GP tín dụng NH nhằm phát triển DN vừa và nhỏ tại VPBANK

Lêi më ®Çu

1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi.

Doanh nghiÖp võa vµ nhá (DNV&N) lµ mét lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh«ng

nh÷ng thÝch hîp ®èi víi nÒn kinh tÕ cña nh÷ng níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn mµ cßn

®Æc biÖt thÝch hîp víi nÒn kinh tÕ cña nh÷ng níc ®ang ph¸t triÓn. ë níc ta tríc

®©y, viÖc ph¸t triÓn c¸c DNV&N còng ®· ®îc quan t©m, song chØ tõ khi cã ®êng

lèi ®æi míi kinh tÕ do §¶ng céng s¶n ViÖt Nam khëi xíng th× c¸c doanh nghÞªp

nµy míi thùc sù ph¸t triÓn nhanh c¶ vÒ sè vµ chÊt lîng.

Trong ®iÒu kiÖn cña nh÷ng bíc ®i ban ®Çu thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn

®¹i ho¸ ®Êt níc, cã thÓ kh¼ng ®Þnh viÖc ®Èy m¹nh ph¸t triÓn DNV&N lµ bíc ®i

hîp quy luËt ®èi víi níc ta. DNV&N lµ c«ng cô gãp phÇn khai th¸c toµn diÖn mäi

nguån lùc kinh tÕ ®Æc biÖt lµ nh÷ng nguån tiÒm tµng s½n cã ë mçi ngêi, mçi miÒn

®Êt níc. C¸c DNV&N ngµy cµng kh¼ng ®Þnh vai trß to lín cña m×nh trong viÖc

gi¶i quyÕt c¸c mèi quan hÖ mµ quèc gia nµo còng ph¶i quan t©m chó ý ®Õn ®ã lµ:

T¨ng trëng kinh tÕ - gi¶i quyÕt viÖc lµm - h¹n chÕ l¹m ph¸p.

Nhng ®Ó thóc ®Èy ph¸t triÓn DNV&N ë níc ta ®ßi hái ph¶i gi¶i quyÕt hµng

lo¹t c¸c khã kh¨n mµ c¸c doanh nghiÖp nµy ®ang gÆp ph¶i liªn quan ®Õn nhiÒu vÊn

®Ò. Trong ®ã khã kh¨n lín nhÊt, c¬ b¶n nhÊt, phæ biÕn nhÊt, lµm tiÒn ®Ò cho c¸c

khã kh¨n nhÊt ®ã lµ thiÕu vèn s¶n xuÊt vµ ®æi míi c«ng nghÖ. VËy doanh nghiÖp

nµy ph¶i t×m vèn ë ®©u trong ®iÒu kiÖn thÞ trêng vèn ë ViÖt Nam cha ph¸t triÓn vµ

b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp nµy khã ®¸p øng ®ñ ®iÒu kiÖn tham gia, chóng ta còng

cha cã chÝnh s¸ch hç trî c¸c doanh nghiÖp nµy mét c¸c hîp lý. V× vËy ph¶i gi¶i

quyÕt khã kh¨n vÒ vèn cho c¸c DNV&N ®· vµ ®ang lµ mét vÊn ®Ò cÊp b¸ch mµ

§¶ng, Nhµ níc, b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc tÝn dông còng ph¶i quan

t©m gi¶i quyÕt.

Thùc tÕ hiÖn nay cho thÊy nguån vèn tÝn dông ng©n hµng ®Çu t cho ph¸t triÓn

DNV&N cßn rÊt h¹n chÕ v× c¸c DNV&N khã ®¸p øng ®Çy ®ñ ®iÒu kiÖn vay vèn

ng©n hµng vµ khi tiÕp cËn nguån vèn tÝn dông th× c¸c doanh nghiÖp l¹i sö dông

1

vèn cha hîp lý vµ hiÖu qu¶. V× thÕ viÖc t×m ra gi¶i ph¸p tÝn dông nh»m ph¸t triÓn

DNV&N ®ang lµ mét vÊn ®Ò bøc xóc hiÖn nay cña c¸c NHTM. XuÊt ph¸t tõ quan

®iÓm ®ã vµ thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña c¸c DNV&N hiÖn nay, sau mét thêi gian

thùc tËp t¹i VP Bank (Ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn c¸c doanh nghiÖp ngoµi

quèc doanh ViÖt Nam ) em ®· chän ®Ò tµi : “Gi¶i ph¸p tÝn dông ng©n hµng

nh»m ph¸t triÓn DNV&N t¹i VP Bank”

2. Môc ®Ých nghiªn cøu

Xem xÐt mét c¸ch tæng qu¸t vµ cã hÖ thèng thùc tr¹ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh

doanh cña c¸c DNV&N vµ viÖc ®Çu t tÝn dông cña VP Bank cho c¸c doanh nghiÖp nµy.

§ång thêi ®Ò tµi còng ®a ra mét sè gi¶i ph¸p tÝn dông nh»m gãp phÇn ph¸t triÓn

DNV&N trªn ph¹m vi ho¹t ®éng cña VP Bank.

3. §èi t îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu

§Ò tµi chän ho¹t ®éng tÝn dông cho c¸c DNV&N t¹i VP Bank trong nh÷ng

n¨m gÇn ®©y lµm ®èi tîng nghiªn cøu

4. Ph ¬ng ph¸p nghiªn cøu

Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu, luËn v¨n ®· sö dông c¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu

khoa häc ®Ó ph©n tÝch lý luËn gi¶i thùc tiÔn : Ph¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng, ph-

¬ng ph¸p duy vËt lÞch sö, ph¬ng ph¸p ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ, ph¬ng ph¸p

tæng hîp thèng kª…

5. KÕt cÊu cña ®Ò tµi

Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn th× luËn v¨n gåm ba ch¬ng:

Ch¬ng I : Vai trß cña tÝn dông ng©n hµng ®èi víi sù ph¸t triÓn

cña DNV&N trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng

Ch¬ng II : Thùc tr¹ng ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng ®èi víi DNV&N t¹i

VP Bank

Ch¬ng III : Gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ vÒ ho¹t ®éng tÝn

dông nh»m ph¸t triÓn DNV&N t¹i VP Bank

2

Ch¬ng 1

vai trß cña tÝn dông ng©n hµng ®èi víi viÖc

ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá tROng

nÒn kinh tÕ thÞ trêng

1.1. TÝn dông ng©n hµng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng

1.1.1. Kh¸i niÖm vµ ®Æc trng cña TÝn dông ng©n hµng trong nÒn

kinh tÕ thÞ trêng

1.1.1.1 Kh¸i niÖm TÝn dông ng©n hµng

TÝn dông ng©n hµng lµ quan hÖ tÝn dông gi÷a mét bªn lµ ng©n hµng víi mét

bªn lµ c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸ nh©n, hé gia ®×nh trong x· héi trong ®ã ng©n hµng

gi÷ vai trß võa lµ ngêi ®i vay, võa lµ ngêi cho vay.

1.1.1.2 §Æc trng cña tÝn dông ng©n hµng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng

- TÝn dông lµ quan hÖ vay mîn dùa trªn c¬ së lßng tin.

- TÝn dông lµ quan hÖ vay mîn cã thêi h¹n.

- TÝn dông lµ quan hÖ vay mîn cã hoµn tr¶.

1.1.2 Ph©n lo¹i tÝn dông ng©n hµng

1.1.3. C¸c h×nh thøc tÝn dông ng©n hµng

Theo ®iÒu 49 LuËt c¸c tæ chøc tÝn dông th× c¸c tæ chøc tÝn dông ®îc cÊp tÝn

dông cho tæ chøc c¸ nh©n díi c¸c h×nh thøc cho vay, chiÕt khÊu th¬ng phiÕu vµ

giÊy tê cã gi¸ kh¸c, b¶o l·nh, cho thuª tµi chÝnh vµ c¸c h×nh thøc kh¸c theo quy

®Þnh cña ng©n hµng nhµ níc.

Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, hiÖn nay c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ®ang cung cÊp cho

doanh nghiÖp nh÷ng h×nh thøc tÝn dông sau:

• TÝn dông ng¾n h¹n gåm: ChiÕt khÊu th¬ng phiÕu, cho vay thÊu chi, cho

vay tõng lÇn

• TÝn dông trung vµ dµi h¹n gåm : Cho vay theo dù ¸n, cho vay hîp vèn

3

• C¸c h×nh thøc tµi trî tÝn dông chuyªn biÖt gåm: Cho thuª tµi chÝnh, b¶o

l·nh ng©n hµng

1.2- Vai trß cña tÝn dông ng©n hµng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña

DNV&N

1.2.1- Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ DNV&N trong nÒn kinh tÕ thÞ tr￾êng

1.2.1.1- Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm DNV&N

1.2.1.1.1- Kh¸i niÖm

- Kh¸i niÖm doanh nghiÖp:

- Ph©n lo¹i doanh nghiÖp:

Kh¸i niÖm chung DNV&N

DNV&N lµ nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh cã t c¸ch ph¸p nh©n kinh

doanh v× môc ®Ých lîi nhuËn, cã quy m« doanh nghiÖp trong nh÷ng giíi h¹n nhÊt

®Þnh tÝnh theo c¸c tiªu thøc vèn, lao ®éng, doanh thu, gi¸ trÞ gia t¨ng thu ®îc trong

tõng thêi k× theo quy ®Þnh cña tõng quèc gia.

Kh¸i niÖm DNV&N ë ViÖt Nam nh sau: Lµ nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt

kinh doanh cã t c¸ch ph¸p nh©n, kh«ng ph©n biÖt thµnh phÇn kinh tÕ, cã quy m«

vÒ vèn hoÆc lao ®éng tho¶ m·n c¸c quy ®Þnh cña ChÝnh phñ ®èi víi tõng ngµnh

nghÒ t¬ng øng víi tõng thêi ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ.

1.2.1.1.2. §Æc ®iÓm cña DNV&N

- DNV&N tån t¹i vµ ph¸t triÓn ë mäi thµnh phÇn kinh tÕ.

- DNV&N cã tÝnh n¨ng ®éng vµ linh ho¹t cao

- DNV&N cã bé m¸y tæ chøc s¶n xuÊt vµ qu¶n lý gän nhÑ, cã hiÖu qu¶. -

Vèn ®Çu t ban ®Çu thÊp, kh¶ n¨ng thu håi vèn nhanh

- C¹nh tranh gi÷a nh÷ng DNV&N lµ c¹nh tranh hoµn h¶o

- Bªn c¹nh nh÷ng ®Æc ®iÓm thÓ hiÖn u ®iÓm cña DNV&N th× cßn cã mét sè

®iÓm cßn h¹n chÕ.

• VÞ thÕ trªn thÞ trêng thÊp, tiÒm lùc tµi chÝnh nhá nªn kh¶ n¨ng c¹nh tranh

thÊp.

4

• Ýt cã kh¶ n¨ng huy ®éng vèn ®Ó ®Çu t ®æi míi c«ng nghÖ gi¸ trÞ cao.

• Ýt cã ®iÒu kiÖn ®Ó ®µo t¹o nh©n c«ng, ®Çu t cho nghiªn cøu, thiÕt kÕ c¶i

tiÕn c«ng nghÖ, ®æi míi s¶n phÈm.

• Trong nhiÒu trêng hîp thêng bÞ ®éng v× phô thuéc vµo híng ph¸t triÓn cña

c¸c doanh nghiÖp lín vµ tån t¹i nh mét bé phËn cña doanh nghiÖplín.

1.2.1.2. VÞ trÝ vµ vai trß cña DNV&N trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng

- VÒ sè lîng c¸c DNV&N chiÕm u thÕ tuyÖt ®èi.

- DNV&N cã mÆt trong nhiÒu ngµnh nghÒ, lÜnh vùc vµ tån t¹i nh mét bé

phËn kh«ng thÓ thiÕu ®îc cña nÒn kinh tÕ mçi níc.

- Sù ph¸t triÓn cña DNV&N gãp phÇn quan träng trong viÖc gi¶i quyÕt

nh÷ng môc tiªu kinh tÕ - x· héi

1.2.1.3. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn DNV&N

- Tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi

- ChÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý

- §éi ngò c¸c nhµ s¸ng lËp vµ qu¶n lý doanh nghiÖp

- Sù ph¸t triÓn vµ kh¶ n¨ng øng dông tiÕn bé khoa häc vµ c«ng nghÖ

- T×nh h×nh thÞ trêng

1.2.2. Vai trß cña tÝn dông ng©n hµng ®èi víi viÖc ph¸t triÓn

DNV&N

- TÝn dông ng©n hµng gãp phÇn n©mg cao hiÖu qu¶ sñ dông vèn, tr¸nh t×nh

tr¹ng sö dông vèn sai môc ®Ých.

- TÝn dông ng©n hµng gãp phÇn b¶o ®¶m cho ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ®-

îc liªn tôc thuËn lîi.

- TÝn dông ng©n hµng gãp phÇn n©ng cao kh¼ n¨ng c¹nh tranh cña DNV&N.

- TÝn dông ng©n hµng gióp doanh nghiÖp h¹n chÕ rñi ro.

- TÝn dông ng©n hµng gãp phÇn h×nh thµnh c¬ cÊu vèn tèi u cho DNV&N.

5

1.3 - Kinh nghiÖm mét sè níc trong viÖc hç trî vèn tÝn dông

cho DNV&N

1.3.1. Kinh nghiÖm mét sè níc

1.3.1.1- Kinh nghiÖm cña §µi Loan

NÒn c«ng nghiÖp §µi Loan ®îc ®Æc trng chñ yÕu bëi c¸c DNV&N. ë §µi

Loan, lo¹i DNV&N ph¶i cã tõ 5 - 10 c«ng nh©n, vèn trung b×nh lµ 1,6 triÖu USD

lµ rÊt phæ biÕn. Chóng chiÕm kho¶ng 96% tæng sè doanh nghiÖp, t¹o ra kho¶ng

40% s¶n lîng c«ng nghiÖp, h¬n 50% gi¸ trÞ xuÊt khÈu vµ chiÕm h¬n 70% chç lµm

viÖc. §Ó ®¹t ®îc thµnh tùu to lín nµy, §µi Loan ®· dµnh nh÷ng nç lùc trong viÖc

x©y dùng vµ thùc thi c¸c chÝnh s¸ch hç trî c¸c DNV&N nh chÝnh s¸ch hç trî c«ng

nghÖ, chÝnh s¸ch vÒ nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn, chÝnh s¸ch qu¶n lÝ, ®µo t¹o...vµ chÝnh

s¸ch hç trî tµi chÝnh tÝn dông.

ChÝnh s¸ch hç trî tµi chÝnh tÝn dông cho DNV&N ®îc cô thÓ:

- KhuyÕn khÝch c¸c ng©n hµng cho DNV&N vay vèn nh ®iÒu chØnh møc l·i

suÊt thÊp h¬n l·i suÊt thêng cña ng©n hµng, thµnh lËp quÜ b¶o l·nh tÝn dông, qui

®Þnh tØ lÖ cung cÊp tµi chÝnh cho DNV&N ph¶i t¨ng lªn hµng n¨m...Ng©n hµng

trung ¬ng §µi Loan yªu cÇu c¸c NHTM thµnh lËp riªng phßng tÝn dông cho

DNV&N, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó cho DNV&N tiÕp cËn ®îc víi ng©n hµng. NHTW còng

sö dông c¸c chuyªn gia t vÊn cho DNV&N vÒ c¸ch cñng cè c¬ së tµi chÝnh, t¨ng

kh¶ n¨ng nhËn tµi trî cña m×nh.

- Thµnh lËp QuÜ ph¸t triÓn cho DNV&N: c¸c quÜ ®îc thµnh lËp nh QuÜ ph¸t

triÓn, QuÜ Sino-US, QuÜ ph¸t triÓn DNV&N ®Ó cung cÊp vèn cho DNV&N qua hÖ

thèng ng©n hµng, nh»m tµi trî cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh c¸c

DNV&N.

- Thµnh lËp QuÜ b¶o l·nh tÝn dông

Tõ viÖc nhËn thøc ®îc sù khã kh¨n cña DNV&N trong viÖc thÕ chÊp tµi s¶n

vay vèn NH, n¨m 1974 §µi Loan ®· thµnh lËp QuÜ b¶o l·nh tÝn dông. Nguyªn t¾c

ho¹t ®éng cña quÜ nµy lµ cïng chia sÎ rñi ro víi c¸c tæ chøc tÝn dông. Tõ ®ã t¹o

6

lßng tin ®èi víi TCTD khi cÊp tÝn dông cho DNV&N. KÓ tõ khi thµnh lËp ®Õn nay

quÜ ®· b¶o l·nh cho 1,5 triÖu trêng hîp víi tæng sè tiÒn t¬ng ®èi lín.

Nãi chung, víi sù quan t©m cña ChÝnh phñ b»ng c¸c chÝnh s¸ch

khuyÕn khÝch h÷u hiÖu, c¸c DNV&N ë §µi Loan ph¸t triÓn m¹nh mÏ, æn ®Þnh lµm

cho §µi Loan trë thµnh quèc gia cña c¸c DNV&N vÒ mÆt kinh tÕ.

1.3.1.2. Kinh nghiÖm cña NhËt B¶n

Tõ sau chiÕn tranh thÕ giíi thø II, NhËt B¶n ®Æc biÖt quan t©m ®Õn ph¸t triÓn

c¸c DNV&N v× ®©y lµ khu vùc ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao vµ gi¶i quyÕt ®îc n¹n

thÊt nghiÖp. Ch¬ng tr×nh "hiÖn ®¹i ho¸" c¸c DNV&N trë thµnh mét nhiÖm vô vµ

NhËt B¶n ®· cã hµng lo¹t c¸c chÝnh s¸ch vÒ nhiÒu mÆt ®îc ban hµnh. Chi phÝ cho

ch¬ng tr×nh "hiÖn ®¹i ho¸" c¸c DNV&N chñ yÕu tËp trung trªn 4 lÜnh vùc:

. Xóc tiÕn hiÖn ®¹i ho¸ DNV&N

. HiÖn ®¹i ho¸ c¸c thÓ chÕ qu¶n lý DNV&N

. C¸c ho¹t ®éng t vÊn cho DNV&N

. C¸c gi¶i ph¸p tµi chÝnh cho DNV&N

Trong ®ã dµnh mét sù chó ý ®Æc biÖt ®èi víi viÖc hç trî tµi chÝnh nh»m gióp

c¸c DNV&N th¸o gì nh÷ng khã kh¨n, c¶n trë viÖc t¨ng vèn trong qu¸ tr×nh s¶n

xuÊt kinh doanh nh kh¶ n¨ng tiÕp cËn tÝn dông thÊp, thiÕu sù b¶o ®¶m vÒ vèn vay...

C¸c biÖn ph¸p hç trî nµy ®· ®îc thùc hiÖn th«ng qua hÖ thèng hç trî tÝn

dông vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh tÝn dông c«ng céng phôc vô DNV&N. HÖ thèng hç

trî tÝn dông gióp c¸c DNV&N tiÕp cËn ®îc víi nguån vèn tÝn dông, t¹o ®iÒu kiÖn

cho hä vay vèn cña c¸c tæ chøc tÝn dông t nh©n th«ng qua sù b¶o l·nh cña hiÖp héi

b¶o l·nh tÝn dông trªn c¬ së hîp ®ång b¶o l·nh.

Ngoµi ra cßn cã ba tæ chøc tµi chÝnh c«ng céng lµ C«ng ty Tµi chÝnh

DNV&N, C«ng ty tµi chÝnh nh©n d©n vµ ng©n hµng Shoko Chukin do ChÝnh phñ

®Çu t thµnh lËp toµn bé hoÆc mét phÇn nh»m tµi trî vèn cho c¸c DNV&N ®æi míi

m¸y mãc thiÕt bÞ vµ hç trî vèn lu ®éng dµi h¹n ®Ó më réng s¶n xuÊt kinh doanh.

1.3.1.3- Kinh nghiÖm cña §øc

§øc lµ mét quèc gia cã sè lîng DNV&N t¬ng ®èi lín. Nã ®ãng mét vai trß

quan träng trong nÒn kinh tÕ, t¹o ra gÇn 50% GDP, chiÕm h¬n 1/2 doanh thu chÞu

7