Hàng rào phi thuế quan - các rào cản đối với thương mại quốc tế.doc

trêng ®¹i häc ngo¹i th¬ng

khoa kinh tÕ Ngo¹i th¬ng

Kho¸ luËn tèt nghiÖp

®Ò tµi:

hµng rµo phi thuÕ quan - c¸c rµo c¶n ®èi víi th-

¬ng m¹i quèc tÕ

Gi¸o viªn híng dÉn: TS. NguyÔn H÷u Kh¶i

Ngêi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ Thu Ph¬ng

Líp : Ph¸p 2 - K37

Hµng rµo phi thuÕ quan - c¸c rµo c¶n ®èi víi th¬ng m¹i quèc tÕ

Hµ néi - 2002

C¸c tõ viÕt t¾t

ViÕt T¾t English Viet nam

EU European Union Liªn minh ch©u ¢u

NAFTA North American Free Trade

Area

Khu vùc tù do B¾c Mü

AFTA ASEAN Free Trade Area HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i tù do

Ch©u ¸

APEC Asia-Pacific Economic

Cooperation (Conference)

DiÔn ®µn hîp t¸c kinh tÕ

Ch©u ¸-Th¸i B×nh D¬ng

OECD Organization for Economic

Cooperation & Development

Tæ chøc hîp t¸c vµ ph¸t

triÓn kinh tÕ.

TRAINS Threat Reaction Analysis

Indicator System

HÖ thèng ph©n tÝch vµ th«ng

tin th¬ng m¹i

UNCTAD United Nations Conference on

Trade & Development

Héi nghÞ Liªn hîp quèc vÒ

th¬ng m¹i vµ ph¸t triÓn

PECC Pacific Economic Cooperation

Council (Washington, DC,

USA)

Héi ®ång hîp t¸c kinh tÕ

Th¸i B×nh D¬ng

WTO World Trade Organization Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi

UNDP United Nations Development

Program

Ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn Liªn

HiÖp Quèc

CEPT Common Effective Preferential

Tariff (ASEAN)

Ch¬ng tr×nh ¦u ®·i ThuÕ

quan cã hiÖu lùc chung cho

Khu vùc Th¬ng m¹i tù do

ASEAN

ATC Agreement on Textiles and

Clothing

HiÖp ®Þnh vÒ hµng dÖt may

GATT General Agreement on Tariffs

and Trade

HiÖp ®Þnh chung vÒ thuÕ

quan vµ mËu dÞch

ACV Agreement on Customs Values HiÖp ®Þnh x¸c ®Þnh trÞ gi¸

H¶i quan

ASEAN Association of South-East

Asian Nations

Khu vùc Tù do hãa th¬ng

m¹i trong ASEAN

SPS Agreement on Sanitary and

Phytosanitary Mesures

HiÖp ®Þnh vÒ c¸c biÖn ph¸p

vÖ sinh dÞch tÔ

TRIMS Trade Related Investment

Measures

C¸c biÖn ph¸p ®Çu t liªn

quan ®Õn th¬ng m¹i

PSI Performance Systems

International

Gi¸m ®Þnh tríc khi giao

hµng

NguyÔn ThÞ Thu Ph¬ng - F2 - K 37 Kho¸ LuËn Tèt NghiÖp

Hµng rµo phi thuÕ quan - c¸c rµo c¶n ®èi víi th¬ng m¹i quèc tÕ

MFN Most Favored Nation Tèi huÖ quèc

IAP Individual Action Plan KÕ ho¹ch Hµnh ®éng Riªng

CAPs Common Action Plan KÕ ho¹ch Hµnh ®éng chung

ASEM Asia Europe Meeting DiÔn ®µn hîp t¸c ¸ - ¢u

AICO ASEAN Industrial Cooperation

Scheme

Ch¬ng tr×nh hîp t¸c C«ng

nghiÖp ASEAN

TBT Agreement on Technical

Barriers to Trade

HiÖp ®Þnh vÒ hµng rµo kü

thuËt ®èi víi th¬ng m¹i

SCM Subsidies and Countervailing

Measures Agreement

HiÖp ®Þnh vÒ c¸c kho¶n trî

cÊp vµ c¸c biÖn ph¸p bï trõ

NguyÔn ThÞ Thu Ph¬ng - F2 - K 37 Kho¸ LuËn Tèt NghiÖp

Hµng rµo phi thuÕ quan - c¸c rµo c¶n ®èi víi th¬ng m¹i quèc tÕ

Môc Lôc

Lêi më ®Çu.......................................................................................................................1

ch¬ng I

Lý luËn chung vÒ hµng rµo phi thuÕ quan...............................................2

