Hiểu thêm Lý Thái Tổ và nghìn năm Thăng Long - Hà Nội trong dạy học lịch sử từ lớp 6 đến lớp 12

Ki N|£ M 1000 NAM THANO LONG - HA NOI

0^ m m ^ ll

TRONG DAY HOC LICH SIT TIT Ldrp 6 DEN laP 12

O TS. NGUT. PHAN VA N BE*

1. Ly Cong Udn - Hdng phue cue qudc gio

Dqi Viet

Ly Cdng Udn (974-1028) ngudi Idng Cd Phdp

(Idng Dinh Bdng), Tu Son, tinh Bde Ninh. Ngdi Id

mdt Phdt tu ngoan dgo, duge Phdt gido suy tdn

len Idm vua (tue Ly Thdi Td), md ddu ki nguyen

dgc ldp, hung thinh cua qudc gio Dgi Viet. Ngdi

eung Id vi vua lgp ra kinh dd Thdng Long, mdt

trung tdm chfnh trj - kinh te - vdn hda trudng tdn

cua ddt nude. Ndm nay (2010) ed nude long trgng

ddn ehdo Thdng Long - Hd Ndi vua trdn 1000

ndm tudi.

Theo tu lieu ljch su, me ngdi hg Phgm, khdng

chdng, mgt Idn di II chua Cd Phdp ve, mo thdy vj

Long Thdn den d ben minh, tu dd cd thai. Din ki

sinh nd, biet ngdi khdng phdi thudng nhdn nen

dem den nuong gui cuo tu bi. Su thdy Ly Khdnh

Vdn try tri chi/a Cd Phdp nhgn cdu be vdo chua

nudi ndng vd dgt ten Id Ly Cdng Udn.

Ly Cdng Udn rdn rdi, khde mgnh, thdng minh

duge Su thdy hit Idng thuong yeu, chdm sdc,

dgy bdo. Mdi sdu tudi Cdng Udn dd Idu thdng

kinh su. Vdn Id dua tre hieu ddng, tinh nghjeh,

cd Idn Su thdy soi bdo lau chi/i cdc bdi vj, linh

tugng, Ly Cong Udn Idy but vilt vdo lung be thd

quan Hd phdp «Ddy ba nghin ddm". Td'i hdm

dd, Su thdy Khdnh Vdn ndm mdng thdy quan Hd

phdp den ehdo ty biet. Su thdy ngge nhien hdi vi

sao phdi ra di? Quan Hg phdp trd ldi «Hodng

de ddy fdi di xa, xin cd ldi ehdo tu biit ngdi".

Sdng hdm sou, Su Khdnh Vdn len thdm pho tugng

Hg phdp, qud nhien thdy mdy ehu «Ddyba nghin

ddm" ben sai cdc ehu tieu Idy nude lau chui bd

mdy chu dy nhung ruo mdi khdng sgch. Din khi

bdo Udn Idm, edu be ehi xoa xoa mdy cdi Id

sgch. Su hit sue kinh ngge.

Nhgn thdy Cdng Udn dd Idn, Su thdy Khdnh

Vdn ben gui Cdng Udn song thy gido vj eao tdng

uyen bde thdi bdy gid dd Id ngdi Vgn Hgnh, try

Tap ehi Giao due s6 24 1 cki i . 7/aoio)

tri chija Lye Td. Vgn Hgnh Id mdt vj su ndi tilng

hay chiJ, hgc thdng tam gido, Igi ed tdi kinh ludn,

se Id dilu kien thudn Igi cho Cdng Udn trd thdnh

nhdn tdi cua ddt nude.

Cdng Udn cdng ldn cdng khdi ngd, tudn tu,

dugc cao tdng Vgn Hgnh vd cung yeu quy. Cd

Idn do tinh nghjeh Su Vgn Hgnh bdt phgt quy tgi

cua Tam quan, din dem Udn tue ednh ngdm tho:

«Thiin vi khdn, dia vi chiin/Nhqf nguyif ddng

song ddi ngd miin/Dq than bdt cdm trung than

tuc/Chikhung san hdxd tac diin". Bdn dich: «Trdi

Idm mdn gdi, ddt Idm men/Trdng gid cung fa

mpt gidc yen/Dim khuya chang ddm dang chdn

duoi/Chi sg giang son phdi ddo diin". Su Vgn

Hgnh nghe tho gidt minh, eho Ly Cdng Udn ed

chf khde thudng, tu dd edng cd cdng dgy bdo

cho Cdng Udn nen ngudi huu fch.

Khi din tudi trudng thdnh. Vgn Hgnh, vj dgi su

«tue trf do muu" dua Cdng Udn vdo trilu Idm quan,

ddn ddn thdng din ehuc «Diin Tien chi huy su",

egn thdn cd th i lye cuo trilu dinh Tien Le.

Din khi Le Nggo Trieu bdng hd (1009), nhgn

thdy vai trd Ijeh su eua nhd Tien Le dd hit, Idng

ngudi Igi dong cdm gign trilu dinh do nhiJng

hdnh dgng bgo ngugc eua Nggo Trieu, Su Vgn

Hgnh eung cdc quan trong trieu suy tdn Ly Cdng

Udn len Idm vua, tue Ly Thdi Td.

Thdi Ly eung nhu thdi Trdn, Phdt gido duge

coi trgng vd cde nhd su dugc tham dy trieu chinh

Id hien tugng khdch quan cua ljch su. Bdi, khi

dd cdc nhd su Id lye lugng trf thue ddng ddo,

cd trinh do hgc vd'n uyen bde vd Idng nhiet tinh

xdy dyng ddt nude. Nhd chua Id trung tdm tdn

gido (torn gido) vd vdn hdo cuo ddt nude. Chua

cdn Id trudng hgc eua eon em nhdn ddn loo

dgng, trudng hge cuo Idng xd. Do dd, mdt cdu

be eon nhd ngheo nhu Ly Cdng Udn duge cde vj

' Giam doc Sd Giao due - Dao tao Daii Nong

#