“Hoạt động liên kết xuất bản sách trong các doanh nghiệp kinh doanh xuất bản phẩm trên địa bàn Hà

Nghiên cứu khoa học

LêI Më §ÇU

Từ ngàn xưa đến giờ, sách luôn ngự trị và giữ vị trí cao trong đời sống

văn hóa tinh thần của mỗi con người. Trong xã hội ngày xưa sách là nơi lưu

giữ và truyền tải thông tin lâu dài và thuận tiện nhất. Ngày nay, với sự phát

triển của khoa học và kỹ thuật, các phương tiện thông tin đại chúng hiện đại

lần lượt xuất hiện như: truyền thanh, truyền hình, internet, điện thoại, băng,

đĩa…thì sách vẫn tồn tại và giá trị của nó vẫn không bị lu mờ theo thời gian.

Sách không chỉ phản ánh trình độ phát triển của một dân tộc, một quốc gia mà

nó còn góp phần thúc đẩy xã hội phát triển và lưu giữ các giá trị văn hóa tinh

thần của nhân loại. Đặc biệt, trong thời đại ngày nay đất nước ta đang bước

vào công cuộc CNH – HĐH, xây dựng nền kinh tế hiện đại thì vai trò của

sách ngày càng được thể hiện rõ nét.

Ngay từ sau 1986, trên cơ sở đổi mới kinh tế ở Việt Nam, Đảng ta đã

chủ trương phát triển nền kinh tế nhiều thành phần vận hành theo cớ chế thị

trường dưới sự quản lý và giám sát chặt chẽ của nhà nước theo định hướng

XHCN. Theo đó thì mọi người được tự do kinh doanh theo khuân khổ pháp

luật cho phép, các thành phần kinh tế đa dạng hơn như: Thành phần kinh tế

Nhà nước, kinh tế tư nhân, kinh tế gia đình…Ngành nghề kinh doanh xuất

bản phẩm theo đó cũng phát triển với nhiều mô hình doanh nghiệp kinh doanh

xuất bản phẩm là loại hàng hóa kinh doanh đặc biệt với sách là sản phẩm của

trí tuệ, của quá trình lao động sáng tạo, chứa đựng trong đó một giá trị vật

chất và tinh thần góp phần vào việc hình thành và hoàn thiện nhân cách của

con người. Người xưa đã từng nói: “Thiên kim tư tử, bất như nhất thư” có

nghĩa là để cho con ngàn lạng vàng không bằng một cuốn sách.

Chính vì ý thức được tầm quan trọng của sách nên việc đẩy mạnh hoạt

động kinh doanh sách của các doanh nghiệp nói chung và các doanh nghiệp

trên địa bàn Hà Nội nói riêng là một đòi hỏi bức xúc với ngành phát hành

sách, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng nước và bảo vệ Tổ quốc.

1

Nghiên cứu khoa học

Để đẩy mạnh và hoàn thiện hơn nữa từ khi chuyển sang cơ chế thị

trường đòi hỏi các công ty phát hành sách trên địa bàn Hà Nội phải cải tiến

phương thức hoạt động của mình cho phù hợp để bảo đảm được nhu cầu ngày

càng cao và đa dạng của cư dân Hà Thành và các vùng lân cận. Những mô

hình kinh tế mới được đưa vào áp dụng và phương thức kinh doanh hiện đại

cũng được đầu tư đổi mới nhằm thu hút khách hàng và cạnh tranh với các

doanh nghiệp khác, tạo chỗ đứng vững chắc trên thương trường.

Khai thác hàng hóa là một lĩnh vực vô cùng quan trọng, quyết đinh đến

sự thành đạt hay thất bại của các doanh nghiệp. Bởi vậy mà hoạt động khai

thác được áp dụng với những phương pháp khác nhau, trong đó có phương

pháp liên kết với nhà xuất bản hiện nay được sử dụng nhiều và phổ biến. Đây

là một hình thức giúp các doanh nghiệp đem lại lợi nhuận lớn và hiệu quả,

giúp tháo gỡ được các khó khăn về nguồn hàng và độc quyền phát hành tạo

tính cạnh tranh, đồng thời đưa đến những cuốn sách có nội dung phong phú,

giá cả hợp lý tới người sử dụng.

