Hoàn thiện nội dung phân tích tài chính trong các công ty cổ phần thuộc Tổng công ty công nghiệp xi măng Việt Nam

1

HỌC VIỆN TÀI CHÍNH

PHẠM THỊ QUYÊN

Hoàn thiện nội dung phân tích tài chính trong

các công ty cổ phần thuộc Tổng công ty công

nghiệp xi măng Việt Nam

Chuyên ngành: Kế toán; Mã số: 62.34.03.01

Họ và tên NCS: Phạm Thị Quyên

Họ và tên cán bộ hƣớng dẫn khoa học:

PGS,TS Nghiêm Thị Thà

TS. Hoàng Đức Long

2014

2

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu

Cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước là chủ trương lớn của Đảng và Nhà

nước ta. Việc cổ phần hóa được thực hiện thí điểm từ năm 1992. Cho đến nay, cổ

phần hoá doanh nghiệp đã và đang đạt được kết quả tích cực, góp phần quan trọng

vào việc đổi mới, sắp xếp lại doanh nghiệp và phát triển kinh tế - xã hội. Khuyến

khích, hỗ trợ công tác cổ phần hoá doanh nghiệp là một trong những giải pháp cơ

bản để thực hiện chiến lược phát triển kinh tế, thực hiện sự nghiệp công nghiệp hoá,

hiện đại hoá đất nước, đồng thời đảm bảo sự phát triển bền vững nền kinh tế nước ta

trong điều kiện hội nhập kinh tế khu vực và thế giới.

Cùng với sự phát triển cả về quy mô và số lượng CTCP, sự cạnh tranh giữa

các CTCP với nhau, giữa các CTCP với các loại hình doanh nghiệp khác diễn ra

ngày càng quyết liệt đặt ra yêu cầu cấp thiết là nâng cao hiệu quả quản lý đối với

các CTCP. Các CTCP cần sử dụng đồng bộ các công cụ quản lý. Trong đó, phân

tích tài chính là một công cụ hết sức quan trọng. Thực tế, các CTCP đã và đang

từng bước sử dụng công cụ phân tích trong quản lý. Tuy nhiên, việc phân tích tài

chính trong các CTCP nói chung và các CTCP thuộc Tổng công ty Công nghiệp xi

măng Việt Nam nói riêng còn nhiều vấn đề bất cập nên chưa đáp ứng được yêu cầu

của các nhà quản lý.

Mặt khác, đã có khá nhiều công trình khoa học nghiên cứu về phân tích tài

chính doanh nghiệp chung và phân tích tài chính cho một số loại hình DN, một số

ngành nghề cụ thể. Nhưng chưa có công trình nghiên cứu nào nghiên cứu về nội

dung phân tích tài chính riêng cho các CTCP thuộc Tổng công ty Công nghiệp xi

măng Việt Nam.

Xuất phát từ những lý do trên và sự định hướng của các nhà khoa học hướng

dẫn, NCS đã lựa chọn đề tài nghiên cứu của luận án: “Hoàn thiện nội dung phân

tích tài chính trong các công ty cổ phần thuộc Tổng công ty Công nghiệp xi măng

Việt Nam”. Đề tài có ý nghĩa cả về lý luận và thực tiễn.

2. Mục đích nghiên cứu của luận án: Luận án tập trung nghiên cứu, hệ

3

thống hóa và góp phần làm rõ hơn những vấn đề lý luận về CTCP và phân tích tài

chính CTCP. Luận án tìm hiểu, khảo sát và đánh giá thực trạng về nội dung phân

tích tài chính trong các CTCP thuộc Tổng công ty Công nghiệp xi măng Việt Nam.

Luận án đề xuất những kiến nghị và các giải pháp hoàn thiện nội dung phân tích tài

chính trong các CTCP thuộc Tổng công ty Công nghiệp xi măng Việt Nam phục vụ

chủ yếu cho việc ra quyết định của các nhà quản lý trong Tổng công ty Công nghiệp

xi măng Việt Nam, các CTCP thuộc Tổng công ty Công nghiệp xi măng Việt Nam,

của cơ quan quản lý nhà nước và các chủ sở hữu của các CTCP thuộc Tổng công ty

Công nghiệp xi măng Việt Nam.

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận án

Đối tượng nghiên cứu của luận án là nội dung phân tích tài chính CTCP.

