Giáo án nâng cao lớp 10

Bïi Duy Th¾ng

PhÇnI: Giíi thiÖu chung vÒ sù sèng

Ngµy so¹n: / /200 .

TiÕt 1 : c¸c cÊp ®é tæ chøc cña thÕ giíi sèng

A. MôC TIªu:

1. KiÕn thøc:

- Nªu lªn ®îc c¸c cÊp ®é tæ chøc cña thÕ giíi sèng.

- Gi¶i thÝch ®îc t¹i sao tÕ bµo lµ ®¬n vÞ c¬ b¶n tæ chøc nªn thÕ giíi sèng.

- Ph©n tÝch ®îc mèi quan hÖ qua l¹i gi÷a c¸c cÊp ®é tæ chøc cña thÕ giíi sèng , nªu vÝ

dô.

2. Kü n¨ng:

- RÌn luyÖn t duy ph©n tÝch- tæng hîp, kü n¨ng hîp t¸c nhãm vµ lµm viÖc ®éc lËp.

3. Th¸i ®é:

- ThÊy ®îc mÆc dÇu thÕ giíi sèng rÊt ®a d¹ng nhng l¹i rÊt thèng nhÊt.

b. ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y:

- Hái ®¸p nªu vÊn ®Ò.

- ThuyÕt tr×nh.

- Th¶o luËn nhãm.

c. chuÈn bÞ gi¸o cô:

1. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn:

- Tranh vÏ h×nh 1 SGK vµ h×nh ¶nh su tÇm liªn quan.

- PhiÕu häc tËp.

2. ChuÈn bÞ cña häc sinh:

- Vë bµi tËp, vë häc.

d. tiÕn tr×nh bµi d¹y:

1. æn ®Þnh líp: SÜ sè 10A............................................................................................:

2.KiÓm tra bµi cò:

- Giíi thiÖu phÇn häc míi

3. Néi dung bµi míi:

*§Æt vÊn ®Ò:

- MÆc dÇu ®îc cÊu t¹o tõ c¸c nguyªn tè ho¸ häc nhng do thµnh phÇn vµ sù t¬ng t¸c

gi÷a c¸c nguyªn tè kh¸c nhau nªn c¬ thÓ sèng cã nh÷ng dÆc ®iÓm mµ vËt v« sinh

kh«ng cã ®îc nh: chuyÓn ho¸ vËt chÊt , sinh trëng vµ ph¸t triÓn , sinh s¶n....C¸c em

h·y xem.

* TriÓn khai bµi :

Ho¹t ®éng cña gv-hs Néi dung kiÕn thøc

Hs ®äc SGK hoµn thiÖn biÓu b¶ng sau:

C¸c cÊp dé tæ

chøc

§iÓm ®Æc trng

vÒ cÊu t¹o

VÝ dô minh

ho¹

Ph©n tö

Bµo quan

I. cÊp tÕ bµo

1. Ph©n tö

Chñ yÕu lµ pr«tªin vµ axit nuclªic ®îc

h×nh thµnh do ph¶n øng trïng ngng cña

c¸c ®¬n ph©n lµ axit amin vµ nuclª«tit.

2. Bµo quan

Lµ phøc hîp trªn ph©n tö cã chøc n¨ng

1

Bïi Duy Th¾ng

TÕ bµo

C¬ thÓ

QuÇn thÓ

HÖ sinh th¸i

Sinh quyÓn

- V× sao ngêi ta nãi tÕ bµo lµ ®¬n vÞ chøc

c¬ b¶n cña thÕ giíi sèng?

Hs th¶o luËn:

+ C¸c c¬ thÓ ®Òu cã cÊu t¹o tõ tÕ bµo.

+ TÕ bµo cã ®Çy ®ñ c¸c chøc n¨ng sèng.

Hs dùa vµo kiÕn thøc cò ph©n biÖt c¬ thÓ

®¬n bµo víi c¬ thÓ ®a bµo, h×nh thµnh c¸c

kh¸i niÖm m«, c¬ quan, hÖ c¬ quan.

Gv nªu vÝ dô vµ ph©n tÝch c¸c dÊu hiÖu

cña mét quÇn thÓ sinh vËt:

- Cïng loµi

- Sèng trong mét khu vùc x¸c ®Þnh

- Cïng mét thêi ®iÓm

- Gi÷a c¸c c¸ thÓ cã mèi quan hÖ sinh

s¶n, kiÕm ¨n...

- T¹i sao nãi thÕ giíi sèng lµ hÖ më?

Hs th¶o luËn:

+Thêng xuyªn trao ®æi chÊt víi m«i tr￾êng bªn ngoµi.

Gv: Chøc n¨ng tù ®iÒu chØnh ®îc thÓ hiÖn

nh thÕ nµo? H·y lÊy vÝ dô ë cÊp ®é tÕ

bµo, c¬ thÓ vµ quÇn thÓ ®Ó minh ho¹ ®iÒu

®ã.

Hs:-VÝ dô tù ®iÒu chØnh ë møc ®é c¸ thÓ:

-Trêi l¹nh m¹ch m¸u ngo¹i vi co l¹i, khi

ch¹y nhÞp tim ®Ëp nhanh h¬n..

- LÊy vÝ dô ®Ó chøng tá sù phï hîp gi÷a

cÊu t¹o vµ chøc n¨ng ë mäi cÊp ®é.

Hs:VÝ dô: TB hång cÇu, TB thÇn kinh...

- ThÕ giíi sèng lu«n tiÕn ho¸ thÓ hiÖn

theo xu híng nµo?

Hs: Tæ chøc ngµy cµng cao

-ThÝch nghi ngµy cµng hîp lÝ

- §a d¹ng vµ phong phó.

nhÊt ®Þnh trong tÕ bµo.

