Hệ hô hấp, tiêu hóa

HỆ HÔ HẤP

- Sự hô hấp là một đặc trưng cơ bản của sinh vật.

- Ở loài đơn bào sự trao đổi khí được thực hiện trực tiếp giữa tế bào và môi trường sống.

- Ở động vật cấp cao như động vật có xương sống sự hô hấp gồm hai động tác hít vào và thở ra:

Không khí từ bên ngoài vào phổi khi hít vào và ngược lại khi thở ra.

- Quá trình trao đổi khí giữa không khí và tế bào được thực hiện gián tiếp qua sự trao đổi khí và

máu. Do đó hệ hô hấp gồm nhiều bộ phận được hình thành.

- Hệ hô hấp ở người gồm hệ thống dẫn khí và hệ thống trao đổi khí giữa máu và không khí:

+Hệ thống dẫn khí gồm có: Mũi, hầu, thanh quản, khí quản và phế quản.

+Hệ thống trao đổi khí là phổi, chứa các phế nang là nơi trao đổi khí giữa máu và không

khí.

MŨI

Mũi là phần đầu của hệ hô hấp, có nhiệm vụ chủ yếu là dẫn khí, làm sạch và sưởi ấm không khí

trước khi vào phổi, đồng thời là cơ quan khứu giác. Mũi gồm có 3 phần: mũi ngoài, mũi trong (ổ

mũi), các xoang cạnh mũi.

I. Mũi ngoài:

- Mũi ngoài lồi lên ở giữa mặt, có dạng hình tháp 3 mặt: mặt nhỏ nhất là 2 lỗ mũi trước, 2 mặt bên

nằm ở 2 bên.

- Phía trên là gốc mũi, ở giữa 2 mắt, một gờ dọc tiếp tục từ gốc mũi xuống dưới là sống mũi và

tận cùng là đỉnh mũi.

- Sau sống mũi là vách mũi, hai bên là 2 cánh mũi.

- Giữa vách mũi và cánh mũi là 2 lỗ mũi trước. Giữa cánh mũi và má là rãnh mũi má.

- Mũi ngoài được cấu tạo bởi một khung xương sụn, cơ và da, bên trong được lót bởi niêm mạc.

II. Mũi trong hay ổ mũi

Gồm 2 ổ mũi, nằm ngay dưới nền sọ và trên khẩu cái cứng, hai ổ cách nhau bởi vách mũi, thông

với bên ngoài qua lỗ mũi trước và thông với hầu ở sau qua lỗ mũi sau. Mỗi ổ mũi có 4 thành:

trong, ngoài, trên và dưới. Có nhiều xoang nằm trong các xương lân cận, đổ vào ổ mũi.

1. Tiền đình mũi:

Là phần đầu tiên của ổ mũi, hơi phình ra, tương ứng với phần sụn cánh mũi lớn. Phần lớn tiền

đình mũi được lót bởi da có nhiều lông và tuyến nhầy để cản bụi.

2. Lỗ mũi sau:

Là nơi thông thương giữa ổ mũi với tỵ hầu. Gồm 2 lỗ, cách nhau bởi vách mũi.

3. Thành mũi trong: (vách mũi) có hai phần:

- Phần sụn: ở trước, gồm trụ trong sụn cánh mũi lớn (tạo nên phần màng di động phía dưới của

vách mũi) và sụn vách mũi, sụn lá mía mũi.

- Phần xương: ở sau, do mảnh thẳng đứng của xương sàng và xương lá mía tạo nên.

4. Trần ổ mũi:

Trần của ổ mũi do một phần của các xương: mũi, trán, sàng và thân xương bướm tạo nên.

5. Nền ổ mũi: (khẩu cái cứng)

ngăn cách giữa ổ mũi và ổ miệng.

6. Thành mũi ngoài:

- Tạo nên bởi xương hàm trên, xương mũi, xương lệ, mảnh thẳng xương khẩu cái, mê đạo sàng

và mỏm chân bướm.

- Có 3-4 mảnh xương cuốn cong, nhô vào ổ mũi gọi là các xoăn mũi: xoăn mũi dưới, xoăn mũi

giữa, xoăn mũi trên và đôi khi có thêm xoăn mũi trên cùng. Các xương xoăn mũi tạo với thành

ngoài ổ mũi các ngách mũi tương ứng.

7. Niêm mạc mũi: