Hoạch định nhu cầu nguyên vật liệu tại Xí nghiệp thép và vật liệu xây dựng Hà Nội.doc

Ng« Nguyªn Kh«i Chuyªn

®Ò Thùc TËp

Lêi më ®Çu

Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, mçi doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t

triÓn ph¶i cã nh÷ng ph¬ng ¸n s¶n xuÊt vµ chiÕn lîc kinh doanh cã hiÖu qu¶.

§Ó lµm ®îc ®iÒu ®ã, c¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n c¶i tiÕn vµ n©ng cao chÊt lîng

s¶n phÈm, tiÕt kiÖm c¸c yÕu tè ®Çu vµo, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Do ®ã viÖc

ho¹ch ®Þnh nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng cung øng nguyªn vËt liÖu ®îc coi lµ nhiÖm vô

quan träng cña mçi doanh nghiÖp.

Mçi doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh rÊt nhiÒu loai s¶n phÈm kh¸c

nhau vµ cã xu thÕ ngµy cµng ®a d¹ng ho¸ nh÷ng s¶n phÈm cña m×nh. §Ó s¶n

xuÊt mçi lo¹i s¶n phÈm l¹i ®ßi hái mét sè lîng c¸c chi tiÕt, bé phËn vµ nguyªn

vËt liÖu rÊt ®a d¹ng, nhiÒu chñng lo¹i kh¸c nhau. H¬n n÷a lîng nguyªn vËt liÖu

cÇn sö dông vµo nhngc thêi ®iÓm kh¸c nhau thêng xuyªn thay ®æi.

V× thÕ nªn viÖc qu¶n lý tèt nguån vËt t ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt

diÔn ra nhÞp nhµng, tho¶ m·n nhu cÇu cña kh¸ch hµng trong mäi thêi ®iÓm. Tæ

chøc ho¹ch ®Þnh nhu cÇu nguyªn vËt liÖu tèt sÏ cung cÊp kÞp thêi, chÝnh x¸c

cho c¸c nhµ qu¶n lý vµ c¸c bé phËn chøc n¨ng trong doanh nghiÖp. §Ó tõ ®ã

cã thÓ ®a ra ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ . Néi dung cña qu¸

tr×nh ho¹ch ®Þnh nhu cÇu nguyªn vËt liÖu lµ vÊn ®Ò cã tÝnh chÊt chiÕn lîc, ®ßi

hái mçi doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña

m×nh.

XÝ nghiÖp thÐp vµ vËt liÖu x©y dùng Hµ Néi lµ mét ®¬n vÞ kinh doanh,

s¶n xuÊt lín, chñng lo¹i ®a d¹ng. ChÝnh v× vËy mµ viÖc ho¹ch ®Þnh nhu cÇu

nguyªn vËt liÖu taÞ XÝ nghiÖp rÊt ®îc chó träng, vµ lµ mét bé phËn kh«ng thÓ

thiÕu trong toµn thÓ c«ng t¸c qu¶n lý cña XÝ nghiÖp.

Víi nguån vèn do ng©n s¸ch nhµ níc cÊp cho XÝ nghiÖp cßn h¹n chÕ

nªn viÖc ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµ rÊt quan träng

vµ cÇn thiÕt.

Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp

1

Ng« Nguyªn Kh«i Chuyªn

®Ò Thùc TËp

Bëi v× chiÕn lîc ho¹t ®éng tèi u lµ chiÕn lîc lµm cho tæng chi phÝ nhá

nhÊt, kh¶ n¨ng quay vßng vèn nhanh nhÊt vµ lîi nhuËn cao nhÊt.

Do vËy, ho¹ch ®Þnh tèt chiÕn lîc sÏ gãp phÇn quan träng thùc hiÖn viÖc

n©ng cao kh¶ n¨ng ho¹t ®éng, hiÖu qu¶ sö dông vèn cña XÝ nghiÖp mét c¸ch

tèi u nhÊt.

Sau mét thêi gian thùc tËp t¹i XÝ nghiÖp, nhËn thÊy ®îc tÇm quan träng

cña c«ng t¸c ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc, em ®i s©u vµo nghiªn cøu ®Ò tµi: “Ho¹ch

®Þnh nhu cÇu nguyªn vËt liÖu t¹i XÝ nghiÖp thÐp vµ vËt liÖu x©y dùng Hµ

Néi".. Víi môc ®Ých lµ nhËn thøc râ vai trß, tÇm quan träng cña nguyªn vËt

liÖu ®èi víi mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt.

Néi dung cu¶ chuyªn ®Ò ngoµi phÇn më ®Çu, ®îc chia lµm 3 phÇn:

PhÇn I : Nh÷ng vÊn dÒ lý luËn c¬ b¶n vÒ ho¹ch ®Þnh nhu cÇu nguyªn

vËt liÖu trong doanh nghiÖp.

