hội nhập kinh tế việt nam-asean những đặc trưng, kinh nghiệm và giải pháp

§Æt vÊn ®Ò

rong xu thÕ toµn cÇu ho¸ vµ khu vùc ho¸ ph¸t triÓn nh vò b·o hiÖn nay, héi

nhËp kinh tÕ quèc gia vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi ®ang lµ vÊn ®Ò

lý luËn thùc tiÔn vµ nãng báng, s«i ®éng ®îc mäi ngêi quan t©m.

T

VÊn ®Ò héi nhËp nÒn kinh tÕ ViÖt Nam vµo kinh tÕ cña HiÖp héi c¸c

quèc gia §«ng Nam ¸ (ASEAN) mang nhiÒu ®Æc trng kinh tÕ, chÝnh trÞ, x·

héi ®Æc thï cha cã tiÒn lÖ lÞch sö. LÇn ®Çu tiªn ngêi ta ®ang chøng kiÕn sù x©m

nhËp vµo nhau cña c¸c xu híng v¬n tíi c¸c h×nh th¸i kinh tÕ- x· héi kh¸c nhau

tõ nh÷ng xuÊt ph¸t ®iÓm chªnh lÖch nhau vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn, víi sù lùa

chän chÝnh trÞ kh¸c nhau ®ang tån t¹i vµ ph¸t triÓn b×nh yªn bªn nhau. C¸i g×

lµ linh hån, h¹t nh©n, chÊt keo g¾n kÕt nh÷ng thuéc tÝnh riªng biÖt cña sù ph¸t

triÓn x· héi ®ã l¹i thµnh mét khèi thèng nhÊt cã b¶n s¾c kinh tÕ , chÝnh trÞ ®éc

®¸o, phong phó ®ang ®îc nhiÒu nhµ nghiªn cøu lý luËn vµ ho¹t ®éng thùc tiÔn

ph©n tÝch, lý gi¶i.

§Ò tµi :”Héi nhËp kinh tÕ ViÖt Nam-asean : Nh÷ng ®Æc trng, kinh

nghiÖm vµ gi¶i ph¸p “ cña em víi môc ®Ých bíc ®Çu nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò

c¬ b¶n cña ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i. Nghiªn cøu nh÷ng kh¶ n¨ng héi nhËp

cña ®Êt níc.

Trong ph¹m vi mét ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc sinh viªn víi môc ®Ých

lµ häc hái ph¬ng ph¸p häc tËp khoa häc vµ rÌn luyÖn t duy khoa häc.

Trªn c¬ së ®ã néi dung chÝnh cña ®Ò tµi gåm cã ba ch¬ng:

Ch¬ng I: Héi nhËp kinh tÕ ViÖt Nam-asean: Nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n.

Ch¬ngII: Héi nhËp kinh tÕ ViÖt Nam-asean: Nh÷ng kinh nghiÖm chñ yÕu.

Ch¬ngIII: Héi nhËp kinh tÕ ViÖt Nam-asean: Nh÷ng gi¶i ph¸p c¬ b¶n.

Ch¬ng I

Héi nhËp kinh tÕ ViÖt Nam-asean

Nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n.

I. Nh÷ng ®Æc trng kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi næi bËt

trong tiÕn tr×nh Héi nhËp kinh tÕ ViÖt Nam-asean .

1. TÝnh thèng nhÊt cña §«ng Nam ¸ :

®Ò ¸n m«n häc

Sù ra ®êi cña asean, t tëng vÒ mét §«ng Nam ¸ thèng nhÊt ®· ®îc thùc

hiÖn ho¸ b»ng c¸c v¨n b¶n cña hiÖp héi. §ã lµ kÕt qu¶ cña c¶ mét qu¸ tr×nh

ph¸t triÓn l©u dµi kh«ng chØ t tëng mµ lµ thùc tiÔn cña c¸c d©n téc §«ng Nam

¸ tiÕn lªn lµm chñ c¸c mèi quan hÖ ë cÊp quèc gia-khu vùc-vµ toµn cÇu. Nã

còng ®¸nh dÊu §«ng Nam ¸ b¾t ®Çu trë thµnh mét hÖ thèng nhÊt thùc sù,

kh¸c biÖt cã b¶n s¾c riªng cïng tån t¹i víi c¸c hÖ thèng kh¸c. asean ®· sÏ

hµnh ®éng nh mét thùc thÓ thèng nhÊt bªn c¹nh c¸c hÖ thèng kh¸c vµ nh mét

trung t©m cã uy tÝn, cã thùc lùc, còng nh c¸c trung t©m kh¸c cña thÕ giíi ®îc

diÔn ®¹t thÓ hiÖn trong c¸c quan hÖ song ph¬ng hoÆc ®a ph¬ng cña c¸c níc

thµnh viªn asean víi bÊt kú mét quèc gia hoÆc tæ chøc quèc tÕ nµo. Sù thèng

nhÊt tríc hÕt lµ ë chç, mäi øng sö cña hä ®Òu chøa ®ùng tinh thÇn, néi dung vµ

nguyªn t¾c ®îc thÓ chÕ ho¸ b»ng c¸c v¨n b¶n trong c¸c hiÖp ®Þnh cña asean .

