Giáo án Mỹ thuật Lớp 5

Bµi 1

Thêng thøc mÜ thuËt

Xem tranh ThiÕu n÷ bªn hoa huÖ

-----

I. Môc tiªu.

- Häc sinh lµm quen víi bøc tranh ThiÕu n÷ bªn hoa huÖ vµ mét sè bøc

tranh cña ho¹ sÜ T« Ngäc V©n.

- Häc sinh cã c¶m nhËn vÒ vÎ ®Ñp cña bøc tranh.

- Häc sinh yªu thÝch vµ bíc ®Çu c¶m nhËn vÎ ®Ñp cña c¸c bøc tranh ®ã.

II. ChuÈn bÞ.

+ Gi¸o viªn:

- ¶nh ch©n dung cña ho¹ sÜ T« Ngäc V©n

- Tranh ThiÕu n÷ bªn hoa huÖ - phiªn b¶n cì to (nÕu cã).

- §äc thªm c¸c tµi liÖu liªn quan vÒ ho¹ sÜ T« Ngäc V©n vµ nh÷ng cèng

hiÕn cña c«ng trong qóa tr×nh h×nh thµnh nÒn mÜ thuËt hiÖn ®¹i ViÖt

Nam.

- Mét sè t¸c phÈm tiªu biÓu cña ho¹ sÜ T« Ngäc V©n.

- B¶ng d¸n vµ c¸c con ch÷ cho trß ch¬i giíi thiÖu bµi (nÕu cÇn)

+ Häc sinh :

- Tranh ¶nh trong SGK

II. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc chñ yÕu.

Ho¹t ®éng 1. Giíi thiÖu bµi

+ Gi¸o viªn cã thÓ sö dông mét trong ph¬ng ¸n sau ®©y ®Ó giíi thiÖu bµi.

Ph¬ng ¸n 1: Cho häc sinh kÓ tªn c¸c ho¹ sÜ vµ nh÷ng t¸c phÈm cña c¸c

ho¹ sÜ ®ã mµ em ®· biÕt. Sau ®ã gi¸o viªn giíi thiÖu ho¹ sÜ T« Ngäc V©n

vµ t¸c phÈm ThiÕu n÷ bªn hoa huÖ

Ph¬ng ¸n 2: KÓ vÒ nh÷ng bøc tranh treo ë ng«i nhµ m×nh ®ang ë, ng«i nhµ

cña b¹n bÌ, ngêi th©n. LÝ do ngêi ta treo nh÷ng bøc tranh ®ã? Sau ®ã gi¸o

1

viªn giíi thiÖu cã mét bøc tranh ®îc vÏ rÊt ®Ñp mang néi dung ca ngîi vÎ

®Ñp thiªn nhiªn, ca ngîi vÎ ®Ñp cña ngêi phô n÷: Bøc tranh ThiÕu n÷ bªn

hoa huÖ cña ho¹ sÜ T« Ngäc V©n.

Ph¬ng ¸n 3: Ch¬i trß ch¬i: §o¸n ch÷

T×m ch÷ thiÕu trong c©u th¬ sau vµ ®iÒn vµo « trèng

1. Trong ®Çm g× ®Ñp b»ng sen

L¸ xanh b«ng tr¾ng l¹i chen .vµng ……

2. TrÌo lªn c©y bëi h¸i hoa

Bíc v …… ên cµ h¸i nô tÇm xu©n

3. §ßng v« xø .... quanh quanh

Non xanh níc biÕc nh tranh ho¹ ®å

NhËn xÐt:

- 2 c©u th¬ ®Çu nãi vÒ c¸c loµi hoa

- C©u th¬ cuèi t¶ c¶nh ®Ñp cña mét vïng quª ViÖt Nam

- GhÐp nh÷ng tõ cïng mµu theo hµng däc ®îc tõ HuÖ, ®©y lµ tªn mét

loµi hoa quen thuéc. Cã mét bøc tranh rÊt ®Ñp vÏ mét c« g¸i vµ nh÷ng

b«ng hoa huÖ - ®ã lµ bøc tranh: ThiÕu n÷ bªn hoa huÖ cña ho¹ sÜ T«

Ngäc V©n.

Ho¹t ®éng 2: Híng dÉn häc sinh t×m hiÓu vÒ t¸c gi¶

+ Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn:

Gi¸o viªn dïng c¸ch kÓ chuyÖn diÔn c¶m ®Ó kÓ cho häc sinh nghe vÒ cuéc

®êi vµ sù nghiÖp cña ho¹ sÜ T« Ngäc V©n theo gîi ý cña SGK vµ SGV cïng

mét sè tµi liÖu kh¸c.