Vi dô: Rib«x«m = ARN + Pr«tªin.

3. TÕ bµo

TÕ bµo ®îc cÊu t¹o tõ c¸c ph©n tö, bµo

quan, c¸c yÕu tè nµy t¹o nªn 3 thµnh phÇn

cÊu tróc lµ: mµng, tÕ bµo chÊt vµ nh©n.

TÕ bµo lµ ®¬n vÞ tæ chøc c¬ b¶n cña thÕ

giíi sèng.

II. cÊp c¬ thÓ , QuÇn thÓ vµ

quÇn x·

1. C¬ thÓ

- C¬ thÓ lµ cÊp tæ chøc cã cÊu t¹o tõ mét

®Õn hµng tr¨m tØ tÕ bµo, tån t¹i vµ thÝch

nghi víi nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh cña

m«i trêng.

a. C¬ thÓ ®¬n bµo

- ChØ mét tÕ bµo ®¶m b¶o c¸c chøc n¨ng

sèng.

b. C¬ thÓ ®a bµo

- C¸c tÕ bµo trong c¬ thÓ ®a bµo gèng

nhau t¹o nªn c¸c m« , c¬ quan vµ hÖ c¬

quan kh¸c nhau thùc hiÖn mét chøc n¨ng

nhÊt ®Þnh vµ ho¹t ®éng rÊt hoµ hîp thèng

nhÊt cã sù ®iÒu hoµ vµ ®iÒu chØnh, do ®ã

c¬ thÓ thÝch nghi ®îc víi ®iÒu kiÖn sèng

thay ®æi

2. QuÇn thÓ

NhiÒu c¸ thÓ cïng loµi sèng chung víi

nhau trong cïng mét vïng ®Þa lÝ vµo cïng

mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh.

Loµi lµ ®¬n vÞ ph©n lo¹i.

3. QuÇn x·

Gåm nhiÒu quÇn thÓ kh¸c loµi liªn hÖ mËt

thiÕt víi nhau bëi chuæi vµ líi thøc ¨n.

III. hÖ sinh th¸i vµ sinh quyÓn

1. HÖ sinh th¸i

QuÇn x· sinh vËt vµ m«i trêng sèng cña

nã.

2. Sinh quyÓn

TËp hîp tÊt c¶ hÖ sinh th¸i trong khÝ

2

Bïi Duy Th¾ng

quyÓn, thuû quyÓn vµ th¹ch quyÓn.

4. Cñng cè:

- Hs s¾p xÕp l¹i s¬ ®å vÒ c¸c cÊp ®é tæ chøc sèng.

- Hs tæng kÕt l¹i b»ng khung cuèi bµi

5.DÆn dß, híng dÉn häc sinh häc tËp ë nhµ:

- So¹n bµi míi:

- Tr¶ lêi c©u hái trong SGK

Ngµy so¹n: / /200 .

3

Bïi Duy Th¾ng

TiÕt 2 : giíi thiÖu c¸c giíi sinh vËt

A. MôC TIªu:

1.KiÕn thøc:

- Tr×nh bµy ®îc kh¸i niÖm gݬi sinh vËt.

- HiÓu ®îc c¸c tiªu chÝ ph©n giíi cña Whittaker vµ Margulis.

- HiÓu ®îc c¸c bËc ph©n lo¹i trong mçi giíi. LÊy vÝ dô minh ho¹.

- Tr×nh bµy ®îc kh¸i niÖm ®a d¹ng sinh häc.

2. Kü n¨ng:

- Ph¸t triÓn kü n¨ng so s¸nh, tæng hîp.

3. Th¸i ®é:

- H×nh thµnh ý thøc b¶o vÖ m«i trêng vµ ®a d¹ng nguån gen.

b. ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y:

- Hái ®¸p nªu vÊn ®Ò.

- Th¶o luËn nhãm.

c. chuÈn bÞ gi¸o cô:

1. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn:

- ¶nh vÒ da d¹ng sinh häc.

2. ChuÈn bÞ cña häc sinh:

- Vë bµi tËp, vë häc.

d. tiÕn tr×nh bµi d¹y:

1.æn ®Þnh líp: SÜ sè 10A..............................................................................................;

2. KiÓm tra bµi cò:

- Tr×nh bµy cÊp ®é tÕ bµo. V× sao ngêi ta nãi tÕ bµo lµ ®¬n vÞ c¬ b¶n cña thÕ giíi sèng?

3. Néi dung bµi míi:

* §Æt vÊn ®Ò:

- §Ó dÔ dµng trong viÖc tiÕp cËn vµ nghiªn cøu sinhvËt c¸c nhµ khoa häc ®· tiÕn hµnh

ph©n lo¹i sinh vËt thµnh c¸c loµi kh¸c nhau thuéc c¸c cÊp ph©n lo¹i kh¸c nhau.

*TriÓn khai bµi :

Ho¹t ®éng cña GV- HS Néi dung kiÕn thøc

Hs nghiªn cøu SGK vµ ®Þnh nghÜa giíi.

- Theo c¸c em, sinh vËt ®îc chia lµm

mÊygiíi?

Hs th¶o luËn vµ ®a ra nh÷ng quan ®iÓm

kh¸c nhau.

Gv ®a ra hai quan niÖm ph©n giíi cña

Linª vµ Whittaker.

- Theo c¸c em quan niÖm ph©n giíi nµo

dÔ ®îc chÊp nhËn h¬n? V× sao?

