Giáo trình - Cơ khí nông nghiệp - chương 3 ppt

111

Chương III

ĐỘNG LỰC TĨNH TẠI

1. ĐỘNG CƠ ĐIỆN

1.1. Động cơ không đồng bộ ba pha

1.1.1.Khái niệm chung

Máy điện không đồng bộ là loại máy điện xoay chiều, làm việc theo nguyên

lý cảm ứng điện từ, có lốc độ quay của rôto n (tốc độ của máy) khác với tốc độ

quay của từ trường quay ni.

Máy điện không đồng bộ có hai dây quấn: dây quấn stato (sơ cấp) nối với lưới

điện tần số không đổi f, dây quấn rôto (thứ cấp) được nối tắt lại hoặc khép kín qua

điện trở. Dòng điện trong dây quấn rơm được sinh ra nhờ sức điện động cảm ứng

có tần số f2 phụ thuộc vào tốc độ rôto nghĩa là phụ thuộc vào tải ở trên trục của

máy. Cũng như các máy điện quay khác, máy điện không đồng bộ có tính thuận

nghịch, nghĩa là có thể làm việc ở chế độ động cơ điện, cũng như chế độ máy phát

điện.

Máy phát điện không đồng bộ có

đặc tính làm việc không tết lắm so với

máy phát điện đồng bộ, nên ít được

sử dụng.

Máy điện không đồng bộ chủ yếu

được chế tạo làm động cơ. Động cơ

điện không đồng bộ có cấu tạo và vận

hành đơn giản, giá thành rẻ, làm việc

tin cậy nên được sử dụng nhiều trong

sản xuất và trong sinh hoạt. Động cơ

điện không đồng bộ có các loại: động cơ ba pha và một pha.

1.1.2. Cấu tạo

Gồm hai phần stato (phần tĩnh) và rôto (phần quay).

1.1.2.1. Stato: stato gồm vỏ máy, lõi thép stato và dây quấn. Vỏ máy để bảo

vệ, giữ lõi thép stato và làm mát, mặt ngoài của vỏ máy có gia công các cánh tản

nhiệt song song với nhau theo chiều trục thông gió làm mát để truyền nhiệt từ

động cơ ra môi trường. Nắp chắn ở hai đầu vỏ máy để đỡ trục rơm nhờ các ổ bi,

một đầu trục của rơm có lắp phủ để truyền mômen quay đến máy công tác, một

đầu trục của rơm có lắp quạt gió làm mát cho động cơ. Lõi thép stato lắp bên trong

vỏ máy dùng làm mạch từ, lõi thép làm bằng các lá thép kỹ thuật điện được ghép

112

chặt thành khối hình trụ mặt bên trong có rãnh để đặt dây quấn stato. Dây quấn

stato gồm 3 dây quấn đặt lệch nhau 1200

.

Dây quấn stato làm bằng dây

điện từ được đặt trong các rãnh của

lõi thép theo qui định nhất định.

Dòng điện xoay chiều ba pha chạy

trong ba dây quấn stato sẽ tạo ra từ

trường quay. Các bối dây của 3 pha

điện được đấu nối lại để tạo thành

các cặp cực, số lượng cặp cực được

chọn phù hợp với tốc độ của từng

loại động cơ, ví dụ:

Số cặp cực 2p = 1 tương ứng với số

vông quay của từ trường ở stato n1 =

3000 v/ph và 2p = 2 tức là n1 = 1500

v/ph. Động cơ không đồng bộ nghĩa là

có sự trượt giữa từ trường quay của stato

và rôto nên số vòng quay của rôto chỉ

còn n2 = 1420 - 1460 v/ph (2p = 2) và n2

2930 - 2960 v/ph (2p = 1).

1.1.2.2. Rôto: được ghép từ nhiều lá

thép kỹ thuật điện thành khối hình trụ

lắp cứng trên trục rôt0, mặt ngoài của rôto có gia công rãnh để đặt dây quấn. Dây

quấn rôto của máy điện không đồng bộ có hai kiểu: rôto ngắn mạch (còn gọi là

rôto lồng sóc) và rôto dây quấn.

- Loại rôto dây quấn, trong rãnh lõi thép rôt0, đặt dây quấn ba pha. Dây quấn

rôto thường nối sa0, ba đầu ra nối với ba vòng tiếp xúc bằng đồng, cố định trên