Kế hoạch phát triển ngành du lịch tỉnh Tây Ninh giai đoạn 2015 - 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

----------------------------------------------------

PHẠM VĂN ĐẶNG

KẾ HOẠCH PHÁT TRIỂN

NGÀNH DU LỊCH TỈNH TÂY NINH

GIAI ĐOẠN 2015-2020

Chuyên ngành: Kinh tế học

Mã chuyên ngành: 60 03 01 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học:

PGS.TS Đoàn Thị Mỹ Hạnh

Tp. Hồ Chí Minh, năm 2015

iii

TÓM TẮT LUẬN VĂN

Đề tài “Kế hoạch phát triển ngành du lịch tỉnh Tây Ninh giai đoạn 2015-2020”

với mục tiêu là phân tích, đánh giá kết quả phát triển ngành du lịch tỉnh Tây Ninh

giai đoạn 2010-2014, trên cơ sở đó xây dựng kế hoạch phát triển ngành du lịch tỉnh

Tây Ninh giai đoạn 2015 – 2020, giúp ngành du lịch tỉnh Tây Ninh phát triển hiệu

quả hơn trong xu thế cạnh tranh và hội nhập kinh tế quốc tế.

Dữ liệu nghiên cứu được thu thập từ nhiều nguồn, bao gồm: nguồn dữ liệu thứ

cấp được thu thập chủ yếu từ Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Sở Kế hoạch và Đầu

tư, Cục Thống kê, các báo cáo sơ, tổng kết về phát triển kinh tế - xã hội và du lịch

của Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh; nguồn dữ liệu sơ cấp được thu thập thông qua

khảo sát khách du lịch và phỏng vấn chuyên gia am hiểu về du lịch.

Kết quả nghiên cứu đã cho thấy: tỉnh Tây Ninh hiện có lợi thế lớn về nguồn

tài nguyên du lịch, rất đa dạng và phong phú về chủng loại, từ các dạng tài nguyên

thiên nhiên đến các dạng tài nguyên nhân văn độc đáo, thể hiện tính đặc sắc, riêng

có của địa phương. Tuy nhiên, thời gian qua việc khai thác đã bộc lộ nhiều khiếm

khuyết như: khai thác thiếu khoa học còn mang nặng tính tự phát, việc khai thác tài

nguyên để tạo ra các sản phẩm du lịch còn manh mún, thiếu tính liên kết; sản phẩm

du lịch, nhất là dịch vụ vui chơi giải trí tại hầu hết các khu, điểm du lịch còn rất

nghèo nàn, chưa tạo được cảm giác hấp dẫn để giữ chân du khách... Qua phân tích

kết quả phát triển ngành du lịch giai đoạn 2010-2014 cho thấy: tốc độ tăng trưởng

ngành du lịch Tây Ninh còn chậm, doanh thu du lịch chiếm tỷ trọng nhỏ trong tổng

doanh thu; cơ cấu khách du lịch chưa hợp lý, khách du lịch nội địa chiếm đa số,

lượng khách quốc tế còn rất khiêm tốn; chủ yếu là khách tham quan trong ngày, số

lượt khách có lưu trú chiếm tỷ trọng nhỏ so với tổng số khách du lịch; du lịch còn

mang nặng tính thời vụ, tập trung nhiều nhất là vào các ngày lễ hội cao điểm trong

năm; thời gian lưu trú trung bình và mức chi tiêu bình quân một ngày khách của

Tây Ninh hiện nay khá thấp so với mức bình quân cả nước …

Thực trạng trên đây là do trong một thời gian dài, du lịch Tây Ninh hầu như

không có gì mới, chỉ loay hoay khai thác tài nguyên sẵn có với những sản phẩm cũ,

thiếu những sản phẩm mới lạ, hấp dẫn; việc đầu tư và thu hút đầu tư phát triển các

công trình hạ tầng du lịch, cơ sở vật chất phục vụ du lịch (trạm dừng chân, nhà

iv

hàng, khách sạn cao cấp, các khu vui chơi, giải trí…) còn rất hạn chế và thiếu đồng