Phạm vi nghiên cứu của luận án là nội dung phân tích tài chính trong các

CTCP thuộc Tổng công ty Công nghiệp xi măng Việt Nam. (Luận án chỉ nghiên cứu

đối với CTCP là công ty con do Tổng công ty Công nghiệp Xi măng Việt Nam nắm

giữ cổ phần chi phối).

4. Phƣơng pháp nghiên cứu của luận án

Luận án đã sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và

duy vật lịch sử để nghiên cứu các vấn đề đảm bảo tính toàn diện, tính hệ thống, tính

logic và tính thực tiễn của các giải pháp hoàn thiện. Đồng thời, luận án sử dụng các

phương pháp nghiên cứu khoa học kinh tế như phương pháp tổng hợp, phương pháp

phân tích, phương pháp hệ thống hóa, phương pháp diễn giải, quy nạp, phương

pháp so sánh …

Để có căn cứ tin cậy cho việc thực hiện đề tài, luận án đã tiến hành thu thập

dữ liệu như sau:

Nguồn dữ liệu thứ cấp: Luận án đã sử dụng nguồn dữ liệu thu thập tại phòng

kế toán, tại website của các CTCP thuộc Tổng công ty Công nghiệp xi măng Việt

Nam và Tổng công ty Công nghiệp xi măng Việt Nam là các báo cáo tài chính năm

đã kiểm toán, báo cáo tài chính giữa niên độ, báo cáo thường niên, …

Nguồn dữ liệu sơ cấp: Luận án thu thập ý kiến của các nhà quản lý của các

4

CTCP thuộc Tổng công ty Công nghiệp xi măng Việt Nam thông qua phiếu điều tra,

khảo sát và trao đổi trực tiếp.

5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận án

- Luận án đã tập hợp và hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về phân

tích tài chính CTCP góp phần hoàn thiện lý luận, tạo tiền đề vận dụng lý luận vào

thực tiễn.

- Luận án đã đánh giá được thực trạng nội dung phân tích tài chính trong

các CTCP thuộc Tổng công ty Công nghiệp xi măng Việt Nam trong điều kiện hiện

nay, chỉ rõ những kết quả đạt được, những vấn đề còn hạn chế, nguyên nhân của kết

quả, nguyên nhân của hạn chế làm cơ sở cho việc hoàn thiện nội dung phân tích tài

chính trong các CTCP thuộc Tổng công ty Công nghiệp xi măng Việt Nam.

- Luận án đã đề xuất các giải pháp hoàn thiện nội dung phân tích tài chính

trong các CTCP thuộc Tổng công ty Công nghiệp xi măng Việt Nam, chỉ rõ các điều

kiện thực hiện các giải pháp để phát huy có hiệu quả công cụ phân tích tài chính

trong công tác quản lý, điều hành và giám sát tài chính của cơ quan quản lý nhà

nước, của Tổng công ty Công nghiệp xi măng Việt Nam và các CTCP thuộc Tổng

công ty Công nghiệp xi măng Việt Nam.

6. Kết cấu của luận án

Ngoài phần mở đầu, tổng quan nghiên cứu, kết luận, danh mục tài liệu tham

khảo và phụ lục, luận án được kết cấu thành 3 chương:

Chương 1: Lý luận cơ bản về phân tích tài chính CTCP.

Chương 2: Thực trạng nội dung phân tích tài chính trong các CTCP thuộc

Tổng công ty Công nghiệp xi măng Việt Nam.

Chương 3: Giải pháp hoàn thiện nội dung phân tích tài chính trong các

CTCP thuộc Tổng công ty Công nghiệp xi măng Việt Nam.

5

TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU

Phân tích tài chính trong các DN nói chung, phân tích tài chính trong các

CTCP nói riêng đã được nhiều nhà khoa học, nhiều người quan tâm nghiên cứu.

Mỗi công trình đều có những quan điểm cụ thể về những vấn đề tổng quan của phân

tích tài chính và nội dung phân tích tài chính.

Bên cạnh những công trình nghiên cứu về phân tích tài chính thì vấn đề quản

lý về tài chính, kế toán đối với các DN ngành công nghiệp xi măng cũng đã thu hút

sự quan tâm nghiên cứu của nhiều nhà khoa học. Mỗi nhà khoa học tiếp cận nghiên

cứu về các DN ngành công nghiệp xi măng ở những góc độ khác nhau nhưng đều

hướng đến mục tiêu chung là nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác quản lý về

tài chính, kế toán của các DN.

