giáo án sinh 9 (trọn bộ)-Bân

Gi¸o ¸n Sinh häc 9 Gv: Vò Träng B©n –

TiÕt 1 - TuÇn 1

Ngµy so¹n:

PhÇn I- Di truyÒn vµ biÕn dÞ

Ch¬ng I- C¸c thÝ nghiÖm cña Men®en

Bµi 1: Men®en vµ di truyÒn häc

1. Môc tiªu.

1.1. KiÕn thøc:

- Häc sinh tr×nh bµy ®îc môc ®Ých, nhiÖm vô vµ ý nghÜa cña di truyÒn häc.

- HiÓu ®îc c«ng lao to lín vµ tr×nh bµy ®îc ph¬ng ph¸p ph©n tÝch c¸c thÕ hÖ lai

cña Men®en.

- HiÓu vµ ghi nhí mét sè thuËt ng÷ vµ kÝ hiÖu trong di truyÒn häc.

1.2. Kü n¨ng.

- RÌn kü n¨ng quan s¸t vµ ph©n tÝch kªnh h×nh.

- Ph¸t triÓn t duy ph©n tÝch, so s¸nh.

1.3. Th¸i ®é.

X©y dùng ý thøc tù gi¸c trong häc tËp.

2. ChuÈn bÞ.

2.1. Gv: - Tranh phãng to h×nh 1.2.

- Tranh ¶nh hay ch©n dung Men®en.

2.2 Hs: Sgk, sbt…

3. ho¹t ®éng d¹y - häc.

3.1. æn ®Þnh tæ chøc

3.2. KiÓm tra

3.3. Néi dung bµi míi:

* Më bµi: Di truyÒn häc tuy míi h×nh thµnh tõ ®Çu thÕ kØ XX nhng chiÕm

mét vÞ trÝ quan träng trong sinh häc vµ Men®en lµ ngêi ®Æt nÒn mãng cho di

truyÒn häc. VËy di truyÒn häc nghiªn cøu vÊn ®Ò g×? nã cã ý nghÜa nh thÕ nµo?

chóng ta cïng nghiªn cøu bµi h«m nay.

Ho¹t ®éng 1: Di truyÒn häc

Môc tiªu: Häc sinh kh¸i niÖm di truyÒn vµ biÕn dÞ. N¾m ®îc môc ®Ých, ý nghÜa

cña di truyÒn häc.

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS

- GV cho HS lµm bµi tËp  SGK môc I.

Liªn hÖ b¶n th©n m×nh cã nh÷ng ®iÓm

Hs - Liªn hÖ b¶n th©n vµ x¸c ®Þnh xem

m×nh gièng vµ kh¸c bè mÑ ë ®iÓm nµo:

Gi¸o ¸n Sinh häc 9 Gv: Vò Träng B©n –

gièng vµ kh¸c bè mÑ?

- Gi¶I thÝch:

- Nh÷ng ®Æc ®iÓm gièng bè mÑ -> ®ã lµ

hiÖn tîng di truyÒn.

- nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c bè mÑ -> ®ã lµ

hiÖn tîng biÕn dÞ.

=> ThÕ nµo lµ hiÖn tîng di truyÒn ,

biÕn dÞ?

- §èi tîng?

- Néi dung vµ ý nghÜa?

- GV gi¶i thÝch râ: biÕn dÞ vµ di truyÒn

lµ 2 hiÖn tîng tr¸i ngîc nhau nhng tiÕn

hµnh song song vµ g¾n liÒn víi qu¸

tr×nh sinh s¶n.

h×nh d¹ng tai, m¾t, mòi, tãc, mµu da...

vµ tr×nh bµy tríc líp.

- Dùa vµo  SGK môc I ®Ó tr¶ lêi.

* - Kh¸i niÖm di truyÒn, biÕn dÞ

(SGK).

- Di truyÒn häc nghiªn cøu vÒ c¬ së

vËt chÊt, c¬ chÕ, tÝnh quy luËt cña

hiÖn tîng di truyÒn vµ biÕn dÞ.

- Di truyÒn häc cã vai trß quan träng

kh«ng chØ vÒ lÝ thuyÕt mµ cßn cã gi¸

trÞ thùc tiÔn cho khoa häc chän gièng,

y häc vµ ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ sinh

häc hiÖn ®¹i.

Ho¹t ®éng 2: Men®en – ngêi ®Æt nÒn mãng cho di truyÒn häc

Môc tiªu: HS hiÓu vµ tr×nh bµy ®îc ph¬ng ph¸p nghiªn cøu Di truyÒn cña

Men®en: ph¬ng ph¸p ph©n tÝch thÕ hÖ lai.

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS

- GV cho HS ®äc tiÓu sö Men®en SGK.

- Yªu cÇu HS quan s¸t kÜ h×nh 1.2 vµ

nªu nhËn xÐt vÒ ®Æc ®iÓm cña tõng cÆp

tÝnh tr¹ng ®em lai?

- Treo h×nh 1.2 phãng to ®Ó ph©n tÝch.

- Yªu cÇu HS nghiªn cøu th«ng tin SGK

vµ nªu ph¬ng ph¸p nghiªn cøu cña

Men®en?