- Lµ mét trong nh÷ng ho¹ sÜ ViÖt Nam ®Çu tiªn.

- Sinh n¨m 1906 t¹i Hµ Néi, quª ë tØnh Hng Yªn

2

N H

U Y

X U

¤ N G

N G H Ö

- ¤ng lµ ho¹ sÜ, liÖt sÜ hi sinh trong chiÕn dÞch §iÖn Biªn Phñ.

- ¤ng vÏ rÊt nhiÒu bøc tranh ®Ñp ca ngîi thiªn nhiªn, ca ngîi vÎ ®Ñp cña

con ngêi. Tranh cña «ng cßn ph¶n ¸nh cuéc sèng, chiÕn ®Êu, häc tËp vµ

lao ®éng cña qu©n vµ d©n ta trong chiÕn dÞch §iÖn Biªn Phñ.

- ¤ng lµ mét trong nh÷ng ho¹ sÜ giái vµ cã nhiÒu c«ng lao cèng hiÕn nÒn

nghÖ thuËt cña d©n téc. V× thÕ «ng ®îc tÆng Gi¶i thëng Hå ChÝ Minh vÒ

v¨n häc nghÖ thuËt – mét trong nh÷ng gi¶i thëng cao quý nhÊt cña níc

ta.

+ Ho¹t ®éng cña häc sinh:

- HS l¾ng nghe c« gi¸o kÓ

- 1 HS ®äc to l¹i phÇn 1 trong SGK cho c¶ líp cïng nghe.

- 1 HS kÓ l¹i theo trÝ nhí vÒ cuéc ®êi vµ sù nghiÖp s¸ng t¸c cña ho¹ sÜ T«

Ngäc V©n.

- HS kh¸c bæ sung.

Ho¹t ®éng 2: Híng dÉn HS xem t¸c phÈm ThiÕu n÷ bªn hoa huÖ

+ Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn:

Gi¸o viªn treo phiªn b¶n tranh cã khu«n khæ lín lªn b¶ng cho HS xem

(hoÆc cho häc sinh nh×n vµo bøc tranh trong SGK) vµ kÓ chuyÖn diÔn c¶m

cho häc sinh nghe vÒ bøc tranh theo c¸c m¹ch yªu cÇu:

• Bøc tranh ®îc vÏ n¨m 1943, lµ mét trong nh÷ng t¸c phÈm cã gi¸ trÞ cao

vÒ mÆt nghÖ thuËt kh¼ng ®Þnh tµi n¨ng cña ho¹ sÜ. §©y lµ bøc tranh vÏ

tríc khi t¸c gi¶ tham gia kh¸ng chiÕn, tríc khi t¸c gi¶ vÏ c¸c t¸c phÈm

phôc vô kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p.

• Néi dung bøc tranh diÔn t¶ kho¶nh kh¾c bÊt chît gÆp cña mét c« g¸i

thµnh phè xinh ®Ñp, ®µi c¸c ®ang ®¾m m×nh trong h¬ng s¾c cña nh÷ng

®o¸ hoa huÖ. C« g¸i ®ang tù lµm ®Ñp m×nh tríc nh÷ng b«ng hoa. Hoa

huÖ tr¾ng, h¬ng th¬m m¸t, c« g¸i nh ®ang c¶m thÊy vÎ ®Ñp cña m×nh vµ

3

tù so s¸nh víi hoa. Hoa vµ ngêi ®Òu lÆng lÏ, suy t. Ngêi vµ hoa nh hoµ

lµm mét, c« g¸i nh mét b«ng hoa huÖ ®ang ®é khoe s¾c vµ nh÷ng b«ng

hoa huÖ còng nh nh÷ng c« g¸i xinh ®Ñp vµ léng lÉy kiªu sa mét thêi.

Ngêi xem c¶m nhËn ®îc sù vÎ ®Ñp cña con ngêi hoµ cïng vÎ ®Ñp thiªn

nhiªn.

• Gãc nh×n cña ho¹ sÜ ®éc ®¸o, ®¬n gi¶n nhng ®· kÝn ®¸o diÔn t¶ vÎ ®Ñp

vÒ h×nh d¸ng cña c« g¸i: Th©n h×nh c©n ®èi, c¸c nÐt trßn c¨ng cña c¬ thÓ

t¹o nªn c¶m gi¸c khoÎ m¹nh, tµ ¸o dµi t¹o nh÷ng ®êng cong mÒm m¹i.