bộ; số lượng và chất lượng lao động tham gia ngành du lịch chưa đáp ứng yêu cầu,

thiếu đội ngũ nhân lực quản lý giỏi, nhân viên có trình độ chuyên môn nghiệp vụ,

ngoại ngữ; chất lượng dịch vụ còn nhiều mặt hạn chế; hoạt động xúc tiến, quảng bá

du lịch còn rời rạc, chắp vá; công tác quản lý nhà nước về du lịch còn nhiều mặt hạn

chế…Tất cả những điều này làm cho tài nguyên du lịch được khai thác, sử dụng

kém hiệu quả, sản phẩm du lịch ngày càng trở nên nhàm chán đối với du khách.

Trên cơ sở lý thuyết và từ kết quả phân tích, kế hoạch phát triển ngành du

lịch tỉnh Tây Ninh giai đoạn 2015-2020 được đề xuất, bao gồm những nội dung

trọng tâm như: mục tiêu phát triển du lịch; thị trường khách du lịch; sản phẩm du

lịch; những công việc cần tập trung thực hiện và nguồn lực đầu tư phát triển du lịch.

Đây là những nội dung cốt lõi để tạo ra bước phát triển mới mạnh mẽ hơn cho

ngành du lịch tỉnh Tây Ninh trong giai đoạn tới.

Bên cạnh những kết quả đạt được, đề tài vẫn còn một số hạn chế nhất định,

cụ thể:

Việc sử dụng lý thuyết vòng đời điểm đến và mô hình đổi mới sản phẩm của

Barcet để thiết lập kế hoạch phát triển ngành du lịch của một địa phương, quá trình

nghiên cứu tác giả vẫn chưa tìm thấy có nghiên cứu tương tự. Đây vừa là điểm mới

thể hiện tính sáng tạo trong nghiên cứu, nhưng đồng thời cũng là điểm hạn chế cần

được các nghiên cứu sau tiếp tục bổ sung, hoàn thiện.

Quá trình thực hiện nghiên cứu tác giả nhận thấy, hiện nay số liệu thống kê về

du lịch cả nước nói chung, tỉnh Tây Ninh nói riêng từ các nguồn khác nhau có độ

chênh lệch lớn, nhất là thống kê số lượt khách du lịch và doanh thu du lịch do quy

định hướng dẫn về các tiêu chí chưa rõ ràng, cụ thể; việc theo dõi, thống kê chưa

chặt chẽ. Điều này phần nào đã có ảnh hưởng đến kết quả nghiên cứu. Tuy vậy, việc

kết hợp phân tích, đánh giá dựa trên dữ liệu thứ cấp và dữ liệu sơ cấp, thông qua sử

dụng cùng lúc phương pháp thống kê mô tả, điều tra lấy ý kiến khách du lịch và

phương pháp chuyên gia đã cơ bản khắc phục được hạn chế này./.

v

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN.....................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN .........................................................................................................ii

TÓM TẮT LUẬN VĂN.........................................................................................iii

MỤC LỤC ..............................................................................................................v

DANH MỤC HÌNH .............................................................................................viii

DANH MỤC BẢNG, BIỂU ...................................................................................ix

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT .................................................................................. x

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU...................................................................................... 1

1.1. Lý do nghiên cứu..............................................................................................1

1.2. Mục tiêu nghiên cứu .........................................................................................2

1.3. Câu hỏi nghiên cứu...........................................................................................2

1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .....................................................................2

1.5. Phương pháp nghiên cứu ..................................................................................3

1.6. Các nghiên cứu trước........................................................................................3

1.7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài...........................................................4

1.7.1. Ý nghĩa khoa học.................................................................................... 4

1.7.2. Ý nghĩa thực tiễn .................................................................................... 4

1.8. Kết cấu đề tài....................................................................................................4

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT ........................................................................6

2.1. Các khái niệm...................................................................................................6

2.1.1. Du lịch....................................................................................................6

2.1.2. Khách du lịch ......................................................................................... 7

2.1.3. Sản phẩm du lịch .................................................................................... 7

2.1.4. Điểm đến du lịch .................................................................................... 9