Hs thùc hiÖn lÖnh trong SGK: H·y.....

chØ ra nh÷ng ®iÓm sai kh¸c vµ mèi quan

I. c¸c giíi sinh vËt

1. Kh¸i niÖm vÒ giíi

Giíi lµ mét ®¬n vÞ ph©n lo¹i lín nhÊt, bao

gåm nh÷ng sinh vËt cã chung nh÷ng ®Æc

®iÓm nhÊt ®Þnh.

2. HÖ thèng 5 giíi sinh vËt

- Whittaker vµ Margulis ®Ò nghÞ ph©n chia

sinh vËt thµnh 5 giíi:

+Giíi Khëi sinh(Monera)

+Giíi Nguyªn sinh(Protista)

+ Giíi NÊm(Fungi)

+ Giíi Thùc vËt(Plantae)

+ Giíi §éng vËt(Animalia).

4

Bïi Duy Th¾ng

hÖ 5 giíi sinh vËt.

Gv: Sù sai kh¸c ®ã lµ c¸c tiªu chÝ ®Ó

Whittaker ph©n lo¹i sinh vËt sinh vËt

thµnh 5 giíi ®ã lµ:

- Thuéc nhãm ®¬n bµo hay ®a bµo.

- Nh©n s¬ hay nh©n thùc.

- Tù dìng hay dÞ dìng.

Mèi quan hÖ gi÷a c¸c sinh vËt lµ mèi

quan hÖ tiÕn ho¸:

- Giíi Khëi sinh(Monera) cã cÊu t¹o ®¬n

gi¶n lµ tæ tiªn chung cña sinh giíi.

- Giíi Nguyªn sinh(Protista) cã sù ph©n

ho¸ thµnh 3 nh¸nh tiÕn ho¸, sau nµy

thµnh 3 giíi ®ã lµ: Giíi NÊm(Fungi),

Giíi Thùc vËt (Plantae) vµ Giíi §éng

vËt(Animalia).

- LÊy mét sè loµi vµ xem loµi ®ã thuéc

chi, bé, hä, ngµnh vµ giíi nµo?

- §äc SGK ®Ó xem c¸c nhµ khoa häc ®Æt

tªn loµi nh thÕ nµo?

- Xem b¶ng 2.2 ®Ó xem vÞ trÝ cña loµi ng￾êi trong hÖ thèng ph©n lo¹i?

- ThÕ nµo lµ ®a d¹ng sinh vËt?

- Nh÷ng t¸c ®éng nµo cña con ngêi lµm

gi¶m ®é ®a d¹ng sinh vËt?

Thùc hiÖn lÖnh trong SGK: Chóng ta....

II. c¸c bËc ph©n lo¹i trong mét

giíi

- S¾p xÕp c¸c bËc ph©n lo¹i tõ thÊp ®Õn

cao: loµi - chi - bé - hä - líp - ngµnh -

giíi.

- §Æt tªn loµi theo nguyªn t¾c dïng tªn

kÐp(theo tiÕn la tinh): tªn thø nhÊt lµ tªn

chi(viÕt hoa), tªn thø hai lµ tªn loµi(viÕt

thêng).

VÝ dô: Ngêi - Homo sapiens.

Hæ - Felis tigris.

III. ®a d¹ng sinh vËt

- §a d¹ng sinh vËt ®îc thÓ hiÖn ë sè lîng

c¸ thÓ trong quÇn thÓ, ®a d¹ng vÒ thµnh

phÇn loµi trong quÇn x·, hÖ sinh th¸i vµ

sinh quyÓn.

4. Cñng cè:

- §äc khung cuèi bµi.

- §äc phÊn "Em cã biÕt"

5. DÆn dß, híng dÉn häc sinh häc tËp ë nhµ:

- So¹n bµi míi: Hoµn thµnh PHT sau:

phiÕu häc tËp

Trêng THPT Chu V¨n An M«n : Sinh häc

Líp :................................. Nhãm:........................

5

Bïi Duy Th¾ng

Bµi häc: ......................................................... Thêi gian thùc hiÖn:... phót.

.............................................********...........................................................

@ §äc SGK bµi3,4,5 hoµn thµnh biÓu b¶ng sau:

Giíi sinh vËt §Æc ®iÓm cÊu

t¹o

§Æc diÓm

dinh dìng

H×nh thøc

sinh s¶n

Vai trß

Giíi Khëi

sinh(Monera)

Giíi Nguyªn

sinh(Protista)

Giíi

NÊm(Fungi)

Giíi Thùc

vËt(Plantae)

Giíi §éng

vËt(Animalia).

Vi sinh vËt

Ngµy so¹n: / /200 .

TiÕt 3: Giíi khëi sinh, giíi nguyªn sinh vµ giíi nÊm

6

Bïi Duy Th¾ng

A. MôC TIªu:

1. KiÕn thøc: Hs cÇn ph¶i:

- Ph©n biÖt ®îc c¸c ph¬ng thøc dinh dìng: quang tù dìng, ho¸ tù dìng, quang dÞ dìng,

ho¸ dÞ dìng.

- HiÓu rá c¸c ®Æc ®iÓm cÊu t¹o c¬ b¶n cña c¸c giíi: khëi sinh, nguyªn sinh vµ nÊm

- Ph©n biÖt ®îc c¸c nhãm trong giíi nguyªn sinh vµ giíi nÊm.

- HiÓu ®îc ý nghÜa cña viÖc chia nhãm vi sinh vËt.

2. Kü n¨ng:

- Ph¸t triÓn kh¶ n¨ng so s¸nh vµ quan s¸t m« h×nh.

3. Th¸i ®é:

- N©ng cao ý thøc tù häc, kh¶ n¨ng ®äc hiÓu.

b. ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y:

- Hái ®¸p nªu vÊn ®Ò.

- Th¶o luËn nhãm.

c. chuÈn bÞ gi¸o cô:

1. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn:

- Tê nguån cho PHT.

