Hoạt động tranh tụng tại phiên tòa xét xử sở thẩm vụ án hình sự

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TƯ PHÁP

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI

NGUYỄN THỊ MAI

HOẠT ĐỘNG TRANH TỤNG

TẠI PHIÊN TÒA XÉT XỬ SƠ THẨM VỤ ÁN HÌNH SỰ

LUẬN ÁN TIẾN SĨ LUẬT HỌC

HÀ NỘI, 2021

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TƯ PHÁP

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI

NGUYỄN THỊ MAI

HOẠT ĐỘNG TRANH TỤNG

TẠI PHIÊN TÒA XÉT XỬ SƠ THẨM VỤ ÁN HÌNH SỰ

LUẬN ÁN TIẾN SĨ LUẬT HỌC

Chuyên ngành : Luật Hình sự và tố tụng hình sự

Mã số : 9.38.01.04

Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS.TS. Đỗ Thị Phượng

2. TS. Vũ Gia Lâm

Hà Nội, 2021

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu và

trích dẫn trong luận án đảm bảo tính chính xác, trung thực. Các kết quả nêu

trong luận án chưa được công bố trong bất kì công trình nào khác. Tôi xin hoàn

toàn chịu trách nhiệm về tính chính xác và trung thực của luận án.

TÁC GIẢ LUẬN ÁN

Nguyễn Thị Mai

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS. Đỗ Thị Phượng và TS. Vũ

Gia Lâm đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên

cứu để tôi có thể hoàn thành luận án. Tôi xin được gửi lời cảm ơn tới các thầy

cô, đồng nghiệp, các nhà khoa học, cán bộ Trường Đại học Luật Hà Nội đã giúp

đỡ, tạo điều kiện và có những ý kiến quý báu để luận án của tôi được hoàn thiện.

Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn tới gia đình, bạn bè đã luôn động viên, giúp đỡ

tôi trong quá trình thực hiện luận án.

TÁC GIẢ LUẬN ÁN

Nguyễn Thị Mai

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

BLHS Bộ luật Hình sự

BLTTHS Bộ luật Tố tụng hình sự

CQĐT Cơ quan điều tra

HĐXX Hội đồng xét xử

KSV Kiểm sát viên

NCS Nghiên cứu sinh

TAND

TNHS

TTHS

Tòa án nhân dân

Trách nhiệm hình sự

Tố tụng hình sự

VKS Viện kiểm sát

VKSND

VKSNDTC

Viện kiểm sát nhân dân

Viện kiểm sát nhân dân tối cao

VAHS Vụ án hình sự

XXST Xét xử sơ thẩm

XHCN Xã hội chủ nghĩa

DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU

Biểu 2.1. Tỉ lệ số vụ án phải xét xử phúc thẩm ..................................................113

Bảng 2.1: Số bị cáo Tòa án tuyên không có tội .................................................113

Bảng 2.2: Số vụ án Tòa án trả hồ sơ điều tra bổ sung ......................................114

Biểu 2.2. Tỉ lệ số vụ án có luật sư tham gia bào chữa.......................................117

Biểu 2.3. Tỉ lệ số vụ án có luật sư tham gia bào chữa năm 2018......................118

Biểu 2.4. Tỉ lệ số vụ án có luật sư tham gia bào chữa năm 2019......................118

Bảng 2.3. Số vụ án, số bị cáo Tòa án đã xét xử sơ thẩm..................................128

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU...................................................................................................1

PHẦN TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU.........................................8

Chương 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG TRANH TỤNG

TẠI PHIÊN TÒA XÉT XỬ SƠ THẨM VỤ ÁN HÌNH SỰ ...........................36

1.1. Khái niệm, đặc điểm hoạt động tranh tụng tại phiên tòa xét xử sơ thẩm

vụ án hình sự.....................................................................................................36

