K24A đặng thị kim thoa tác động của cuộc cmcn 4 0 đối với ngành viễn thông và đề xuất nhằm nâng cao

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ

TÁC ĐỘNG CỦA CUỘC CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4.0

ĐỐI VỚI NGÀNH VIỄN THÔNG VÀ ĐỀ XUẤT NHẰM

NÂNG CAO HIỆU QUẢ KINH DOANH TẠI TỔNG CÔNG

TY VIỄN THÔNG MOBIFONE

Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh

ĐẶNG THỊ KIM THOA

Hà Nội - 2019

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ

TÁC ĐỘNG CỦA CUỘC CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4.0

ĐỐI VỚI NGÀNH VIỄN THÔNG VÀ ĐỀ XUẤT NHẰM

NÂNG CAO HIỆU QUẢ KINH DOANH TẠI TỔNG CÔNG

TY VIỄN THÔNG MOBIFONE

Ngành: Kinh doanh

Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh

Mã số: 83.40.101

Họ và tên học viên

Người hướng dẫn

: Đặng Thị Kim Thoa

: PGS, TS. Nguyễn Văn Thoan

Hà Nội - 2019

i

LỜI CAM ĐOAN

Tác giả luận văn cam đoan đề tài luận văn “Tác động của cuộc cách mạng công

nghiệp 4.0 đối với ngành viễn thông và đề xuất nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh

tại Tổng công ty Viễn thông MobiFone” là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các

kết quả nghiên cứu có tính độc lập riêng, không sao chép bất kỳ tài liệu nào và chưa

công bố nội dung này ở bất kỳ đâu. Các số liệu trong luận văn được sử dụng trung

thực, nguồn trích dẫn có chú thích rõ ràng, minh bạch, có tính kế thừa, phát triển từ

các tài liệu, tạp chí, các công trình nghiên cứu đã được công bố.

Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan danh dự của tôi./.

Tác giả

Đặng Thị Kim Thoa

ii

LỜI CẢM ƠN

Trước tiên, người viết luận văn xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc tới các thầy cô

giáo trường Đại học Ngoại thương, đặc biệt là các thầy cô trong Khoa Sau đại học và

Khoa Quản trị kinh doanh đã luôn giúp đỡ và tạo điều kiện cho học viên trong quá

trình học tập bậc cao học tại nhà trường.

Người viết luận văn trân trọng cảm ơn PGS, TS. Nguyễn Văn Thoan, người

hướng dẫn khoa học đã tận tâm và nhiệt tình hướng dẫn tác giả hoàn thiện luận văn

thạc sĩ này.

Cuối cùng, tác giả cảm ơn gia đình, bạn bè tại trường Đại học Ngoại thương,

các đồng nghiệp tại Tổng công ty Viễn thông MobiFone đã hết sức giúp đỡ, tạo điều

kiện, phối hợp cung cấp các tài liệu, thông tin cho tác giả trong suốt quá trình thực

hiện đề tài luận văn. Mặc dù đã hết sức cố gắng từ việc nghiên cứu, sưu tầm các tài

liệu trong và ngoài nước, tuy nhiên luận văn vẫn không tránh khỏi một số thiếu sót

nhất định. Tác giả rất mong nhận được sự góp ý của Quý thầy cô và các bạn./.

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN.....................................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN.........................................................................................................................ii

DANH MỤC CÁC BẢNG.....................................................................................................vi

DANH MỤC CÁC HÌNH, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ...................................................................vii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT......................................................................................ix

TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN..........................................................xi

LỜI MỞ ĐẦU.........................................................................................................................1

CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CUỘC CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4.0 VÀ

TÁC ĐỘNG ĐỐI VỚI NGÀNH VIỄN THÔNG.................................................................5

1.1. Những vấn đề cơ bản về cách mạng công nghiệp 4.0...................................................5

1.1.1. Khái niệm cách mạng công nghiệp 4.0.................................................................5

1.1.2. Lịch sử của các cuộc cách mạng công nghiệp......................................................7

1.1.3. Các xu hướng, công nghệ tiêu biểu của cuộc CMCN 4.0..................................12

1.1.3.1. Internet kết nối vạn vật - IoT.....................................................................12

1.1.3.2. Dữ liệu lớn - Big Data...............................................................................14

1.1.3.3. Trí tuệ nhân tạo - AI..................................................................................15

1.1.3.4. Điện toán đám mây - Cloud Computing....................................................16

