Hội thảo Cơ hội và thách thức trong thời kỳ Covid-19 góc nhìn từ giảng dạy và thực tiễn / Nhiều tác giả

KỶ YẾU HỘI THẢO

CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC TRONG

THỜI KỲ COVID-19

GÓC NHÌN TỪ GIẢNG DẠY VÀ THỰC TIỄN

ISBN: 978-604-79-2816-3

i

MỤC LỤC

CHỦ ĐỀ 1: TÁC ĐỘNG KINH TẾ XÃ HỘI CỦA COVID-19 ....................................... 1

1. TÁC ĐỘNG CỦA DỊCH COVID-19 ĐẾN NGƯỜI LAO ĐỘNG – DƯỚI GÓC NHÌN PHÁP

LÝ

Huỳnh Thị Kim Lan ......................................................................................................................... 2

2. ĐẠI DỊCH COVID-19: THÁCH THỨC VÀ NHỮNG HẠN CHẾ KHI ÁP DỤNG CÁC BIỆN

PHÁP SPS TRONG THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ HIỆN ĐẠI

Phan Đặng Hiếu Thuận.................................................................................................................. 10

3. CÁC GIẢI PHÁP CỦA NGÀNH THUẾ TRONG GIAI ĐOẠN COVID-19

Nguyễn Minh Thơ........................................................................................................................... 22

4. ẢNH HƯỞNG COVID-19 ĐẾN HỆ SINH THÁI CÔNG NGHỆ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG

Phan Thị Minh Huệ ........................................................................................................................ 31

5. ĐỔI MỚI MÔ HÌNH KINH DOANH NHẰM ỨNG BIẾN VỚI COVID-19: GÓC NHÌN

PHÂN TÍCH TỪ MÔ HÌNH KINH DOANH BMC

Võ Hồ Hoàng Phúc.......................................................................................................................... 40

6. COVID - 19 VÀ HÀNH VI TIÊU DÙNG CỦA KHÁCH DU LỊCH NỘI ĐỊA TẠI VIỆT

NAM

Cao Minh Trí, Phạm Thị Xuân Thủy, Trần Thị Như Quỳnh, Huỳnh Châu Anh Thư........... 55

7. TÁC ĐỘNG CỦA DỊCH COVID-19 ĐẾN THỊ TRƯỜNG LAO ĐỘNG VIỆT NAM VÀ

GIẢI PHÁP

Lê Thị Ngọc Tú, Trương Ngọc Anh Vũ ........................................................................................ 75

8. ẢNH HƯỞNG CỦA DỊCH COVID-19 ĐẾN TÂM TRẠNG VÀ CUỘC SỐNG CỦA THANH

NIÊN

Nguyễn Tuấn Anh, Đỗ Thị Thu Hằng........................................................................................... 89

CHỦ ĐỀ 2: COVID-19 VÀ CÁC HOẠT ĐỘNG ĐỔI MỚI TRONG TRƯỜNG ĐẠI

HỌC ............................................................................................................................103

9. MÔ HÌNH QUẢN TRỊ ĐẠI HỌC TRÊN THẾ GIỚI VÀ NHỮNG ĐỀ XUẤT CHO VIỆT

NAM

Trịnh Thuỳ Anh, Bùi Quang Hùng, Nguyễn Phạm Kiến Minh................................................ 104

10. COVID-19 – LÀM GÌ ĐỂ BIẾN THÁCH THỨC THÀNH CƠ HỘI? Ý TƯỞNG VỀ PHÁT

TRIỂN CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO THEO MÔ-ĐUN

Dương Hồng Thẩm ....................................................................................................................... 116

11. ĐA DẠNG HÓA PHƯƠNG THỨC GIẢNG DẠY: CƠ HỘI TỪ COVID-19

Vũ Hữu Thành .............................................................................................................................. 129

12. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HỌC TRỰC TUYẾN TRONG QUÁ

TRÌNH CHUYỂN ĐỔI HÌNH THỨC GIẢNG DẠY DO ĐẠI DỊCH COVID-19

Nguyễn Đức Trung ....................................................................................................................... 142

ii

13. ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY AGILE TRONG ĐẠI HỌC

Nguyễn Ngọc Đan Thanh ............................................................................................................. 159

14. CÁC CƠ SỞ GIÁO DỤC ĐẠI HỌC ĐÃ CÓ NHỮNG ĐỘNG THÁI TÍCH CỰC NÀO

TRONG THỜI KỲ COVID-19?