Việc nghiên cứu tổng quan các công trình có liên quan đến đề tài có ý nghĩa

rất quan trọng, giúp cho tác giả hệ thống hóa được những vấn đề có tính lý luận

chung về phân tích tài chính CTCP. Bên cạnh đó, làm rõ được những vấn đề đã

được nghiên cứu, những vấn đề còn đang bỏ ngỏ làm định hướng cho những nghiên

cứu của mình.

Trong quá trình tiếp cận nghiên cứu các công trình, tác giả tiến hành khái

quát hóa các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài theo 3 nhóm:

- Những công trình nghiên cứu về phân tích TCDN: là những công trình

nghiên cứu chuyên sâu về phân tích TCDN hoặc có một phần nội dung chuyên sâu

về phân tích TCDN;

- Những công trình nghiên cứu về phân tích tài chính CTCP là những công

trình nghiên cứu chuyên sâu về phân tích tài chính CTCP hoặc có một phần nội

dung chuyên sâu về phân tích tài chính CTCP;

- Những công trình nghiên cứu liên quan đến DN ngành công nghiệp xi

măng: là những công trình nghiên cứu liên quan đến lĩnh vực tài chính, kế toán của

các DN xi măng hoặc các DN thuộc TCT CNXM Việt Nam.

Thứ nhất: Tổng quan nghiên cứu những công trình nghiên cứu về phân tích

TCDN. Tiêu biểu cho các nghiên cứu về phân tích TCDN đã được công bố là sách

6

xuất bản và luận án tiến sĩ.

Các cuốn sách đã xuất bản tiêu biểu mà tác giả được biết, gồm: Giáo trình

phân tích báo cáo tài chính của trường Đại học kinh tế Quốc dân [38], giáo trình

phân tích tài chính doanh nghiệp của Học viện Ngân hàng [53], giáo trình phân tích

tài chính doanh nghiệp của Học viện Tài chính [26], phân tích báo cáo tài chính của

Nguyễn Ngọc Quang [40], đọc và phân tích báo cáo tài chính của Học viện tài chính

[29], Phân tích tài chính doanh nghiệp của Josette Peyrard (người dịch: Đỗ Văn

Thận) [25], Phân tích và sử dụng báo cáo tài chính của Học viện Ngân hàng (dịch từ

nguyên bản tiếng anh)[54],… Nghiên cứu các công trình này, tác giả nhận thấy: Về

cơ bản, các công trình đều tập trung vào 2 vấn đề chính là tổng quan về phân tích

TCDN và nội dung phân tích TCDN.

* Tổng quan về phân tích TCDN

- Các công trình đều đưa ra khái niệm về phân tích tài chính.

Theo quan điểm của Nguyễn Trọng Cơ, Nghiêm Thị Thà và các tác giả

“Giáo trình phân tích TCDN” của Học viện Tài chính: “Phân tích tài chính là tổng

thể các phương pháp cho phép đánh giá tình hình tài chính đã qua và hiện nay, dự

đoán tình hình tài chính trong tương lai của doanh nghiệp, giúp cho nhà quản lý

đưa ra các quyết định quản lý hợp lý, phù hợp với mục tiêu mà họ quan tâm”. [28,

tr.14]

Theo quan điểm của Josette Peyrard: “Phân tích tài chính có thể được định

nghĩa như một tổng thể các phương pháp cho phép đánh giá tình hình tài chính quá

khứ và hiện tại, giúp cho việc ra quyết định quản trị và đánh giá DN một cách chính

xác” [25, tr.12]

Theo quan điểm của Nguyễn Năng Phúc và các tác giả “Giáo trình phân tích

báo cáo tài chính” của trường Đại học Kinh tế quốc dân: “Phân tích Báo cáo tài

chính là phân tích các chỉ tiêu trên hệ thống báo cáo hoặc các chỉ tiêu tài chính mà

nguồn thông tin từ hệ thống báo cáo nhằm đánh giá tình hình tài chính của doanh

nghiệp cung cấp thông tin cho mọi đối tượng có nhu cầu theo những mục tiêu khác

nhau” [38, tr.17]

7

Tác giả nhận thấy, các quan điểm trên mặc dù có những điểm khác biệt trong

cách diễn giải nhưng đều thống nhất ở cùng một chỗ: Phân tích tài chính là tổng thể

các phương pháp đánh giá tình hình tài chính của doanh nghiệp nhằm cung cấp

thông tin về tài chính cho các đối tượng có quan tâm sử dụng. Do vậy, tác giả cho

rằng các khái niệm về phân tích TCDN về cơ bản là giống nhau.