1.2. Hoạt động tranh tụng tại phiên tòa xét xử sơ thẩm theo mô hình tố tụng

tranh tụng và mô hình tố tụng thẩm vấn ...........................................................62

1.3. Ý nghĩa của hoạt động tranh tụng tại phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án hình

sự.......................................................................................................................67

1.4. Điều kiện bảo đảm hoạt động tranh tụng tại phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ

án hình sự..........................................................................................................71

Tiểu kết chương 1………………………………………………………………76

Chương 2 QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VỀ HOẠT

ĐỘNG TRANH TỤNG TẠI PHIÊN TÒA XÉT XỬ SƠ THẨM VỤ ÁN

HÌNH SỰ VÀ THỰC TIỄN THI HÀNH.........................................................77

2.1. Khái quát lịch sử pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam về hoạt động tranh

tụng tại phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án hình sự ...............................................77

2.2. Quy định của pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam hiện hành về hoạt động

tranh tụng tại phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án hình sự......................................86

2.3. Thực tiễn thi hành quy định pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam về hoạt

động tranh tụng tại phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án hình sự...........................109

Tiểu kết chương 2...............................................................................................138

Chương 3 YÊU CẦU VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG HOẠT

ĐỘNG TRANH TỤNG TẠI PHIÊN TÒA XÉT XỬ SƠ THẨM VỤ ÁN HÌNH

SỰ.......................................................................................................................139

3.1. Yêu cầu đối với việc nâng cao chất lượng hoạt động tranh tụng tại phiên

tòa xét xử sơ thẩm vụ án hình sự ....................................................................139

3.2. Giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động tranh tụng tại phiên tòa xét xử sơ

thẩm vụ án hình sự..........................................................................................144

Tiểu kết chương 3...............................................................................................167

KẾT LUẬN.......................................................................................................168

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ LIÊN

QUAN ĐẾN LUẬN ÁN ĐÃ ĐƯỢC CÔNG BỐ

PHỤ LỤC

1

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do lựa chọn đề tài

Xét xử là giai đoạn trung tâm của TTHS, tất cả các hoạt động tố tụng trước

đó đều nhằm tạo cơ sở cho việc có thể đưa vụ án ra xét xử. Trong đó,

XXSTVAHS có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, đây là giai đoạn Tòa án tiến hành

giải quyết, xử lí vụ án lần thứ nhất bằng cách ra bản án và các quyết định tố tụng

cần thiết khác. Hoạt động xét xử là thể hiện tập trung cao độ nhất của quyền tư

pháp trong hệ thống pháp quyền. Thông qua bản án và các quyết định, Tòa án sẽ

định tội danh đối với hành vi phạm tội của bị cáo, quyết định hình phạt cũng như

những vấn đề khác như xử lý vật chứng, vấn đề bồi thường hoặc trong trường

hợp bị cáo không có tội thì Tòa án có thẩm quyền ra bản án tuyên bị cáo không

có tội và phải ra quyết định trả tự do ngay cho bị cáo (mặc dù bản án sơ thẩm

chưa có hiệu lực pháp luật và sau đó vẫn có thể bị kháng cáo, kháng nghị). Như

vậy chỉ có Tòa án mới có quyền xét xử, tuyên một người là có tội và quyết định

hình phạt đối với họ.

Đến thời điểm hiện tại, tranh tụng không còn là vấn đề mới trong khoa học

luật TTHS nhưng lại là vấn đề gây nhiều tranh cãi và còn nhiều cách hiểu khác

nhau. Thực tiễn thi hành BLTTHS năm 2003 cũng bộc lộ những vướng mắc, bất

cập bởi còn nhiều nội dung chưa được cụ thể hóa trong Bộ luật dẫn đến thiếu

hành lang pháp lý cho nhiều hoạt động tố tụng. Tòa án là cơ quan duy nhất có

thẩm quyền xét xử, ra bản án tuyên một người là có tội và áp dụng hình phạt đối

với người đó. Tuy nhiên, việc tổ chức phiên tòa theo tinh thần cải cách tư pháp

lại chưa thực sự toàn diện, hoạt động tranh tụng tại phiên tòa còn mờ nhạt. Thực

tế cho thấy, giữa KSV và người bào chữa gần như không có tranh tụng, HĐXX

dành nhiều thời gian cho việc xét hỏi bị cáo và các chủ thể tham gia tố tụng khác