2. ChuÈn bÞ cña häc sinh:

- Vë bµi tËp, vë häc vµ PHT.

d. tiÕn tr×nh bµi d¹y:

1. æn ®Þnh líp: SÜ sè 10A.............................................................................................:

2. KiÓm tra bµi cò:

- Whittaker ph©n chia sinh giíi thµnh mÊy nhãm? §ã lµ nh÷ng nhãm nµo? Tiªu chÝ

®Ó Whittaker ph©n chia nh vËy?

3. Néi dung bµi míi:

* §Æt vÊn ®Ò:

- §Ó hiÓu s©u h¬n vÒ c¸c giíi sinh vËt vµ xem xÐt vi sinh vËt thuéc nhãm nµo.Chóng

ta h·y nghiªn cøu vÒ giíi khëi sinh vµ giíi nguyªn sinh.

* TriÓn khai bµi :

Ho¹t ®éng cña GV- HS Néi dung kiÕn thøc

HS tr×nh bµy PHT vÒ phÇn giíi khëi

sinh.

GV còng cè c¸c vÊn ®Ò:

- §Æc ®iÓm cÊu t¹o.

- §Æc ®iÓm dinh dìng:

Gv: Dùa vµo nguån n¨ng lîng cung cÊp

vµ nguån cacbon kiÕn t¹o tÕ bµo ngêi ta

chia thµnh c¸c nhãm sinh vËt kh¸c nhau:

Nhãm

sinh vËt

Nguån

n¨ng l￾îng

Nguån

cacbon

VÝ dô

Quang

tù dìng

¸nh

s¸ng CO2

Rhodospirillum,Vk

lam, tÝa, lôc,T¶o ®¬n

bµo

I. Giíi khëi sinh

- Lµ nh÷ng sinh vËt cã kÝch thø¬c bÐ nhá,

cÊu t¹o bëi tÕ bµo nh©n s¬.

- Ph©n bè kh¾p n¬i: ®Êt, níc, kh«ng khÝ,

mét sè cã kh¶ n¨ng sèng ë m«i trêng

kh¾c nghiÖt vÒ nhiÖt ®é( vi khuÈn cæ).

- Ph¬ng thøc dinh dìng rÊt ®a d¹ng:

quang tù dìng, ho¸ tù dìng, quang dÞ d￾ìng vµ ho¸ dÞ dìng.

7

Bïi Duy Th¾ng

Quang

dÞ dìng

¸nh

s¸ng

Hîp

chÊt h÷u

c¬

Rhodospirilaceae,V

k lu huúnh,Vk tÝa,

lôc kh«ng lu huúnh

Ho¸ tù

dìng

Hîp

chÊt h÷u

c¬

CO2

Vk hydro, s¾t, nitrat

ho¸, «xi ho¸.

Ho¸ dÞ

dìng

Hîp

chÊt h÷u

c¬

Hîp

chÊt h÷u

c¬

§éng vËt nguyªn

sinh, VSV sinh

metan.

Hs tr×nh bµy PHT vÒ giíi nguyªn sinh:

- §Æc ®iÓm cÊu t¹o.

- Sù kh¸c nhau gi÷a c¸c nhãm.

Hs thùc hiÖn lÖnh: H·y ngiªn cøu... so

s¸nh.... c¸c nhãm giíi nguyªn sinh.

Hs tr×nh bµy PHT vÒ giíi nÊm:

- Ph¬ng thøc dinh dìng cña nÊm lµ g×?

- Sù kh¸c nhau gi÷a c¸c nhãm ë ®iÓm

nµo?

- Vi sinh vËt cã ph¶i lµ mét giíi kh«ng?

V× sao?

- V× sao ngêi ta ph©n t¸ch thµnh mét

nhãm vi sinh vËt riªng?

+ KÝch thíc hiÓn vi.

+ Sinh trëng nhanh lµ mét ®Æc ®iÓm øng

dông nh»m t¹o ra sinh khèi nhanh ®Ó s¶n

xuÊt c¸c s¶n phÈm c«ng nghÖ cao.

- Virut cã ®îc xÕp vµo nhãm vi sinh vËt

kh«ng? V× sao?

KÓ ra mét sè vai trß cña vi sinh vËt ®èi

víi hÖ sinh th¸i còng nh con ngßi?

II. giíi nguyªn sinh

- Gåm nh÷ng sinh vËt nh©n thùc, ®¬n bµo

hoÆc ®a bµo, rÊt ®a d¹ng vÒ cÊu t¹o còng

nh vÒ ph¬ng thøc dinh dìng.

- Tuú theo ph¬ng thøc dinh dìng ngêi ta

chia thµnh: §éng vËt nguyªn sinh, T¶o vµ

NÊm nhÇy.

III. giíi nÊm

- NÊm lµ sinh vËt thuéc d¹ng tÕ bµo nh©n

thùc, c¬ thÓ ®¬n bµo hoÆc ®a bµo d¹ng sîi,

cã thµnh kitin , kh«ng cã luc l¹p. Sèng

ho¹i sinh, kÝ sinh, céng sinh. Sinh s¶n chñ

yÕu b»ng bµo tö kh«ng cã l«ng vµ roi.

IV. c¸c nhãm vi sinh vËt

- Lµ nhãm bao gåm nh÷ng sinh vËt hiÓn

vi, sinh trëng nhanh, ph©n bè réng vµ

thÝch øng cao víi m«i trêng.

IV- Cñng cè:

- Hs ®äc khung cuèi bµi.

V-DÆn dß, híng dÉn häc sinh häc tËp ë nhµ:

- So¹n bµi míi: hoµn thµnh PHT phÇn giíi thùc vËt

- Tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

Ngµy so¹n: / /200 .

