Giáo trình công nghệ đúc

Gi¸o tr×nh: c«ng nghÖ ®óc

Tr−êng ®¹i häc b¸ch khoa - 2006 1

ch−¬ng 1

kh¸i niÖm chung

1.1. Thùc chÊt, ®Æc ®iÓm vµ c«ng dông

1.1.1. Thùc chÊt

§óc lµ ph−¬ng ph¸p chÕ t¹o s¶n phÈm b»ng c¸ch rãt kim lo¹i láng vµo khu«n cã

h×nh d¹ng nhÊt ®Þnh, sau khi kim lo¹i ho¸ r¾n trong khu«n ta thu ®−îc vËt ®óc cã h×nh

d¸ng gièng nh− khu«n ®óc.

NÕu vËt phÈm ®óc ®−a ra dïng ngay gäi lµ chi tiÕt ®óc, cßn nÕu vËt phÈm ®óc ph¶i

qua gia c«ng ¸p lùc hay c¾t gät ®Ó n©ng cao c¬ tÝnh, ®é chÝnh x¸c kÝch th−íc vµ ®é bãng

bÒ mÆt gäi lµ ph«i ®óc.

§óc cã nh÷ng ph−¬ng ph¸p sau: ®óc trong khu«n c¸t, ®óc trong khu«n kim lo¹i,

®óc d−íi ¸p lùc, ®óc li t©m, ®óc trong khu«n mÉu ch¶y, ®óc trong khu«n vá máng, ®óc

liªn tôc v.v... nh−ng phæ biÕn nhÊt lµ ®óc trong khu«n c¸t.

1.1.2. §Æc ®iÓm

- §óc cã thÓ gia c«ng nhiÒu lo¹i vËt liÖu kh¸c nhau: ThÐp, gang, hîp kim mµu v.v...

cã khèi l−îng tõ mét vµi gam ®Õn hµng tr¨m tÊn.

- ChÕ t¹o ®−îc vËt ®óc cã h×nh d¹ng, kÕt cÊu phøc t¹p nh− th©n m¸y c«ng cô, vá

®éng c¬ v.v...mµ c¸c ph−¬ng ph¸p khã kh¨n hoÆc kh«ng chÕ t¹o ®−îc.

- §é chÝnh x¸c vÒ h×nh d¸ng, kÝch th−íc vµ ®é bãng kh«ng cao (cã thÓ ®¹t cao nÕu

®óc ®Æc biÖt nh− ®óc ¸p lùc).

- Cã thÓ ®óc ®−îc nhiÒu líp kim lo¹i kh¸c nhau trong mét vËt ®óc.

- Gi¸ thµnh chÕ t¹o vËt ®óc rÎ v× vèn ®Çu t− Ýt, tÝnh chÊt s¶n xuÊt linh ho¹t, n¨ng

suÊt t−¬ng ®èi cao.

- Cã kh¶ n¨ng c¬ khÝ ho¸ vµ tù ®éng ho¸.

- Tèn kim lo¹i cho hÖ thèng rãt, ®Ëu ngãt, ®Ëu h¬i.

- DÔ g©y ra nh÷ng khuyÕt tËt nh−: thiÕu hôt, rç khÝ, ch¸y c¸t v.v...

- KiÓm tra khuyÕt tËt bªn trong vËt ®óc khã kh¨n, ®ßi hái thiÕt bÞ hiÖn ®¹i.

1.1.3.C«ng dông

S¶n xuÊt ®óc ®−îc ph¸t triÓn rÊt m¹nh vµ ®−îc sö dông rÊt réng r·i trong c¸c

ngµnh c«ng nghiÖp. khèi l−îng vËt ®óc trung b×nh chiÕm kho¶ng 40÷80% tæng khèi

l−îng cña m¸y mãc. Trong ngµnh c¬ khÝ khèi l−îng vËt ®óc chiÕm ®Õn 90% mµ gi¸

thµnh chØ chiÕm 20÷25%.

Gi¸o tr×nh: c«ng nghÖ ®óc

3.1.4. Ph©n lo¹i

Kü thuËt ®óc ®−îc ph©n lo¹i theo s¬ ®å sau:

Kü thuËt ®óc

Tr−êng ®¹i häc b¸ch khoa - 2006 2

§óc trong khu«n c¸t §óc ®Æc biÖt

§óc trong hßm

khu«n

§óc trªn nÒn

x−ëng

§óc b»ng

d−ìng g¹t

khu«n

kim lo¹i

§óc ¸p lùc §óc ly

t©m

§óc

liªn tôc

§óc trong khu«n vá máng §óc trong khu«n mÉu ch¶y

H.1.1. S¬ ®å ph©n lo¹i ph−¬ng ph¸p ®óc

Ch−¬ng 2

§óc trong khu«n c¸t

2.1. Kh¸i niÖm vÒ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®óc

Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®óc bao gåm c¸c c«ng ®o¹n chÝnh sau:

Bé phËn kü

thuËt

Bé phËn méc

mÉu

ChÕ t¹o hçn hîp

lµm khu«n

ChÕ t¹o hçn hîp

lµm lâi

Lµm khu«n

SÊy khu«n

Lµm lâi

SÊy lâi

NÊu kim lo¹i

L¾p r¸p khu«n vµ

rãt kim lo¹i

Ph¸ khu«n lÊy

vËt ®óc

Ph¸ lâi khái vËt

®óc

Lµm s¹ch vËt

®óc

H.2.1. S¬ ®å c¸c bé phËn trong x−ëng ®óc

KiÓm tra chÊt

l−îng