Tay ph¶i n©ng nhÑ c¸nh hoa, m¸i ®Çu nghiªng nghiªng ng¾m nh÷ng

b«ng hoa vµ c¸nh tay tr¸i n©ng cao vuèt nhÑ m¸i tãc víi nh÷ng ngãn tay

thon dµi bóp m¨ng. NÐt mÆt suy t víi gß m¸ öng hång lµm duyªn.

Nh÷ng b«ng hoa huÖ kh«ng vÏ chi tiÕt nhng còng ®ñ lµm cho ngêi xem

c¶m nhËn ®îc mµu tr¾ng tinh khiÕt, mïi th¬m quyÕn rò cña c¶ mét bã

hoa ®ang në ®óng ®é. T¸c gi¶ vÏ nh÷ng m¶ng h×nh, m¶ng mµu ®¬n gi¶n

diÔn t¶ ¸nh s¸ng chiÕu tõ mét phÝa ®· lµm t¨ng ®é lung linh cña thiÕu n÷

vµ nh÷ng c¸nh hoa. C¸c mµu s¾c trªn tranh kÕt hîp t¹o cho ngêi xem

c¶m gi¸c nhÑ nhµng, dÞu ªm víi nh÷ng s¾c Êm quÝ ph¸i trªn g¬ng mÆt,

trªn c¸nh tay. NghÖ thuËt dïng mµu tuy ®¬n gi¶n nhng gîi c¶m nhËn

rÊt riªng vÒ s¾c cho tõng chi tiÕt trªn tranh: Mµu tr¾ng hång cña lµn da,

mµu tr¾ng vµng nhÑ cña chiÕc ¸o dµi nh cµng lµm næi bËt kho¶ng tr¾ng

muèt cña nh÷ng ®o¸ hoa. TÊt c¶ ®ang hoµ cïng s¾c xanh dÞu nhÑ cña

nÒn vµ chiÕc lä c¾m hoa víi nh÷ng nÐt hoa v¨n cã híng ch¹y ngang.

Bøc tranh lµ sù kÕt hîp ®éc ®¸o vµ tµi t×nh cña ®êng nÐt, mµu s¾c vµ

h×nh khèi, cã søc thu hót l¹ k× ®èi víi con m¾t ngêi xem.

- Ho¹t ®éng cña häc sinh:

• L¾ng nghe lêi c« gi¸o kÓ vÒ bøc tranh

• 1 HS kÓ l¹i theo 3 ý c« gi¸o võa kÓ

4

• 1 HS kh¸c bæ xung.

Ho¹t ®éng 3: Giíi thiÖu mét sè t¸c phÈm tiªu biÓu cña ho¹ sÜ T« Ngäc

V©n.

- Gi¸o viªn gîi ý cho HS kÓ l¹i bøc tranh NghØ ch©n bªn ®åi:

• Bøc tranh ®îc vÏ trong hoµn c¶nh nµo?

• Néi dung bøc tranh?

• C¸ch thÓ hiÖn ®êng nÐt, h×nh m¶ng, mµu s¾c trong tranh nh thÕ nµo?

- HS kÓ l¹i bøc tranh ®ã cho c¶ líp nghe theo tr×nh tù c« gi¸o gîi ý víi

c¸ch kÓ chuyÖn diÔn c¶m, kh«ng theo c¸ch tr¶ lêi c©u hái kh« cøng.

Ho¹t ®éng 4: Cñng cè DÆn dß –

- GV nh¾c l¹i néi dung bµi häc

- Yªu cÇu HS vÒ kÓ l¹i cho b¹n bÌ, ngêi th©n nghe vÒ ho¹ sÜ T« Ngäc V©n

vµ t¸c phÈm ThiÕu n÷ bªn hoa huÖ.

- Nh¾c HS chuÈn bÞ cho bµi sau.

5

Bµi 2: VÏ trang trÝ

Mµu s¾c trong trang trÝ

I. Môc tiªu

- HS hiÓu ®îc vai trß cña mµu s¾c trong c¸c bµi tËp trang trÝ vµ trong c¸c

s¶n phÈm trang trÝ øng dông

- BiÕt c¸ch vÏ mµu trong trang trÝ, c¸ch sö dông mµu s¾c trong trang trÝ

- Cã ý thøc vÒ sö dông mµu s¾c ë c¸c thÓ lo¹i trang trÝ kh¸c nhau cho phï

h¬p.