I- Kh¸i niÖm chung vÒ hµng rµo phi thuÕ quan...........................................3

1- §Þnh nghÜa vÒ hµng rµo phi thuÕ quan........................................................3

2- C¸c ®Æc ®iÓm vÒ hµng rµo phi thuÕ quan....................................................9

2.1- C¸c hµng rµo phi thuÕ quan phong phó vÒ h×nh thøc:..........................9

2.2- Mét hµng rµo phi thuÕ quan cã thÓ ®ång thêi ®¸p øng nhiÒu môc tiªu

víi hiÖu qu¶ cao.........................................................................................10

2.3- H×nh thøc thÓ hiÖn cña c¸c hµng rµo phi thuÕ quan rÊt phong phó nªn

nhiÒu hµng rµo phi thuÕ quan cha chÞu sù ®iÒu chØnh cña c¸c qui t¾c th¬ng

m¹i..............................................................................................................10

2.4- Dù ®o¸n viÖc ¸p dông c¸c hµng rµo phi thuÕ quan lµ rÊt khã kh¨n, v×

trªn thùc tÕ chóng thêng ®îc vËn dông trªn c¬ së dù ®o¸n chñ quan, ®«i

khi tïy tiÖn cña nhµ chøc tr¸ch vÒ s¶n xuÊt vµ nhu cÇu tiªu thô trong níc.

....................................................................................................................11

2.5- Kh«ng nh÷ng thÕ, v× khã dù ®o¸n nªn c¸c hµng rµo phi thuÕ quan th￾êng ®ßi hái chi phÝ qu¶n lÝ cao vµ tiªu tèn nh©n lùc cña nhµ níc ®Ó duy tr×

hÖ thèng ®iÒu hµnh kiÓm so¸t th¬ng m¹i b»ng c¸c hµng rµo phi thuÕ quan.

....................................................................................................................12

2.6-T¸c ®éng cña viÖc sö dông c¸c hµng rµo phi thuÕ quan......................12

3- Môc ®Ých sö dông cña c¸c hµng rµo phi thuÕ quan..................................13

II- Xu híng sö dông c¸c hµng rµo phi thuÕ quan trong th¬ng m¹i quèc

tÕ:..................................................................................................................17

CH¦¥NG II

Néi dung chñ yÕu vÒ hµng rµo phi thuÕ quan.......................................21

I- C¸c hµng rµo phi thuÕ quan trªn thÕ giíi hiÖn nay:..............................21

1- Nhãm biÖn ph¸p h¹n chÕ ®Þnh lîng:.........................................................21

NguyÔn ThÞ Thu Ph¬ng - F2 - K 37 Kho¸ LuËn Tèt NghiÖp

Hµng rµo phi thuÕ quan - c¸c rµo c¶n ®èi víi th¬ng m¹i quèc tÕ

1.1- CÊm nhËp khÈu...................................................................................21

1.2- H¹n ng¹ch nhËp khÈu.........................................................................22

1.3- GiÊy phÐp nhËp khÈu..........................................................................23

2- Nhãm c¸c biÖn ph¸p qu¶n lÝ gi¸ c¶..........................................................24

3- C¸c biÖn ph¸p tµi chÝnh vµ tiÒn tÖ.............................................................29

4- C¸c biÖn ph¸p vÒ hµnh chÝnh - kü thuËt...................................................32

4.1. C¸c biÖn ph¸p vÒ hµnh chÝnh .............................................................32

4.2. C¸c biÖn ph¸p vÒ kü thuËt...................................................................33

5- C¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ th¬ng m¹i t¹m thêi................................................35

6- C¸c biÖn ph¸p kh¸c ..................................................................................37

II. C¸c qui ®Þnh cña Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) vÒ c¸c hµng rµo

phi thuÕ quan...............................................................................................40

1- Hµnh ®éng chèng b¸n ph¸ gi¸ - c¸c thñ tôc vµ nguyªn t¾c......................40

2- C¸c h¹n chÕ vÒ trî cÊp vµ biÖn ph¸p bï trõ .............................................42

3- Sù b¶o vÖ khÈn cÊp chèng hµng nhËp khÈu - “tù b¶o vÖ “.....................44

4- C¸c tiªu chuÈn vµ qui ®Þnh kü thuËt.........................................................46

5- GiÊy phÐp nhËp khÈu- c¸c thñ tôc râ rµng................................................47

6- C¸c qui ®Þnh vÒ ®Þnh gi¸ hµng hãa cña h¶i quan......................................47

7- C¸c thñ tôc gi¸m ®Þnh hµng hãa tríc khi giao hµng.................................48

8- C¸c qui ®Þnh vÒ xuÊt xø - t×m kiÕm sù hoµ ®ång......................................48

9- C¸c biÖn ph¸p ®Çu t - gi¶m bít sù bãp mÐo th¬ng m¹i............................49

III- C¸c cam kÕt trong hiÖn t¹i vµ t¬ng lai cña ViÖt Nam.........................50

1- Thùc tr¹ng thùc hiÖn nh÷ng cam kÕt cña ViÖt Nam ®èi víi c¸c Tæ chøc

th¬ng m¹i quèc tÕ..........................................................................................50

2- C¸c cam kÕt cña ViÖt Nam trong hiÖn t¹i vµ t¬ng lai...............................51

2.1- Nh÷ng cam kÕt trong ASEAN vµ AFTA...........................................51

2.2- Nh÷ng cam kÕt trong APEC...............................................................55

2.3- Nh÷ng høa hÑn ®ang ®îi: cuéc ®µm ph¸n WTO vµ song ph¬ng........58

3- Sù kh¸c nhau trong viÖc qui ®Þnh hµng rµo phi thuÕ quan cña ViÖt Nam so

víi WTO vµ mét sè níc trong khu vùc.........................................................59

NguyÔn ThÞ Thu Ph¬ng - F2 - K 37 Kho¸ LuËn Tèt NghiÖp

Hµng rµo phi thuÕ quan - c¸c rµo c¶n ®èi víi th¬ng m¹i quèc tÕ

3.1- BiÖn ph¸p cÊm nhËp khÈu......................................................................59

3.2- BiÖn ph¸p cÊp giÊy phÐp kh«ng tù ®éng...............................................60

3.3- Thñ tôc cÊp giÊy phÐp nhËp khÈu.........................................................60

3.4- BiÖn ph¸p trî cÊp..................................................................................60

3.5- BiÖn ph¸p ®Çu t liªn quan ®Õn th¬ng m¹i..............................................61

3.6- Nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt trong quy ®Þnh vÒ quyÒn kinh doanh................62

Ch¬ng III

gi¶i ph¸p nh»m ®iÒu chØnh vµ hoµn thiÖn c¸c hµng rµo phi

thuÕ quan cña ViÖt Nam ®Ó phï hîp víi xu thÕ héi nhËp kinh tÕ

quèc tÕ...........................................................................................................................63

1- Nh÷ng thuËn lîi........................................................................................63

1.1- Kh¾c phôc ®îc t×nh tr¹ng ph©n biÖt ®èi xö, t¹o dùng ®îc thÕ vµ lùc

trong th¬ng m¹i quèc tÕ.............................................................................63

1.2- §îc hëng nh÷ng u ®·i th¬ng m¹i, t¹o dùng m«i trêng ph¸t triÓn kinh

tÕ.................................................................................................................64

1.3- Më réng thÞ trêng thu hót ®Çu t..........................................................64

1.4- N©ng cao vÞ thÕ cña ®Êt níc, gãp phÇn g×n gi÷ hoµ b×nh chung........64

2- Nh÷ng khã kh¨n.......................................................................................64

2.1- VÒ søc c¹nh tranh cña hµng hãa vµ dÞch vô.......................................65

2.2- ViÖt Nam vÉn cßn lµ nÒn kinh tÕ “chuyÓn ®æi” vµ mét nÒn kinh tÕ

®ang ph¸t triÓn............................................................................................66

2.3- X©y dùng chÝnh s¸ch chñ yÕu theo ®Æc thï Bé cô thÓ........................68

2.4- Nh÷ng sè lîng d thõa c¸c môc tiªu chÝnh s¸ch cho mçi c«ng cô chÝnh

s¸ch.............................................................................................................69

2.5- Nh÷ng c«ng cô chÝnh s¸ch thêng xuyªn ®îc thay ®æi v× c¸c môc ®Ých

®iÒu chØnh...................................................................................................70

2.6- Ng«n ng÷ cña c¸c v¨n b¶n ph¸p lý vÉn cha râ rµng...........................71

2.7- Kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c v¨n b¶n ph¸p lý ®îc thu thËp vµ xuÊt b¶n cã hÖ

thèng...........................................................................................................72

NguyÔn ThÞ Thu Ph¬ng - F2 - K 37 Kho¸ LuËn Tèt NghiÖp

Hµng rµo phi thuÕ quan - c¸c rµo c¶n ®èi víi th¬ng m¹i quèc tÕ

3- Gi¶i ph¸p nh»m ®iÒu chØnh vµ hoµn thiÖn c¸c hµng rµo phi thuÕ quan cña

ViÖt Nam trong xu híng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.......................................73

3.1- Ban hµnh danh môc hµng cÊm xuÊt, nhËp khÈu mét c¸ch c«ng khai,

æn ®Þnh........................................................................................................73

3.2- B·i bá biÖn ph¸p h¹n ng¹ch ¸p dông ®èi víi xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu

....................................................................................................................74

3.3- Gi¶m bít ¸p dông vÒ phô thu..............................................................74

3.4- Gi¶m thiÓu viÖc cÊp giÊy phÐp xuÊt nhËp khÈu..................................75

3.5- C¸c biÖn ph¸p kü thuËt, kiÓm dÞch ®éng thùc vËt..............................75

3.6- Tù vÖ...................................................................................................76

3.7- C¸c biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸.......................................................76

3.8- Trî cÊp vµ c¸c biÖn ph¸p ®èi kh¸ng...................................................76

3.9- ThuÕ thêi vô........................................................................................77

3.10- H¹n ng¹ch thuÕ quan........................................................................78

3.11- Tù vÖ ®Æc biÖt....................................................................................78

3.12- C¸c biÖn ph¸p liªn quan tíi m«i trêng.............................................79

KÕt luËn.........................................................................................................................79

NguyÔn ThÞ Thu Ph¬ng - F2 - K 37 Kho¸ LuËn Tèt NghiÖp

Hµng rµo phi thuÕ quan - c¸c rµo c¶n ®èi víi th¬ng m¹i quèc tÕ

Lêi më ®Çu

1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi

Ngµy nay khi mµ xu thÕ më cöa vµ hîp t¸c ngµy cµng më réng th× ho¹t

®éng ngo¹i th¬ng ®ãng vai trß v« cïng quan träng, kh«ng thÓ thiÕu trong ®êi

sèng kinh tÕ cña c¸c níc nãi chung vµ ViÖt Nam nãi riªng. Mét trong nh÷ng

c«ng cô ®Ó ®¹t ®îc c¸c môc tiªu cña chÝnh s¸ch ngo¹i th¬ng lµ dùa vµo c¸c

biÖn ph¸p thuÕ quan vµ phi thuÕ quan. Song tríc nhu cÇu tù do ho¸ th¬ng m¹i

®ang ngµy cµng trë nªn cÊp thiÕt nh hiÖn nay th× c¸c biÖn ph¸p thuÕ quan dÇn

dÇn bÞ lo¹i bá. Do ®ã, tÊt c¶ níc, c¶ ph¸t triÓn lÉn ®ang ph¸t triÓn ®ang tÝch cùc

nghiªn cøu vµ t×m kiÕm c¸c gi¶i ph¸p ®Ó thay thÕ c¸c biÖn ph¸p thuÕ quan

nh»m nh»m b¶o hé s¶n xuÊt néi ®Þa. Vµ gi¶i ph¸p ®ã kh«ng ngoµi c¸c biÖn ph¸p

phi thuÕ quan - Mét c«ng cô h÷u hiÖu ®Ó b¶o hé s¶n xuÊt trong níc.

ë níc ta, tõ khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng díi sù qu¶n lý cña nhµ

níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, chÝnh s¸ch thuÕ quan vµ phi thuÕ quan

ngµy cµng cã ¶nh hëng s©u s¾c vµ ®ãng vai trß hÕt søc quan träng ®èi víi c¸c

ho¹t ®éng kinh tÕ, x· héi cña ®Êt níc. Tuy nhiªn sau khi gia nhËp ASEAN

APEC vµ s¾p tíi lµ WTO, ViÖt Nam ®· cã nhiÒu cam kÕt xãa bá c¸c hµng rµo

thuÕ quan, nhãm biÖn ph¸p mµ c¸c níc coi lµ g©y c¶n trë ®Õn tù do hãa th¬ng

m¹i. Do ®ã, ViÖt Nam cÇn nghiªn cøu c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu kh¸c nh»m thay

thÕ c¸c biÖn ph¸p thuÕ quan ®Ó b¶o hé ngµnh s¶n xuÊt non trÎ trong níc.

ChÝnh v× nh÷ng ®iÒu ph©n tÝch ë trªn, ®Ò tµi nµy lu«n mang tÝnh thêi sù

vµ l«i cuèn ®îc sù quan t©m cña cña nhiÒu ®éc gi¶. Do vËy t«i ®· quyÕt ®Þnh

chän ®Ò tµi nµy cho bµi khãa luËn tèt nghiÖp cña m×nh.

2. Môc ®Ých nghiªn cøu

- Ph©n tÝch c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan chñ yÕu trªn thÕ giíi ®· vµ ®ang

®îc c¸c níc ¸p dông nh»m lµm rµo c¶n ®èi víi th¬ng m¹i quèc tÕ.

- Tr×nh bµy vµ ph©n tÝch c¸c cam kÕt trong hiÖn t¹i vµ t¬ng lai cña ViÖt

Nam vµ thùc tr¹ng thùc hiÖn nh÷ng cam kÕt ®ã.

NguyÔn ThÞ Thu Ph¬ng - F2 - K 37 Kho¸ LuËn Tèt NghiÖp 1

Hµng rµo phi thuÕ quan - c¸c rµo c¶n ®èi víi th¬ng m¹i quèc tÕ

- Tr×nh bµy nh÷ng quy ®Þnh cña Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi vÒ nh÷ng

hµng rµo phi thuÕ quan.

- Ph©n tÝch nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m ®iÒu chØnh vµ hoµn thiÖn c¸c hµng rµo

phi thuÕ quan cña ViÖt Nam phï hîp víi xu híng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.

3. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu

- §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu cña khãa luËn lµ c¸c hµng rµo phi thuÕ

quan chñ yÕu ®îc c¸c níc trªn thÕ giíi hiÖn nay ®ang ¸p dông lµm rµo c¶n ®èi

víi th¬ng m¹i quèc tÕ vµ c¸c gi¶i ph¸p cña ViÖt Nam trong viÖc quy ®Þnh c¸c

hµng rµo phi thuÕ quan phï hîp víi qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.

4. KÕt cÊu cña kho¸ luËn

Ngoµi lêi nãi ®Çu vµ kÕt luËn khãa luËn ®îc chia lµm 3 ch¬ng:

Ch ¬ng I: Lý luËn chung vÒ c¸c hµng rµo phi thuÕ quan.

Ch ¬ng II: Néi dung chñ yÕu cña hµng rµo phi thuÕ quan

Ch ¬ng III: Gi¶i ph¸p nh»m ®iÒu chØnh vµ hoµn thiÖn c¸c hµng rµo phi

thuÕ quan cña ViÖt Nam phï hîp víi xu híng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.

Khãa luËn ®îc hoµn thµnh ®óng thêi h¹n lµ nhê sù gióp ®ì cña c¸c thÇy

c« gi¸o Khoa kinh tÕ ngo¹i th¬ng, ®Æc biÖt lµ thÇy NguyÔn H÷u Kh¶i ®· trùc

tiÕp híng dÉn gióp ®ì tõ kh©u thu thËp tµi liÖu ®Õn xö lý vµ thùc hiÖn ®Ò tµi.

Do nh÷ng h¹n chÕ vÒ kh¶ n¨ng cña ngêi viÕt còng nh h¹n chÕ vÒ thêi

gian vµ tµi liÖu nghiªn cøu, khãa luËn nµy kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng sai sãt,

khiÕm khuyÕt. Ngêi viÕt rÊt mong ®îc sù chØ dÉn ©n cÇn cña thÇy c«, sù gãp ý

cña ®éc gi¶ vµ xin ch©n thµnh c¶m ¬n.

ch¬ng I

Lý luËn chung vÒ hµng rµo phi thuÕ quan

NguyÔn ThÞ Thu Ph¬ng - F2 - K 37 Kho¸ LuËn Tèt NghiÖp 2

Hµng rµo phi thuÕ quan - c¸c rµo c¶n ®èi víi th¬ng m¹i quèc tÕ

I- Kh¸i niÖm chung vÒ hµng rµo phi thuÕ quan.

1- §Þnh nghÜa vÒ hµng rµo phi thuÕ quan.

§Ó héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ giao th¬ng gi÷a c¸c níc, gi÷a c¸c

khèi th¬ng m¹i tù do: EU, NAFTA, AFTA, APEC...C¸c doanh nghiÖp ph¶i vît

qua hai rµo c¶n lín, ®ã lµ:

1. Hµng rµo thuÕ quan (custom duties barriers)

2. Hµng rµo phi thuÕ quan (non tariff- trade barriers)

§èi víi hµng rµo thuÕ quan: hiÖn nay trong th¬ng m¹i quèc tÕ, hµng rµo

thuÕ quan gi÷a c¸c khèi kinh tÕ, gi÷a c¸c quèc gia ngµy cµng gi¶m ®i ®Õn tù do

hãa th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch vÒ Qui chÕ tèi huÖ quèc, chÕ ®é thuÕ quan u ®·i

phæ cËp, HiÖp ®Þnh thuÕ quan u ®·i cã hiÖu lùc chung cña c¸c khèi liªn kÕt kinh

tÕ nh: EU, NAFTA, AFTA, APEC...

§èi víi hµng rµo phi thuÕ quan: do nhiÒu nguyªn nh©n, ®Æc biÖt lµ do

tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ kh«ng ®ång ®Òu, c¸c níc ®Òu duy tr× c¸c rµo c¶n th-

¬ng m¹i nh»m b¶o hé nÒn s¶n xuÊt néi ®Þa. Bªn c¹nh biÖn ph¸p b¶o hé b»ng

thuÕ quan, rÊt nhiÒu hµng rµo phi thuÕ quan ra ®êi. Møc ®é cÇn thiÕt vµ lÝ do s©u

sa dÉn ®Õn viÖc b¶o hé s¶n xuÊt néi ®Þa cña tõng níc còng kh¸c nhau, ®èi tîng

b¶o hé còng kh¸c nhau khiÕn cho c¸c hµng rµo phi thuÕ quan cµng trë nªn ®a

d¹ng.

Mét khã kh¨n c¬ b¶n trong viÖc x¸c ®Þnh vµ ph©n tÝch c¸c hµng rµo phi

thuÕ quan lµ chóng ®îc x¸c ®Þnh bëi c¸i mµ nã kh«ng ph¶i nh thÕ. OECD

(1997) chän c¸ch ®Þnh nghÜa:

"C¸c hµng rµo phi thuÕ quan lµ nh÷ng biÖn ph¸p biªn giíi n»m ngoµi

ph¹m vi thuÕ quan cã thÓ ®îc c¸c quèc gia sö dông, th«ng thêng dùa trªn c¬

së lùa chän, nh»m h¹n chÕ nhËp khÈu" cho mét trong nh÷ng nghiªn cøu cña

hä.

T¬ng tù nh vËy, c¬ së d÷ liÖu cña HÖ thèng Ph©n tÝch vµ Th«ng tin Th¬ng

m¹i (TRAINS) cña UNCTAD chñ yÕu chØ tÝnh ®Õn c¸c biÖn ph¸p biªn giíi. Ph-

¬ng ph¸p tiÕp cËn nµy phÇn lín bá qua nh÷ng biÖn ph¸p liªn quan ®Õn xuÊt

NguyÔn ThÞ Thu Ph¬ng - F2 - K 37 Kho¸ LuËn Tèt NghiÖp 3

Hµng rµo phi thuÕ quan - c¸c rµo c¶n ®èi víi th¬ng m¹i quèc tÕ

khÈu vµ viÖc mua s¾m néi bé ChÝnh phñ (nh nh÷ng nguyªn t¾c vÒ hµm lîng

trong níc, c¸c kho¶n trî cÊp, gi¶m thuÕ, c¸c biÖn ph¸p biªn giíi vÒ ph©n biÖt

®èi xö vµ biÖn ph¸p t nh©n chèng c¹nh tranh). Thùc tÕ, ph¬ng ph¸p tiÕp cËn vÒ

nh÷ng biÖn ph¸p biªn giíi ®îc ¸p dông nhiÒu h¬n v× c¸c lÝ do t×nh thÕ chø

kh«ng ph¶i c¸c tÝnh to¸n nghiªm kh¾c trÝ tuÖ.

Nghiªn cøu cña PECC m« t¶ “c¸c hµng rµo phi thuÕ quan lµ mäi c«ng

cô phi thuÕ quan can thiÖp vµo th¬ng m¹i, b»ng c¸ch nµy lµm biÕn d¹ng s¶n

xuÊt trong níc” (PECC 1995).

Tuy nhiªn, Baldwin (1970) cã lÏ ®a ra mét ®Þnh nghÜa cã thÓ ®îc chÊp

nhËn nhiÒu nhÊt vÒ mÆt kh¸i niÖm:

“mét sù biÕn d¹ng phi thuÕ quan lµ bÊt k× mét biÖn ph¸p (thuéc khu

vùc nhµ níc hay t nh©n) nµo khiÕn c¸c hµng hãa vµ dÞch vô trong mua b¸n

quèc tÕ hoÆc mäi nguån lùc dµnh cho viÖc s¶n xuÊt c¸c hµng hãa vµ dÞch vô

®ã, sÏ ®îc ph©n bæ theo c¸ch nh thÕ nµo ®ã nh»m gi¶m thu nhËp tiÒm n¨ng

thùc sù cña thÕ giíi . ”

VÊn ®Ò chÊp nhËn mét ®Þnh nghÜa kh¸i qu¸t chØ ®Ó sau ®ã x©y dùng mét

®Þnh nghÜa chÝnh x¸c cho c¸c môc ®Ých ph©n tÝch. Nh Deardroff vµ Stern ghi

nhËn: “ XÐt vÒ hµng lo¹t c¸c hµng rµo phi thuÕ quan chÝnh thøc vµ /hoÆc

kh«ng chÝnh thøc cã thÓ tån t¹i, cã thÓ kh«ng cã chØ mét ph¬ng ph¸p ph©n

tÝch duy nhÊt cho viÖc gi¶i quyÕt tháa ®¸ng toµn bé ph¹m vi hµng rµo phi thuÕ

quan . ”

C¸c hµng rµo phi thuÕ quan kh«ng nªn ®îc xem nh mét sù ®ång nghÜa

víi c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan, mµ nªn coi lµ mét tËp hîp phô c¸c biÖn ph¸p

phi thuÕ quan. TÊt c¶ c¸c hµng rµo phi thuÕ quan ®Òu lµ c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ

quan, song kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan ®Òu lµ c¸c hµng rµo

phi thuÕ quan. C¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan cã thÓ bao gåm c¸c biÖn ph¸p thóc

®Èy xuÊt khÈu, chóng kh«ng ph¶i lµ nh÷ng “rµo c¶n” ®èi víi th¬ng m¹i. ThuËt

ng÷ cã vÎ trung lËp h¬n nµy còng ®îc c¸c ChÝnh phñ thêng dïng ®Ó m« t¶

nhòng biÖn ph¸p ®îc sö dông ®Ó qu¶n lÝ nhËp khÈu víi c¸c môc ®Ých hîp ph¸p

(vÝ dô c¸c thñ tôc b¶o ®¶m thùc vËt ®îc quèc tÕ c«ng nhËn). H¬n n÷a, vÝ dô nÕu

NguyÔn ThÞ Thu Ph¬ng - F2 - K 37 Kho¸ LuËn Tèt NghiÖp 4