Thư viện tri thức trực tuyến
Kho tài liệu với 50,000+ tài liệu học thuật
© 2023 Siêu thị PDF - Kho tài liệu học thuật hàng đầu Việt Nam

Tài liệu đang bị lỗi
File tài liệu này hiện đang bị hỏng, chúng tôi đang cố gắng khắc phục.
kế toán mua bán hàng hoá ở doanh nghiệp thương mại
Nội dung xem thử
Mô tả chi tiết
Ch¬ng I
Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ kÕ to¸n mua b¸n
hµng ho¸ ë doanh nghiÖp th¬ng m¹i
1)Kh¸i niÖm:
Hµng ho¸ lµ c¸c lo¹i vËt t, s¶n phÈm cã h×nh th¸i hoÆc kh«ng cã h×nh th¸i
vËt chÊt, doanh nghiÖp mua vÒ víi môc ®Ých ®Ó b¸n. TrÞ gi¸ hµng ho¸ mua vµo
bao gåm: TrÞ gi¸ mua vµo cña hµng ho¸ vµ chi phÝ mua hµng ho¸, nÕu hµng ho¸
mua vÒ cÇn ph¶i s¬ chÕ, ph©n lo¹i, chän läc ®Ó t¨ng gi¸ trÞ koÆc kh¶ n¨ng b¸n
cña hµng ho¸ th× trÞ gi¸ hµng mua bao gåm mua céng chi phÝ gia c«ng, s¬ chÕ.
2) NhiÖm vô kÕ to¸n
- Ph¶n ¸nh, gi¸m ®èc chÆt chÏ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch thu mua hµng
ho¸ vÒ sè lîng, chÊt lîng vµ chñng lo¹i hµng ho¸, t×nh h×nh nhËp xuÊt tån kho
hµng ho¸.
- Ph¶n ¸nh vµ gi¸m ®èc t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch tiªu thô, doanh thu
b¸n hµng, t×nh h×nh thanh to¸n víi kh¸ch hµng, víi ng©n s¸ch vµ x¸c ®Þnh chÝnh
x¸c kÕt qu¶ kinh doanh.
- Ph¶n ¸nh vµ gi¸m s¸t t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp
vµ t×nh h×nh ph©n phèi kÕt qu¶ kinh doanh.
- LËp vµ b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh ®óng chÕ ®é vµ kÞp thêi cung cÊp sè
liÖu cho viÖc duyÖt quyÕt to¸n. §Þnh kú ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch
thu mua hµng hãa, tiªu thô, kÕt qu¶ vµ ph©n phèi kÕt qu¶ kinh doanh.
2.1) H¹ch to¸n chi tiÕt hµng ho¸.
- Thùc chÊt ®©y lµ sù kÕt hîp vµ phèi hîp gi÷a thñ kho vµ bé phËn kÕ to¸n
hµng ho¸ trong viÖc tæ chøc kÕ to¸n chi tiÕt hµng ho¸.
- HiÖn nay cã 3 ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt hµng ho¸ phæ biÕn lµ:
1
2.1.1) Ph¬ng ph¸p ghi thÎ song song:
- ë kho ghi chÐp vÒ mÆt sè lîng, phßng kÕ to¸n ghi chÐp c¶ vÒ sè lîng vµ
gi¸ trÞ c¸c lo¹i hµng ho¸. Hµng ngµy thñ kho c¨n cø vµo chøng tõ nhËp, xuÊt
hµng ho¸, ghi sè liÖu thùc nhËp, thùc xuÊt vµo thÎ kho cã liªn quan. ThÎ kho
ph¶i ®èi chiÕu sè tån trªn thÎ kho víi sè tiÒn hµng ho¸ thùc tÕ cßn ë kho. Hµng
ngµy hoÆc ®Þnh kú 3- 5 ngµy mét lÇn sau khi ghi thÎ kho, thñ kho ph¶i chuyÓn
toµn bé chøng tõ nhËp xuÊt kho vÒ phßng kÕ to¸n.