NÕu ë giai ®o¹n ®Çu (1967-1976) ngêi ta thêng cho r»ng. asean chØ tån

t¹i trªn danh nghÜa, nhng trong thùc tÕ ý thøc khu vùc cña asean vÉn tiÕp tôc

®îc ph¸t triÓn vµ n©ng cao, tríc hÕt thÓ hiÖn ë t tëng ZOPFAN (Zone of peace,

Freedom and Neutrality), t tëng chÝnh trÞ nh»m biÕn c¸c níc §«ng Nam ¸

thµnh mét khu vùc hoµ b×nh, tù do vµ trung lËp. T tëng ®ã ®îc asean ®a ra

trong trong tuyªn bè Kuala Lumour (27-11-1971). Trong ®ã kªu gäi:”C¸c níc

§«ng Nam ¸ cÇn phèi hîp nç lùc nh»m më réng c¸c lÜnh vùc hîp t¸c ®Ó gãp

phÇn t¨ng cêng søc m¹nh, t×nh ®oµn kÕt, mèi quan hÖ g¾n bã h¬n n÷a cña c¸c

níc nµy”.

§Õn n¨m 1975, cuéc kh¸ng chiÕn chèng Mü cøu níc cña nh©n d©n ViÖt

Nam vµ c¸c níc §«ng D¬ng kh¸c kÕt thóc th¾ng lîi, t tëng vÒ khu vùc §«ng

Nam ¸ thèng nhÊt l¹i cã thªm vËn héi vµ søc ph¸t triÓn míi. Sù thèng nhÊt

trong hµnh ®éng ®îc chuyÓn tõ lÜnh vùc chÝnh trÞ t tëng sang hîp t¸c, héi

nhËp vµo nhau gi÷a tr×nh ®é nh÷ng nÒn kinh tÕ cã tr×nh ®é ph¸t triÓn kh¸c

nhau, bá qua nh÷ng ®Æc thï vÒ hÖ t tëng còng nh sù kh¸c biÖt vÒ truyÒn thèng

tËp qu¸n cña tõng d©n téc vµ quèc gia. TiÕn tr×nh ®i tíi sù héi nhËp cña c¸c

quèc gia §«ng Nam ¸ thµnh mét khèi thèng nhÊt- asean ®îc diÔn ra trong

hoµn c¶nh vµ ®iÒu kiÖn ngay khi t×nh h×nh thÕ giíi vµ khu vùc cã nh÷ng thay

®æi lín. §ã lµ sù ®æ vì cña t×nh tr¹ng trùc tiÕp gi÷a hai hÖ t tëng vµ sù kÕt thóc

cña cuéc chiÕn tranh l¹nh kÐo dµi c¶ nöa thÕ kû. Trong ®iÒu kiÖn ®ã nh÷ng

nh©n tè thèng nhÊt vµ hîp t¸c ë khu vùc §«ng Nam ¸ ®· xuÊt hiÖn vµ thùc sù

®i ddÕn giai ®o¹n chÝn muåi.

§«ng Nam ¸ ®· tù nhËn thøc l¹i m×nh, trong ®ã ®iÒu kiÖn quan trong lµ

nhËn thøc vÒ sù thèng nhÊt vèn cã cña §«ng Nam ¸ kh«ng chØ trªn ph¬ng

diÖn ®Þa- lÞch sö, ®Þa –v¨n ho¸, ®Þa – chÝnh trÞ mµ c¶ ®Þa kinh tÕ víi nh÷ng

lîi Ých l©u dµi vµ c¨n b¶n.

TÝnh thèng nhÊt cña §«ng Nam ¸ trong tÊt c¶ sù ®a d¹ng cña nã lµ mét

thùc tÕ kh¸ch quan, chø kh«ng ph¶i lµ mét s¶n phÈm trong t duy cña mét sè

§ç Quang Ph¬ng - QLKT 41B 2

®Ò ¸n m«n häc

l·nh tô siªu viÖt nµo ®ã. TÝnh thèng nhÊt vèn cã Êy trong qu¸ khø xa xa cha ®-

îc nhËn thøc ®Çy ®ñ. Nã chØ ra ®êi sau chiÕn tranh thÕ giíi II víi sù th¾ng thÕ

cña c¸c t tëng gi¶i phãng d©n téc . Tuy vËy khi chñ nghÜa khu vùc ë §«ng

Nam ¸ míi n¶y në, nã ®· bÞ chñ nghÜa thùc d©n ®Õ quèc vµ chiÕn tranh l¹nh

chia rÏ vµ ph©n c¸ch. ChØ ®Õn khi chiÕn tranh kÕt thóc th× tÝnh thèng nhÊt cña

§«ng Nam ¸ míi ®îc biÓu lé ra vµ ph¸t triÓn thªm nhê më réng tæ chøc ra

toµn khu vùc bÊt chÊp cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh- tiÒn tÖ tµn ph¸ hÇu hÕt c¸c

quèc gia trô cét vµ l«i kÐo nÒn kinh tÕ khu vùc r¬i vµo cuéc khñng ho¶ng.