để tìm ra sự thật khách quan của vụ án (hay đúng hơn là tìm căn cứ để có thể

khẳng định bị cáo có tội). Hiện có nhiều ý kiến cho rằng Tòa án đang thực hiện

2

thay chức năng buộc tội của VKS, trong khi Tòa án phải đóng vai trò là trọng tài,

phải thật vô tư, khách quan trong quá trình xét xử. Điều này ảnh hưởng không

nhỏ đến niềm tin của người dân vào các cơ quan tiến hành tố tụng và mặc nhiên

cho rằng, một người khi bị Tòa án đưa ra xét xử là sẽ đương nhiên bị kết tội.

Trước đòi hỏi của thực tiễn cũng như yêu cầu của công cuộc cải cách tư

pháp, BLTTHS năm 2015 ra đời đã có nhiều sửa đổi, bổ sung thể hiện sự đổi

mới về kĩ thuật lập pháp, tư duy lập pháp cũng như quan điểm chỉ đạo của Đảng

về công cuộc đấu tranh phòng chống tội phạm. Một trong những điểm mới rất

đáng ghi nhận của BLTTHS năm 2015 đó là quy định về thủ tục tranh tụng tại

phiên tòa mà rõ nét nhất là tại phiên tòa XXSTVAHS. Trước đây, BLTTHS năm

2003 quy định về thủ tục xét hỏi và tranh luận tại phiên tòa, BLTTHS năm 2015

đã gộp hai thủ tục này làm một và đổi tên thành thủ tục tranh tụng tại phiên tòa

và bổ sung nhiều quy định nhằm “bảo đảm chất lượng tranh tụng tại các phiên

tòa xét xử, lấy kết quả tranh tụng tại phiên tòa làm căn cứ quan trọng để phán

quyết bản án, coi đây là khâu đột phá để nâng cao chất lượng hoạt động tư

pháp”. Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 về cơ bản đã tạo cơ sở pháp lý cho các

chủ thể thực hiện các hoạt động tranh tụng tại phiên tòa XXSTVAHS nhưng vẫn

còn bộc lộ những điểm bất hợp lý như: tại phiên tòa, Thẩm phán chủ tọa là người

điều khiển tranh tụng nhưng lại chủ động xét hỏi trước, nhiều trường hợp xét xử

vắng mặt người tham gia tố tụng nhưng chưa có căn cứ cụ thể.

Có thể thấy khoa học luật TTHS ngày càng phát triển cả về chất và lượng

trên cơ sở nền tảng là các học thuyết, các quan điểm, ý kiến đánh giá của các

chuyên gia. Đây chính là cơ sở lý luận, là tiền đề cho các nhà khoa học thực

hiện các công trình nghiên cứu của mình. Tuy nhiên, trước sự vận động và biến

đổi không ngừng của thế giới tự nhiên, việc nhận thức của con người về một

vấn đề khoa học nào đó cũng có sự thay đổi nhất định qua các thời kì. Quan

điểm khoa học mới hình thành sau có thể tiến bộ hơn thậm chí phủ nhận quan

điểm xuất hiện ở thời kì trước, đòi hỏi con người phải nhận thức được và không

3

ngừng tìm tòi nghiên cứu để có thể kiểm chứng. Tri thức về TTHS cũng không

nằm ngoài quy luật này, do đó các công trình nghiên cứu cần đảm bảo có tính

mới. Thực tiễn giải quyết VAHS cũng vậy, tương ứng với từng giai đoạn phát

triển, từng thời kì, việc thể chế hóa đường lối, chính sách của Đảng cũng như

công tác lập pháp có ảnh hưởng rất lớn đến việc giải quyết vụ án, các tiêu chí

đánh giá hoạt động thực tiễn này cũng có sự thay đổi, số liệu biến đổi qua từng

năm đòi hỏi phải có những đánh giá, tổng hợp kịp thời.