1.1.3.5. Chuỗi khối - Blockchain............................................................................17

1.2. Tác động của cuộc CMCN 4.0 đến các mặt của xã hội..............................................18

1.2.1. Lao động và việc làm............................................................................................18

1.2.2. Kinh tế...................................................................................................................20

1.2.3. Môi trường............................................................................................................20

1.2.4. Xã hội....................................................................................................................21

1.2.5. Thương mại và đầu tư..........................................................................................22

1.3. Tác động của cuộc CMCN 4.0 đến ngành viễn thông................................................22

1.3.1. Tác động đến ngành viễn thông trên thế giới.....................................................22

1.3.1.1. Sự thay đổi nhu cầu của người tiêu dùng..................................................22

1.3.1.2. Sự thay đổi của công nghệ dẫn dắt người dùng........................................28

1.3.1.3. Sự thay đổi của các doanh nghiệp viễn thông...........................................29

1.3.2. Tác động đến ngành viễn thông tại Việt Nam....................................................32

1.3.2.1. Sự thay đổi nhu cầu của người tiêu dùng..................................................32

iv

1.3.2.2. Sự thay đổi của các doanh nghiệp viễn thông...........................................33

1.4. Kinh nghiệm ứng dụng thành quả của cách mạng công nghiệp 4.0 tại các doanh nghiệp

viễn thông........................................................................................................................34

1.4.1. Các doanh nghiệp viễn thông trên thế giới.........................................................34

1.4.1.1. AT&T.........................................................................................................34

1.4.1.2. Singtel........................................................................................................35

1.4.2. Các doanh nghiệp viễn thông tại Việt Nam........................................................38

1.4.2.1. Viettel.........................................................................................................38

1.4.2.2. VNPT.........................................................................................................40

1.4.3. Bài học kinh nghiệm cho MobiFone...................................................................41

CHƯƠNG 2. TÁC ĐỘNG CỦA CUỘC CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4.0 ĐẾN

HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT KINH DOANH CỦA TỔNG CÔNG TY VIỄN THÔNG

MOBIFONE..........................................................................................................................43

2.1. Đặc điểm tình hình hoạt động kinh doanh của MobiFone........................................43

2.1.1. Giới thiệu về Tổng công ty Viễn thông MobiFone.............................................43

2.1.1.1. Thông tin cơ bản........................................................................................43

2.1.1.2. Lịch sử hình thành và phát triển................................................................44

2.1.1.3. Lĩnh vực kinh doanh và sản phẩm, dịch vụ chủ yếu..................................45

2.1.1.4. Cơ cấu tổ chức...........................................................................................46

2.1.1.5. Kết quả kinh doanh....................................................................................49

2.1.2. Mô hình quản trị kinh doanh của Tổng công ty Viễn thông MobiFone...........51

2.1.2.1. Chân dung khách hàng năm 2019 của MobiFone.....................................51

2.1.2.2. Phân tích hoạt động kinh doanh của MobiFone theo hành trình trải

nghiệm của khách hàng...............................................................................................53

2.2. Thực trạng ứng dụng công nghệ trong kinh doanh tại Tổng công ty Viễn thông

MobiFone.........................................................................................................................62

2.2.1. Nhận biết nhu cầu................................................................................................62

2.2.2. Cân nhắc, lựa chọn..............................................................................................63

2.2.3. Quyết định mua hàng...........................................................................................65

2.2.4. Dịch vụ sau bán hàng..........................................................................................66

2.2.5. Quản trị nội bộ doanh nghiệp..............................................................................66

2.3. Phân tích các tác động của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đến hoạt động sản xuất

kinh doanh của Tổng công ty Viễn thông MobiFone..................................................67

v

2.3.1. Khảo sát về tác động của cuộc CMCN 4.0 đến MobiFone.................................67

2.3.2. Phân tích tác động của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đến hiệu quả kinh

doanh của MobiFone..........................................................................................71