PhÇn II : Thùc tr¹ng c«ng t¸c ho¹ch ®Þnh nhu cÇu nguyªn vËt liÖu t¹i

XÝ nghiÖp thÐp vµ vËt liÖu x©y dùng Hµ Néi .

PhÇn III : Hoµn thiÖn c«ng t¸c ho¹ch ®Þnh nhu cÇu t¹i XÝ nghiÖp.

Nh÷ng gi¶i ph¸p chiÕn lîc trong thêi gian tíi.

Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu chuyªn ®Ò, em ®· nhËn ®îc sù gióp ®ì th￾êng xuyªn, tËn t×nh cña thÇy Phan Huy §êng vµ cña c¸c c« chó trong phßng

kÕ to¸n còng nh c¸c phßng nghiÖp vô kh¸c.

Tuy nhiªn do tr×nh ®é vµ thêi gian cã h¹n nªn b¶n chuyªn ®Ò nµy kh«ng

tr¸nh khái nh÷ng thiÕu xãt. Em mong nhËn ®îc sù gióp ®ì cña thÇy §êng

cïng toµn thÓ c¸c c« chó trong phßng kÕ to¸n ®Ó b¶n chuyªn ®Ò thªm phong

phó vÒ lý luËn vµ thiÕt thùc h¬n víi thùc tiÔn.

Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp

2

Ng« Nguyªn Kh«i Chuyªn

®Ò Thùc TËp

PhÇn I

Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ ho¹ch ®Þnh

nhu cÇu nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp

I. Thùc chÊt vµ yªu cÇu cña ho¹ch ®Þnh nhu cÇu nguyªn vËt liÖu (NVL)

1. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm nguyªn vËt liÖu

1.1. Kh¸i niÖm

Nguyªn vËt liÖu lµ nh÷ng ®èi tîng lao ®éng chñ yÕu vµ ®îc thÓ hiÖn díi

d¹ng vËt ho¸.

1.2. §Æc ®iÓm

Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cÇn 3 yÕu tè c¬ b¶n, ®ã lµ TLL§, §TL§ vµ

SL§. NVL lµ mét trong 3 yÕu tè c¬ b¶n ®ã, NVL lµ ®èi tîng lao ®éng vµ lµ c¬

së ®Ó h×nh thµnh nªn s¶n phÈm míi. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o ra s¶n phÈm míi

nguyªn vËt liÖu bÞ tiªu hao toµn bé vµ thay ®æi vÒ h×nh th¸i chÊt ban ®Çu ®Ó

cÊu thµnh thùc thÓ s¶n phÈm, chóng chØ tham gia vµo 1 chu kú s¶n xuÊt. VÒ

mÆt gi¸ trÞ NVL chuyÓn dÞch toµn bé 1 lÇn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm míi t¹o ra.

2. ý nghÜa vµ yªu cÇu qu¶n lý NVL.

2.1. ý nghÜa

Nh ta ®· biÕt, chi phÝ NVL vµ §TL§ sö dông trong s¶n xuÊt NVL thêng

chiÕm mét tû lÖ lín (60 - 80%) trong chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm.

Thùc hiÖn gi¶m chi phÝ NVL sÏ lµm tèc ®é vèn lu ®éng quay nhanh h¬n

vµ t¹o ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Do vËy, mçi c«ng ®o¹n

tõ viÖc qu¶n lý qu¸ tr×nh thu mua, vËn chuyÓn b¶o qu¶n, dù tr÷ vµ sö dông

NVL ®Òu trùc tiÕp t¸c ®éng ®Õn chu tr×nh lu«n chuyÓn vèn lu ®éng cña doanh

nghiÖp.

Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp

3

Ng« Nguyªn Kh«i Chuyªn

®Ò Thùc TËp

Tæ chøc tèt c«ng t¸c ho¹ch ®Þnh, nhiÖm vô vµ kÕ ho¹ch cung øng NVL

lµ ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ thiÕu, cung cÊp kÞp thêi, ®ång bé NVL cho qu¸ tr×nh

s¶n xuÊt, lµ c¬ së ®Ó sö dông vµ dù tr÷ NVL hîp lý. TiÕt kiÖm ng¨n ngõa hiÖn

tîng tiªu hao, mÊt m¸t, l·ng phÝ NVL. Trong tÊt c¶ c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n

xuÊt kinh doanh.