Nguyễn Thị Thủy .......................................................................................................................... 170

15. CẢI TIẾN PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY VÀ HỌC LIỆU MÔN HỌC THỐNG KÊ ỨNG

DỤNG TRONG THỜI KỲ COVID-19

Trần Tuấn Anh ............................................................................................................................. 178

16. ĐÁNH GIÁ SINH VIÊN THEO HƯỚNG TIẾP CẬN NĂNG LỰC

Hoàng Đinh Thảo Vy.................................................................................................................... 189

17. NHỮNG ĐỔI THAY VỀ CÔNG TÁC ĐÀO TẠO TẠI CÁC DOANH NGHIỆP TRONG

THỜI ĐẠI SỐ VÀ COVID-19

Huỳnh Kim Tôn ............................................................................................................................ 201

CHỦ ĐỀ 3: ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG GIẢNG DẠY ..........209

18. THE POSSIBILITY OF APPLYING ONLINE EDUCATION IN BLENDED EMBA

PROGRAM IN VIETNAM AND THE WORLD

Trinh Thuy Anh, Nguyen Pham Kien Minh, Huynh Kim Ton, Doan Thi Thanh Thuy........ 210

19. NHẬN THỨC, THÁI ĐỘ VÀ HÀNH VI CỦA NGƯỜI HỌC ĐỐI VỚI PHƯƠNG PHÁP

HỌC BLENDED LEARNING

Cao Minh Trí, Hồ Gia Linh, Lê Đức Huy .................................................................................. 225

20. AN NINH MẠNG TRONG GIÁO DỤC THỜI KỲ COVID-19: MỘT SỐ HÌNH THỨC

PHẠM TỘI VÀ ĐỀ XUẤT PHÒNG TRÁNH

Dương Hương Giang .................................................................................................................... 241

21. MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY KẾT HỢP

(BLENDED) ĐỐI VỚI MÔN HỌC QUẢN TRỊ NHÂN LỰC CỦA KHOA QUẢN TRỊ KINH

DOANH, TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ TP.HỒ CHÍ MINH

Vũ Thanh Hiếu.............................................................................................................................. 248

22. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN MỨC ĐỘ HÀI LÒNG CỦA SINH VIÊN ĐỐI VỚI

PHƯƠNG THỨC GIẢNG DẠY KẾT HỢP TRONG THỜI GIAN DỊCH BỆNH COVID-19

Huỳnh Gia Xuyên ......................................................................................................................... 264

23. GIÁO DỤC TRỰC TUYẾN TRONG THỜI KỲ COVID-19

Lê Thị Huệ Linh............................................................................................................................ 276

CHỦ ĐỀ 4: TÁC ĐỘNG CỦA COVID – 19 ĐẾN HÀNH VI NGƯỜI HỌC..............291

24 NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI MỨC ĐỘ HÀI LÒNG CỦA SINH VIÊN ĐỐI VỚI CHẤT

LƯỢNG ĐÀO TẠO TRỰC TUYẾN TẠI CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC Ở THÀNH PHỐ HỒ

CHÍ MINH TRONG THỜI KỲ COVID 19

Hoàng Thị Hoà và Nguyễn Hoàng Sinh...................................................................................... 292

25. RÀO CẢN CỦA CHUYỂN ĐỔI PHƯƠNG THỨC HỌC TẬP CHÍNH QUY THÀNH

TRỰC TUYẾN TRONG ĐẠI DỊCH

Nguyễn Thị Bích Trâm................................................................................................................. 308

iii

26. HỌC TẬP TRỰC TUYẾN TRONG THỜI KỲ COVID-19: NGHIÊN CỨU Ý ĐỊNH CỦA

SINH VIÊN ĐẠI HỌC

Đoàn Thị Thanh Thúy.................................................................................................................. 319

27. HỌC TRỰC TUYẾN NHƯ THẾ NÀO SẼ HIỆU QUẢ HƠN TRONG ĐẠI DỊCH COVID

19? Nghiên cứu so sánh thành phố Tp.HCM và Tỉnh Phú Yên

Nguyễn Trần Cẩm Linh, Dương Chí Viễn ................................................................................. 337

28. NGHIÊN CỨU Ý ĐỊNH KHỞI NGHIỆP: TRƯỜNG HỢP SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI

HỌC MỞ TPHCM

Đoàn Thị Thanh Thúy và Nguyễn Hoàng Phúc ......................................................................... 352