- GV: tríc Men®en, nhiÒu nhµ khoa häc

®· thùc hiÖn c¸c phÐp lai trªn ®Ëu Hµ

Lan nhng kh«ng thµnh c«ng. Men®en

cã u ®iÓm: chän ®èi tîng thuÇn chñng,

cã vßng ®êi ng¾n, lai 1-2 cÆp tÝnh tr¹ng

t¬ng ph¶n, thÝ nghiÖm lÆp ®i lÆp l¹i

nhiÒu lÇn, dïng to¸n thèng kª ®Ó xö lý

kÕt qu¶.

- 1 HS ®äc to , c¶ líp theo dâi.

- HS quan s¸t vµ ph©n tÝch H 1.2, nªu ®-

îc sù t¬ng ph¶n cña tõng cÆp tÝnh tr¹ng.

- §äc kÜ th«ng tin SGK, tr×nh bµy ®îc

néi dung c¬ b¶n cña ph¬ng ph¸p.

* - Lai c¸c cÆp bã mÑ thuÇn chñng

kh¸c nhau vÒ mét hoÆc mét sè cÆp

tÝnh tr¹ng råi theo dâi sù di truyÒn

riªng rÏ cuae tõng cÆp tÝnh tr¹ng ®ã ë

con ch¸u.

- Dïng to¸n häc thèng kª ®Ó ph©n tÝch

sè liÖu thu ®îc råi rót ra quy luËt di

truyÒn.

Gi¸o ¸n Sinh häc 9 Gv: Vò Träng B©n –

- v× sao men®en chän ®Ëu Hµ Lan lµm

®èi tîng ®Ó nghiªn cøu.?

Ho¹t ®éng 3: Mét sè thuËt ng÷ vµ kÝ hiÖu c¬ b¶n cña Di truyÒn häc

Môc tiªu: HS n¾m ®îc, ghi nhí mét sè thuËt ng÷ vµ kÝ hiÖu.

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS

- GV híng dÉn HS nghiªn cøu mét sè

thuËt ng÷.

- Yªu cÇu HS lÊy thªm VD minh ho¹

cho tõng thuËt ng÷.

- Kh¸i niÖm gièng thuÇn chñng: GV

giíi thiÖu c¸ch lµm cña Men®en ®Ó cã

gièng thuÇn chñng vÒ tÝnh tr¹ng nµo ®ã.

- GV giíi thiÖu mét sè kÝ hiÖu.

- GV nªu c¸ch viÕt c«ng thøc lai: mÑ thêng viÕt bªn tr¸i dÊu x, bè thêng viÕt

bªn ph¶i. P: mÑ x bè.

- HS thu nhËn th«ng tin, ghi nhí kiÕn

thøc.

- HS lÊy VD cô thÓ ®Ó minh ho¹.

- HS ghi nhí kiÕn thøc, chuyÓn th«ng

tin vµo vë.

KÕt luËn:

1. Mét sè thuËt ng÷:

+ TÝnh tr¹ng

+ CÆp tÝnh tr¹ng t¬ng ph¶n

+ Nh©n tè di truyÒn

+ Gièng (dßng) thuÇn chñng.

2. Mét sè kÝ hiÖu

P: CÆp bè mÑ xuÊt ph¸t

x: KÝ hiÖu phÐp lai

G: Giao tö

: §ùc; C¸i

F: ThÕ hÖ con (F1: con thø 1 cña P; F2 con cña F2 tù thô phÊn hoÆc giao

phÊn gi÷a F1).

4. Cñng cè

- 1 HS ®äc kÕt luËn SGK.

- Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái 2, 3,4 SGK trang 7.

5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ

- Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK.

- KÎ b¶ng 2 vµo vë bµi tËp.

- §äc tríc bµi 2.

Gi¸o ¸n Sinh häc 9 Gv: Vò Träng B©n –

TiÕt 2 TuÇn 1

Ngµy so¹n:

Bµi 2: lai mét cÆp tÝnh tr¹ng

1. Môc tiªu.

1.1. KiÕn thøc

- Häc sinh tr×nh bµy vµ ph©n tÝch ®îc thÝ nghiÖm lai mét cÆp tÝnh tr¹ng cña

Men®en.

- HiÓu vµ ghi nhí c¸c kh¸i niÖm kiÓu h×nh, kiÓu gen, thÓ ®ång hîp, thÓ dÞ hîp.

- HiÓu vµ ph¸t biÓu ®îc néi dung quy luËt ph©n li.

- Gi¶i thÝch ®îc kÕt qu¶ thÝ nghiÖm theo quan ®iÓm cña Men®en.

1.2. Kü n¨ng.

- RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch sè liÖu vµ kªnh h×nh.

1.3. Th¸i ®é.

Cñng cè niÒm tin vµo khoa häc khi nghiªn cø tÝnh quy luËt cña hiÖn tîng sinh

häc.

2. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh

2.1 Gv: - Tranh phãng to h×nh 2.1; 2.2; 2.3 SGK.

2.2. Hs: sgk, sbt…

3. ho¹t ®éng d¹y - häc.

3.1. æn ®Þnh tæ chøc

- KiÓm tra sÜ sè.

3.2. KiÓm tra bµi cò

- Tr×nh bµy néi dung c¬ b¶n cña ph¬ng ph¸p ph©n tÝch c¸c thÕ hÖ lai cña Men®en?