TiÕt 4: giíi thùc vËt

A. MôC TIªu:

1. KiÕn thøc: HS cÇn:

- NhËn thÊy ®iÓm ®Æc trng cña giíi thùc vËt vÒ cÊu t¹o vµ ®Æc ®iÓm dinh dìng.

- M« t¶ ®îc c¸c bíc tiÕn ho¸ trong ngµnh thùc vËt.

8

Bïi Duy Th¾ng

- HiÓu rá ý nghÜa cña sù ®a d¹ng trong giíi thùc vËt.

2. Kü n¨ng:

- Ph¸t triÓn kh¶ n¨ng tæng hîp kiÕn thøc tiÕn ho¸.

3. Th¸i ®é:

- Nªu cao ý thøc b¶o tån sù ®a d¹ng sinh vËt nãi chung vµ thùc vËt nãi riªng.

b. ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y:

- Hái ®¸p nªu vÊn ®Ò.

- Th¶o luËn nhãm.

- M« h×nh ho¸ b»ng tranh vÏ.

c. chuÈn bÞ gi¸o cô:

1. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn:

- Tê nguån cho PHT

- Tranh ¶nh liªn quan ®Õn ®a d¹ng thùc vËt.

2. ChuÈn bÞ cña häc sinh:

- Vë bµi tËp, vë häc.

d/tiÕn tr×nh bµi d¹y:

1. æn ®Þnh líp: SÜ sè 10A.............................................................................................:

2. KiÓm tra bµi cò:

- Giíi khëi sinh gåm nh÷ng sinh vËt nµo vµ cã nh÷ng ®Æc ®iÓm g×?

3. Néi dung bµi míi:

* §Æt vÊn ®Ò:

- Kh«ng cã thùc vËt th× sù sèng trªn tr¸i ®Êt nµy. Thùc vËt lµ nguån cung cÊp nguån

sèng cho hÇu hÕt toµn bé sinh giíi.

* TriÓn khai bµi :

Ho¹t ®éng cña gv- hs Néi dung kiÕn thøc

Hs tr×nh bµy PHT, th¶o luËn vÒ ®Æc

®iÓm cÊu t¹o vµ ®Æc ®iÓm dinh dìng

cña giíi thùc vË yªu cÇu cÇn ®¹tt:

+ Nh©n thùc.

+ §a bµo ph©n ho¸ vÒ cÊu t¹o vµ chøc

n¨ng.

+ Cã thµnh xenlul«z¬.

+Lôc l¹p chøa clorophyl nªn cã kh¶ n¨ng

tù dìng.

Hs thùc hiÖn lÖnh trong SGK:

- Nªu ®Æc ®iÓm thùc vËt thÝch nghi ®êi

sèng trªn c¹n mµ em biÕt?

Hs ®äc SGK th¶o luËn vµ thèng nhÊt:

- Líp cutin b¶o vÖ.

- KhÝ khæng tho¸t níc vµ trao ®æi khÝ.

- HÖ m¹ch dÉn.

- Thô phÊn nhê giã, níc vµ c«n trïng.

- Thô tinh kÐp.

I. ®Æc ®iÓm chung cña giíi thùc

vËt

1. §Æc ®iÓm cÊu t¹o

- Giíi thùc bao gåm nh÷ng sinh vËt nh©n

thùc, ®a bµo cã sù ph©n ho¸ vÒ cÊu t¹o vµ

chøc n¨ng. TÕ bµo thùc vËt cã thµnh

xenlul«z¬ vµ lôc l¹p.

2.§Æc ®iÓm vÒ dinh d ìng

TÕ bµo thùc vËt cã nhiÒu lôc l¹p chøa s¾c

tè clorophyl nªn cã kh¶ n¨ng tù dìng nhê

qu¸ tr×nh quang hîp.

9

Bïi Duy Th¾ng

- H¹t ®îc qu¶ b¶o vÖ.

Gv gi¶i thÝch thªm vÒ qu¸ tr×nh thô

tinh kÐp vµ sù t¹o thµnh qu¶ vµ h¹t:

* Thô tinh kÐp:

Tinh tö 1(n) x no·n(n) Hîp tö(2n).

Tinh tö2(n) x nh©n phô(2n) Ph«i nhò

(3n).

* Sù t¹o thµnh qu¶ vµ h¹t:

- No·n biÕn ®æi thµnh h¹t.

H¹t gåm: Hîp tö(2n) Ph«i(2n).

Ph«i nhò(3n) Nu«i ph«i

- BÇu ph¸t triÓn thµnh qu¶.

Xem h×nh 4 SGK: H·y m« t¶ c¸c bíc

tiÕn ho¸ trong cÊu t¹o c¬ thÓ còng nh c¸c

®Æc ®iÓm thÝch nghi víi ®êi sèng ë c¹n

cña giíi thùc vËt?

Hs th¶o luËn vµ thèng nhÊt:

+ Cha cã hÖ m¹ch Cã hÖ m¹ch.

+ Thô tinh nhê níc Thô tinh kh«ng

cÇn níc.

+ H¹t kh«ng ®îc b¶o vÖ H¹t ®îc

b¶o vÖ.

- H·y nªu mét sè vai trß cña thùc vËt ®èi

víi tù nhiªn vµ ®êi sèng con ngêi?

II. c¸c ngµnh Thùc vËt

- Rªu(Bryophyta): Th©n rÓ gi¶, cha cã hÖ

m¹ch. Tinh trïng cã roi, thô tinh nhê níc.

- QuyÕt(Pteridophyta): Cã hÖ m¹ch. Tinh

trïng cã roi, thô tinh nhê níc.