29. COVID VÀ HÀNH VI HỌC TẬP CỦA SINH VIÊN VIỆT NAM

Cao Minh Trí, Nguyễn Thị Ngọc Thuý, Trương Diệu Hiền**, Lê Hà Thái Bảo**, Nguyễn Vũ Thu

Hiền**, Trần Thị Thanh Vy** ....................................................................................................... 369

30. HỌC TẬP TÍCH CỰC CÓ CẦN THIẾT ĐỐI VỚI SINH VIÊN?

Hoàng Đinh Thảo Vy.................................................................................................................... 391

Hội thảo Cơ hội và thách thức trong thời kỳ CoVid-19 – Góc nhìn từ giảng dạy và thực tiễn

14/05/2021

| Trang 1

CHỦ ĐỀ 1:

TÁC ĐỘNG KINH TẾ XÃ HỘI CỦA

COVID-19

Hội thảo Cơ hội và thách thức trong thời kỳ CoVid-19 – Góc nhìn từ giảng dạy và thực tiễn

14/05/2021

| Trang 2

TÁC ĐỘNG CỦA DỊCH COVID-19 ĐẾN NGƯỜI LAO ĐỘNG

– DƯỚI GÓC NHÌN PHÁP LÝ

L’IMPACT DE L’ÉPIDÉMIE DE COVID-19 SUR LES TRAVAILLEURS

– D’UN POINT DE VUE JURIDIQUE

Huỳnh Thị Kim Lan

Tóm tắt: Dịch Covid-19 bùng phát và lan rộng khắp các quốc gia trên thế giới đã ảnh

hưởng nghiêm trọng đến nền kinh tế thế giới năm 2020. Trong đó, doanh nghiệp và

người lao động là đối tượng chịu ảnh hưởng nặng nề nhất khi nền kinh tế thế giới suy

thoái. Việc thực hiện những biện pháp cần thiết nhằm hạn chế sự lây lan dịch bệnh Covid

-19, bao gồm không tụ tập đông người, giãn cách xã hội hay thậm chí phong tỏa,…Việc

áp dụng các biện pháp này đã gây khó khăn cho các doanh nghiệp, đồng thời để duy trì

hoạt động, các doanh nghiệp buộc phải sắp xếp lại lao động. Bằng phương pháp nghiên

cứu chính là thống kê số liệu, phân tích cơ sở pháp lý, bài viết này sẽ chỉ ra việc doanh

nghiệp sắp xếp lại lao động có đảm bảo tuân thủ pháp luật hay không trong bối cảnh đại

dịch Covid bùng phát.

Abstract: Coronavirus (Covid-19) a eslacté et s’est répandu dans les pays du monde.

Cete épidemie a gravement affecté l’économie mondiale en 2020. Dans laquelle, les

entreprises et les employés ont été les plus affectés lors de la récession économique

mondiale. Pour restreindre la propagation de l’épidémie de Covid-19, il y a beaucoup

de solutions, y compis le non-rassemblement, l’isolement social ou même les

blocages,… L’application de ces solutions a posé des difficultés aux entreprises. Pour

maintenir leurs activités, les entreprises sont obligées de réorganiser leur main-d'œuvre.

Cet article analysera la base jurridique pour indiquer que la réorganisation du travail des

 Khoa Luật, Trường Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh

Email: [email protected]

SĐT: 036 501 2081

Hội thảo Cơ hội và thách thức trong thời kỳ CoVid-19 – Góc nhìn từ giảng dạy và thực tiễn

14/05/2021

| Trang 3

entreprises est garantie ou non conforme à la loi dans le contexte du déclenchement de

la pandémie de Covid.

Từ khóa: Dịch Covid-19, người lao động, việc làm, thất nghiệp

ĐẶT VẤN ĐỀ

Người lao động là lực lượng sản xuất ra của cải vật chất cho xã hội, chiếm số

lượng đông đảo nhất trong xã hội. Chính vì tầm quan trọng của lực lượng lao động nên

những ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 đến người lao động là mối quan tâm đặc biệt

của nhiều quốc gia, Việt Nam cũng không ngoại lệ. Trong bối cảnh dịch bệnh Covid￾19, giải pháp ứng phó được nhiều doanh nghiệp lựa chọn là cắt giảm lao động, cụ thể

như giảm thời giờ làm việc, điều chỉnh giảm thu nhập người lao động hoặc đơn phương

chấm dứt hợp đồng với người lao động. Liệu rằng, trong quan hệ lao động, khi ứng phó

dịch bệnh bằng các biện pháp trên, các doanh nghiệp đã thực hiện đúng quy định pháp

luật.