- ë phßng kÕ to¸n: Më thÎ hoÆc sè kÕ to¸n chi tiÕt hµng ho¸ cho tõng
danh ®iÓm hµng ho¸ t¬ng øng víi thÎ kho cña tõng kho ®Ó theo dâi vÒ mÆt sè lîng vµ gi¸ trÞ. Hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú 3 –5 ngµy 1 lÇn, khi nhËn ®îc c¸c
nhËp xuÊt chøng tõ kho chuyÓn ®Õn, kÕ to¸n hµng ho¸ ph¶i kiÓm tra tõng chøng
tõ ghi ®¬n gi¸ vµ tÝnh thµnh tiÒn, sau ®ã ghi vµo sæ hoÆc thÎ chi tiÕt hµng ho¸ cã
liªn quan. Cuèi th¸ng kÕ to¸n céng thÎ hoÆc sæ hµng ho¸.
2.1.2) Ph¬ng ph¸p sè d:
- ë kho ghi chÐp gièng nh ph¬ng ph¸p ghi thÎ song song nhng ®Þnh kú
sau khi ghi thÎ kho, thñ kho ph¶i tËp hîp toµn bé chøng tõ nhËp – xuÊt sau ®ã
lËp phiÕu giao nhËn chøng tõ nhËp – xuÊt sau ®ã lËp phiÕu giao nhËn chøng tõ
nhËp – xuÊt hµng ho¸. Cuèi th¸ng thñ kho ph¶i ghi sè lîng hµng ho¸ tån kho
®· tÝnh trªn thÎ kho vµo sæ sè d, vµo cét sè lîng. Sæ sè d ®îc më cho tõng kho
dïng c¶ n¨m. Tríc ngµy cuèi th¸ng kÕ to¸n giao cho thñ kho ®Ó ghi vµo sæ, ghi
xong thñ kho ph¶i göi vÒ phßng kÕ to¸n ®Ó kÕ to¸n kiÓm tra vµ tÝnh thµnh tiÒn.
- ë phßng kÕ to¸n: §Þnh kú 3 –5 ngµy, nh©n viªn kÕ to¸n xuèng kho
kiÓm tra viÖc ghi chÐp trªn thÎ kho cña thñ kho vµ thu nhËn chøng tõ. Khi nhËn
®îc chøng tõ kÕ to¸n kiÓm tra vµ tÝnh gi¸ chøng tõ ( theo gi¸ h¹ch to¸n) tæng
céng sè tiÒn vµ ghi vµo cét sè tiÒn trªn phiÕu giao nhËn chøng tõ ®ång thêi ghi
sè tiÒn võa tÝnh ®îc cña tõng nhãm hµng ho¸ (nhËp – xuÊt riªng) vµo b¶ng luü
kÕ nhËp xuÊt tån kho sau ®ã céng sè tiÒn nhËp xuÊt trong th¸ng vµ dùa vµo sè d
®Çu th¸ng ®Ó tÝnh ra sè d cuèi th¸ng cña tõng nhãm hµng ho¸.
2.1.3) Ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn:
- ë kho : gièng ph¬ng ph¸p thÎ song song.
2
- ë phßng kÕ to¸n: Sö dông sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ®Ó ghi chÐp t×nh
h×nh nhËp kho cña tõng thø hµng ho¸ ë tõng kho cho c¶ n¨m nhng mçi th¸ng
chØ ghi 1 lÇn vµo cuèi th¸ng trªn c¬ së tæng hîp c¸c chøng tõ nhËp xuÊt ph¸t
sinh trong th¸ng cña tõng lo¹i hµng ho¸, mçi thø chØ ghi 1 dßng trong sæ. Sæ ®èi
chiÕu lu©n chuyÓn còng ®îc theo dâi c¶ sè lîng vµ gi¸ trÞ.
