Thư viện tri thức trực tuyến
Kho tài liệu với 50,000+ tài liệu học thuật
© 2023 Siêu thị PDF - Kho tài liệu học thuật hàng đầu Việt Nam

Jane Jacobs tư duy lại tư duy quy hoạch
Nội dung xem thử
Mô tả chi tiết
OOTHlTHaONGTHQC
VJANE JACOBS
TU" DUY LAI TU' DUY QUY HOACH (PHAN2)
(tiep ttteo so trade)
"Cung vdi Howard, anh iiudng cua
nhom "Phan tan phat trien" (PTPT) (NV:
Decentrist) dang ke trong ITnh vUc quy
hoach thanh pho va he thong luat phap lien
quan t6i nha d va co che tai chinh ve nha d.
Nhifng mo hinh nha d cua Stein vi Wright,
dU(?c xay dung chCi yeu tai ngoai 6 hoac ria
ceic thinh ph6, cung v6i cic bii vi^t, so 66,
phic thio vi inh chup cua Mumford vi
Bauer, m6 t i vi ph6 bi^n rdng rii nhUng •)/
tudng mi gid diy duoc coi l i chin 1;^ trong
quy hoach chinh thong: Dudng pho duoc
coi l i moi trudng khong tot cho con ngUdi;
nhi CLfa buoc phii quay lUng lai vdi dUdng
pho vi quay mat vio trong tdi nhUng khong
gian xanh noi bp. Don vi co bin cua thiet l<e
thinh pho khong phii la dudng pho nOa
ma la nhUng 6 pho rat Idn (NV: super-block).
Thuong mai can phii tach biet khdi dan c^i
va khong gian xanh. Nhu cau ve hing hda
cua mot khu dan c\J can duoc tinh toan
"khoa hoc"vi chi chUng dd mi khdng cho
phep nhieu dien tfch thuong mai hon duoc
bo tri. Su xuat hien cua rat nhieu ngUdi,
trong ci nhUng trudng hop tich cUc nhat l i
tai hpa vi mdt quy hoach tdt phii hUdng tdi
viec tao ra io tudng ve sU cd lap vi rieng tU
kieu ngoai d,
De nhan manh va lim nghiem trpng
hda su can thiet cCia mdt trat tu mdi, cac
nhi PTPT da nen nhUng ddn trdi giang vio
cac thanh phd cu tdi tin. Hp khdng he td
md ve sU thanh cdng cua nhdng thinh phd
(...] Lim sao mdt thU nio dd cd the te hai tdi
mUc khdng dang de hieu nd? Nhung trong
cac trudng quy hoach vi kien true, trong
qudc hpi vi trong cac tda thj chinh, nhQng
y tudng cua nhUng ngudi PTPT dan dan
dupe chap nhan nhu la cich thUc co bin
de giii quyet mdt cich xay dung vdi chinh
cac thinh phd Idn. Day la sU kien ding kinh
ngac nhi't trong cau chuyen budn: ring
cudi cung nhUng ngudi mudn chan tinh
phit trien nhufng thinh phd Idn iai chap
nhan nhUng cdng thUc duoc biy ra nhim
bdp nghet nen kinh te cCia nhCrng thinh
phd niy vi cudi cung l i giet chet chung.
Con ngudi vdi nhUng y tudng giy an
tuong manh me nhat trong viec lam sao
ket tinh tit ci nhCrng quyen chdng lai thinh
phd vao trong thinh tri cua tdi loi la kien
true su Au Chau Le Corbusier Ong ta che ra
mdt thanh phd trong mO vio nam 1920 mi
dng ta goi liThinh-phd-TUOi-sing (Radiant
City), tao thanh khdng bdi nhOng cdng trinh
thap tang dupe nhdm PTPT yeu thich, mi
la nhCrng tda nha chpc trdi tren mdt cdng
vien [...]