VÝ dô: D¬ng xØ

- H¹t trÇn(Gymnospermatophyta): Cã hÖ

m¹ch. Tinh trïng kh«ng cã roi, thô tinh

nhê giã. H¹t kh«ng ®îc b¶o vÖ.

VÝ dô: Th«ng, tuÕ.

- H¹t kÝn(Angiospermatophyta): Cã hÖ

m¹ch. Tinh trïng kh«ng cã roi, thô tinh

nhê giã, níc, c«n trïng. H¹t ®îc b¶o vÖ

trong qu¶.

VÝ dô: C©y mét l¸ mÇm: Ng«

C©y hai l¸ mÇm: §Ëu.

III. ®a d¹ng giíi thùc vËt

Thùc vËt cã kho¶ng 290.000 loµi.

Thùc vËt cã vai trß quan träng ®èi víi tù

nhiªn vµ ®êi sèng con ngêi.

4. Cñng cè:

- VÏ c©y tiÕn ho¸ cña giíi thùc vËt.

- §äc khung cuèi bµi.

5. DÆn dß, híng dÉn häc sinh häc tËp ë nhµ:

- So¹n bµi míi: Hoµn thµnh PHT phÇn giíi ®éng vËt.

- Tr¶ lêi c©u hái trong SGK.

Ngµy so¹n: / /200 .

TiÕt 5 : giíi ®éng vËt

A. MôC TIªu- Hs cÇn ph¶i:

1. KiÕn thøc:

- Nªu ®îc ®Æc ®iÓm cÊu t¹o vµ ®Æc ®iÓm dinh dìng cña giíi ®éng vËt.

- M« t¶ ®îc c¸c bíc tiÕn ho¸ c¬ b¶n qua c¸c ngµnh vµ líp ®éng vËt.

10

Bïi Duy Th¾ng

- HiÓu ®îc ý nghÜa cña sù ®a d¹ng ®éng vËt.

2. Kü n¨ng:

- Ph¸t triÓn kh¶ n¨ng tæng hîp, so s¸nh vµ m« h×nh ho¸.

3. Th¸i ®é:

- Nªu cao ý thøc b¶o vÖ ®éng vËt vµ thiªn nhiªn hoang d¹i

b. ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y:

- Hái ®¸p nªu vÊn ®Ò - ghi nhí.

- Th¶o luËn nhãm.

c. chuÈn bÞ gi¸o cô:

1. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn:

- Tê nguån cho PHT.

- Tranh vµ mÉu vËt vÒ ®a d¹ng sinh häc.

2. ChuÈn bÞ cña häc sinh:

- Vë bµi tËp, vë häc vµ hoµn thµnh PHT.

d/tiÕn tr×nh bµi d¹y:

1. æn ®Þnh líp: SÜ sè 10A.............................................................................................:

2. KiÓm tra bµi cò:

- M« t¶ c¸c bíc tiÕn ho¸ c¬ b¶n trong giíi thùc vËt.

3. Néi dung bµi míi:

*§Æt vÊn ®Ò:

- §éng vËt lµ nhãm sinh vËt gÇn gòi víi chóng ta nhÊt. Tuy nhiªn ®Ó hiÓu rá vÒ chóng

lµ ®iÒu kh«ng dÔ. H·y nghiªn cøu chóng.

* TriÓn khai bµi :

Ho¹t ®éng cña gv- hs Néi dung kiÕn thøc

- So víi giíi thùc vËt ®Æc ®iÓm chung vÒ

cÊu t¹o vµ dinh dìng cña giíi ®éng vËt cã

g× kh¸c?

Hs tr×nh bµy PHT phÇn ®éng vËt.

- Sù ph¸t triÓn cña hÖ vËn ®éng vµ hÖ

thÇn kinh ®· gióp Ých g× cho ®éng vËt

trong lèi sèng vµ dinh dìng?

Hs: Gióp ®éng vËt tÝch cùc trong viÖc t×m

kiÕm thøc ¨n vµ thÝch øng cao ®èi víi

m«i trêng sèng.

Hs thùc hiÖn lÖnh trong SGK:

- H·y nªu ®Æc ®iÓm vÒ cÊu t¹o vµ lèi

sèng cña ®éng vËt kh¸c víi thùc vËt.

B»ng kiÕn thøc ®· häc ë THCS h·y

hoµn thµnh b¶ng sau( ph©n nhãm 3Hs

®Ó ch¬i trß ch¬i " ai nhanh"):

C¸c bËc ph©n lo¹i §Æc ®iÓm

cÊu t¹o c¬

b¶n

VÝ dô

®iÓn

h×nh

i. ®Æc ®iÓm chung cña giíi ®éng

vËt

1.§Æc ®iÓm cÊu t¹o

- Gåm nh÷ng sinh vËt nh©n thùc, c¬ thÓ ®a

bµo ®· cã sù ph©n ho¸ vÒ cÊu t¹o vµ chøc

n¨ng. §Æc biÖt ®éng vËt cã hÖ vËn ®éng vµ

hÖ thÇn kinh

2. §Æc ®iÓm vÒ dinh d ìng vµ lèi sèng

- §éng vËt sèng dÞ dìng nhê chÊt h÷u c¬

s½n cã cña c¬ thÓ kh¸c.

