Giáo trình - Bệnh học thủy sản - chương 6 doc

Bệnh học thuỷ sản

CHƯƠNG VI: BỆNH DO NGÀNH GIUN SÁN KÍ SINH

A. Ngành giun dẹp - Plathelminthes

Giun dẹp là ngành động vật phát triển thấp trong giới động vật đối xứng hai

bên, có 3 lá phôi và chưa có thể xoang. Cơ thể dẹp, có sự phân hoá thành đầu, đuôi,

lưng, bụng. Vận động, di chuyển có định hướng.

Người ta hình dung cơ thể giun dẹp như hai cái túi lồng vào nhau, có chung một lỗ

miệng, túi ngoài là biểu mô cơ, túi trong là cơ quan tiêu hoá, giữa hai túi là nhu mô,

đệm và có các nội quan. Lớp biểu mô bên ngoài có lông tơ nhưng do đời sống ký sinh

nên tiêu giảm.Tế bào cơ xếp thành bao cơ kín gồm 3 lớp: cơ vòng, cơ xiên, cơ dọc;

hoạt động của các lớp cơ đối ngược nhau tạo thành các làn sóng co duỗi, dồn dần từ

trước ra sau, đó là cơ sở giúp giun dẹp di chuyển uốn sóng.

Cơ quan sinh dục có các tuyến phụ sinh dục, ngoài tinh hoàn, buồng trứng còn có ống

dẫn sinh dục, nhiều giống loài còn có cơ quan giao cấu. Cơ quan sinh dục đực và cái

trên cùng cơ thể.

Hệ thần kinh tập trung thành não ở phía trước với nhiều đôi thần kinh chạy dọc,

thường có hai dây thần kinh bên phát triển.

Hệ tiêu hoá vẫn dạng túi của ruột khoang. Trong ngành giun dẹp, các lớp ký

sinh để thích nghi với điều kiện sống nên có sự thay đổi về hình thái, cấu tạo và chức

năng của các cơ quan.

Ngành giun dẹp có 3 lớp sau ký sinh trên động vật thủy sản:

- Lớp sán lá đơn chủ Monogenea (Van Beneden, 1858) Bychowsky, 1935.

- Lớp sán lá song chủ Trematoda Rudolphi, 1808.

- Lớp sán dây Cestodea Rudolphi, 1808.

I. LỚP SÁN LÁ ĐƠN CHỦ - MONOGENEA

1.1 bệnh sán lá 18 móc - Gyrodactylosis

a. Tên bệnh và tác nhân gây bệnh

Trùng gây bệnh là Gyrodactylus, họ Gyrodactilidae thuộc bộ

Monopisthocotylea. Có một số loài thường gặp ký sinh ở cá: Gyrodactylus gei, G.

sinensis và G. ctenopharyhgodonis.

Gyrodactylus có kích thước 192- 426µ x 57-106µ , có con đạt chiều dài tối đa

1000µ . Đầu gồm 2 thùy, có tuyến đầu, không có mắt. Cơ quan tiêu hóa gồm:

miệng, hầu, thực quản ngắn và ruột chia làm 2 nhánh. Ở giữa là phôi hình bầu

dục, dưới phôi có trứng, dịch hoàn và buồng trứng. Phần cuối cùng là giác bám

100