NhOng ngUdi theo chu thuyet vi nhQng
ngUdi ung hd trung thinh cua trio luu
Thinh-phd-Vudn da kinh hii trudc y tUdng
v^ nhQng tda thip trong cdng viSn ciia Le
Corbusier vi den gid vin vay [...] Nhung
miu thuin thay, Thinh-phd-TUOi-sing bit
ngudn true tiep tQ md hinh Thinh-phdVudn, Le Corbusier chap nhan y niem eo
ban cua Thinh-phd-VUdn, chi it la be ndi
cua nd vi chinh sQa eho nd phu hop vdi
mat dp cao. Ong ta md t i sang tao eua minh
nhu la Thanh-phd-Vudn-dUpe-lim-chokhi-thl, "Thinh-phd-Vudn l i mdt hy vpng
hao huyen," dng viet: "Thien nhien se bien
mat trudc sU xim luoc eua dUdng phd va
nha eQa vi chdn an dit trd thinh khu dinh
eu ddng due... Giii phap se dUpc tim thay
trong Thinh-phd-Vudn-thSng-dUng"'.
Dd thj trong mo eua Le Corbusier cd
tic ddng rdng Idn tdi cie thinh phd cua
chung ta,V'tudng dupc hoan nghenh nhiet
Net bdi cac kien true sU vi dan dan 6MQ
dua vao rat nhieu dU an, tQ nha d xa hdi
cho ngudi thu nhap thap tdi cac du an van
phdng. Ben canh viec it nha't Qng dung hdi
hot nhQng nguyen tac be noi cua md hinh
Thanh-phd-Vudn vao do thi mat dp cao,
giac mo eua Le Corbusier cdn ehQa dung
nhQng dieu kinh ngac khae, Ong ed ging
quy hoach thanh phd eho xe hoi nhu mdt
phan khdng the thieu eua y tudng, va dieu
nay vao nhQng nim 1920 vi dau 1930 la
mdt y tudng mdi [,„] Tat nhien gidng nhu
nhQng nhi quy hoach theo md hinhThinhphd-Vudn, dng ddi ngUdi di bd khdi dUdng
phd v i dat hp trong cdng vien. Thanh phd
ciia dng nhu mot do choi co khi thu vj. Nd
lot t i mpi thU trong mdt chdp nhay, gidng
nhu mdt quang cao hoin hio. 'Y' tudng va
bieu tuong chae nich eua nd da trd thanh
luc hut ddi vdi cae nhi quy hoach, nhi xiy
dung, nhi thiet ke, cie nha phat trien du
in, nhQng ngan hing eho vay va eac thj
trudng [...]
IVlic du nhQng ngUdi PTPT, vdi tam
huyet ve y tudng mdt cupe sdng dd thj am
cung vi than thien, chUa bao gid ed hda
binh vdi Le Corbusier, thi hau het nhQng
nguyen ly cua hp lai khdng nhu vay. Mdt
each true quan, tat ci nhQng nhi thiet ke
Afpf ban ve tay iay tinli bieu tuang cia Le Corbusier ttietiien
si/bien Soitirmgttd ttii truyen thong sang Mnli-plioVulin-thSng-iu'ng - ndi ma cong trinh khong con can phdi
iienhev&iiudngpho.
Nguon: Le Courbusier (1948)
dd thi tinh tudng cua ngay hdm nay ket
hop ci hai y tUdng vdi nhQng sU hoan vj
khae nhau, Ky thuat tai thiet dupc biet den
dudi nhQng eai ten khae nhau: "xda bd ed
lua chpn" hoac "xay mdi theo diem" hoac
"quy hoach eii tao" hoac "bio tdn theo quy
hoach"- nghTa la tranh dap di toin bd mdt
khu VUc xudng cap, chi la mot thu doan d l
can nhic eho phep giQ lai bao nhieu cdng
trinh eu de khu vUe van dupe dan mac l i
mdt phien bin eCia Thinh-phd-Vudn-Tuoisang (NV: Radiant Garden City). Cae nha quy
hoach sQ dung dat, quy hoach dudng eao
tdc, nhi lam luat vi nhi quy hoach cdng
vien - khdng ai sdng trong mdt eo may tay
nao - lien tuc sQ dung, nhu l i nhQng tham
khio duy nhat, hai y tUdng day quyen lUc
nay v i ci y tudng hpp nhat phQc tap eiia
chiing. Hp ed the luon Id tQ y tUdng nay
sang y tudng kia, hp cd the du di, hp cung
cd the don giin hda chiing, nhung ehung
iudn la diem xuat phat de bSt dau.
[...] Khdng 6Mc nghien cQu, khdng
SMC tran trpng, cie thinh phd di dugc sQ
dung nhu la nhQng vat te than." •
Nguyin Bo Dung(Lugc dich til The Death and Life of
Great American Cities cua kne Jacobs).
oi.2oiiB;i0nffi[|isi|27