Xuất phát từ những yêu cầu và tầm quan trọng này kết hợp với những

kiến thức được tích lũy trong quá trình học và đi thực tiễn ra thị trường,đến

các doanh nghiệp sản xuất bản phẩm. Nhóm chúng em đã chọn “Hoạt động

liên kết xuất bản sách trong các doanh nghiệp kinh doanh xuất bản phẩm

trên địa bàn Hà Nội” để làm đề tài nghiên cứu cho mình.

Đây là một đề tài rộng và với trình độ của một sinh viên năm thứ 3 còn

nhiều hạn chế, thời gian đi thực tế chưa nhiều mà phần lớn do tinh thần tự

giác nên bài nghiên cứu của chúng em chắc hẳn còn nhiều hạn chế. Chúng em

rất mong được sự đóng góp ý kiến từ phía thầy cô để bài nghiên cứu của

chúng em đạt được kết quả như mong đợi.

Nội dung của bài nghiên cứu được chia làm 3 chương:

Chương I: Liên kết xuất bản sách trong cơ chế thị trường và vai trò của nó

Chương II: Thực trạng hoạt động liên kết xuất bản hiện nay ở các

doanh nghiệp xuất bản phẩm trên địa bàn Hà Nội.

Chương III: Đánh giá chung về hoạt động liên kết xuất bản và một số đề xuất.

2

Nghiên cứu khoa học

CHƯƠNG I: LIÊN KẾT XUẤT BẢN SÁCH TRONG CƠ CHẾ THỊ

TRƯỜNG VÀ VAI TRÒ CỦA NÓ

1.1. Liên kết xuất bản sách trong cơ chế thị trường

1.1.1 Một số khái niệm cơ bản

1.1.1.1 Xuất bản phẩm

- Xuất bản phẩm là sản phẩm của quá trình lao động sáng tạo và công

nghệ xuất bản nhằm mục đích tuyên truyền giáo dục và phổ biến trí thức

thông qua việc mua bán trên thị trường. Nó có vai trò to lớn trong việc nâng

cao trình độ và giáo dục, bồi dưỡng đạo đức cho con người.

- Khái niệm về xuất bản phẩm được thể hiện đầy đủ và chính xác trong

điều 4 của luật xuất bản đã được Quốc hội thông qua vào tháng 12 năm 2004

và bắt đầu thực thi năm 2005. Theo luật xuất bản thì: “Xuất bản phẩm là tác

phẩm, tài liệu, về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, giáo dục và đào tạo, khoa

học và công nghệ, văn học và nghệ thuật được xuất bản bằng tiếng Việt, tiếng

dân tộc thiểu số Việt Nam, tiếng nước ngoài và còn được thể hiện bằng hình

ảnh, âm thanh trên các vật liệu và phương tiện kỹ thuật khác nhau”.

“Tài liệu ở đây bao gồm tài liệu tuyên truyền, cổ động, hướng dẫn học

tập, thi hành chỉ thị, nghị quyết của Đảng và pháp luật của Nhà nước, hướng

dẫn kỹ thuật sản xuất, phòng chống thiên tai, dịch bệnh, kỷ yếu hội thảo”.

Trong đó ta thấy sách là mặt hàng chủ đạo và quan trọng nhất của xuất

bản phẩm vì vậy nó thể hiện đầy đủ các thuộc tính của xuất bản phẩm. Sách

có chức năng phổ biến những kiến thức và lưu giữ những kinh nghiệm cho

thế hệ sau. Đặc biệt trong giai đoạn hiện nay, sách được coi là công cụ hữu

hiệu trong truyền tải tri thức, phổ biến những tiến bộ khoa học – kỹ thuật

nhằm nâng cao dân trí, sự hiểu biết và tuân thủ pháp luật làm phong phú đời

sống văn hóa tinh thần, góp phần hoàn thiện nhân cách của mọi tầng lớp dân

cư trong xã hội.Nền kinh tế thị trường hiện nay sách được trao đổi qua hình

3

Nghiên cứu khoa học

thức Tiền – Hàng thật rõ rệt. Trong quá trình kinh doanh sách thì mặt hàng

này tuân theo các quy luật của thị trường: Quy luật cung cầu, quy luật giá cả,

giá trị…

1.1.1.2. Xuất bản

- Đây là hoạt động làm bộ phận của nền kinh tế thị trường. Nó là một

ngành kinh tế phát triển mạnh trên thế giới đặc biệt là các nước phát triển.