Trong qu¸ tr×nh kinh doanh chiÕn lîc NVL th× viÖc tån t¹i NVL dù tr÷

lµ nh÷ng bíc ®Öm cÇn thiÕt ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng liªn tôc cña

doanh nghiÖp, c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng kh«ng thÓ tiÕn

hµnh s¶n xuÊt kinh doanh ®Õn ®©u th× mua NVL ®Õn ®ã mµ cÇn ph¶i cã NVL

dù tr÷. NVL dù tr÷ kh«ng trùc tiÕp t¹o ta lîi nhuËn nhng l¹i cã vai trß rÊt lín

®Ó cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh tiÕn hµnh liªn tôc. Do vËy nÕu doanh

nghiÖp dù tr÷ qu¸ lín sÏ tèn kÐm chi phÝ, ø ®äng vèn. NÕu dù tr÷ qu¸ Ýt sÏ lµm

cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh bÞ gi¸n ®o¹n, g©y ra hµng lo¹t c¸c hËu qu¶

tiÕp theo.

Nguyªn vËt liÖu lµ mét trong nh÷ng tµi s¶n lu ®éng cña doanh nghiÖp,

thêng xuyªn lu©n chuyÓn trong qu¸ tr×nh kinh doanh.

Qu¶n trÞ vµ sö dông hîp lý chóng cã ¶nh hëng rÊt quan träng ®Õn viÖc

hoµn thµnh nhiÖm vô chung cña doanh nghiÖp.

MÆc dï hÇu hÕt c¸c vô ph¸ s¶n trong kinh doanh ®Òu lµ hÖ qu¶ cña

nhiÒu yÕu tè chø kh«ng ph¶i chØ do qu¶n trÞ, ho¹ch ®Þnh NVL. Nhng còng cÇn

thÊy r»ng sù bÊt lùc cña mét sè doanh nghiÖp trong viÖc ho¹ch ®Þnh vµ kiÓm

so¸t chÆt chÏ t×nh h×nh nguyªn vËt liÖu lµ mét nguyªn nh©n dÉn ®Õn thiÖt h¹i

cuèi cïng cña hä.

2.2. Yªu cÇu qu¶n lý nguyªn vËt liÖu.

Do ®Æc ®iÓm, ý nghÜa cña NVL trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®ßi

hái c«ng t¸c qu¶n lý cÇn ph¶i thùc hiÖn chÆt chÏ ë c¸c kh©u sau:

Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp

4

Ng« Nguyªn Kh«i Chuyªn

®Ò Thùc TËp

a. Kh©u thu mua: Qu¶n lý vÒ khèi lîng, chÊt lîng, quy c¸ch, chñng lo¹i,

gi¸ mua vµ chi phÝ mua còng nh kÕ ho¹ch mua theo ®óng tiÕn ®é thêi gian phï

hîp víi kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, kinh doanh cña doanh nghiÖp.

b. Kh©u b¶o qu¶n: Tæ chøc tèt kho tµng, bÕn b·i, trang bÞ ®Çy ®ñ c¸c

ph¬ng tiÖn c©n ®o, thùc hiÖn ®óng chÕ ®é b¶o qu¶n ®èi víi tõng lo¹i vËt t,

tr¸nh h háng mÊt m¸t, hao hôt, b¶o ®¶m an toµn.

c. Kh©u sö dông: Sö dông hîp lý, tiÕt kiÖm trªn c¬ së x¸c ®Þnh møc dù

to¸n chi phÝ nh»m h¹ thÊp møc tiªu hao NVL trong gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng

thu nhËp, tÝch luü cho doanh nghiÖp. Tæ chøc tèt c«ng t¸c ho¹ch ®Þnh, ph¶n

¸nh t×nh h×nh xuÊt dïng vµ sö dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh.

d. Kh©u dù tr÷: Doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh ®îc møc dù tr÷ tèi ®a, tèi

thiÓu cho tõng lo¹i NVL ®Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh b×nh

thêng kh«ng bÞ ngõng trÖ do viÖc cung cÊp hoÆc mua NVL kh«ng kÞp thêi

hoÆc g©y ra t×nh tr¹ng ø ®äng vèn do dù tr÷ NVL qu¸ nhiÒu. KÕt hîp hµi hoµ

c«ng t¸c ho¹ch ®Þnh víi kiÓm tra, kiÓm kª thêng xuyªn, ®èi chiÕu nhËp - xuÊt

- tån.

B¶ng sè 1: LÞch tr×nh s¶n xuÊt

TuÇn 1 2 3 4 5 6 7 8

Sè lîng 200 300

§Ó cã thÓ ho¹ch ®Þnh ®îc chiÕn lîc NVL trong doanh nghiÖp, ta ph¶i

hiÓu c«ng t¸c kÕ to¸n NVL th«ng qua viÖc ph©n lo¹i vµ ®¸nh gi¸ NVL.