- Các công trình đều thống nhất cho rằng mục tiêu phân tích là cung cấp thông

tin cho các chủ thể quản lý (các đối tượng) có quan tâm đến TCDN. Những chủ thể

quản lý đó là: các nhà quản trị doanh nghiệp, các nhà đầu tư, những người cho vay, cơ

quan quản lý nhà nước, nhà cung cấp, khách hàng, người lao động, nhà phân tích,…

Tác giả cho rằng, tất cả các chủ thể quản lý có lợi ích trực tiếp hay gián tiếp

liên quan đến DN đều quan tâm đến tình hình tài chính của DN. Do vậy, tác giả

đồng tình với các quan điểm trên.

- Các công trình thống nhất cho rằng những dữ liệu cần thiết cho phân tích tài

chính là: các thông tin chung, các thông tin theo ngành và thông tin liên quan đến DN.

Tác giả cho rằng, đó là những dữ liệu cần được thu thập đầy đủ trước khi

thực hiện phân tích và các dữ liệu phải được thu thập thường xuyên.

- Các công trình quan điểm thống nhất về quy trình tổ chức phân tích, gồm 3

giai đoạn: lập kế hoạch phân tích, tiến hành phân tích, kết thúc phân tích.

Tác giả cho rằng, quy trình tổ chức phân tích như trên là đảm bảo khoa học

và hợp lý.

- Các công trình đưa ra các quan điểm về phương pháp phân tích:

Tác giả Josette Peyrard [25], phương pháp phân tích tài chính gồm: phương

pháp so sánh, phương pháp tỷ số. Tác giả cho rằng, với 2 phương pháp nêu trên

chưa đủ để tiến hành phân tích tài chính một cách sâu sắc, cụ thể, làm sáng tỏ các

vấn đề tài chính DN.

Theo quan điểm của Nguyễn Trọng Cơ, Nghiêm Thị Thà và các tác giả

“Giáo trình phân tích TCDN của Học viện Tài chính” [27;28], phương pháp phân

tích TCDN gồm 3 nhóm: Nhóm phương pháp đánh giá (phương pháp so sánh,

8

phương pháp phân chia, phương pháp liên hệ đối chiếu, phương pháp đồ thị); nhóm

phương pháp phân tích ảnh hưởng nhân tố (phương pháp thay thế liên hoàn, phương

pháp số chênh lệch, phương pháp cân đối, phương pháp phân tích tính chất ảnh

hưởng các nhân tố); nhóm phương pháp dự báo (phương pháp toán sác xuất,

phương pháp hồi quy, ...).

Theo quan điểm của Nguyễn Năng Phúc và các tác giả “Giáo trình phân tích

báo cáo tài chính” của trường Đại học Kinh tế quốc dân [38], phương pháp phân

tích bao gồm: phương pháp chi tiết hóa chỉ tiêu phân tích, phương pháp so sánh,

phương pháp liên hệ, phương pháp loại trừ, phương pháp số chênh lệch, phương

pháp đồ thị, phương pháp mô hình tài chính Dupont.

Theo tác giả, về cơ bản nhóm tác giả “Giáo trình phân tích tài chính doanh

nghiệp” của Học viện Tài chính và nhóm tác giả “Giáo trình phân tích báo cáo tài

chính” của Trường Đại học Kinh tế quốc dân có các phương pháp phân tích giống

nhau. Do vây, các phương pháp sẽ được hệ thống hóa trong lý luận về phân tích tài

chính CTCP. Tuy nhiên, nhóm tác giả của Học viện Tài chính có phương pháp phân

tích tính chất ảnh hưởng của các nhân tố. Tác giả cho rằng, đó là phương pháp có ý

nghĩa cả về lý luận và thực tiễn, làm sáng tỏ được tác động và ảnh hưởng của các

nhân tố đến đối tượng nghiên cứu. Nhóm tác giả của Trường Đại học kinh tế quốc

dân có phương pháp mô hình tài chính Dupont. Tác giả nhận thấy, đây là phương

pháp có ý nghĩa cả về lý luận và thực tiễn cao. Sử dụng phương pháp mô hình tài

chính Dupont trong phân tích sẽ chỉ rõ các mối quan hệ tài chính đến khả năng sinh

lời của vốn.

* Về nội dung phân tích:

- Tập thể tác giả “Giáo trình phân tích tài chính doanh nghiệp” của Học viện

Tài chính [28] đã tập trung vào những nội dung phân tích sau: Phân tích khái quát

tình hình tài chính thông qua các chỉ tiêu quy mô tài chính, cấu trúc tài chính và khả

năng sinh lời; Phân tích tình hình nguồn vốn, tài sản thông qua các chỉ tiêu quy mô

phản ánh nguồn vốn, tài sản (B01-DN) và tỷ trọng từng chỉ tiêu tài sản, nguồn vốn;

phân tích hoạt động tài trợ; phân tích tình hình đầu tư; phân tích chính sách tín

9

dụng; phân tích chính sách chi trả cổ tức; phân tích tình hình và kết quả kinh doanh;

phân tích tình hình lưu chuyển tiền; phân tích khả năng thanh toán; phân tích tốc độ

luân chuyển vốn; phân tích khả năng sinh lời (có một số chỉ tiêu sinh lời riêng cho

các CTCP); phân tích tăng trưởng. Bên cạnh đó, trong Giáo trình Phân tích TCDN

thì tập thể tác giả còn tập trung vào nội dung phân tích rủi ro và dự báo báo cáo tài

chính.

- Tập thể tác giả “Giáo trình phân tích báo cáo tài chính” của Trường Đại học

Kinh tế quốc dân [38] đã tập trung vào những nội dung phân tích chủ yếu sau: Phân

tích khái quát tình hình tài chính thông qua các chỉ tiêu quy mô tài sản, nguồn vốn và

các hệ số tự tài trợ; phân tích cấu trúc tài chính và tình hình đảm bảo vốn; phân tích

tình hình và khả năng thanh toán; phân tích hiệu quả kinh doanh (bao gồm phân tích

hiệu quả kinh doanh dành cho nhà đầu tư); định giá DN, phân tích dấu hiệu khủng

hoảng và rủi ro tài chính; dự báo các chỉ tiêu trên các báo cáo tài chính.

Tác giả cho rằng, về cơ bản những nội dung phân tích tài chính chủ yếu của

tập thể tác giả Học viện Tài chính và những nội dung phân tích báo cáo tài chính

chủ yếu của tập thể tác giả Trường Đại học Kinh tế quốc dân nghiên cứu là không

có sự khác biệt lớn mà chỉ có một số điểm khác nhau ở chỗ: cách sắp xếp nội dung,

chỉ tiêu phân tích và cách xác định chỉ tiêu đôi khi không giống nhau; tập thể tác giả

trường Đại học Kinh tế Quốc dân không có nội dung phân tích tăng trưởng. Những

nội dung phân tích đã trình bày trên được áp dụng cho mọi doanh nghiệp, bên cạnh

đó đã có những nội dung dành riêng cho CTCP. Tuy nhiên xuất phát từ đặc điểm

hoạt động tài chính cụ thể của từng ngành và từng loại CTCP để hoàn thiện nội

dung phân tích phù hợp với đặc thù của ngành, của CTCP.

Về các công trình là luận án tiến sĩ

Những công trình luận án tiến sĩ mà tác giả được biết đã khái quát hóa những

vấn đề lý luận chung về phân tích TCDN: Khái niệm và mục tiêu của phân tích

TCDN, phương pháp phân tích TCDN, tổ chức phân tích TCDN. Đồng thời, các

công trình là luận án tiến sĩ đã nghiên cứu sâu về những nội dung, chỉ tiêu phân tích

cụ thể phù hợp với đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án.