1. Bối cảnh thị trường lao động, việc làm trên thế giới

Dịch bệnh Covid-19 là dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của vi

rút Corona (tên gọi khác là virus SẢRS-CoV-2), bùng phát ở Trung Quốc từ tháng

11/2019.1 Với tốc độ lây lan nhanh chóng trên phạm vi toàn cầu, tính đến hiện tại dịch

Covid-19 đã lan rộng đến 215 quốc gia và vùng lãnh thổ.

2

Đại dịch Covid-19 đã ảnh

hưởng nặng nề đến sự phát triển của các quốc gia trên thế giới khiến nền kinh tế toàn

cầu suy thoái nghiêm trọng, trong đó lĩnh vực kinh tế bị ảnh hưởng nặng nề nhất có thể

kể đến như sản xuất, dịch vụ nhà hàng, khách sạn và bất động sản,…

Để hạn chế sự lây lan dịch bệnh Covid -19, những biện pháp cần thiết đã được

thực hiện, bao gồm không tụ tập đông người, giãn cách xã hội hay thậm chí phong

tỏa,…Việc thực hiện những biện pháp này đã và đang tác động tiêu cực đến thị trường

lao động trên toàn cầu. Cụ thể, theo Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), đại dịch Covid￾1 Phạm Thu Lan, Đại dịch Covid : Việc làm của người lao động và tương lai phát triển của Việt Nam,

http://www.congdoan.vn/tin-tuc/nghien-cuu-trao-doi-524/dai-dich-covid19-viec-lam-cua-nguoi-lao￾dong-va-tuong-lai-phat-trien-cua-viet-nam-500232.tld, truy cập ngày 14/04/2021

2 Lê Thị Thanh Bình, Tác động của đại dịch Covid-19 tới lao động, việc làm ở một số nhóm dễ bị tổn

thương, https://vass.gov.vn/nghien-cuu-khoa-hoc-xa-hoi-va-nhan-van/Tac-dong-cua-dai-dich-Covid￾19-125, truy cập ngày 14/04/2021

Hội thảo Cơ hội và thách thức trong thời kỳ CoVid-19 – Góc nhìn từ giảng dạy và thực tiễn

14/05/2021

| Trang 4

19 đã tác động đến 81% lực lượng lao động toàn cầu, tương đương 3,3 tỷ người hiện

đang chịu tác động do nơi làm việc bị đóng cửa một phần hoặc toàn bộ. Trong đó, 1.25

tỷ người lao động đang làm việc trong các lĩnh vực có khả năng gia tăng tỷ lệ sa thải

cũng như giảm lương và số giờ làm việc.3

Cũng theo tổ chức quốc tế này, tính đến quý II/2020, tổng số giờ làm việc của

người lao động toàn cầu bị cắt giảm do ảnh hưởng của Covid-19 là 14%, tương đương

với 400 triệu lao động toàn thời gian (ước tính lao động làm việc 48 giờ/ tuần). Những

con số này cho thấy sức tàn phá của dịch bệnh Covid-19 vượt xa tác động của cuộc chiến

tranh thế giới thứ hai và gần đây là cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 –

2009. Báo cáo cũng đưa ra ước tính ban đầu về tỷ lệ thất nghiệp khu vực, theo đó tỷ lệ

thất nghiệp có thể tăng từ 4,4% năm 2019 lên mức 5,2% - 5,7% trong năm 2020.4

2. Tác động của dịch Covid-19 đến người lao động tại Việt Nam

Việt Nam được đánh giá là một trong những quốc gia có công tác phòng chống

dịch Covid-19 hiệu quả nhất. Tuy nhiên, Việt Nam không nằm ngoài danh sách các quốc

gia chịu ảnh hưởng bởi vi rút SARS-CoV-2. Tháng 01/2020, dịch Covid-19 xuất hiện

tại Việt Nam, ba tháng sau tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến ngày càng phức tạp,

nhiều ca lây nhiễm trong cộng đồng. Lúc này, nhiều các biện pháp phòng chống dịch

bệnh được đưa ra, bao gồm khai báo, vệ sinh, diệt trùng có dịch, hạn chế đi lại và tụ tập

đông người, hạn chế nhập cảnh với người nước ngoài, cách ly những người tiếp xúc với

người bệnh và đặc biệt là việc thực hiện giãn cách xã hội trong tháng 04/2020…, cùng

với đó là tiêu dùng nội địa và quốc tế giảm, từ đó giảm sản xuất, giảm cung cấp dịch vụ.

