Gioi thieu loai hinh am nhac dan toc ca tru

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Đề bài: Giới thiệu một loại hình âm nhạc dân tộc ca trù

Bài làm

Xuất hiện vào đầu thế kỷ XVI, ca trù là một trong những loại hình âm nhạc

truyền thống của Việt Nam. Trải qua những biến cố thăng trầm lịch sử, có lúc

tưởng chừng như không thể tồn tại được, nhưng với những đặc trưng về loại

hình nghệ thuật độc đáo, sự phối hợp tuyệt vời giữa ca từ và giọng hát hòa

cùng các nhạc khí: phách, đàn đáy, trống chầu... cho tới ngày nay, ca trù đã

khẳng định được vị trí quan trọng không chỉ ở Việt Nam mà rộng ra toàn thế

giới. Đấy là môn nghệ thuật dân gian đang được Việt Nam đề nghị UNESCO

công nhận là di sản văn hoá phi vật thể của nhân loại. Tùy từng địa phương, từng thời điểm mà hát ca trù còn gọi là hát ả đào, hát cô

đầu, hay hát nhà tơ... Sự tồn tại của ca trù luôn gắn liền với các đào nương và

được quyết định bởi các đào nương. Bởi không ai khác, các đào nương chính là

người lưu truyền và thể hiện những cái hay, cái đẹp, cái độc đáo của ca trù, giúp ca trù tồn tại cho đến ngày nay. “Không có đào nương bất thành ca trù, khi

nói đến ca trù không thể không nói tới đào nương”. Tiêu chuẩn của một đào

nương không chỉ là giọng hát, năng khiếu âm nhạc (thẩm âm, gõ phách) mà

còn là tri thức âm nhạc và văn thơ, lòng đam mê và sự kiên trì. Tổ chức của ca trù rất chặt chẽ thành, thường gọi là phường hoặc giáo phường, do trùm phường và quản giáp cai quản. Tổ chức ca trù có nhiều quy định: quy

định về sự truyền nghề, cách học đàn học hát, quy định về việc chọn đào nương

đi hát thi (ngoài tài năng và sắc diện cần phải có đức hạnh tốt). Các cuộc Hát

thi và phát giải được tổ chức rành rẽ, các lễ hội được cử hành rất nghiêm chỉnh. Ca trù lúc khởi thủy cũng như trong một thời gian khá dài là một bộ môn nghệ

thuật tổng hợp, bao gồm nhạc, thơ, múa và trò diễn. Chính vì vậy nét độc đáo

của ca trù chính là sự phối hợp đa dạng, tinh vi, nhuần nhuyễn giữa thơ cạ, nhạc và cả vũ đạo. Ca trù cũng là một loại nhạc thính phòng như ca Huế miền Trung, ca Tài tử

miền Nam. Nhưng nếu ca Huế miền Trung, ca Tài tử miền Nam bài ca có

những nét nhạc cố định, nếu đặt lời mới cũng phải tuân theo nét nhạc đó thì ca

trù giai điệu không cố định mà tùy theo thanh giọng của lời thơ, vì vậy mà

trong các bài Gửi thư, Hát ru, Bắc phản, Mưỡu... có những giai điệu khác nhau, cùng một thể hát nói nhưng có rất nhiều bài. Mỗi loại thơ đều có nét nhạc và

tiết tấu đặc biệt tạo ra nhiều thể trong ca trù. Một nét đặc biệt nữa của ca trù là thanh nhạc và khí nhạc đi song song với nhau

và mỗi loại đều có nét đặc thù về thanh nhạc, ngoài hát tuồng có những kỹ

thuật phong phú và độc đáo còn các bộ môn ca nhạc cổ truyền khác đều không

có kỹ thuật thanh nhạc phức tạp, tinh vi như ca trù. Thể hiện rõ nhất là khi đào

nương cất tiếng hát, kỹ thuật hát rất điêu luyện, không cần há to miệng, không

đẩy mạnh hơi từ buồng phổi mà ém hơi trong cổ, ậm ừ mà lời ca vẫn rõ ràng, tròn vành rõ chữ. Hát trong cửa đình không cần ngân nga. Hát chơi có cách đổ

hột, đổ con kiến làm cho tiếng hát thêm duyên, có khi như tiếng nức nở, thở

than quyện vào lòng người. Khí nhạc trong ca trù rất đặc biệt, gồm: cỗ phách, đàn đáy, và trống chầu, cỗ phách chỉ là một thanh tre hay một mảnh gỗ gọi là

bàn phách và hai chiếc dùi gỗ là phách cái và phách con. Gõ hai đùi vào cỗ

phách tạo nên tiếng trầm tiếng bổng, tiếng mạnh, tiếng nhẹ, tiếng thấp, tiếng