10

Luận án tiến sĩ kinh tế: Hoàn thiện nội dung phân tích hoạt động tài chính

của các doanh nghiệp sản xuất liên doanh với nước ngoài (1998) của Nguyễn Tuấn

Phương [39] đã nghiên cứu và có những đề xuất mới hoàn thiện nội dung, hệ thống

chỉ tiêu phân tích tài chính phù hợp với đặc thù của các DN sản xuất liên doanh với

nước ngoài.

Luận án tiến sĩ kinh tế: Hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính trong

các doanh nghiệp xây dựng của Việt Nam (2002) của Nguyễn Ngọc Quang [41] đã

nghiên cứu và có những đề xuất mới để hoàn thiện nội dung, hệ thống chỉ tiêu phân

tích tài chính phù hợp với đặc thù các DN xây dựng của Việt Nam.

Luận án tiến sĩ kinh tế: Hoàn thiện nội dung và phương pháp phân tích tài

chính trong các Tập đoàn kinh tế hoạt động theo mô hình công ty mẹ - con ở Việt

Nam (2012) của Nguyễn Thị Thanh [49] đã những nghiên cứu sâu và có những đề

xuất mới để hoàn thiện nội dung, hệ thống chỉ tiêu phân tích phù hợp với các Tập

đoàn kinh tế hoạt động theo mô hình công ty mẹ - con ở Việt Nam.

Các công trình luận án tiến sĩ không chỉ góp phần hoàn thiện về nội dung,

phương pháp phân tích phù hợp đối với thực tiễn các tập đoàn kinh tế, các DN liên

doanh, các DN xây dựng mà còn có sự đóng góp rất lớn trong việc hoàn thiện về lý

luận phân tích tài chính DN.

Thứ hai: Tổng quan nghiên cứu những công trình nghiên cứu về phân tích

tài chính CTCP. Tiêu biểu cho những nghiên cứu về phân tích tài chính CTCP đã

được công bố là: Sách và luận án tiến sĩ.

 Các công trình là sách tiêu biểu mà tác giả được biết, gồm: “Phân tích tài

chính CTCP” [37]; “Thực hành kế toán và phân tích tài chính trong CTCP” [27].

Những nghiên cứu liên quan đến phân tích tài chính CTCP được thể hiện thông qua

những nội dung sau:

* Những vấn đề tổng quan về phân tích tài chính CTCP

Về khái niệm: Các quan điểm có những điểm khác biệt trong cách diễn giải

nhưng đều thống nhất ở cùng một chỗ: Phân tích tài chính CTCP là tổng thể các

11

phương pháp đánh giá tình hình tài chính của doanh nghiệp nhằm cung cấp thông

tin về tài chính cho các đối tượng có quan tâm sử dụng.

Về mục tiêu của phân tích tài chính CTCP: Các quan điểm đều thống nhất

cho rằng, mục tiêu phân tích là cung cấp thông tin cho các chủ thể quản lý trong và

ngoài CTCP.

Về phương pháp phân tích: Các quan điểm đều thống nhất về phương pháp

phân tích tài chính CTCP gồm: phương pháp so sánh, phương pháp thay thế liên

hoàn, phương pháp số chênh lệch, phương pháp liên hệ cân đối.

Riêng các tác giả cuốn “Thực hành kế toán và phân tích tài chính trong

CTCP” [27] của Học việc Tài chính, có thêm phương pháp phân chia, phương pháp

phân tích tính chất các nhân tố và phương pháp dự đoán. tác giả cho rằng, những

phương pháp này đều rất cần thiết cho phân tích TC CTCP.

Về quy trình tổ chức công tác phân tích tài chính CTCP: về cơ bản, các quan

điểm đều thống nhất về quy trình tổ chức công tác phân tích gồm 3 giai đoạn; lập kế

hoạch phân tích, thực hiện phân tích, kết thúc phân tích.

Về thông tin phục vụ cho phân tích tài chính CTCP: các quan điểm thống

nhất cho rằng những thông tin cần thiết cho phân tích tài chính là: các thông tin

chung, các thông tin theo ngành và thông tin liên quan đến CTCP.

Về cơ bản, tác giả nhất trí với những vấn đề tổng quan về phân tích tài chính

CTCP mà các nhà khoa học đã nghiên cứu. Riêng về phương pháp phân tích, thì tác

giả đánh giá cao quan điểm của nhóm tác giả Học viện Tài chính.