Dẫn đến nhiều doanh nghiệp buộc phải thu hẹp hoạt động sản xuất kinh doanh, giảm

giờ làm việc, giãn việc, nghỉ phép năm, nghỉ không lương chờ việc, thậm chí không ít

người lao động bị mất việc làm.

Tác động đến làm việc của người lao động. Theo Thống kế của Bộ Kế hoạch

và Đầu tư, chỉ trong hai tháng đầu năm 2020 đã có 16.151 doanh nghiệp tạm ngừng kinh

3 ILO: Covid-19 tác động nghiêm trọng tới việc làm và số giờ làm việc,

https://www.ilo.org/hanoi/Informationresources/Publicinformation/Pressreleases/WCMS_740943/lang

--vi/index.htm, truy cập ngày 14/04/2021

4 Nhật Anh, Đại dịch Covid-19 làm mất 81 triệu việc làm, gây xáo trộn thị trường lao động,

https://nhandan.com.vn/tin-tuc-xa-hoi/dai-dich-covid-19-lam-mat-81-trieu-viec-lam-gay-xao-tron-thi￾truong-lao-dong-628266/, truy cập ngày 14/04/2021

Hội thảo Cơ hội và thách thức trong thời kỳ CoVid-19 – Góc nhìn từ giảng dạy và thực tiễn

14/05/2021

| Trang 5

doanh có thời hạn và 2.807 doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể.

5 Việc nhiều doanh

nghiệp phải dừng hoạt động, thậm chí phá sản, giải thể, điều này ảnh hưởng đến việc

làm của người lao động. Theo Tổng cục Thống kê, tính đến quý III năm 2020, cả nước

có 31,8 triệu người từ 15 tuổi trở lên bị ảnh hưởng tiêu cực bởi dịch Covid-19, trong đó

bao gồm người bị mất việc làm, người phải nghỉ giãn việc/ nghỉ việc luân phiên, bị giảm

giờ làm hay giảm thu nhập.6

Tác động tới thu nhập của người lao động. Thu nhập bình quân tháng của lao

động quý II/2020 đạt 5,2 triệu đồng, giảm 525 nghìn đồng so với quý I/2020.

7 Đến thời

điểm quý III năm 2020, thu nhập bình quân tháng của người lao động là 5,5 triệu đồng,

tăng 258 nghìn đồng so với quý trước. Thu nhập bình quân tháng của lao động nam là

6,3 triệu đồng cao hơn 1,4 lần so với lao động nữ (4,6 triệu đồng); thu nhập bình quân

của lao động khu vực thành thị là 7,0 triệu đồng, cao hơn 1,5 lần lao động khu vực nông

thôn (4,8 triệu đồng). Xét thu nhập bình quân tháng của lao động phi chính thức là 5,5

triệu đồng, thấp hơn thu nhập bình quân tháng của lao động chính thức (8,4 triệu đồng)

1,5 lần.8

Tăng tỷ lệ người lao động thất nghiệp. Trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến

phức tạp, nhiều doanh nghiệp phải ngừng hoạt động kinh doanh một phần hoặc toàn bộ,

thu hẹp hoạt động sản xuất, cắt giảm lao động, dẫn đến tình trạng thất nghiệp gia tăng.

Cụ thể, tỷ lệ thất nghiệp trong độ tuổi lao động của quý III năm 2020 là 2,5%, tương

ứng với hơn 1,2 triệu người lao động (người từ 15 tuổi trở lên đạt 54,4 triệu người tính

đến tháng 9 năm 2020). Tình trạng thất nghiệp gia tăng, dẫn đến tăng số lượng người

lao động nộp hồ sơ hưởng bảo hiểm thất nghiệp. Trong tháng 2/2020, có trên 47.000

5 Phạm Thu Lan, Đại dịch Covid : Việc làm của người lao động và tương lai phát triển của Việt Nam,

http://www.congdoan.vn/tin-tuc/nghien-cuu-trao-doi-524/dai-dich-covid19-viec-lam-cua-nguoi-lao￾dong-va-tuong-lai-phat-trien-cua-viet-nam-500232.tld, truy cập ngày 14/04/2021

6 Nguyễn Thị Thanh Hương, Nguyễn Thị Hương Giang, Đại dịch Covid-19 tác động đến lao động việc

làm ở Việt Nam qua phân tích số liệu thống kê, https://vass.gov.vn/nghien-cuu-khoa-hoc-xa-hoi-va￾nhan-van/Dai-dich-Covid-19-tac-dong-den-lao-dong-viec-lam-o-Viet-Nam-126, truy cập ngày

14/04/2021

7 Lê Nguyễn, Việc làm thời Covid-19: Cơ hội từ thích ứng, https://dangcongsan.vn/cung-ban-luan/viec￾lam-thoi-covid-19-co-hoi-tu-thich-ung-559264.html, truy cập ngày 14/04/2021

8 Nguyễn Thị Thanh Hương, Nguyễn Thị Hương Giang, Đại dịch Covid-19 tác động đến lao động việc

làm ở Việt Nam qua phân tích số liệu thống kê, https://vass.gov.vn/nghien-cuu-khoa-hoc-xa-hoi-va￾nhan-van/Dai-dich-Covid-19-tac-dong-den-lao-dong-viec-lam-o-Viet-Nam-126, truy cập ngày

14/04/2021

Hội thảo Cơ hội và thách thức trong thời kỳ CoVid-19 – Góc nhìn từ giảng dạy và thực tiễn

14/05/2021

| Trang 6

người nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp, tăng 70% so với cùng kỳ năm 2019 (gần

28.000 người).9

3. Những vấn đề pháp lý liên quan đến người lao động trong đại dịch Covid-19

Dịch bệnh Covid-19 kéo dài khiến nhiều doanh nghiệp bị ảnh hưởng và phải

cân nhắc nhiều giải pháp để tồn tại, bao gồm chuyển người lao động làm một công việc

khác, giảm giờ làm việc, giãn việc, khuyến khích nghỉ phép năm, nghỉ không lương chờ

việc, thậm chí chấm dứt hợp đồng đối với một số lao động.

3.1. Trường hợp chuyển người lao động sang làm một công việc khác

Để tồn tại trong đại dịch Covid-19, nhiều doanh nghiệp buộc phải thay đổi hoạt

động sản xuất kinh doanh và cũng vì lẽ đó doanh nghiệp có nhu cầu chuyển người lao

động làm những công việc khác so với công việc đã thỏa thuận trong hợp đồng lao động.

Theo Bộ luật Lao động năm 2019, người sử dụng lao động có quyền chuyển

người lao động làm công việc khác so với hợp đồng lao động trong bối cảnh dịch Covid￾19 diễn ra vì dịch bệnh này được xác định là dịch bệnh nguy hiểm (Điều 29). Tuy nhiên,

khi chuyển người lao động làm công việc khác so với hợp đồng lao động, người sử dụng

lao động cần phải đảm bảo các điều kiện về thời hạn chuyển người lao động làm công

việc khác, thời hạn báo trước cho người lao động và tiền lương đối với công việc mới.

3.2. Trường hợp cho người lao động ngừng việc

Trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19, giảm thời giờ làm việc, nghỉ giãn cách,

nghỉ luận phiên thuộc trường hợp người lao động phải ngừng việc do dịch bệnh nguy

điểm và cũng vì lý do nền kinh tế suy thoái, được quy định tại điều 99 Bộ luật Lao động

năm 2019. Về tiền lương ngừng việc, được xác định tùy thuộc vào thời gian ngừng việc.

Cụ thể, trường hợp ngừng việc từ 14 ngày làm việc trở xuống thì tiền lương ngừng việc

được thỏa thuận không thấp hơn mức lương tối thiểu. Còn trường hợp người lao đồng

ngừng việc từ 14 ngày làm việc trở lên thì tiền lương ngừng việc do hai bên thỏa thuận

nhưng phải bảo đảm tiền lương ngừng việc trong 14 ngày đầu tiên không thấp hơn mức

lương tối thiểu.