2.2) H¹ch to¸n tæng hîp hµng ho¸
2.2.1) Nguyªn t¾c h¹ch to¸n tµi kho¶n 156 hµng ho¸ “ ”
* TrÞ gi¸ thùc tÕ cña hµng ho¸ mua vµo bao gåm
- Gi¸ mua:
+ §èi víi c¬ së kinh doanh thuéc ®èi tîng nép thuÕ GTGT theo ph¬ng
ph¸p khÊu trõ thuÕ, ngi¸ trÞ hµng ho¸ mua vµo lµ gi¸ trÞ thùc tÕ kh«ng cã thuÕ
GTGT ®Çu vµo
+ §èi víi c¬ së kinh doanh thuéc ®èi tîng nép thuÕ GTGT theo ph¬ng
ph¸p trùc tiÕp trªn GTGT vµ c¬ së kinh doanh kh«ng phô thuéc ®èi tîng chÞu
thuÕ GTGT, gi¸ trÞ hµng ho¸ mua vµo lµ tæng gi¸ thanh to¸n ( bao gåm c¶ thuÕ
GTGT ®Çu vµo)
- Chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì, b¶o qu¶n, thuª kho bÕn b·i, chi phÝ gia
c«ng, chi phÝ nhËp khÈu ( nÕu cã ), chi phÝ ®ãng gãi.
- H¹ch to¸n chi tiÕt nhËp xuÊt kho hµng ho¸ hµng ngµy ®îc ghi sæ theo gi¸
h¹ch to¸n. Cuèi th¸ng kÕ to¸n ph¶i tÝnh gi¸ th¹nh thùc tÕ cña hµng ho¸ nhËp kho
vµ x¸c ®Þnh hÖ sè chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ thùc tÕ vµ gi¸ h¹ch to¸n cña hµng ho¸
lµm c¬ së x¸c ®Þnh gi¸ trÞ thùc tÕ cña hµng ho¸ xuÊt kho trong kú.
- §Ó tÝnh trÞ gi¸ thùc tÕ cña hµng ho¸ xuÊt kho, kÕ to¸n ph¶i ¸p dông mét
trong c¸c ph¬ng ph¸p sau:
+ Ph¬ng ph¸p nhËp tríc : Tríc hÕt, ta ph¶i x¸c ®Þnh ®îc ®¬n gi¸ thùc tÕ
nhËp kho cña tõng lÇn nhËp vµ kÕ to¸n gi¶ thiÕt r»ng sè hangf ho¸ nµo nhËp tríc
th× xuÊt tríc ; xuÊt hÕt sè hµng nhËp tríc míi ®Õn sè nhËp sau theo gi¸ thùc tÕ
cña tõng l« hµng xuÊt. Gi¸ thùc tÕ cña hµng ho¸ tån kho cuèi kú sÏ lµ ®¬n gi¸
thùc tÕ cña nh÷ng lÇn nhËp sau cïng ( cuèi cïng).
3
+ Ph¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tríc: Ta ph¶i x¸c ®Þnh ®îc ®¬n gi¸ thùc tÕ
cña tõng lÇn nhËp kho vµ kÕ to¸n cïng göi gi¶ thiÕt nh÷ng hµng ho¸ mua sau
cïng sÏ ®îc xuÊt tríc tiªn xuÊt hÕt sè nhËp míi ®Õn sè nhËp tríc. §¬n gi¸ thùc
tÕ cña hµng ho¸ tån kho cuèi kú lµ ®¬n gi¸ thùc tÕ cña nh÷ng lÇn nhËp ®Çu tiªn.