Theo nghĩa rộng thì hoạt động xuất bản là quá trình làm ra sách và ấn phẩm

khác và chuyển giao các ấn phẩm đó đến với nhân dân.

Theo điều 1 – Luật xuất bản quy định: “Hoạt động xuất bản là hoạt

động thuộc lĩnh vực văn hóa tư tưởng thông qua việc sản xuất và phổ biến

những xuất bản phẩm đến nhiều người, không phải là hoạt động kinh doanh

đơn thuần”.

Hoạt động xuất bản theo nghĩa hẹp là quá trình tổ chức làm ra bản thảo

để in thành sách và các ấn phẩm và phổ biến đến nhiều người… Từ đây ta

thấy xuất bản phẩm là một khâu quan trọng của quá trình xuất bản – in – phát

hành, xu hướng của thế giới hiện nay đang liên kết ba khâu về một mối.

1.1.1.3. Liên kết xuất bản

Thường thì các nhà xuất bản nắm trọn nhiệm vụ xuất bản ra thành một

cuốn sách hoàn chỉnh. Thế nhưng bắt đầu từ những năm 1990 xuất hiện hình

thức liên kết xuất bản. Mục tiêu của hình thức này nhằm tận dụng ưu thế của

các bên tham gia liên kết và thực hiện chủ trương xã hội hóa ngành xuất bản

đồng thời còn nâng cao chất lượng xuất bản phẩm đáp ứng nhu cầu ngày càng

đa dạng, khó tính của thị trường. Hoạt động liên kết này phát triển mạnh vào

những năm 1995 – 1998 và hiện nay trở thành tất yếu của mỗi doanh nghiệp.

Hoạt động liên kết xuất bản được thể hiện trong điều 20 của luật xuất

bản:

4

Nghiên cứu khoa học

1) Nhà xuất bản được liên kết với tác giả chủ sở hữu tác phẩm, cá nhân

có chứng nhận đăng ký kinh doanh về in hoặc phát hành xuất bản phẩm và tổ

chức cá nhân có tư cách pháp nhân để tổ chức bản thảo và in thành từng xuất

bản phẩm.

2) Giám đốc nhà xuất bản tổ chức biên tập hoàn chỉnh và ký duyệt bản

thảo trước khi đi in, ký duyệt xuất bản phẩm trước khi phát hành.

3) Tổ chức cá nhân liên kết với nhà xuất bản quy định tại khoản 1 điều

này được đứng tên trên xuất bản phẩm và liên đới chịu trách nhiệm trước

pháp luật với những xuất bản phẩm liên kết.

Luật cũng ghi rõ rằng phải ghi trên địa chỉ các đối tác liên kết xuất bản

in và phát hành lên xuất bản phẩm. Thực chất đây là hoạt động mà các cá

nhân, tổ chức liên kết cùng nhà xuất bản để tạo ra những cuốn sách đáp ứng

nhu cầu thị trường. Nó là tiền đề của mô hình thống nhất ba khâu về một mối

và hiện nay có ba hình thức liên kết: Góp vốn; Không góp vốn; Phát hành.

1.1.2. Sự hình thành của hoạt động liên kết trong cơ thị trường

Đai hội Đảng toàn quốc lần thứ VII là một mốc đánh dấu những chuyển

biến to lớn trong đời sống kinh tế xã hội của nước ta. Là ngành kinh tế độc

lập, kinh doanh xuất bản phẩm cũng chịu sự tác động của cơ chế mới, vươn

lên có những đóng góp trong bối cảnh kinh tế thị trường. Trong thời gian này

ngành kinh doanh xuất bản phẩm đã phải thực hiện hai nhiệm vụ nặng nề

cùng một lúc đó là: thích nghi hòa nhập với cơ chế mới đồng thời phải khắc

phục hậu quả nặng nề do cơ chế cũ để lại.

Hòa cùng sự chuyển đổi của nền kinh tế, các công ty, doanh nghiệp

kinh doanh xuất bản phẩm trên địa bàn Hà Nội đã có nhiều cố gắng nỗ lực

trên mọi mặt phải hiểu rõ bản chất đích thực của nền kinh tế thị trường -nền

kinh tế hàng hóa nhiều thành phần, đa sở hữu là nền kinh tế tự do lưu thông

hàng hóa tuân theo các quy luật của thị trường như: quy luật cung cầu, quy

5