2.1.5 Tài nguyên du lịch................................................................................... 9

vi

2.1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển ngành du lịch............................... 11

2.2. Cơ sở lý thuyết ...............................................................................................12

2.2.1. Lý thuyết về cầu du lịch........................................................................ 12

2.2.2. Lý thuyết về cung du lịch...................................................................... 13

2.2.3. Lý thuyết vòng đời điểm đến du lịch..................................................... 14

2.2.4. Mô hình đổi mới sản phẩm của Barcet.................................................. 16

2.2.5. Đo lường kết quả của ngành du lịch...................................................... 17

2.3. Kinh nghiệm phát triển du lịch của một số địa phương ...................................18

2.3.1. Kinh nghiệm về phát triển du lịch của tỉnh An Giang ........................... 18

2.3.2. Kinh nghiệm về phát triển du lịch của tỉnh Đồng Tháp ......................... 19

2.3.3. Kinh nghiệm về phát triển du lịch của tỉnh Bình Dương ....................... 20

2.3.4. Bài học rút ra đối với ngành du lịch tỉnh Tây Ninh ............................... 20

CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.................................................... 23

3.1. Quy trình nghiên cứu ......................................................................................23

3.2. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................24

3.2.1. Phương pháp thống kê mô tả................................................................. 25

3.2.2. Phương pháp điều tra lấy ý kiến khách du lịch...................................... 25

3.2.3. Phương pháp chuyên gia....................................................................... 25

3.3. Dữ liệu nghiên cứu .........................................................................................26

3.3.1. Dữ liệu thứ cấp ..................................................................................... 26

3.3.2. Dữ liệu sơ cấp....................................................................................... 26

CHƯƠNG 4: ĐÁNH GIÁ QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN DU LỊCH TỈNH

TÂY NINH GIAI ĐOẠN 2010 - 2014 .................................................................. 28

4.1. Khái quát đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội tỉnh Tây Ninh ...........................28

4.1.1. Đặc điểm tự nhiên................................................................................. 28

4.1.2. Đặc điểm chung về kinh tế - xã hội....................................................... 29

vii

4.2. Tình hình phát triển du lịch tỉnh Tây Ninh ......................................................29

4.2.1. Kết quả phát triển du lịch...................................................................... 29

4.2.2. Tình hình khai thác, sử dụng tài nguyên du lịch.................................... 40

4.3. Kết quả khảo sát ý kiến khách du lịch về sản phẩm du lịch của tỉnh Tây Ninh 58

4.3.1. Mô tả mẫu khảo sát............................................................................... 59

4.3.2. Kết quả khảo sát ................................................................................... 63

4.4. Kết quả phỏng vấn chuyên gia về sản phẩm du lịch của tỉnh Tây Ninh ...........64

4.4.1. Mô tả mẫu phỏng vấn: .......................................................................... 64

4.4.2. Kết quả phỏng vấn chuyên gia .............................................................. 64

CHƯƠNG 5: KẾ HOẠCH PHÁT TRIỂN NGÀNH DU LỊCH TỈNH TÂY NINH

GIAI ĐOẠN 2015-2020 ........................................................................................ 70

5.1. Cơ hội và thách thức tác động đến phát triển du lịch tỉnh Tây Ninh ................70

5.1.1. Cơ hội................................................................................................... 70

5.1.2. Thách thức............................................................................................ 71

5.2. Xu hướng phát triển du lịch ............................................................................72

5.3. Kế hoạch phát triển ngành du lịch tỉnh Tây Ninh giai đoạn 2015-2020 ...........73

5.3.1. Mục tiêu ............................................................................................... 73

5.3.2. Nội dung............................................................................................... 74

CHƯƠNG 6: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ................................................... 85

6.1. Kết luận..........................................................................................................85

6.2. Khuyến nghị ...................................................................................................86

TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................................... 89

PHỤ LỤC A.......................................................................................................... 93

PHỤ LỤC B.......................................................................................................... 96

PHỤ LỤC C........................................................................................................ 100

PHỤ LỤC D........................................................................................................ 111

viii

DANH MỤC HÌNH

Trang

Hình 2.1. Các giai đoạn trong vòng đời điểm đến ..............................................15