* Về nội dung phân tích

Tập thể tác giả công trình “Phân tích tài chính CTCP” [37] đã kiến nghị hệ

thống chỉ tiêu chung phân tích tình hình tài chính trong các CTCP và hệ thống chỉ

tiêu đặc thù phân tích tài chính trong các CTCP. Các chỉ tiêu chung được thể hiện ở

những nội dung phân tích sau: Phân tích tình hình biến động về quy mô và cơ cấu

của tài sản, nguồn vốn; phân tích tình hình và khả năng thanh toán; phân tích tình hình

đảm bảo vốn cho sản xuất kinh doanh; phân tích hiệu quả sử dụng vốn và phân tích

12

tình hình rủi ro về tài chính. Các chỉ tiêu đặc thù được thể hiện ở nội dung phân tích

quy mô và kết cấu VCSH và phân tích hiệu quả sử dụng vốn góp cổ đông trong CTCP.

Công trình “Thực hành kế toán và phân tích tài chính trong công ty cổ phần”

[27] đã được tập thể tác giả đề cập rất rõ nét nội dung thực hành phân tích tài chính

trong CTCP. Cụ thể: Phân tích chính sách tài chính CTCP; phân tích tình hình quản

lý và sử dụng tài sản, nguồn vốn trong CTCP; phân tích năng lực tài chính của

CTCP; phân tích rủi ro và tăng trưởng trong CTCP. Trong mỗi nội dung phân tích

đều có những chỉ tiêu phân tích tài chính đặc thù của CTCP.

Tác giả nhận thấy, các công trình nghiên cứu chuyên sâu về phân tích tài

chính CTCP đã có đóng góp rất lớn về những vấn đề tổng quan về phân tích tài

chính CTCP. Đặc biệt, là những công trình này đã nghiên cứu chuyên sâu về hệ

thống chỉ tiêu phân tích đặc thù đối với CTCP, là căn cứ quan trọng để các CTCP

từng ngành, từng lĩnh vực có cơ sở để lựa chọn, xây dựng hệ thống chỉ tiêu đặc thù,

phù hợp. Mặc dù vậy, còn có những vấn đề tài chính có tính đặc thù chung cho các

CTCP chưa được nghiên cứu toàn diện, như: Tình hình tài trợ bằng vốn cổ phần,

khả năng sinh lời của vốn cổ phần.

 Về các công trình là luận án tiến sĩ

Luận án tiến sĩ kinh tế: Hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính trong

doanh nghiệp cổ phần phi tài chính ở Việt Nam (1999) của Nguyễn Trọng Cơ [31]

đã nghiên cứu chuyên sâu về phân tích tài chính trong các doanh nghiệp cổ phần phi

tài chính. Những nội dung cơ bản về phân tích tài chính đối với CTCP đã được

nghiên cứu trong luận án, bao gồm những nội dung chủ yếu sau: DN cổ phần và

phân tích tài chính trong DN cổ phần. Trong phần này, luận án đã khái quát hóa lý

luận chung về doanh nghiệp cổ phần và phân tích tài chính trong DN cổ phần phi tài

chính; thực trạng về phân tích tài chính trong DN cổ phần phi tài chính ở Việt Nam

đến năm 1998; hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính trong DN cổ phần

phi tài chính ở Việt Nam. Trong nội dung này, luận án đã đưa ra những ý kiến hoàn

thiện hệ thống chỉ tiêu phân tích báo cáo tài chính và hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu

đánh giá DN.

13

Luận án tiến sĩ kinh tế: Hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu phân tích tài chính trong

CTCP niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam (2012) của Nguyễn Thị

Quyên [42] đã nghiên cứu và có những đề xuất mới hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu

phân tích tài chính công khai trong CTCP niêm yết trên thị trường chứng khoán

Việt Nam. Những nghiên cứu và đề xuất của luận án góp phần đảm bảo tính công

khai minh bạch của thông tin tài chính công bố, góp phần củng cố và lành mạnh hóa

thị trường chứng khoán Việt Nam.

Những ý kiến hoàn thiện trong những luận án tiến sĩ đã góp phần quan trọng

trong việc hoàn thiện lý luận và thực tiễn về phân tích tài chính trong CTCP, đặc

biệt là hệ thống chỉ tiêu đặc thù làm nâng cao hiệu quả của phân tích tài chính đối

với CTCP.