3.3. Bµi häc

* Më bµi: B»ng ph©n tÝch thÕ hÖ lai, Men®en rót ra c¸c quy luËt di truyÒn, ®ã lµ

quy luËt g×? Chóng ta sÏ t×m hiÓu trong bµi h«m nay.

Ho¹t ®éng 1: ThÝ nghiÖm cña Men®en

Môc tiªu: Häc sinh hiÓu vµ tr×nh bµy ®îc thÝ nghiÖm lai mét cÆp tÝnh tr¹ng cña

Men®en, ph¸t biÓu ®îc néi dung quy luËt ph©n li.

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS

- GV híng dÉn HS quan s¸t tranh H 2.1

vµ giíi thiÖu sù tù thô phÊn nh©n t¹o

trªn hoa ®Ëu Hµ Lan.-> kÕt qu¶ ë b¶ng

- C¸c tÝnh tr¹ng: Hoa ®á - hoa tr¾ng

- Th©n cao – ThÊn thÊp -> KiÓu h×nh

- HS quan s¸t tranh, theo dâi vµ ghi nhí

c¸ch tiÕn hµnh.

- Ghi nhí kh¸i niÖm.

Gi¸o ¸n Sinh häc 9 Gv: Vò Träng B©n –

=> ThÕ nµo lµ kiÒu h×nh?

- Yªu cÇu HS: Qua b¶ng 2: TnhÝ tr¹ng

nµo xuÊt hiÖn ngay ë F1? TÝnh tr¹ng

nµo F2 míi xuÊt hiÖn?

=> ThÕ nµo lµ tÝnh tr¹ng tréi, tÝnh

tr¹ng lÆn?.

- NhËn xÐt tØ lÖ kiÓu hin×h ë F1; F2?

- GV nhÊn m¹nh vÒ sù thay ®æi gièng

lµm bè vµ lµm mÑ th× kÕt qu¶ phÐp lai

vÉn kh«ng thay ®æi.

- Yªu cÇu HS lµm bµi tËp ®iÒn tõ SGK

trang 9.

- Yªu cÇu HS ®äc l¹i néi dung bµi tËp

sau khi ®· ®iÒn.

- Ph©n tÝch b¶ng sè liÖu, th¶o luËn

nhãm vµ nªu ®îc:

+ KiÓu h×nh F1: ®ång tÝnh vÒ tÝnh tr¹ng

tréi.

+ F2: 3 tréi: 1 lÆn

- Lùa chän côm tõ ®iÒn vµo chç trèng:

1. ®ång tÝnh

2. 3 tréi: 1 lÆn

- 1, 2 HS ®äc.

KÕt luËn: a. ThÝ nghiÖm:

- Lai 2 gièng ®Ëu Hµ Lan kh¸c nhau vÒ 1 cÆp tÝnh tr¹ng thuÇn chñng t¬ng

ph¶n

VD: P: Hoa ®á x Hoa tr¾ng

F1: Hoa ®á

F2: 3 hoa ®á: 1 hoa tr¾ng

b. C¸c kh¸i niÖm:

- KiÓu h×nh lµ tæ hîp c¸c tÝnh tr¹ng cña c¬ thÓ.

- TÝnh tr¹ng tréi lµ tÝnh tr¹ng biÓu hiÖn ë F1.

- TÝnh tr¹ng lÆn lµ tÝnh tr¹ng ®Õn F2 míi ®îc biÓu hiÖn.

c. KÕt qu¶ thÝ nghiÖm – KÕt luËn:

Khi lai hai c¬ thÓ b« smÑ kh¸c nhau vÒ 1 cÆp tÝnh tr¹ng thuÇn chñng t-

¬ng ph¶n th× F1 ®ång tÝnh vÒ tÝnh tr¹ng cña bè hoÆc mÑ, F2 cã sù ph©n li theo

tØ lÖ trung b×nh 3 tréi: 1 lÆn.

Ho¹t ®éng 2: Men®en gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm

Môc tiªu: HS gi¶i thÝch ®îc kÕt qu¶ thÝ nghiÖm theo quan niÖm cña Men®en.

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS

- GV gi¶i thÝch quan niÖm ®¬ng thêi vµ

quan niÖm cña Men®en ®ång thêi sö

dông H 2.3 ®Ó gi¶i thÝch.

- H·y quan s¸t H 2.3 vµ cho biÕt: tØ lÖ

c¸c lo¹i giao tö ë F1 vµ tØ lÖ c¸c lo¹i

hîp tö F2?

- T¹i sao F2 l¹i cã tØ lÖ 3 hoa ®á: 1 hoa

- HS ghi nhí kiÕn thøc, quan s¸t H 2.3

- Quan s¸t H 2.3 th¶o luËn nhãm x¸c

®Þnh ®îc:

GF1: 1A: 1a

+ TØ lÖ hîp tö F2

1AA: 2Aa: 1aa

+ V× hîp tö Aa biÓu hiÖn kiÓu h×nh

Gi¸o ¸n Sinh häc 9 Gv: Vò Träng B©n –

tr¾ng?

- GV nªu râ: khi F1 h×nh thµnh giao tö,

mçi nh©n tè di truyÒn trong cÆp nh©n tè

di truyÒn ph©n li vÒ 1 giao tö vµ gi÷

nguyªn b¶n chÊt cña P mµ kh«ng hoµ

lÉn vµo nhau nªn F2 t¹o ra:

1AA:2Aa: 1aa

trong ®ã AA vµ Aa cho kiÓu h×nh hoa

®á, cßn aa cho kiÓu h×nh hoa tr¾ng.

gièng AA.

KÕt luËn:

- Mçi tÝnh tr¹ng do mét cÆp nh©n tè di truyÒn quy ®Þnh (sau nµy gäi lµ gen).

gen tån t¹i thµnh tõng cÆp t¬ng øng gäi lµ kiÓu gen. KiÓu gen quy ®Þnh kiÓu

h×nh cña c¬ thÓ.

Nªó kiÓu gen chøa cÆp gen t¬ng øng gièng nhau gäi lµ thÓ ®ång hîp

(AA). Nªó kiÓu gen chøa cÆp gen t¬ng øng kh¸c nhau gäi lµ thÓ dÞ hîp (aa).

- Trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö c¸c gen ph©n li vÒ c¸c tÕ bµo con (giao tö) ,

chóng ®îc tæ hîp l¹i trong qu¸ tr×nh thô tinh t¹o thµnh hîp tö

4. Cñng cè

- Tr×nh bµy thÝ nghiÖm lai mét cÆp tÝnh tr¹ng vµ gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm cña

Men®en?

- Ph©n biÖt tÝnh tr¹ng tréi, tÝnh tr¹ng lÆn vµ cho VD minh ho¹.

5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ

- Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK

- Lµm bµi tËp 4 (GV híng dÉn c¸ch quy íc gen vµ viÕt s¬ ®å lai)

V× F1 toµn lµ c¸ kiÕm m¾t ®en nªn tÝnh tr¹ng mµu m¾t ®en lµ tréi so víi tÝnh tr¹ng

m¾t ®á.

Quy íc gen A quy ®Þnh m¾t ®en

Quy íc gen a quy ®Þnh m¾t ®á

C¸ m¾t ®en thuÇn chñng cã kiÓu gen AA

C¸ m¾t ®á thuÇn chñng cã kiÓu gen aa

S¬ ®å lai:

P: C¸ m¾t ®en x C¸ m¾t ®á

AA aa

GP: A a

F1: Aa (m¾t ®en) x Aa (m¾t ®en)

GF1: 1A: 1a 1A: 1a

F2: 1AA: 2Aa: 1aa (3 c¸ m¾t ®en: 1 c¸ m¾t ®á).

Gi¸o ¸n Sinh häc 9 Gv: Vò Träng B©n –

TuÇn 2- TiÕt 3

Ngµy so¹n

Bµi 3: lai mét cÆp tÝnh tr¹ng (tiÕp)

1 . Môc tiªu.

1.1. KiÕn tøc

- Häc sinh hiÓu vµ tr×nh bµy ®îc néi dung, môc ®Ých vµ øng dông cña c¸c phÐp lai

ph©n tÝch.

- HiÓu vµ gi¶i thÝch ®îc v× sao quy luËt ph©n li chØ nghiÖm ®óng trong nh÷ng ®iÒu

kiÖn nhÊt ®Þnh.

- Nªu ®îc ý nghÜa cña quy luËt ph©n li ®èi víi lÜnh vùc s¶n xuÊt.

- HiÓu vµ ph©n biÖt ®îc sù di truyÒn tréi kh«ng hoµn toµn (di truyÒn trung gian)

víi di truyÒn tréi hoµn toµn.

1.2 Kü n¨ng.

- Ph¸t triÓn t duy lÝ luËn nh ph©n tÝch, so s¸nh, luyÖn viÕt s¬ ®å lai.

2. ChuÈn bÞ.

2.1 Gv: - Tranh phãng to h×nh 3 SGK.

- B¶ng phô ghi bµi tËp tr¾c nghiÖm.

2.2. Hs: sgk, pht…

3. ho¹t ®éng d¹y - häc.

3.1. æn ®Þnh tæ chøc

3.2. KiÓm tra bµi cò

- Ph¸t biÓu néi dung quy luËt ph©n li? Men®en gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm trªn

®Ëu Hµ Lan nh thÕ nµo? (s¬ ®å)

- Gi¶i bµi tËp 4 SGK.

3.3. Bµi häc

Ho¹t ®éng 1: Lai ph©n tÝch

Môc tiªu: Häc sinh tr×nh bµy ®îc néi dung, môc ®Ých vµ øng dông cña phÐp lai

ph©n tÝch.

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS

- Nªu tØ lÖ c¸c lo¹i hîp tö ë F2 trong

thÝ nghiÖm cña Men®en?

- Tõ kÕt qu¶ trªn GV ph©n tÝch c¸c kh¸i

niÖm: kiÓu gen, thÓ ®ång hîp, thÓ dÞ

hîp.

- H·y x¸c ®Þnh kÕt qu¶ cña nh÷ng phÐp

lai sau:

- 1 HS nªu: hîp tö F2 cã tØ lÖ:

1AA: 2Aa: 1aa

- HS ghi nhí kh¸i niÖm.

- C¸c nhãm th¶o luËn , viÕt s¬ ®å lai,

nªu kÕt qu¶ cña tõng trêng hîp.

Gi¸o ¸n Sinh häc 9 Gv: Vò Träng B©n –

P: Hoa ®á x Hoa tr¾ng

AA aa

P: Hoa ®á x Hoa tr¾ng

Aa aa

- KÕt qu¶ lai nh thÕ nµo th× ta cã thÓ

kÕt luËn ®Ëu hoa ®á P thuÇn chñng

hay kh«ng thuÇn chñng?

- §iÒn tõ thÝch hîp vµo « trèng (SGK

– trang 11)

- Kh¸i niÖm lai ph©n tÝch?

- GV nªu; môc ®Ých cña phÐp lai ph©n

tÝch nh»m x¸c ®Þnh kiÓu gen cña c¸ thÓ

mang tÝnh tr¹ng tréi.

- §¹i diÖn 2 nhãm lªn b¶ng viÕt s¬ ®å

lai.

- C¸c nhãm kh¸c hoµn thiÖn ®¸p ¸n.

- HS dùa vµo s¬ ®å lai ®Ó tr¶ lêi.

1- Tréi; 2- KiÓu gen; 3- LÆn; 4- §ång

hîp tréi; 5- DÞ hîp

- 1 HS ®äc l¹i kh¸i niÖm lai ph©n tÝch.

KÕt luËn:

1. Mét sè kh¸i niÖm:

- KiÓu gen lµ tæ hîp toµn bé c¸c gen trong tÕ bµo c¬ thÓ.

- ThÓ ®ång hîp cã kiÓu gen chøa cÆp gen t¬ng øng gièng nhau (AA, aa).

- ThÓ dÞ hîp cã kiÓu gen chøa cÆp gen gåm 2 gen t¬ng øng kh¸c nhau (Aa).

2. Lai ph©n tÝch lµ phÐp lai gi÷a c¸ thÓ mang tÝnh tr¹ng tréi cÇn x¸c ®Þnh kiÓu

gen víi c¸ thÓ mang tÝnh tr¹ng lÆn.

+ NÕu kÕt qu¶ phÐp lai ®ång tÝnh th× c¸ thÓ mang tÝnh tr¹ng tréi cã kiÓu

gen ®ång hîp.

+ NÕu kÕt qu¶ phÐp lai ph©n tÝnh theo tØ lÖ 1:1 th× c¸ thÓ mang tÝnh tr¹ng

tréi cã kiÓu gen dÞ hîp.

Ho¹t ®éng 2: ý nghÜa cña t¬ng quan tréi lÆn

Môc tiªu: HS nªu ®îc vai trß cña quy luËt ph©n ly ®èi víi s¶n xuÊt.

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS

- GV yªu cÇu HS nghiªn cøu thån tin

SGK, th¶o luËn nhãm vµ tr¶ lêi c©u hái:

- Nªu t¬ng quan tréi lÆn trong tù

nhiªn?

- X¸c ®Þnh tÝnh tr¹ng tréi, tÝnh tr¹ng

lÆn nh»m môc ®Ých g×? Dùa vµo ®©u?

- ViÖc x¸c ®Þnh ®é thuÇn chñng cña

gièng cã ý nghÜa g× trong s¶n xuÊt?

- HS thu nhËn vµ xö lý th«ng tin.

- Th¶o luËn - ®¹i diÖn nhãm tr×nh bµy,

c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.

* T¬ng quan tréi, lÆn lµ hiÖn tîng phæ

biÕn ë giíi sinh vËt.

- TÝnh tr¹ng tréi thêng lµ tÝnh tr¹ng

tèt v× vËy trong chän gièng ph¸t hiÖn

tÝnh tr¹ng tréi ®Ó tËp hîp c¸c gen tréi

quý vµo 1 kiÓu gen, t¹o gièng cã ý

nghÜa kinh tÕ.

- Trong chän gièng, ®Ó tr¸nh sù ph©n

Gi¸o ¸n Sinh häc 9 Gv: Vò Träng B©n –

- Muèn x¸c ®Þnh ®é thuÇn chñng cña

gièng cÇn thùc hiÖn phÐp lai nµo?

li tÝnh tr¹ng, xuÊt hiÖn tÝnh tr¹ng xÊu

ph¶i kiÓm tra ®é thuÇn chñng cña

gièng.

Ho¹t ®éng 3: Tréi kh«ng hoµn toµn

Môc tiªu: HS ph©n biÖt ®îc hiÖn tîng di truyÒn tréi kh«ng hoµn toµn víi tréi lÆn

hoµn toµn.

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS

- GV yªu cÇu HS quan s¸t H 3, nghiªn

cøu th«ng tin SGK hoµn thµnh b¶ng GV

®· ph¸t.

- HS tù thu nhËn th«ng tin, kÕt hîp víi

quan s¸t h×nh, trao ®æi nhãm vµ hoµn

thµnh b¶ng.