- Sù ph¸t triÓn cña hÖ vËn ®éng vµ hÖ thÇn

kinh gióp ®éng vËt tÝch cùc trong viÖc t×m

kiÕm thøc ¨n vµ thÝch øng cao ®èi víi m«i

trêng sèng.

ii. c¸c ngµnh cña giíi ®éng vËt

Giíi ®éng vËt ®îc chia thµnh hai nhãm:

* §éng vËt kh«ng x¬ng sèng: Cha cã bé

x¬ng trong, gåm c¸c ngµnh:

-Th©n læ: Cha cã sù ph©n ho¸ tÕ bµo rá

11

Bïi Duy Th¾ng

Nhãm

®éng

vËt

kh«ng

cã x-

¬ng

sèng

Ngµnh

Th©n læ

Ruét

khoang

Giun

dÑp

Giun

trßn

Giun

®èt

Th©n

mÒm

Ch©n

khíp

Da gai

Nhãm

®éng

vËt

cã x-

¬ng

sèng

Líp

N÷a

d©y

sèng

C¸

miÖng

trßn

C¸ sôn

C¸ x￾ong

Lìng

c

Bß s¸t

Thó

Hs thùc hiÖn lÖnh trong SGK:

- H·y nghiªn cøu s¬ ®å h×nh 5 vµ chØ ra

c¸c ®Æc ®iÓm kh¸c nhau gi÷a c¸c nhãm

®éng vËt kh«ng x¬ng sèng vµ ®éng vËt cã

x¬ng sèng.

- H·y m« t¶ c¸c bíc tiÕn ho¸ c¬ b¶n

trong giíi ®éng vËt: bé x¬ng, hÖ h« hÊp,

hÖ tuÇn hoµn, hÖ tiªu ho¸, hÖ sinh dôc vµ

hÖ thÇn kinh.

- Cha ho¸ x¬ng trong sôn

x¬ng.

- H« hÊp b»ng da Mang Phæi.

- Cha cã tim Tim hai ng¨n

Tim ba ng¨n Tim bèn ng¨n.

- Cha ph©n ho¸ Hoµn thiÖn dÇn.

- Cha ph©n ho¸ Hoµn thiÖn dÇn vÒ

cÊu t¹o vµ h×nh thøc thô tinh.

- Cha ph©n ho¸ Tõng bíc h×nh

rÖt.

VÝ dô : Bät biÓn.

-Ruét khoang: Cã sù ph©n ho¸ thµnh

c¸c tÕ bµo thÇn kinh vµ tÕ bµo sinh s¶n.

VÝ dô: Søa, thuû tøc.

- Giun dÑp: Sù ph©n ho¸ c¬ b¶n thµnh

c¸c hÖ c¬ quan.

VÝ dô: S¸n l¸.

-Giun trßn: Sù ph©n ho¸ c¬ b¶n thµnh

c¸c hÖ c¬ quan.

VÝ dô: Giun ®òa.

-Giun ®èt: C¬ thÓ cã sù ph©n ®èt rá rÖt,

mçi ®èt ®Òu cã ®Çy ®ñ c¸c hÖ c¬ quan.

VÝ dô: Giun ®Êt .

-Th©n mÒm: c¸c hÖ c¬ quan b¾t ®Çu

hoµn thiÖn.

VÝ dô: Ngao, èc.

-Ch©n khíp: C¸c hÖ c¬ quan ®· kh¸

hoµn thiÖn .

VÝ dô: Ch©u chÊu, cua.

-Da gai: C¸c hÖ c¬ quan ®· hoµn

thiÖn .

VÝ dô: CÇu gai.

* §éng vËt cã x¬ng sèng: chØ cã mét

ngµnh cã d©y sèng bao gåm c¸c líp:

- N÷a d©y sèng:

VÝ dô: C¸ lìng tiªm.

- C¸ miÖng trßn: HÖ thÇn kinh cha ph¸t

triÓn, sèng b¸m.

- C¸ sôn: Sôn cha ho¸ x¬ng, h« hÊp b»ng

da.

VÝ dô: C¸ ®uèi, thên b¬n.

- C¸ x¬ng: Ho¸ x¬ng, h« hÊp b»ng mang,

tim hai ng¨n.

- Lìng c: H« hÊp b»ng da vµ phæi.

- Bß s¸t: Tim ba ng¨n, h« hÊp phæi.

- Thó: C¸c hÖ c¬ quan ph¸t triÓn m¹nh vµ

®· hoµn thiÖn.

iii. §a d¹ng giíi ®éng vËt

- §éng vËt hiÖn nay cã kho¶ng 1,8 triÖu

loµi, ph©n bè kh¾p mäi n¬i víi møc ®é

12

Bïi Duy Th¾ng

thµnh c¸c d¹ng thÇn kinh vµ cã hiÖn tîng

®Çu ho¸.

- §äc SGK, h·y nªu mét sè vai trß cña

giíi ®éng vËt ®èi víi tù nhiªn vµ ®êi sèng

con ngêi?

tiÕn ho¸ cao nªn thÝch nghi víi c¸c ®iÒu

kiÖn sèng kh¸c nhau.

- §éng vËt cã vai trß quan träng ®èi víi tù

nhiªn vµ ®êi sèng con ngêi.

IV- Cñng cè:

- Cho Hs thµnh lËp c©y tiÕn ho¸ trong giíi ®éng vËt.

- Hs ®äc khung cuèi bµi.

V-DÆn dß, híng dÉn häc sinh häc tËp ë nhµ:

- So¹n bµi míi: Su tÇm tranh ¶nh vÒ ®a d¹ng sinh häc.

Ngµy so¹n: / /200 .

TiÕt 6: thùc hµnh:

®a d¹ng thÕ giíi sinh vËt

A. MôC TIªu:

1. KiÕn thøc:

13

Bïi Duy Th¾ng

- Nªu ®îc sù ®a d¹ng cña thÕ giíi sinh vËt.

- Ph©n tÝch c¸c ®Æc ®iÓm thÝch nghi vÒ h×nh th¸i, tËp tÝnh vµ n¬i ë cña mét sè nhãm

sinh vËt ®iÓn h×nh.