§iÒu ®ã cho thÊy chñ nghÜa khu vùc dùa trªn nÒn t¶ng ®oµn kÕt, b×nh ®¼ng

lu«n th¾ng thÕ.

2. Hoµ b×nh, æn ®Þnh, n¨ng ®éng, thÞnh vîng thÓ hiÖn tËp trung nhÊt

®Æc trng thèng nhÊt, mét ®Æc trng c¬ b¶n, trong tiÕn tr×nh héi nhËp

cña c¸c quèc gia §«ng Nam ¸ - Asean.

NhiÖm vô chñ yÕu mµ Asean nhËn thÊy lµ t¨ng cêng æn ®Þnh kinh tÕ, x·

héi trong khu vùc, còng nh æn ®Þnh hoµ b×nh vµ ph¸t triÓn tiÕn bé cña c¸c níc

trong khu vùc. Hä quyÕt t©m b¶o ®¶m an ninh cña tõng níc, tr¸nh sù can thiÖp

díi bÊt cø h×nh thøc nµo cña níc ngoµi, nh»m duy tr× tÝnh thèng nhÊt quèc gia

vµ ®oµn kÕt khu vùc phï hîp víi t tëng vµ nguyÖn väng cña c¸c d©n téc §«ng

Nam ¸ . Trong c¸c v¨n kiÖn cu¶ Asean, kh«ng Ýt lÇn ®· nhÊn m¹nh nh÷ng

nguyªn t¾c:”Th«ng qua nç lùc tËp thÓ, ®Èy nhanh t¨ng trëng kinh tÕ, tiÕn bé

vµ ph¸t triÓn v¨n ho¸”. “Dùa vµo tinh thÇn t«n träng chÝnh nghÜa vµ ph¸p trÞ ®Ó

xóc tiÕn hoµ b×nh vµ æn ®Þnh trong khu vùc”…§iÒu ®ã thÊy c¸c v¨n kiÖn cña

Asean ®· dùa v÷ng ch¾c vµo nguyªn t¾c B¨ng Cèc ®Ó quyÕt t©m x©y dùng mét

§«ng Nam ¸ hoµ b×nh, æn ®Þnh, hîp t¸c, h÷u nghÞ vµ ph¸t triÓn .

Asean ®· lÊy hai ®Æc trng th¬ng lîng vµ nhÊt trÝ lµm cë së vËn hµnh bªn

trong ®Ó cã thÓ quan t©m tíi b×nh ®¼ng vµ lîi Ých cña tÊt c¶ c¸c níc. Qua h¬n

30 n¨m tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña Asean ®· cho thÊy díi sù chØ ®¹o cña hai

nguyªn t¾c “th¬ng lîng” vµ “nhÊt trÝ” mµ bÊt kú quyÕt s¸ch nµo trong néi bé

Asean còng ®Òu mang tÝnh kh¶ thi cao. Tõ ®ã kh«ng mét lËp trêng hoÆc lîi

Ých cña níc nµo bÞ hy sinh. Mäi quèc gia ®Òu quan t©m ®Õn sù nhÊt trÝ vµ sù

hµi hoµ, nªn kh«ng sî mét vÊn ®Ò nµo gay g¾t nµo ®ã cã thÓ lµm cho Asean

tan r·.

Víi qu¸ tr×nh chÝnh trÞ ®ã, ®· næi bËt nªn ba ph¬ng ch©m øng xö:

- Trong ph¸t ng«n lu«n t«n träng sù ®oµn kÕt trong c¶ lêi lÏ hay tõ ng÷.

- Trong øng xö cÇn cã thñ thuËt nÐ tr¸ng chÝnh trÞ .

- Trong hîp t¸c, c¸c níc thµnh viªn dÇn dÇn ¸p dông ®îc tinh thÇn thùc

tÕ. §ã lµ tinh thÇn th©n träng, chËm mµ ch¾c, biÕt chê ®îi ®èi t¸c vµ t¹o ®iÒu

kiÖn ®Ó thêi kú chÝn muåi xuÊt hiÖn.

§ç Quang Ph¬ng - QLKT 41B 3