§Æc ®iÓm Tréi kh«ng hoµn toµn ThÝ nghiÖm cña Men®en

KiÓu h×nh ë F1 - TÝnh tr¹ng trung gian - TÝnh tr¹ng tréi

KiÓu h×nh ë F2 1 tréi: 2 trung gian: 1 lÆn 3 tréi: 1 lÆn

- GV yªu cÇu HS lµm bµi tËp ®iÒn tõ SGK.

- Cho 1 HS ®äc kÕt qu¶, nhËn xÐt:

- ThÕ nµo lµ tréi kh«ng hoµn toµn?

- HS ®iÒn ®îc côm tõ :

1- TÝnh tr¹ng trung gian

2- 1: 2: 1

KÕt luËn:

- Tréi kh«ng hoµn toµn lµ hiÖn tîng di truyÒn trong ®ã kiÓu h×nh c¬ thÓ lai F1

biÓu hiÖn tÝnh tr¹ng trung gian gi÷a c¬ thÓ bè vµ mÑ, cßn F2 cã tØ lÖ kiÓu h×nh

lµ 1: 2: 1.

4. Cñng cè

Khoanh trßn vµo ch÷ c¸i c¸c ý tr¶ lêi ®óng:

1. Khi cho c©y cµ chua qu¶ ®á thuÇn chñng lai ph©n tÝch. KÕt qu¶ sÏ lµ:

a. Toµn qu¶ vµng c. 1 qu¶ ®á: 1 qu¶ vµng

b. Toµn qu¶ ®á d. 3 qu¶ ®á: 1 qu¶ vµng

2. ë ®Ëu Hµ Lan, gen A quy ®Þnh th©n cao, gen a quy ®Þnh th©n thÊp. Cho lai c©y

th©n cao víi c©y th©n thÊp F1 thu ®îc 51% c©y th©n cao, 49% c©y th©n thÊp. KiÓu

gen cña phÐp lai trªn lµ:

a. P: AA x aa c. P: Aa x Aa

b. P: Aa x AA d. P: aa x aa

3. Trêng hîp tréi kh«ng hoµn toµn, phÐp lai nµo cho tØ lÖ 1:1

a. Aa x Aa c. Aa x aa

b. Aa x AA d. aa x aa

5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ

- Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK.

- Lµm bµi tËp 3, 4 vµo vë.

TiÕt 4 - TuÇn 2

Gi¸o ¸n Sinh häc 9 Gv: Vò Träng B©n –

Ngµy so¹n:

Bµi 4: lai hai cÆp tÝnh tr¹ng

1. Môc tiªu.

1.1 KiÕn thøc.

- Häc sinh m« t¶ ®îc thÝ nghiÖm lai hai cÆp tÝnh tr¹ng cña Men®en.

- BiÕt ph©n tÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm lai 2 cÆp tÝnh tr¹ng cña Men®en.

- HiÓu vµ ph¸t biÓu ®îc néi dung quy luËt ph©n li ®éc lËp cña Men®en.

- Gi¶i thÝch ®îc kh¸i niÖm biÕn dÞ tæ hîp.

1.2. Kü n¨ng.

- Kü n¨ng quan s¸t vµ ph©n tÝch kªnh h×nh.

- RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm.

2. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vµ häc sinh.

2.1. Gv: - Tranh phãng to h×nh 4 SGK.

- B¶ng phô ghi néi dung b¶ng 4.

2.2. Hs: Sgk, pht…

3. ho¹t ®éng d¹y - häc.

3.1. æn ®Þnh tæ chøc

3.2. KiÓm tra bµi cò

- Muèn x¸c ®Þnh ®îc kiÓu gen cña c¸ thÓ mang tÝnh tr¹ng tréi cÇn lµm g×?

- T¬ng quan tréi lÆn cã ý nghÜa g× trong thùc tiÔn s¶n xuÊt ?

- KiÓm tra bµi tËp 3, 4 SGK.

3.3. Bµi häc

Ho¹t ®éng 1: ThÝ nghiÖm cña Men®en

Môc tiªu: Häc sinh:

- Tr×nh bµy ®îc thÝ nghiÖm lai hai cÆp tÝnh tr¹ng cña Men®en.

- BiÕt ph©n tÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm tõ ®ã ph¸t triÓn thµnh quy luËt PL§L

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS

- Yªu cÇu HS quan s¸t h×nh 4 SGk,

nghiªn cøu th«ng tin vµ tr×nh bµy thÝ

nghiÖm cña Men®en.

- Tõ kÕt qu¶, GV yªu cÇu HS hoµn

thµnh b¶ng 4 Trang 15. (gv gîi ý c¸ch

tÝnh tØ lÖ)

- GV treo b¶ng phô gäi HS lªn ®iÒn

- GV chèt l¹i kiÕn thøc.

- HS quan s¸t tranh nªu ®îc thÝ nghÖm.

1. ThÝ nghiÖm:

P: Vµng, tr¬n x Xanh,

nh¨n

F1: Vµng, tr¬n

Cho F1 tù thô phÊn

F2: 315 V, T : 108 X, T : 101 V, N :

32X, N

- §¹i diÖn nhãm lªn b¶ng ®iÒn.

KiÓu h×nh

Sè h¹t TØ lÖ kiÓu h×nh

TØ lÖ tõng cÆp tÝnh tr¹ng ë F2

Gi¸o ¸n Sinh häc 9 Gv: Vò Träng B©n –

Vµng, tr¬n

Vµng, nh¨n

Xanh, tr¬n

Xanh, nh¨n

315

101

108

Vµng 315+101 416 3

Xanh 108+32 140 1

Tr¬n 315+108 423 3

Nh¨n 101+32 133 1

- TØ lÖ tõng cÆp tinhd tr¹ng F2 nãi lªn

®iÒu g×?

- xÐt chung:

Vµng, tr¬n = 3/4V x 3/4T= 9/16

Vµng, nh¨n = 3/4V x 1/4N= 3/16

Xanh, tr¬n = 1/4X x 3/4T= 3/16

Xanh, nh¨n = 1/4X x 1/4= 1/16

KÕt qu¶ xÐt chung c¸c tÝnh tr¹ng nãi lªn

®iÒu g×?

vµo chç trèng.

- Më réng: C¸ch tÝnh tØ lÖ kh¸c:

(3 :1)(3 :1) = 9 : 3: 3 : 1

c¸c tÝnh tr¹ng mµu s¾c vµ h×nh d¹ng

h¹t ®Ëu di truyÒn ®éc lËp

- HS tr¶ lêi

- HS vËn dông kiÕn thøc ë môc 1 ®iÒn

®ùoc côm tõ “tÝch tØ lÖ”.

- 1 HS tr¶ lêi, hs kh¸c ®äc l¹i néi dung

SGK.

Khi lai hai cÆp bè mÑ thuÇn chñng

kh¸c nhau vÒ 2 cÆp tÝnh tr¹ng t¬ng

ph¶n di truyÒn ®éc lËp th× F2 cã tØ lÖ

kiÓu h×nh b»ng tÝch c¸c tÝnh tr¹ng hîp

thµnh nã

- HS nªu ®îc: c¨n cø vµo tØ lÖ kiÓu h×nh

ë F2 b»ng tÝch tØ lÖ cña c¸c tÝnh tr¹ng

hîp thµnh nã.

Ho¹t ®éng 2: BiÕn dÞ tæ hîp

Môc tiªu: HS n¾m ®îc kh¸i niÖm vµ ý nghÜa cña biÕn dÞ tæ hîp.

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS

- Yªu cÇu HS nhí l¹i kÕt qu¶ thÝ

- F2 cã nh÷ng kiÓu h×nh nµo kh¸c víi

bè mÑ?

- kh¸i niÖm biÕn dÞ tæ hîp?.

biÕn dÞ tæ hîp?

- HS nªu ®îc; 2 kiÓu h×nh kh¸c bè mÑ

lµ vµng, nh¨n vµ xanh, tr¬n. (chiÕm

6/16).

* BiÕn dÞ tæ hîp lµ sù tæ hîp l¹i c¸c

tÝnh tr¹ng cña bè mÑ.

lËp cña c¸c cÆp tÝnh tr¹ng ®· ®a ®Õn

sù tæ hîp l¹i c¸c tÝnh tr¹ng cña P lµm

xuÊt hiÖn kiÓu h×nh kh¸c P

4. Cñng cè

= =

- BiÕn dÞ tæ hîp lµ g×? Nã xuÊt hiÖn ë h×nh thøc sinh s¶n nµo?

5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ

- KÎ s½n b¶ng 5 vµo vë bµi tËp.

- §äc tríc bµi 5.

TuÇn 3- TiÕt 5

Ngµy so¹n:

Bµi 5: lai hai cÆp tÝnh tr¹ng (tiÕp)

1. Môc tiªu.

1.1. KiÕn thøc.

- Häc sinh hiÓu vµ gi¶i thÝch ®îc kÕt qu¶ lai hai cÆp tÝnh tr¹ng theo quan ®iÓm cña

Men®en.

ho¸.

1.2. Kü n¨ng.

2. ChuÈn bÞ.

- Tranh phãng to h×nh 5 SGK.

- B¶ng phô ghi néi dung b¶ng 5.

3. ho¹t ®éng d¹y - häc.

3.1. æn ®Þnh tæ chøc

- KiÓm tra sÜ sè.

3.2. KiÓm tra bµi cò

®Ëu trong thÝ nghiÖm cña m×nh di truyÒn ®éc lËp víi nhau?

( C¨n cø vµo tØ lÖ kiÓu h×nh F2 b¶ng tÝch tØ lÖ c¸c tÝnh tr¹ng hîp thµnh nã).

(3:1)(1:1) = 3: 3: 1: 1

- BiÕn dÞ tæ hîp lµ g×? nã xuÊt hiÖn trong h×nh thøc sinh s¶n nµo? V× sao?

3.3. Bµi häc

Ho¹t ®éng 1: Men®en gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm

Môc tiªu: Häc sinh hiÓu vµ gi¶i thÝch ®îc kÕt qu¶ thÝ nghiÖm theo quan ®iÓm cña

Men®en.

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS

h×nh ë F2?

- Tõ kÕt qu¶ trªn cho ta kÕt luËn g×?

Yªu cÇu HS quy íc gen.

- Nh¾c l¹i tØ lÖ kiÓu h×nh ë F2?