Dưới góc độ nghiên cứu, trong khoa học TTHS mặc dù đã có nhiều công

trình nghiên cứu về tranh tụng nhưng chưa có công trình nào nghiên cứu một

cách chuyên sâu, toàn diện về hoạt động tranh tụng tại phiên tòa XXSTVAHS.

Mặc dù BLTTHS năm 2015 đã tạo cơ sở pháp lý cho các chủ thể thực hiện các

hoạt động tranh tụng tại phiên tòa XXSTVAHS, tuy nhiên vấn đề đặt ra là quy

định của BLTTHS năm 2015 liệu đã thực sự đầy đủ về hoạt động tranh tụng, có

đủ để bảo đảm cho hoạt động tranh tụng diễn ra trên thực tế và diễn ra thực sự có

hiệu quả hay chưa? Để trả lời câu hỏi này, việc nghiên cứu về những vấn đề lý

luận, quy định của pháp luật, thực tiễn tiến hành hoạt động tranh tụng để từ đó đề

ra các giải pháp nhằm bảo đảm hoạt động tranh tụng tại phiên tòa là hết sức cần

thiết. Do đó, NCS lựa chọn đề tài “Hoạt động tranh tụng tại phiên tòa xét xử sơ

thẩm vụ án hình sự” làm đề tài nghiên cứu cho luận án của mình với mong muốn

làm sáng tỏ những vấn đề về lý luận và thực tiễn đang đặt ra.

2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu

Mục đích nghiên cứu: trên cơ sở nghiên cứu những vấn đề lý luận về hoạt

động tranh tụng tại phiên tòa XXSTVAHS, thực trạng quy định của pháp luật

TTHS Việt Nam và thực tiễn hoạt động tranh tụng tại phiên tòa XXSTVAHS

nhằm đưa ra các giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động tranh tụng tại phiên

tòa XXSTVAHS.

Nhiệm vụ nghiên cứu: với mục đích nêu trên, luận án sẽ thực hiện những

nhiệm vụ cụ thể sau:

4

- Phân tích, đánh giá tổng quan tình hình nghiên cứu về hoạt động tranh

tụng tại phiên tòa XXSTVAHS.

- Nghiên cứu những vấn đề lý luận về hoạt động tranh tụng tại phiên tòa

XXSTVAHS; làm rõ khái niệm, đặc điểm, ý nghĩa của hoạt động tranh tụng tại

phiên tòa XXSTVAHS; phân biệt hoạt động tranh tụng tại phiên tòa xét xử sơ

thẩm theo mô hình tố tụng tranh tụng và mô hình tố tụng thẩm vấn; đồng thời

làm rõ các điều kiện bảo đảm hoạt động tranh tụng tại phiên tòa XXSTVAHS.

- Phân tích, đánh giá quy định của pháp luật TTHS về hoạt động tranh tụng

tại phiên tòa XXSTVAHS và thực tiễn thi hành, làm rõ những kết quả đạt được,

những hạn chế, bất cập và nguyên nhân của những hạn chế, bất cập.

- Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng hoạt động tranh tụng tại

phiên tòa XXSTVAHS.

3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu: Luận án nghiên cứu những vấn đề lý luận về hoạt

động tranh tụng tại phiên tòa XXSTVAHS, quy định của pháp luật TTHS Việt

Nam và thực tiễn thi hành quy định của pháp luật về hoạt động tranh tụng tại

phiên tòa XXSTVAHS.

