%.