9 Phạm Thu Lan, Đại dịch Covid : Việc làm của người lao động và tương lai phát triển của Việt Nam,

http://www.congdoan.vn/tin-tuc/nghien-cuu-trao-doi-524/dai-dich-covid19-viec-lam-cua-nguoi-lao￾dong-va-tuong-lai-phat-trien-cua-viet-nam-500232.tld, truy cập ngày 14/04/2021

Hội thảo Cơ hội và thách thức trong thời kỳ CoVid-19 – Góc nhìn từ giảng dạy và thực tiễn

14/05/2021

| Trang 7

3.3. Trường hợp cho người lao động nghỉ việc không hưởng lương

Với các biện pháp hạn chế đi lại và tụ tập đông người, giãn cách xã hội, cùng với

giảm nhu cầu tiêu dùng, sản xuất, cung cấp dịch vụ, nhiều doanh nghiệp chọn giải pháp

cho người lao động ngừng việc để chờ dịch bệnh Covid-19 đi qua. Điều 30 Bộ luật Lao

động năm 2019 quy định người sử dụng lao động và người lao động có thể thỏa thuận

về việc tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động (Khoản 1 điểm h). Như vậy, việc tạm

hoãn thực hiện hợp đồng này phải được sự đồng ý của người lao động thì mới được áp

dụng. Về tiền lương, trong thời gian tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động, người lao

động không được hưởng lương và quyền, lợi ích đã giao kết trong hợp đồng lao động,

trừ trường hợp các bên có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định khác. Tạm hoãn thực

hiện hợp đồng lao động trong bối cảnh dịch Covid-19 bản chất là người sử dụng lao

động và người lao động thỏa thuận cho người lao động nghỉ việc không hưởng lương

với điều kiện được sự đồng ý của người lao động.

3.4. Trường hợp chấm dứt hợp đồng lao động với người lao động

Tác động của dịch bệnh Covid-19 đến người lao động được thể hiện rõ qua tỷ

lệ người lao động thất nghiệp, mất việc làm. Trước những ảnh hưởng nặng nề của Covid￾19, nhiều doanh nghiệp buộc phải chấm dứt hợp đồng với người lao động. Người sử

dụng lao động có thể đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động với người lao động hoặc

chấm dứt hợp đồng lao động vì lý do kinh tế.

Theo Bộ luật Lao động năm 2019, người sử dụng lao động có quyền đơn phương

chấm dứt hợp đồng lao động với người lao động với điều kiện người sử dụng lao động

phải báo trước cho người lao động một thời hạn nhất định tương ứng với ít nhất 45 ngày,

30 ngày hoặc 03 ngày làm việc tùy vào thời hạn của hợp đồng lao động. Trường hợp

này khi nghỉ việc, ngoài tiền lương, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất

nghiệp,.. người lao động còn được hưởng trợ cấp thôi việc được chi trả bởi người sử

dụng lao động (Điều 36, Điều 46 Bộ luật Lao động 2019).

Trường hợp chấm dứt hợp đồng vì lý do kinh tế được quy định tại Điều 42 Bộ

luật Lao động 2019. Dịch Covid-19 tác động làm khủng hoảng nền kinh tế, dẫn đến

nhiều người lao động có nguy cơ mất việc làm, phải thôi việc thì người sử dụng lao động

có thể chấm dứt hợp đồng với người lao động. Trường hợp này Luật không đặt ra điều

kiện phải có sự đồng ý của người lao động, tuy nhiên người sử dụng lao động có trách

Hội thảo Cơ hội và thách thức trong thời kỳ CoVid-19 – Góc nhìn từ giảng dạy và thực tiễn

14/05/2021

| Trang 8

nhiệm xây dựng và thực hiện phương án sử dụng lao động. Đồng thời, khi người lao

động nghỉ việc, ngoài tiền lương, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp,..

người lao động còn được hưởng trợ cấp mất việc làm được chi trả bởi người sử dụng lao

động (Điều 47 Bộ luật Lao động 2019). Những khoản tiền trên được ưu tiên thanh toán

cho người lao động trong trường hợp doanh nghiệp bị giải thể, phá sản (Điều 48 khoản

2 Bộ luật Lao động năm 2019).

KẾT LUẬN

Qua những phân tích trên cho thấy, trong bối cảnh đại dịch Covid-19 bùng phát,

các hình thức sắp xếp lại lao động của người sử dụng lao động (như chuyển người lao

động làm một công việc khác, cho người lao động ngừng việc, cho người lao động nghỉ

việc không lương hoặc chấm dứt hợp đồng,…) là hợp pháp. Các hình thức sắp xếp lao