Thứ ba: Tổng quan nghiên cứu những công trình nghiên cứu liên quan đến

các DN ngành công nghiệp xi măng.

Trong phạm vi báo cáo tổng quan, tác giả chỉ xem xét với những công trình

nghiên cứu về tài chính, kế toán có liên quan đến DN xi măng, các DN thuộc TCT

CNXM Việt Nam. Các công trình nghiên cứu mà tác giả được biết là luận án tiến sĩ.

Luận án tiến sĩ, với đề tài: Hoàn thiện công tác kế toán chi phí sản xuất và

tính giá thành sản phẩm xi măng trong các doanh nghiệp nhà nước của Lưu Đức

Tuyên [50] đã nghiên cứu và đề xuất những giải pháp hoàn thiện cả về lý luận và

thực tiễn cho công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xi măng

một cách hợp lý trong các doanh nghiệp nhà nước từ những năm 2002. Luận án tiến

sĩ, với đề tài: Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán trong các công ty cổ phần sản

xuất xi măng Việt Nam của Ngô Thị Thu Hương [34] đã nghiên cứu, đề xuất giải

pháp hoàn thiện cả về lý luận và thực tiễn cho việc tổ chức công tác kế toán trong

các CTCP sản xuất xi măng Việt Nam. Luận án tiến sĩ, với đề đài: Hoàn thiện hệ

thống kiểm soát nội bộ trong các doanh nghiệp sản xuất xi măng thuộc Tổng công

ty Công nghiệp Xi măng Việt Nam của Nguyễn Thu Hoài [33] đã nghiên cứu và

đưa ra các nội dung hoàn thiện cụ thể về hệ thống kiểm soát nội bộ theo từng yếu tố

cấu thành với mô hình hoàn thiện là dựa trên cơ sở đánh giá rủi ro trong điều kiện

14

có ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác quản lý tại các doanh nghiệp sản xuất

xi măng thuộc Tổng Công ty Công nghiệp Xi măng Việt Nam.

Như vậy, đã có một số công trình nghiên cứu liên quan đến kế toán của DN

Xi măng nhưng chưa có công trình nào nghiên cứu và hoàn thiện nội dung phân tích

đối với DN xi măng hoặc DN thuộc TCT CNXM Việt Nam.

Kết luận: Kết quả nghiên cứu các công trình liên quan đến phân tích TCDN

chung, đến phân tích tài chính CTCP nói riêng đã góp phần quan trọng trong việc

hoàn thiện cả về lý luận và thực tiễn phân tích tài chính CTCP. Tuy nhiên, phân tích

TCDN nói chung và phân tích tài chính CTCP nói riêng là lĩnh vực khoa học phức

tạp cần được các nhà khoa học cũng như người học tiếp tục nghiên cứu để không

ngừng hoàn thiện để đáp ứng tốt nhất nhu cầu thông tin của các nhà quản lý. Việc

hoàn thiện nội dung phân tích phù hợp với từng loại hình doanh nghiệp, từng ngành

kinh tế, từng lĩnh vực hoạt động cụ thể là rất cần thiết nhằm không ngừng nâng cao

vai trò của công cụ phân tích trong quản trị, giám sát tài chính DN. Cho đến nay,

chưa có công trình nào nghiên cứu và hoàn thiện nội dung phân tích đối với CTCP

thuộc TCT CNXM Việt Nam. Từ khoảng trống trong nghiên cứu trên đây, tác giả

tập trung nghiên cứu để phát huy hiệu quả của công cụ phân tích tài chính trong

công tác quản lý tài chính CTCP thuộc TCT CNXM Việt Nam.

15

Chƣơng 1

LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH

CÔNG TY CỔ PHẦN

1.1 TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY CỔ PHẦN

1.1.1 Khái niệm và đặc điểm CTCP

1.1.1.1 Khái niệ

.

. Các Hiệp hội này có nhiều hình thức khác nhau. Tuy

nhiên, có thể khái quát thành 2 dạng: Công ty đối nhân và công ty đối vốn.

-

,

. Vì vậy, công ty này còn

gọi là công ty Hợp danh.

.

-

. Công ty đối vốn là công ty được hình thành

từ nhu cầu sản xuất kinh doanh, đòi hỏi số vốn lớn mà công ty đối nhân không đáp

ứng được. Các công ty này thực hiệ

, c