- Gi¶i thÝch ®îc gi¸ trÞ vµ sù cÇn thiÕt ph¶i b¶o tån ®a d¹ng sinh ®ã lµ tr¸ch nhiÖm cña

c¶ céng ®ång trong ®ã cã c¸c em häc sinh.

2. Kü n¨ng:

- Ph¸t triÓn kh¶ n¨ng quan s¸t vµ suy luËn.

3. Th¸i ®é:

- ý thøc b¶o vÖ thiªn nhiªn hoang d¹i

b. ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y:

- Xem phim ®a d¹ng sinh häc.

- Th¶o luËn nhãm vµ viÕt bµi luËn.

c. chuÈn bÞ gi¸o cô:

1. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn:

- Gi¸o ¸n ®iÖn tö

- Tranh ¶nh vµ ®Üa CD vÒ ®a d¹ng sinh häc

2. ChuÈn bÞ cña häc sinh:

- Vë bµi tËp, vë häc.

d. tiÕn tr×nh bµi d¹y:

1. æn ®Þnh líp: SÜ sè 10A.............................................................................................:

2. KiÓm tra bµi cò:

- ThÕ nµo lµ ®a d¹ng sinh häc?

3. Néi dung bµi míi:

* §Æt vÊn ®Ò:

- Nguån sèng cña chóng ta phô thuéc vµo nguån h÷u c¬ cña thùc vËt. Kh«ng chØ thÕ

sinh vËt cßn ®em l¹i cho cuéc sèng chóng ta vÒ mÆt tinh thÇn: thuèc, Èm thùc, du lÞch,

nghiªn cøu... VËy sù ®a d¹ng sinh häc hiÖn nay nh thÕ nµo?

* TriÓn khai bµi :

14

Bïi Duy Th¾ng

Ho¹t ®éng cña gv- hs Néi dung kiÕn thøc

GVgi¶i thÝch vµ ph¸t vÊn HS theo c¸c

h×nh ¶nh trªn ®Üa.

- §iÓm ®Æc trng cña c¸c hÖ sinh th¸i lµ

g×?

HS:HÖ sinh th¸i nµo cã ®é ®a d¹ng cao?

HÖ sinh th¸i nµo cã ®é ®a d¹ng thÊp? §é

®a d¹ng phô thuéc vµo yÕu tè nµo?

HS: nªu c¸c ®Æc ®iÓm kh¸c nhau cña loµi

hoa.

- Nh÷ng ®Æc ®iÓm cña thùc vËt nãi trªn

cã lîi g× cho thùc vËt?

HS: cho biÕt nh÷ng ®iÓm cã lîi vµ cã h¹i

cho c«n trïng?

I. quan s¸t ®a d¹ng hÖ sinh th¸i

1. Rõng tai ga

§iÒu kiÖn sèng kh¾c nghiÖt nªn ®é ®a

d¹ng thÊp.

2.§ång rªu ®íi l¹nh

§ång rªu chØ xuÊt hiÖn sau khi tuyÕt tan

®éng rªu xuÊt hiÖn.

3.Sa m¹c: cã c©y chµ lµ, cä ,døa gai, x-

¬ng rång ,cã Ýt sinh vËt sèng.

4.Hoang m¹c: c©y bôi thÊp ,x¬ng rång.

5.Th¶o nguyªn: gia sóc lín.

6.Rõng nhiÖt ®íi Èm m a nhiÒu:®é ®a

d¹ng cao snh vËt phong phó.

7. Rõng ngËp mÆn:(rõng s¸t CÇn giê)

c©y cã rÓ h« hÊp.

8.Ao hå:(hÖ sinh th¸i n íc ngät): nhiÒu

loµi sèng trªn c¹n ,sèng däc níc, sèng díi

níc.

9.HÖ sinh th¸i n íc mÆn: gåm hÖ sinh

th¸i ven bê ,hÖ sinh th¸i ë ngoµi kh¬i .C©y

cã hoa ,c«n trïng ,c¸ ,chim, thó, ®éng vËt

biÓn cã ®é ®a d¹ng cao thÓ hiÖn cÊu t¹o c¬

thÓ thÝch nghi víi m«i trêng sèng kh¸c

nhau.

II. Gi¸m s¸t sù ®a d¹ng vÒ loµi

1. Giíi thiÖu c¸c loµi hoa:

Hoa thÝch nghi víi ®êi sèng kh¸c nhau,

víi ®Æc ®iÓm sinh s¶n kh¸c nhau:

- C©y b¾p thÝch nghi víi sù thô

phÊn nhê giã

- C©y thÝch nghi víi sù thô phÊn nhê c«n

trïng ,cã mµu s¾c sÆc së.

- C©y cã hoa lìng tÝnh, tù thô phÊn cã nhÞ

vµ nhuþ cïng n»m trªn mét hoa.

- Thùc vËt cã ®é ®a d¹ng cao,thÝch nghi ®-

îc víi ®iÒu kiÖn sèng cña m«i trêng.

2.Giíi thiÖu c¸c loµi c«n trïng:

- Lîi : gióp c©y thô phÊn(ong...)

- H¹i :ph¸ ho¹i c©y trång :bím ,bä xÝch

,bä ngùa.

3.Chim:

- Loµi thÝch nghi víi ®êi sèng ¨n thÞt:c¾n

xÐ thøc ¨n ,cã má, ch©n thÝch nghi víi

kiÓu ¨n thÞt.

- Loµi hót nhuþ hoa ,má dµi

- Loµi cã ®êi sèng ¨n h¹t,kÐt

- Loµi cã ®êi sèng ¨n thÞt ho¹t ®éng vÒ

®ªm:có

- Loµi thÝch nghi víi ®êi sèng trªn bïn

15