3. Ph©n lo¹i - ®¸nh gi¸ NVL

3.1. Ph©n lo¹i NVL

§Ó phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh doanh nghiÖp ph¶i sö

dông nhiÒu lo¹i NVL kh¸c nhau. Chóng cã vai trß, c«ng dông, tÝnh chÊt lý ho¸

rÊt kh¸c nhau, vµ biÕn ®éng liªn tôc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. §Ó tæ

Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp

5

Ng« Nguyªn Kh«i Chuyªn

®Ò Thùc TËp

chøc tèt c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n NVL, ®¶m b¶o sö dông cã hiÖu qu¶

NVL trong s¶n xuÊt kinh doanh, cÇn ph¶i ph©n lo¹i NVL. Tuú theo néi dung

kinh tÕ vµ chøc n¨ng cña NVL mµ chóng ®îc ph©n chia thµnh c¸c lo¹i kh¸c

nhau. Nh×n chung trong doanh nghiÖp NVL ®îc chia thµnh c¸c lo¹i sau:

+ Nguyªn vËt liÖu chÝnh: Lµ ®èi tîng lao ®éng chñ yÕu trong doanh

nghiÖp vµ lµ c¬ së vËt chÊt chñ yÕu h×nh thµnh nªn thùc thÓ cña s¶m phÈm

míi.

VD: S¾t, thÐp trong c«ng nghiÖp c¬ khÝ. G¹ch ngãi xi m¨ng trong x©y

dùng c¬ b¶n. H¹t gièng, ph©n bãn trong n«ng nghiÖp.

B¸n thµnh phÈm mua ngoµi còng ph¶n ¸nh vµo NVL chÝnh nh: bµn ®¹p,

khung xe ®¹p trong c«ng nghÖ l¾p r¸p xe ®¹p, vËt liÖu kÕt cÊu x©y dùng c¬ …

b¶n.

+ Nguyªn vËt liÖu phô: Lµ ®èi tîng lao ®éng nhng kh«ng ph¶i lµ c¬ së

vËt chÊt chñ yÕu h×nh thµnh nª thùc thÓ s¶m phÈm, mµ chØ cã t¸c dông phô

trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶m phÈm nh: lµm t¨ng chÊt lîng NVL chÝnh,

t¨ng chÊt lîng s¶m phÈm hoÆc phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý, phôc vô s¶n xuÊt.

VD: DÇu má b«i tr¬n m¸y trong s¶n xuÊt …

+ Nhiªn liÖu: Cã t¸c dông cung cÊp nhiÖt lîng cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt,

kinh doanh nh: x¨ng, dÇu, h¬i ®èt, chÊt khÝ, than cñi …

+ Phô tïng thay thÕ, söa ch÷a nh: Nh÷ng chi tiÕt, phô tïng, m¸y mãc,

thiÕt bÞ phôc vô cho qu¸ tr×nh söa ch÷a hoÆc thay thÕ nh÷ng bé phËn, chi tiÕt

m¸y mãc thiÕt bÞ.

VD: Vßng bi, vßng ®Öm, x¨m lèp.

+ ThiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n: C¸c lo¹i thiÕt bÞ, ph¬ng tiÖn sö dông trong

x©y dùng c¬ b¶n (c¶ thiÕt bÞ cÇn l¾p vµ kh«ng cÇn l¾p nh: c«ng cô, khÝ cô vµ

vËt liÖu kÕt cÊu dïng ®Ó l¾p ®Æt vµo c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n: th«ng giã,

chiÕu s¸ng, to¶ nhiÖt ). …

Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp

6

Ng« Nguyªn Kh«i Chuyªn

®Ò Thùc TËp

+ Nguyªn vËt liÖu kh¸c: Lµ c¸c lo¹i NVL lo¹i ra khái qu¸ tr×nh s¶n

xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm hoÆc lµ phÕ liÖu thu nhËp thu håi trong qu¸ tr×nh thanh

lý TSC§ vµ c¸c lo¹i NVL kh¸c cha ®Ò cËp ®Õn trong c¸c lo¹i kÓ trªn.

§Ó phôc vô tèt h¬n yªu cÇu qu¶n lý chÆt chÏ NVL cÇn ph¶i biÕt cô thÓ

vµ ®Çy ®ñ sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn ®éng cña tõng thø NVL. Trong ho¹t

®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Do vËy, doanh nghiÖp cÇn ph¶i ph©n chia mét c¸ch

chi tiÕt h¬n theo tÝnh n¨ng lý ho¸ häc, theo quy c¸ch, phÈm chÊt NVL. Doanh

nghiÖp ph©n chia NVL trªn c¬ së x©y dùng vµ lËp sæ danh ®iÓm NVL. Tuú

theo sè liÖu cña tõng thø, tõng nhãm, tõng lo¹i NVL mµ x©y dùng m· sè cho

nã, cã thÓ gåm 1, 2, 3 hoÆc 4 thø sè …

Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp

7