2.3.2.1. Tác động từ sự thay đổi nhu cầu...............................................................71

2.3.2.2. Tác động từ sự thay đổi công nghệ............................................................73

2.3.3. Cơ hội cho MobiFone..........................................................................................74

2.3.4. Thách thức đối với MobiFone.............................................................................75

CHƯƠNG 3. ĐỀ XUẤT CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ KINH DOANH

TẠI TỔNG CÔNG TY VIỄN THÔNG MOBIFONE.......................................................78

3.1. Triển vọng đối với doanh nghiệp viễn thông trên thế giới trong CMCN 4.0...........78

3.1.1. Tối ưu hóa năng lực kinh doanh cốt lõi..............................................................78

3.1.2. Phát triển giải pháp ứng dụng công nghệ...........................................................81

3.1.3. Mở rộng thị trường..............................................................................................82

3.1.4. Phát triển tổ chức.................................................................................................83

3.2. Đề xuất đối với Tổng công ty Viễn thông MobiFone..................................................83

3.2.1. Xây dựng chiến lược chuyển đổi số.....................................................................83

3.2.2. Xây dựng lộ trình chuyển đổi số..........................................................................85

3.2.3. Số hóa các điểm chạm tới khách hàng................................................................87

3.2.3.1. Giai đoạn nhận biết nhu cầu.....................................................................87

3.2.3.2. Giai đoạn cân nhắc, lựa chọn...................................................................87

3.2.3.3. Giai đoạn quyết định mua hàng................................................................89

3.2.3.4. Giai đoạn sau bán hàng.............................................................................93

3.2.3.5. Công tác quản trị nội bộ............................................................................93

3.3. Kiến nghị đối với cơ quan quản lý nhà nước..............................................................94

3.3.1. Cơ chế chính sách khuyến khích và cung cấp thông tin cho các doanh nghiệp94

3.3.2. Đầu tư phát triển hạ tầng công nghệ thông tin..................................................95

3.3.3. Xây dựng kế hoạch phát triển nguồn nhân lực..................................................95

3.3.4. Đảm bảo an ninh, an toàn thông tin...................................................................96

KẾT LUẬN...........................................................................................................................97

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................................i

PHỤ LỤC I..............................................................................................................................v

PHỤ LỤC II............................................................................................................................x

vi

DANH MỤC CÁC BẢNG

Trang

Bảng 1.1. Các định nghĩa về Công nghiệp 4.0.............................................................................5

Bảng 1.2. Sự chuyển đổi của các cuộc cách mạng công nghiệp........................................11

Bảng 1.3. Các kỹ năng cần thiết trong kỷ nguyên CMCN 4.0............................................19

Bảng 2.1. Các chỉ tiêu kinh doanh giai đoạn 2015-2018.......................................................49

vii

DANH MỤC CÁC HÌNH, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ

Trang

Hình 1.1. Các cuộc cách mạng công nghiệp trong lịch sử thế giới............................. 7

Hình 1.2. Dự báo về tương lai của các nhóm việc làm ............................................. 19

Hình 1.3. Tỷ lệ kết nối Internet theo vùng trên thế giới............................................ 24

Hình 1.4. Cửa hàng tự động của Singtel ................................................................... 37

Hình 2.1. Hành trình trải nghiệm của khách hàng tại MobiFone ............................. 54

Hình 3.1. Xu hướng sản phẩm của doanh nghiệp viễn thông ................................... 80

Hình 3.2. Mô hình giá trị kỹ thuật của doanh nghiệp viễn thông ............................. 81

Hình 3.3. Lộ trình chuyển đổi số cho doanh nghiệp viễn thông ............................... 85

Sơ đồ 2.1. Cơ cấu tổ chức của Tổng công ty Viễn thông MobiFone ........................ 48

Sơ đồ 2.2. Quy trình xây dựng sản phẩm của MobiFone ......................................... 58

Sơ đồ 2.3. Mô hình kênh phân phối tại MobiFone ................................................... 60

Sơ đồ 3.1. Sơ đồ điện tử hóa giao dịch đề xuất ứng dụng tại MobiFone .................. 90

Biểu đồ 1.1. Thống kê số lượng người dùng Internet qua các năm (2014-2019) ..... 23

Biểu đồ 1.2. Thống kê người dùng trong các lĩnh vực số tháng 01/2019 ................. 23

Biểu đồ 1.3. Thống kê lượng người dùng điện thoại thông minh qua các năm ........ 25