Phạm vi nghiên cứu:

- Về lý luận, luận án tập trung làm rõ khái niệm, đặc điểm của hoạt động

tranh tụng tại phiên tòa XXSTVAHS và ý nghĩa của hoạt động này; làm rõ yêu

cầu đặt ra nhằm nâng cao chất lượng hoạt động tranh tụng tại phiên tòa

XXSTVAHS. Luận án nghiên cứu hoạt động tranh tụng tại phiên tòa

XXSTVAHS theo thủ tục tố tụng thông thường (không bao gồm các thủ tục đặc

biệt như thủ tục rút gọn, thủ tục tố tụng đối với người dưới 18 tuổi, thủ tục truy

cứu TNHS đối với pháp nhân).

- Về pháp luật, luận án tập trung nghiên cứu quy định của BLTTHS năm

2015 về hoạt động tranh tụng tại phiên tòa XXSTVAHS; các văn bản pháp luật

khác có liên quan, đồng thời có sự so sánh, đối chiếu với quy định của BLTTHS

5

năm 2003 để làm rõ những điểm mới tiến bộ trong quy định của BLTTHS hiện

hành. Luận án cũng nghiên cứu quy định của pháp luật một số quốc gia trên thế

giới về vấn đề này ở mức độ phù hợp với yêu cầu và điều kiện nghiên cứu.

- Về thực tiễn hoạt động tranh tụng tại phiên tòa XXSTVAHS, luận án sẽ đánh

giá thông qua việc nghiên cứu các báo cáo, số liệu tổng kết của Liên đoàn Luật sư

Việt Nam, VKSNDTC, TAND tối cao trong thời gian 10 năm từ 2010 - 2019;

thông qua các bản án XXSTVAHS và biên bản phiên tòa XXSTVAHS.

4. Cơ sở lý thuyết, câu hỏi nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu

4.1. Cơ sở lý thuyết của luận án

Cơ sở lý thuyết của luận án là những vấn đề lý luận về quyền tư pháp, lý luận

về chức năng tố tụng, mô hình tố tụng hình sự, cơ sở lý thuyết trực tiếp là cơ sở lý

luận chung về tranh tụng và hoạt động tranh tụng.

4.2. Câu hỏi nghiên cứu

Luận án phải trả lời những câu hỏi nghiên cứu sau:

1. Hoạt động tranh tụng tại phiên tòa XXSTVAHS là gì? Hoạt động tranh

tụng tại phiên tòa XXSTVAHS có những đặc điểm gì?

2. Hoạt động tranh tụng trong mô hình tố tụng tranh tụng và mô hình tố

tụng thẩm vấn khác nhau như thế nào?

3. Hoạt động tranh tụng tại phiên tòa XXSTVAHS có những ý nghĩa gì?

4. Pháp luật TTHS Việt Nam quy định như thế nào về hoạt động tranh tụng

tại phiên tòa XXSTVAHS?

5. Yếu tố nào ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động tranh tụng tại phiên tòa

XXSTVAHS? Để nâng cao chất lượng hoạt động tranh tụng tại phiên tòa

XXSTVAHS cần có những giải pháp nào?

4.3. Giả thuyết nghiên cứu

Từ các câu hỏi nghiên cứu nêu trên, giả thuyết nghiên cứu của luận án là:

Hoạt động tranh tụng tại phiên tòa XXSTVAHS là tổng hợp hoạt động của các

chủ thể buộc tội, gỡ tội, các chủ thể tranh tụng khác và không thể thiếu vai trò

6

xét xử của Tòa án. Hoạt động tranh tụng trong mô hình tố tụng tranh tụng và mô

hình tố tụng thẩm vấn có nhiều điểm khác biệt, việc bảo đảm hoạt động tranh

tụng tại phiên tòa XXSTVAHS có những ý nghĩa quan trọng đối với việc giải

quyết vụ án. Pháp luật TTHS Việt Nam đã có những quy định khá đầy đủ về

hoạt động tranh tụng tại phiên tòa XXSTVAHS nhưng vẫn còn một số bất cập

dẫn đến thực tiễn tranh tụng còn những hạn chế nhất định. Để nâng cao chất

lượng hoạt động tranh tụng tại phiên tòa XXSTVAHS cần có các giải pháp nhằm

hoàn thiện quy định của pháp luật về tranh tụng, các giải pháp về nguồn nhân lực

cũng như cơ sở vật chất và các giải pháp toàn diện khác.