- Sè tæ hîp giao tö (hîp tö) ë F2?T¹i

sao F2 cã 4 lo¹i giao tö

- Yªu cÇu HS theo dâi h×nh 5 vµ gi¶i

thÝch t¹i sao ë F2 l¹i cã 16 tæ hîp giao

tö (hîp tö)?

- GV híng dÉn c¸ch x¸c ®Þnh kiÓu h×nh

vµ kiÓu gen ë F2, yªu cÇu HS hoµn

thµnh b¶ng 5 trang 18.

Vµng 3

Xanh 1

Tr¬n 3

Nh¨n 1

- HS rót ra kÕt luËn.

cña tõng cÆp tÝnh tr¹ng ®Òu lµ 3:1

Men®en cho r»ng mçi cÆp tÝnh tr¹ng

®Þnh, tÝnh tr¹ng h¹t vµng lµ tréi so víi

h¹t xanh, h¹t tr¬n lµ tréi so víi h¹t

nh¨n.

- Quy íc gen: A quy ®Þnh h¹t vµng

a quy ®Þnh h¹t xanh

B quy ®Þnh h¹t tr¬n

b quy ®Þnh h¹t nh¨n

- S¬ ®å lai: H×nh 5 SGK.

Hs: Do tæ hopù tù do gi÷a A vµ a víi

B vµ b nh nhau -> t¹o ra 4 laäi giao

tö cã tØ lÖ ngang nhau

_Hs: Do sù kÕt hîp ngÉu nhiªn (qua thô

tinh)cña 4 lo¹i giao tö ®ùc vµ 4 lo¹i

giao tö c¸i.

- HS ho¹t ®éng nhãm vµ hoµn thµnh

b¶ng 5.

KiÓu h×nh

TØ lÖ

H¹t vµng,

tr¬n

vµng, nh¨n

H¹t xanh,

tr¬n

xanh, nh¨n

TØ lÖ cña mçi

kiÓu gen ë F2

1AABB

4AaBb

2AABb

2AaBB

(9 A-B-)

1AAbb

2Aabb

(3 A-bb)

1aaBB

2aaBb

(3aaB-)

1aabb

TØ lÖ cña mçi

kiÓu h×nh ë

9 3 3 1

- - Gv ®a ra c«ng thøc tæ hîp cña

Men®en. - HS dùa vµo th«ng tin SGK ®Ó tr¶ lêi.

Gäi n lµ sè cÆp gen dÞ hîp (PL§L) th×:

+ Sè lo¹i giao tö lµ: 2n

+ Sè hîp tö lµ: 4n

+ Sè lo¹i kiÓu gen: 3n

+ Sè lo¹i kiÓu h×nh: 2n

§èi víi kiÓu h×nh n lµ sè cÆp tÝnh tr¹ng

toµn.

Ho¹t ®éng 2: ý nghÜa cña quy luËt PL§L

Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS

Yªu cÇu Hs nghiªn cøu th«ng tin, tr¶

lêi c©u hái

- T¹i sao ë c¸c loµi sinh s¶n høu tÝnh,

biÕn dÞ l¹i phong phó?

- ý nghÜa cña quy luËt PL§L?

Hs: sö dông t liÖu trong bµi ®Ó tr¶ lêi

- ë mäi sinh vËt, nhÊt lµ sinh vËt bËc

cao, trong kiÓu gen cã rÊt nhiÒu gen

do ®ã sè laäi tæ hîp vÒ kiÓu gen vµ

kiÓu h×nh con ch¸u lµ rÊt lín

KÕt luËn

phong phó ë loµi giao phèi.

- BiÕn dÞ tæ hîp lµ nguån nguyªn liÖu quan träng cña chän gièng vµ tiÕn ho¸.

4. Cñng cè

- KÕt qu¶ phÐp lai cã tØ lÖ kiÓu h×nh 3: 3:1:1, c¸c cÆp gen nµy di truyÒn ®éc lËp.

H·y x¸c ®Þnh kiÓu gen cña phÐp lai trªn?

(tØ lÖ kiÓu h×nh 3:3:1:1 = (3:1)(1:1) => cÆp gen thø 1 lµ Aa x Aa

=> cÆp gen thø 2 lµ Bb x bb

KiÓu gen cña phÐp lai trªn lµ: AaBb x AaBb)

5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ

- Lµm bµi tËp 4 SGk trang 19.

Híng dÉn:

c¸c gen trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö vµ thô tinh, sinh s¶n v« tÝnh kh«ng cã

quy luËt nµy.

®en, tãc xo¨n trong ®ã sÏ mang giao tö ab cña bè, vËy giao tö cña mÑ sÏ mang AB

=> kiÓu gen cña mÑ ph¶i lµ AABB.

- HS lµm thÝ ngiÖm tríc ë nhµ:

+ Gieo 1 ®ång xu

+ Gieo 2 ®ång xu.

Mçi lo¹i 25 lÇn, thèng kª kÕt qu¶ vµo b¶ng 6.1 vµ 6.2.

Thư viện tri thức trực tuyến

giáo án sinh 9 (trọn bộ)-Bân

Nội dung xem thử

Mô tả chi tiết

Tài liệu tương tự (6)

Giao an Sinh

giao an sinh

giáo án sinh học 12 chuẩn

giáo án sinh học 12

giáo án sinh học 12 cơ bản

Giáo án Sinh học 6