Biểu đồ 1.4. Tỷ lệ sử dụng dữ liệu di động qua các năm .......................................... 25

Biểu đồ 1.5. Thống kê số lượng người sử dụng mạng xã hội qua các năm .............. 26

Biểu đồ 1.6. Số lượng người tiêu dùng trực tuyến trên thế giới từ 2014-2021 ......... 26

Biểu đồ 1.7. Tổng doanh thu thị trường thanh toán di động toàn cầu giai đoạn 2015-

2019 ........................................................................................................................... 27

Biểu đồ 1.8. Kết nối di động IoT theo khu vực......................................................... 30

Biểu đồ 1.9. Mức tăng trưởng doanh thu viễn thông qua các năm ........................... 31

viii

Biểu đồ 1.10. Doanh thu dịch vụ di động toàn cầu qua các năm .............................. 31

Biểu đồ 2.1. Lưu lượng các dịch vụ viễn thông bình quân tháng qua các năm ........ 50

Biểu đồ 2.2. Doanh thu - Lưu lượng Dịch vụ truy cập Internet tại MobiFone qua các

năm ............................................................................................................................ 50

Biểu đồ 2.3. Cơ cấu doanh thu theo các lĩnh vực kinh doanh giai đoạn 2015-2018 51

Biểu đồ 2.4. Lợi ích từ việc số hóa và tự động hóa trong kinh doanh ...................... 70

Biểu đồ 2.5. Rào cản bên trong ảnh hưởng tới việc ứng dụng công nghệ 4.0 .......... 70

Biểu đồ 2.6. Rào cản bên ngoài ảnh hưởng tới việc ứng dụng công nghệ 4.0 ......... 71

Biểu đồ 2.7. Số lượng thuê bao sử dung thiết bị Smartphone .................................. 72

Biểu đồ 3.1. Thị phần bán hàng trực tuyến của thị trường viễn thông Pháp giai đoạn

2010-2016.................................................................................................................. 79

ix

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

STT Từ viết tắt Tiếng Anh Tiếng Việt

1 CMCN 4.0 - Cách mạng công nghiệp 4.0

2 AI Artificial Intelligence Trí tuệ nhân tạo

3 VR Virtual Reality Thực tế ảo

4 AR Augmented Reality Thực tế tăng cường

5 SMAC Social, Mobile, Analytics, Xã hội, Di động, Phân tích, Đám

Cloud mây

6 IoT Internet of Things Internet của vạn vật

7 M2M Machine to Machine Tương tác giữa máy với máy

8 WEF World Economic Forum Diễn đàn kinh tế thế giới

9 eSIM Embedded Subscriber Mô-đun nhận dạng chủ thuê bao

Identity Module tích hợp

10 SMS Short Message Services Dịch vụ tin nhắn ngắn

11 MobiFone - Tổng công ty Viễn thông

MobiFone

12 VAS Value Added Services Dịch vụ giá trị gia tăng

13 POSM Point of Sales Material Vật dụng hỗ trợ bán hàng tại

điểm bán

14 TVC Television Commercial Phim quảng cáo

15 OOH Out Of Home Quảng cáo ngoài trời

16 LCD Liquid Crystal Display Màn hiển thị tinh thể lỏng

17 PR Public Relations Quan hệ công chúng

18 Ads Advertising Quảng cáo

19 GDN Google Display Network Mạng lưới quảng cáo hiển thị

của Google

20 ADX Ad Exchange Trao đổi quảng cáo

21 KOL Key Opinion Leader Người dẫn dắn dư luận chủ

chốt/Người có ảnh hưởng

x

STT Từ viết tắt Tiếng Anh Tiếng Việt

22 MMS Multimedia Messaging Dịch vụ tin nhắn đa phương tiện

Service

23 GTGT - Giá trị gia tăng

24 CRM Customer Relationship Quản lý quan hệ khách hàng

Management

25 DSS Decision Support System Hệ hỗ trợ ra quyết định

26 BI Business Intelligence Kinh doanh thông minh

27 App Application Ứng dụng

28 CSP Content Service Provider Nhà cung cấp dịch vụ nội dung

29 OTP One Time Password Mật khẩu một lần

30 QR code Quick Response code Mã phản hồi nhanh