Kết nối trồng trọt - chăn nuôi với chế biến nhỏ địa phương: một câu chuyện thành công của dự án 4FGF tại tỉnh Bắc Kạn

Dương Văn Sơn Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 111(11): 129 - 136

129

KẾT NỐI TRỒNG TRỌT - CHĂN NUÔI VỚI CHẾ BIẾN NHỎ ĐỊA PHƯƠNG:

MỘT CÂU CHUYỆN THÀNH CÔNG CỦA DỰ ÁN 4FGF TẠI TỈNH BẮC KẠN

Dương Văn Sơn

*

Trường Đại học Nông Lâm - ĐH Thái Nguyên

TÓM TẮT

Dự án 4FGF đã làm việc cùng với những nông dân trồng sắn, trồng dong riềng và chăn nuôi ở tỉnh

Bắc Kạn nhằm cải thiện mối liên kết với công nghiệp chế biến và thúc đẩy sản xuất bền vững

thông qua hệ thống trồng trọt và chăn nuôi cải tiến. Các nhà nghiên cứu đã nghiên cứu xác định

được các giống sắn, giống dong riềng có năng suất cao thích hợp với điều kiện xã Kim Lư (huyện

Na Rì, tỉnh Bắc Kạn) cùng với các biện pháp kỹ thuật canh tác (mật độ trồng, bón phân,…) để làm

tăng năng suất các giống mới, góp phần thúc đẩy phát triển sản xuất sắn và dong riềng, cung cấp

củ tươi cho nhà máy chế biến ngay địa phương. Nhà máy chế biến tinh bột sắn và dong riềng quy

mô nhỏ được đảm bảo bởi thị trường cung cấp củ tươi ổn định ngay tại địa phương, đồng thời làm

gia tăng giá trị cho người trồng sắn và dong riềng và đảm bảo hệ thống sản xuất bền vững thông

qua việc sử dụng sản phẩm phụ chế biến (xơ bã) để làm thức ăn chăn nuôi. Các nhà nghiên cứu đã

tổ chức những lớp học Đồng ruộng Nông dân và thử nghiệm chế biến ủ chua bã sắn, bã dong riềng

kết hợp với một số loại thức ăn sẵn có địa phương để làm thức ăn chăn nuôi lợn và trâu, đồng thời

sử dụng phân bón do chăn nuôi gia tăng để làm hầm biogas để đun nấu và thắp sáng trong nông

hộ. Ngoài ra, một nguồn phân bón lớn từ chăn nuôi lợn có thể cung cấp trở lại cho sản xuất sắn và

dong riềng để gia tăng năng suất, đảm bảo sản xuất bền vững, hoặc sử dụng lượng lớn phân

chuồng này để làm hầm biogas.

Hiệu quả kinh tế thu được từ mối liên kết hai chiều sản xuất-chế biến và các tương tác tốt hơn giữa

trồng trọt và chăn nuôi đã làm cho hệ thống sản xuất có sức cạnh tranh hơn. Liên kết giữa doanh

nghiệp chế biến địa phương, các nhà quản lý, nhà khoa học, những hộ nông dân trồng sắn, trồng

dong riềng và chăn nuôi đều được hưởng lợi thông 137 qua cải thiện những mối liên kết với doanh

nghiệp chế biến tinh bột quy mô nhỏ tại địa phương. Đây là mối liên kết trong đó các bên tham gia

đều có lợi, tất cả cùng thắng, được đánh giá là thành công của dự án 4FGF.

Từ khóa: Doanh nghiệp chế biến, liên kết trồng trọt-chăn nuôi, sản xuất sắn, sản xuất dong riềng,

thức ăn chăn nuôi

MỞ ĐẦU

*

Dự án Kết nối sinh kế người nghèo với thị

trường công nghiệp nông nghiệp (Dự án Viện

trợ không hoàn lại, mã số Grant 1031/CIAT)

được biết đến với tên gọi là Dự án Lương

thực, Thức ăn chăn nuôi, Nhiên liệu và Cây

lấy sợi vì một tương lai xanh tươi hơn (4FGF)

đã làm việc cùng với những nông dân trồng

sắn và dong riềng ở xã Kim Lư (huyện Na Rì,

tỉnh Bắc Kạn) nhằm cải thiện mối liên kết với

công nghiệp chế biến và thúc đẩy sản xuất

bền vững thông qua hệ thống trồng trọt và

chăn nuôi cải thiện cùng với một nhà máy chế

biến tinh bột sắn và dong riềng ướt quy mô

nhỏ ngay tại địa phương. Dự án kéo dài hơn 3

năm, bắt đầu từ cuối năm 2009 đến hết năm

2012 với ba hợp phần chính sau đây: Hợp

*

Tel 0912 349 765, E-mail: [email protected]

phần 1: Hệ thống nông nghiệp đa dạng để

đảm bảo an ninh lương thực và thu nhập; Hợp

phần 2: Liên kết nhà sản xuất - nhà chế biến

đối với thị trường công nghiệp nông nghiệp

và phát triển doanh nghiệp; Hợp phần 3: Liên

minh học tập chia sẻ các kiến thức để thúc

đẩy sự đổi mới [1]. Trong phạm vi bài viết

này, chúng tôi xin trích giới thiệu câu chuyện

kết nối trồng trọt (sắn, dong riềng), chăn nuôi

(lợn, trâu) ở quy mô nông hộ với thị trường

chế biến quy mô nhỏ ngay tại địa phương xã

Kim Lư (huyện Na Rì, tỉnh Bắc Kạn).

ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP

Đối tượng nghiên cứu: (1) Hộ nông dân

trồng sắn, trồng dong riềng và chăn nuôi lợn

hoặc trâu ở xã Kim Lư, (huyện Na Rì, tỉnh

Bắc Kạn) cùng với các kỹ thuật tiến bộ mới

trong sản xuất sắn, dong riềng như: giống

mới, kỹ thuật canh tác (mật độ, bón phân,