Hoạt động thương mại - quân sự của anh tại xiêm thế kỷ xvii.

H06T DONG THCrONG M0I - QG^N S^ Cdfl fINH

TAI XIEM THE KYXV n

Ths. Tran Thi Nhan

Dgi hpc sir phgm Thdi Nguyen

Vao thi ky XVI - XVll, blu hit eac dl

che trpng thuang d ehau Au deu tim kiem

nhtmg CO hdi de cd the tiep can dupc vdi nen

thuong mai d vung Vien Ddng giau manh, da

tung dupc kiem soat rat lau bdi cac thuang

nhan Y va sau dd la ngudi Bd Dao Nha.

Trong bdi eanh dd, tu ban Anh cung bat dau

chuyen hudng boat dpng thuong mai tu thj

trudng Trung Au sang phuong Ddng. Sau

khi da tham nhap vao An Dp, Trung Qudc,

Anh den tdi tiep can thj trudng Xiem. Ban

dau chi la eac boat ddng thuong mai, sau dd,

Anh da tien hanh cac boat dpng quan su de

nham phue vu cho mue dich la xam chiem

thj trudng giau cd d khu vyc Ddng Nam A

nay.

1. Thiet lap quan he thuong mai binh

dang

Ngudi Anh dau tien den Xiem la Ralph

Fitch - mdt thuong nhan thanh Luan Ddn.

Sau khi d An Dp trong vdng hai nam, nam

1587, Ralph Fitch da thye hien chuyen di hai

muai ngay bang dudng bp den Chiang Mai,

khi do dang la thu phu cua vuong qudc Lan

Na dpc lap'. Bao cao cua Ralph Fitch ve

vang, bae, xa huong va dd su d Chiang Mai

' Derick Ganier (2004), Ayutthaya - Venice of the

East, Bangkok: River Books Co.,Ltd. tr.95-96.

da cho thay sy giau cd ve mien dat nay va

lap tire gay chu y cho cdng ty Ddng An Anh

(EIC).

Cdng ty Ddng An Anh dupe thanh lap

vao ngay 31 thang 12 nam 1600. Vdi nhung

hieu biet ban dau ve dat nude Xiem, EIC da

xuc tien viec thiet lap quan he thuong mai

vdi dat nudc nay. Ngay 23 thang 6 nam

1602, tau Globe eua EIC do thuyen trudng

Anthony Hippon ehi huy da den Patani -

thanh phd thudc mien Nam Xiem. Tai day,

ngudi Anh dupe cu xu binh dang nhu nhting

ngudi Bd Dao Nha, Tay Ban Nha, Ha Lan

den trudc va hp dupc phep lap dai ly thuang

mai tai Patani. Tu viee md dau dudng nhu

rat thuan lpi, ngay 15 thang 8 nam 1612, tau

Globe da den Ayutthaya - kinh do cua nudc

Xiem. Dai su dau tien cua Anh la Adam

Denton da yet kien trieu dinh Ayutthaya,

dang len vua Ekathotsarot thu cua hoang de

nudc Anh Jacop I. Sau do, quan he gitra hai

nudc nhanh chdng dupc thiet lap. Xiem da

nhudng eho EIC mpt toa nha Idn bang da de

lam dai ly budn ban tai kinh dd Ayutthaya.

Vua Xiem edn cap dat cho ngudi Anh de hp

xay dung mdt nha may tai Ayutthaya, d phia

Ddng sdng Chao Phraya, gitra khu djnh cu

cua ngudi Ha Lan va ngudi Nhat va mdt nha

may khac tai Patani. Den nam 1615, cdng ty