động này được người sử dụng lao động thực hiện dựa trên cơ sở pháp lý rõ ràng và đảm

bảo tuân thủ các quy định của pháp luật, mặc dù những biện pháp này đã ít nhiều ảnh

hưởng đến việc làm và thu nhập của người lao động.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Bộ luật Lao động năm 2019

ILO: Covid-19 tác động nghiêm trọng tới việc làm và số giờ làm việc,

https://www.ilo.org/hanoi/Informationresources/Publicinformation/Pressreleases/

WCMS_740943/lang--vi/index.htm, truy cập ngày 14/04/2021

Lê Nguyễn, Việc làm thời Covid-19: Cơ hội từ thích ứng, https://dangcongsan.vn/cung￾ban-luan/viec-lam-thoi-covid-19-co-hoi-tu-thich-ung-559264.html, truy cập ngày

14/04/2021

Lê Thị Thanh Bình, Tác động của đại dịch Covid-19 tới lao động, việc làm ở một số

nhóm dễ bị tổn thương, https://vass.gov.vn/nghien-cuu-khoa-hoc-xa-hoi-va-nhan￾van/Tac-dong-cua-dai-dich-Covid-19-125, truy cập ngày 14/04/2021

Nhật Anh, Đại dịch Covid-19 làm mất 81 triệu việc làm, gây xáo trộn thị trường lao

động, https://nhandan.com.vn/tin-tuc-xa-hoi/dai-dich-covid-19-lam-mat-81-trieu￾viec-lam-gay-xao-tron-thi-truong-lao-dong-628266/, truy cập ngày 14/04/2021

Hội thảo Cơ hội và thách thức trong thời kỳ CoVid-19 – Góc nhìn từ giảng dạy và thực tiễn

14/05/2021

| Trang 9

Nguyễn Thị Thanh Hương, Nguyễn Thị Hương Giang, Đại dịch Covid-19 tác động đến

lao động việc làm ở Việt Nam qua phân tích số liệu thống kê,

https://vass.gov.vn/nghien-cuu-khoa-hoc-xa-hoi-va-nhan-van/Dai-dich-Covid￾19-tac-dong-den-lao-dong-viec-lam-o-Viet-Nam-126, truy cập ngày 14/04/2021

Phạm Thu Lan, Đại dịch Covid : Việc làm của người lao động và tương lai phát triển

của Việt Nam, http://www.congdoan.vn/tin-tuc/nghien-cuu-trao-doi-524/dai-dich￾covid19-viec-lam-cua-nguoi-lao-dong-va-tuong-lai-phat-trien-cua-viet-nam￾500232.tld, truy cập ngày 14/04/2021

Hội thảo Cơ hội và thách thức trong thời kỳ CoVid-19 – Góc nhìn từ giảng dạy và thực tiễn

14/05/2021

| Trang 10

ĐẠI DỊCH COVID-19: THÁCH THỨC VÀ NHỮNG HẠN CHẾ KHI

ÁP DỤNG CÁC BIỆN PHÁP SPS TRONG THƯƠNG MẠI QUỐC

TẾ HIỆN ĐẠI

Phan Đặng Hiếu Thuận

Tóm tắt: Bài viết nghiên cứu về các vấn đề thương mại quốc tế trong bối cảnh COVID￾19 cùng với sự lây lan của các loại bệnh có nguồn gốc từ động vật và các thiết chế quốc

tế điều chỉnh vấn đề này. Trên cơ sở điểm qua những quy định pháp lý hiện hành về các

vấn đề dịch bệnh trong hoạt động thương mại quốc tế, từ đó đề xuất một số biện pháp

kiểm soát tốc độ lây lan của dịch bệnh thông qua thương mại đồng thời đảm bảo cho các

hoạt động mua bán, trao đổi động vật và các chế phẩm của chúng cũng như động vật

hoang dã trong phạm vi an toàn.

Từ khóa: đại dịch COVID-19, thương mại quốc tế, vệ sinh dịch tễ, dịch bệnh có

nguồn gốc động vật

Abstract: This information note explores international trade issues in the context of

COVID-19 pandemic associated with the spread of diseases of animal origin and the

international framework in place to address them. Based on the existing guidance and

the status of international legal framework for the health risks arising from zoonotic

diseases through international trade, it seeks to map actions being taken to control the

spread of these diseases through trade and so as to ensure safe trade in animals and

animal products, including in wildlife.

Key words: COVID-19 pandemic, international trade, sanitory and phytosanitory,

zoonotic diseases

 Khoa Luật, Trường Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh

Email: [email protected]