+ Ph¬ng ph¸p b×nh qu©n gia truyÒn: Theo ph¬ng ph¸p nµy trÞ gi¸ vèn thùc
tÕ hµng ho¸ xuÊt kho ®îc c¨n cø vµo sè lîng xuÊt kho trong kú vµ ®¬n gi¸ b×nh
qu©n ph¶i tÝnh. Ta cã c«ng thøc tÝnh:
TrÞ gi¸ vèn thùc
tÕ hµng ho¸ xuÊt =
kho trong kú
§¬n gi¸ thùc tÕ b×nh
qu©n cña hµng ho¸ xuÊt
trong kú
Sè lîng hµng ho¸
x xuÊt trong kú
Trong ®ã:
§¬n gi¸ b×nh qu©n
thùc tÕ cña hµng
ho¸
=
TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña
hµng ho¸ tån ®Çu kú +
TrÞ gi¸ vèn cña hµng ho¸
nhËp trong kú
Sè lîng hµng ho¸ tån ®Çu
kú +
Sè lîng hµng ho¸ nhËp
trong kú
+ Ph¬ng ph¸p thùc tÕ ®Ých danh: theo ph¬ng ph¸p nµy, hµng ho¸ ®îc x¸c
®Þnh theo ®¬n chiÕc hay tõng l« vµ gi÷ nguyªn tõ lóc nhËp kho cho ®Õn khi xuÊt
b¸n. Khi xuÊt kho, hµng ho¸ thuéc l« nµo th× c¨n cø vµo sè lîng vµ ®¬n gi¸ thùc
tÕ nhËp kho cña l« hµng ®ã ®Ó tÝnh ra gi¸ thùc tÕ xuÊt kho.
- TÝnh ph©n bæ chi phÝ mua hµng cho hµng xuÊt kho trong th¸ng
Chi phÝ mua hµng
ph©n bæ cho hµng
xuÊt kho trong
=
Chi phÝ mua hµng
ph©n bæ cho hµng
tån ®Çu th¸ng
+
Chi phÝ mua hµng
ph¸t sinh trong th¸ng ×
TrÞ gi¸ mua cña
hµng xuÊt kho
trong th¸ng
TrÞ gi¸ mua cña
hµng cßn ®Çu
th¸ng
+
TrÞ gi¸ mua cña hµng
nhËp trong th¸ng
- TÝnh trÞ gi¸ vèn cña hµng xuÊt kho trong th¸ng b»ng trÞ gi¸ mua thùc tÕ
cña hµng xuÊt kho trong th¸ng c«ng víi chi phÝ mua hµng ph©n bæ cho hµng
xuÊt kho trong th¸ng.
* §¸nh gi¸ hµng ho¸ theo gi¸ h¹ch to¸n: Gi¸ h¹ch to¸n cña hµng ho¸ lµ
gi¸ dïng ®Ó h¹ch to¸n hµng ngay t×nh h×nh nhËp vËt tõ khi cha tÝnh ®îc gi¸ thùc
tÕ. Gi¸ h¹ch to¸n do doanh nghiÖp tù quy ®Þnh cho tõng danh ®iÓm hµng ho¸ chØ
cã t¸c dông trong néi bé doanh nghiÖp vµ ®îc sö dông Ýt nhÊt trong 1 kú h¹ch
to¸n. Gi¸ h¹ch to¸n cã thÓ lµ gi¸ kÕ ho¹ch do doanh nghiÖp x©y dùng hoÆc mua
4
cña hµng ho¸ t¹i 1 thêi ®iÓm nµo ®ã. Nh vËy khi dïng gi¸ h¹ch to¸n ®Ó kÕ to¸n
chi tiÕt gi¸ trÞ hµng ho¸ nhËp xuÊt th× cuèi mçi kú kÕ to¸n ph¶i tÝnh chuyÓn gi¸
h¹ch to¸n thµnh gi¸ thùc tÕ cña vËt t xu¸at kho ®Ó cã sè liÖu ghi vµo c¸c tµi
kho¶n, c¸c sæ kÕ to¸n tæng hîp vµ c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh.