5. Phương pháp nghiên cứu

Luận án được nghiên cứu dựa trên phương pháp luận của chủ nghĩa Mác

Lênin và sử dụng những phương pháp nghiên cứu đặc thù sau:

- Phương pháp phân tích và tổng hợp lý thuyết, phương pháp phân loại và

hệ thống hóa lý thuyết được sử dụng để nghiên cứu các tài liệu khác nhau nhằm

phân tích, phân loại và sắp xếp, tổng hợp các tài liệu theo nhóm, trên cơ sở đó

tạo ra được hệ thống lý thuyết đầy đủ về vấn đề nghiên cứu.

- Phương pháp lịch sử được sử dụng nhằm tìm ra cơ sở phát sinh, quá trình

thực hiện hoạt động tranh tụng tại phiên tòa XXSTVAHS qua các thời kì lịch sử

khác nhau.

- Phương pháp so sánh được sử dụng để đánh giá tổng quan tình hình

nghiên cứu trong nước và ngoài nước, đánh giá quy định của pháp luật TTHS

Việt Nam qua các thời kì; phương pháp đối chiếu được sử dụng để kiểm chứng

thực trạng quy định của pháp luật TTHS về hoạt động tranh tụng tại phiên tòa

XXST với thực tiễn thi hành.

- Phương pháp diễn dịch, quy nạp được sử dụng để đưa ra ý kiến nhằm triển

khai vấn đề cũng như tổng kết lại sau khi đã phân tích, làm rõ các nội dung, nhận

định đã trình bày.

7

- Phương pháp thống kê, khảo sát thực tiễn được sử dụng trong việc nghiên

cứu các báo cáo, số liệu thực tiễn giúp kiểm chứng vấn đề lý luận đã được

nghiên cứu.

6. Ý nghĩa khoa học, ý nghĩa thực tiễn của luận án

- Dưới góc độ lý luận, kết quả nghiên cứu của luận án góp phần bổ sung cơ

sở lý luận về hoạt động tranh tụng tại phiên tòa XXSTVAHS.

- Dưới góc độ pháp lý, những phân tích, nhận xét, đánh giá của luận án đối

với quy định của pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam hiện hành về hoạt động

tranh tụng tại phiên tòa XXST là cơ sở để tiếp tục hoàn thiện pháp luật.

- Dưới góc độ thực tiễn, trên cơ sở chỉ ra những ưu điểm, bất cập của hoạt

động tranh tụng tại phiên tòa XXST, luận án đề xuất những giải pháp nhằm giải

quyết các vấn đề còn vướng mắc, góp phần nâng cao chất lượng hoạt động tranh

tụng tại phiên tòa XXST.

- Kết quả nghiên cứu của luận án là nguồn tài liệu tham khảo cho hoạt động

giảng dạy, nghiên cứu và xây dựng, áp dụng pháp luật trên thực tế.

7. Kết cấu của Luận án

Ngoài phần mở đầu, tổng quan tình hình nghiên cứu, kết luận, danh mục tài

liệu tham khảo và phụ lục, nội dung Luận án gồm có 3 chương:

Chương 1: Những vấn đề lý luận về hoạt động tranh tụng tại phiên tòa xét

xử sơ thẩm vụ án hình sự.

Chương 2: Quy định của pháp luật tố tụng hình sự về hoạt động tranh tụng

tại phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án hình sự và thực tiễn thi hành.

Chương 3: Yêu cầu và giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động tranh tụng

tại phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án hình sự.