Hình 2.2: Mô hình đổi mới sản phẩm của Barcet ...............................................17

Hình 2.3: Mô hình đổi mới sản phẩm của Barcet được Decell phát triển............17

ix

DANH MỤC BẢNG, BIỂU

Trang

Bảng 4.1: Hiện trạng số khách du lịch ............................................................ 30

Bảng 4.2: Cơ cấu số lượng khách du lịch..........................................................31

Bảng 4.3: Thời gian lưu trú trung bình của khách du lịch ..................................32

Bảng 4.4: Ngày lưu trú trung bình của khách du lịch .........................................33

Bảng 4.5: Cơ cấu chi tiêu bình quân một ngày khách du lịch Tây Ninh .............34

Bảng 4.6: So sánh chi tiêu bình quân một ngày khách du lịch tỉnh Tây Ninh

với cả nước và một số tỉnh ĐNB trong năm 2013 ..............................................35

Bảng 4.7: Doanh thu từ khách du lịch Tây Ninh ................................................36

Bảng 4.8: So sánh doanh thu từ khách du lịch tỉnh Tây Ninh với cả nước..........37

Bảng 4.9: Thống kê khách du lịch đến núi Bà Đen ............................................41

Bảng 4.10: Thống kê khách du lịch và doanh thu VQG Lò Gò – Xa Mát...........42

Bảng 4.11: Hiện trạng về cơ sở lưu trú ..............................................................49

Bảng 4.12: Hiện trạng về lao động trong ngành du lịch tỉnh Tây Ninh...............53

Biểu 4.1: Tăng trưởng khách du lịch..................................................................30

Biểu 4.2: Cơ cấu khách du lịch .........................................................................31

Biểu 4.3: Cơ cấu chi tiêu bình quân của khách du lịch ......................................35

Biểu 4.4: Phân loại chất lượng cơ sở lưu trú trên địa bàn tỉnh năm 2013............50

Biểu 4.5: Độ tuổi khách du lịch .........................................................................59

Biểu 4.6: Nghề nghiệp khách du lịch .................................................................60

Biểu 4.7: Trình độ khách du lịch ............................................................... 60

Biểu 4.8: Xuất xứ khách du lịch ................................................................ 61

Biểu 4.9: Nguồn thông tin mà du khách biết đến Tây Ninh ........................ 61

Biểu 4.10: Mục đích chuyến đi của khách du lịch ...................................... 62

Biểu 4.11: Số lần du khách đến Tây Ninh.................................................. 62

Biểu 4.12: Ý định quay lại Tây Ninh của khách du lịch ............................. 63

x

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Tên viết tắt Giải thích từ viết tắt

ASEAN Hiệp hội các nước Đông Nam Á

Caravan Du lịch bằng xe ô tô theo đường bộ, đoàn khách caravan có

thể đi trên một hoặc nhiều xe (tùy theo số lượng).

ĐBSCL Đồng bằng sông Cửu Long

ĐNA

ĐNB

Đông Nam Á

Đông Nam Bộ

FDI Vốn đầu tư nước ngoài

GDP Tổng thu nhập quốc dân

HĐND Hội đồng nhân dân

KDL

KLT

KNĐ

KQT

KTQ

LK

NK

Khách du lịch

Khách du lịch có lưu trú

Khách nội địa

Khách quốc tế

Khách tham quan

Lượt khách

Ngày khách

ODA Official Development Assistant

Viện trợ phát triển chính thức

QHDL Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch tỉnh Tây Ninh đến

năm 2020 và định hướng đến năm 2030

QH Quốc hội

xi

Sở VHTT&DL

SPDL

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch

Sản phẩm du lịch

TNB

TP

Tây Nam Bộ

Thành phố

TTBQ Tăng trưởng bình quân

VQG Vườn quốc gia

UBND Ủy ban nhân dân

UNWTO

WB

United National World Tourist Organization

Tổ chức Du lịch Thế giới

World Bank

Ngân hàng thế giới