§iÒu chØnh gi¸ h¹ch to¸n theo gi¸ thùc tÕ
TrÞ gi¸ thùc tÕ hµng ho¸
xuÊt
kho trong kú
=
TrÞ gi¸ h¹ch to¸n
hµng ho¸ xuÊt trong kú × HÖ sè gi¸ cña hµng ho¸
Trong ®ã :
HÖ sè gi¸ cña hµng
ho¸ =
TrÞ gi¸ thùc tÕ hµng ho¸
tån kho ®Çu kú +
TrÞ gi¸ thùc tÕ hµng ho¸
nhËp kho trong kú
TrÞ gi¸ h¹ch to¸n hµng
ho¸ tån kho ®Çu kú +
TrÞ gi¸ h¹ch to¸n hµng ho¸
nhËp trong kú
- H¹ch to¸n chi tiÕt hµng ho¸ ph¶i thùc hiÖn theo tõng kho, tõng lo¹,
nhãm, thø hµng ho¸.
2.2.2) H¹ch to¸n hµng ho¸
§Ó h¹ch to¸n hµng ho¸,kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 156 “hµng ho¸”. tµi
kh¶on 156 dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn ®éng cña c¸c lo¹i
hµng ho¸ cña doanh nghiÖp, bao gåm hµng ho¸ t¹i c¸c kho vµ quÇy hµng.
* KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña tµi kho¶n 156 – “hµng ho¸”
- Bªn nî:
+ TrÞ gi¸ mua vµo cña hµng ho¸ theo ho¸ ®¬n mua hµng ( kÓ c¶ thuÕ nhËp
khÈu hµng ho¸ ph¶i nép nÕu cã)
+ Chi phÝ thu mua hµng ho¸
+ TrÞ gi¸ cña hµng ho¸ thuª ngoµi gia c«ng, chÕ biÕn ( gåm gi¸ mua vµo
vµ chi phÝ gia c«ng chÕ biÕn)
+ TrÞ gi¸ hµng ho¸ bÞ ngêi mua tr¶ l¹i
+ KÕt chuyÓn gi¸ hµng ho¸ tån kho cuèi kú ( nÕu doanh nghiÖp h¹ch to¸n
hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú)
5
- Bªn cã:
+ TrÞ gi¸ thùc tÕ cña hµng ho¸ xuÊt kho ®Ó b¸n, giao ®¹i lý, ký göi, thuª
ngoµi gia c«ng, chÕ biÕn hoÆc xuÊt sö dông cho sane xuÊt kinh doanh.
+ Chi phÝ mua ph©n bæ cho hµng ho¸ ®· tiªu thô trong kú
+ ChiÕt khÊu mua hµng ®îc hëng kho¶n gi¶m gi¸, bít gi¸ mua hµng nhËn
®îc.
+ TrÞ gi¸ hµng ho¸ tr¶ l¹i cho ngêi b¸n.
+ TrÞ gi¸ hµng ho¸ ph¸t hiÖn bÞ thiÕu hôt, h háng, kÐm phÈm chÊt h¹ch
to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú.
- Sè d bªn nî:
+ TrÞ gi¸ mua vµo cña hµng ho¸ tån kho
+ Chi phÝ thu mua cña hµng ho¸ tån kho, cña hµng ho¸ ®· b¸n cha ®îc
chÊp nhËn tiªu thô, hµng giao ®¹i lý ký göi.
* Tµi kho¶n 156- “Hµng ho¸” cã 2 tµi kho¶n cÊp 2:
- Tµi kho¶n 1561 – “ Gi¸ mua hµng ho¸: ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hiÖn cã vµ t×nh
h×nh biÕn ®éng cña hµng ho¸ mua vµo vµ ®· nhËp kho bao gåm gi¸ mua vµ thuÕ
nhËp khÈu nÕu cã.
- Tµi kho¶n 1562 – “ chi phÝ thu mua hµng ho¸” :ph¶n ¸nh t×nh h×nh chi
phÝ vµ ph©n bæ chi phÝ thu mua hµng ho¸.
3) Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng ho¸:
3.1) H¹ch to¸n mua hµng ho¸ ë doanh nghiÖp th¬ng m¹i:
* Trêng hîp doanh nghiÖp h¹ch to¸n mua hµng theo ph¬ng ph¸p kª khai
thêng xuyªn:
3.1.1) NÕu mua trong níc
6