Hình ảnh hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi ở người lớn giai đoạn sớm trên phim chụp X-quang, cộng hưởng từ

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn | 89

HÌNH ẢNH HOẠI TỬ VÔ KHUẨN CHỎM XƢƠNG ĐÙI Ở NGƢỜI LỚN

GIAI ĐOẠN SỚM TRÊN PHIM CHỤP X-QUANG, CỘNG HƢỞNG TỪ

Lƣu Thị Bình*

Trường Đại học Y Dược - ĐH Thái Nguyên

TÓM TẮT

Mục tiêu nghiên cứu: Xác định hình ảnh tổn thƣơng giai đoạn sớm của hoại tử vô khuẩn chỏm

xƣơng đùi trên phim Xquang và cộng hƣởng từ khớp háng. Đối tƣợng nghiên cứu: Gồm 116 bệnh

nhân đƣợc chẩn đoán xác định bệnh theo tiêu chuẩn đƣợc thông qua tại Hội nghị nghiên cứu các

Bệnh lý đặc biệt (Nhật Bản, tháng 06/2001) và chẩn đoán giai đoạn bệnh theo tiêu chuẩn của Hội

nghiên cứu mạch máu trong xƣơng (ARCO-1993). Kết quả: Có 75 CXĐ bị bệnh ở Gđ sớm, trong

đó có 39 CXĐ bị bệnh ở Gđ I (có hình ảnh Xquang bình thƣờng, phát hiện nhờ CHT), 36 CXĐ bị

bệnh ở Gđ II. Các dấu hiệu hoại tử sớm trên phim Xquang là không đặc hiệu. Trên CHT các hình

ảnh HTVKCXĐ Gđ sớm hay gặp là: Dải giảm tín hiệu trên T1W (82,7% ở Gđ I, 66,7% Gđ II);

Hình dạng tổn thƣơng là dải giảm tín hiệu hình vòng nhẫn gặp 71,8% ở Gđ I, 55,6% ở Gđ II; Dấu

hiệu đƣờng đôi ở Gđ I: 92,6%, Gđ II: 97,2%; Lớp tổn thƣơng A: Gđ I có 76,9%, Gđ II là 66,7%;

lớp D không có CXĐ nào ở Gđ I. Vị trí tổn thƣơng Gđ sớm thƣờng gặp nhất là ở vùng tỳ đè CXĐ.

Từ khoá: Hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi(HTVKCXĐ) /Chỏm xương đùi(CXĐ) /Chụp cộng

hưởng từ (CHT) /Hội nghiên cứu khuẩn máu trong xương (ARCO) /Giai đoạn (Gđ) /Bệnh

nhân(BN).

ĐẶT VẤN ĐỀ*

Hoại tử vô khuẩn chỏm xƣơng đùi ở ngƣời

lớn là bệnh đang có xu hƣớng ngày càng gia

tăng. Có nhiều nguyên nhân gây bệnh, nhƣng

dù là nguyên nhân nào thì hoại tử chỏm

xƣơng đùi xảy ra chính là hậu quả của tình

trạng bị thiếu máu nuôi dƣỡng. Bệnh tiến

triển nhanh, liên tục, hậu quả cuối cùng là xẹp

chỏm xƣơng đùi, gây mất chức năng khớp

háng. Ở nƣớc ta hiện nay, đa phần các bệnh

nhân đến viện đều ở giai đoạn muộn, nên điều

trị chủ yếu là phẫu thuật thay khớp háng toàn

bộ, chi phí rất cao. Đồng thời nếu bệnh nhân

trẻ tuổi phải thay khớp háng thì sẽ có nguy cơ

thay khớp háng lần sau (do tuổi thọ của khớp

háng nhân tạo chỉ trung bình từ 5-10 năm).

Nếu bệnh đƣợc phát hiện sớm sẽ đƣợc điều trị

bảo tồn, giúp làm giảm hoặc mất triệu chứng,

làm chậm quá trình tiến triển của bệnh, trì

hoãn đƣợc việc phải thay khớp háng. Giai

đoạn sớm triệu chứng lâm sàng thƣờng nghèo

nàn, ít đặc hiệu nên không chẩn đoán xác định

đƣợc bệnh. Hiện nay, để chẩn đoán xác định

bệnh cần phải có chẩn đoán hình ảnh, đặc biệt

ở giai đoạn sớm cần có chụp cộng hƣởng từ

(CHT). Vì vậy chúng tôi thực hiện đề tài này

nhằm mục tiêu: Xác định hình ảnh tổn

*

thương hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi

giai đoạn sớm trên phim Xquang và cộng

hưởng từ khớp háng.

ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP

NGHIÊN CỨU

Đối tƣợng nghiên cứu

Gồm 116 bệnh nhân (BN) đƣợc chẩn đoán hoại

tử vô khuẩn chỏm xƣơng đùi (HTVKCXĐ) tại

các Bệnh viện: Bạch Mai, 103, Sanh Pôn, Việt

Đức. Có đủ các điều kiện sau:

- Đƣợc chỉ định và thực hiện chụp Xquang,

CHT khớp háng hai bên.

- Đƣợc chẩn đoán xác định HTVKCXĐ theo

tiêu chuẩn đƣợc thông qua tại Hội nghị

nghiên cứu các Bệnh lý đặc biệt (Nhật Bản,

tháng 06/2001), chẩn đoán giai đoạn bệnh

theo tiêu chuẩn Hội nghiên cứu mạch máu

trong xƣơng ARCO-1993.

- Bệnh nhân không có chống chỉ định chụp

CHT và đồng ý tham gia nghiên cứu.

Phƣơng pháp nghiên cứu

- Nghiên cứu tiến cứu, cắt ngang, mô tả.

- Nội dung nghiên cứu

Tất cả các bệnh nhân đƣợc khám lâm sàng,

làm các xét nghiệm cận lâm sàng, chụp

Xquang và CHT khớp háng hai bên để chẩn