II. ChuÈn bÞ

- SGK, SGV

- Mét vµi vËt dông ®îc trang trÝ ®Ñp m¾t, cã tÝnh nghÖ thuËt.

III. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc chñ yÕu

Giíi thiÖu bµi .

GV giíi thiÖu mét sè vËt dông cã dïng mµu s¾c ®Ó trang trÝ.

Gäi HS nhËn xÐt.

GV gîi ý:

- Mµu s¾c ®îc sö dông trong trang trÝ lµm cho vËt dông ®Ñp h¬n vµ lµm

næi bËt chøc n¨ng, ®Æc tÝnh cña vËt dông ®ã.

- Mµu s¾c cã ë kh¾p mäi n¬i khi m¾t ta nh×n thÊy. §Ó trang trÝ c¸c vËt

dông phôc vô cho cuéc sèng, ngêi ta dïng ®Õn nhiÒu yÕu tè, trong ®ã cã

mét yÕu tè rÊt quan träng: ®ã lµ mµu s¾c. S¶n phÈm trang trÝ muèn ®¹t hiÖu

qu¶ cao th× mµu s¾c còng cÇn ph¶i sö dông theo nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt

®Þnh.

Ho¹t ®éng 1. Quan s¸t, nhËn xÐt

Cho häc sinh quan s¸t mét sè h×nh thøc trang trÝ c¬ b¶n vµ trang trÝ øng

dông cã sö dông mµu s¾c ®Ñp vµ rót ra nhËn xÐt:

+ C¸c mµu s¾c ®øng c¹nh nhau ph¶i cã t¸c dông t«n nhau ®Ñp lªn.

6

+ Mµu trong mét s¶n phÈm trang trÝ ph¶i hµi hoµ víi nhau, trong nghÖ

thuËt t¹o h×nh gäi lµ hoµ s¾c.

+ Mµu trong mét s¶n phÈm trang trÝ phaØ cã c¸c s¾c ®é ®Ëm nh¹t kh¸c

nhau.

+ Trong c¸c s¶n phÈm trang trÝ, ngêi ta t« mµu ®Òu, ®Ëm vµ mÞn.

GV KÕt luËn : §©y còng chÝnh lµ mét sè yªu cÇu c¬ b¶n khi t« mµu trong

mét bµi trang trÝ.

Gäi 1 – 3 HS nh¾c l¹i c¸c yªu cÇu ®ã.

Ho¹t ®éng . Thùc hµnh t« mµu.

ë phÇn nµy, gi¸o viªn cã thÓ vÏ tríc mét ho¹ tiÕt cã nhiÒu m¶ng ®Ó häc

sinh t« mµu vµo c¸c m¶ng ®ã, sau ®ã photo ph¸t cho c¸c häc sinh thùc

hµnh theo nhãm nhá.

+ Nhãm Hoa Sen : GV ph¸t c¸c ho¹ tiÕt hoa sen vµ ®Ò nghÞ HS t« mµu theo

c¸c yªu cÇu cña trang trÝ.

+ Nhãm Hång : GV ph¸t ho¹ tiÕt vÏ h×nh con bím vµ HS t« mµu theo yªu

cÇu cña trang trÝ.

+ Nhãm Hoa Cóc : GV ph¸t ho¹ tiÕt vÏ h×nh hoa cóc vµ HS t« mµu theo

yªu cÇu cña trang trÝ

....

HS thùc hµnh, GV quan s¸t vµ gîi ý, nh¾c nhë nh÷ng bµi lµm cha ®óng yªu

cÇu. Trong qu¸ tr×nh HS lµm bµi GV cã thÓ dõng l¹i vµ nh¾c chung c¶ líp

nÕu ph¸t hiÖn c¸c em m¾c chung mét lçi.

GV tham kh¶o c¸ch sö dông c¸c chÊt liÖu kh¸c nhau trong SGK trang 7 ®Ó

híng dÉn HS trong qu¸ tr×nh lµm bµi.

Ho¹t ®éng 3. NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ bµi tËp.

+ GV tr×nh bµy c¸c bµi tËp theo nhãm vµ gîi ý cho HS tù nhËn xÐt bµi cña

nhãm m×nh vµ nhãm b¹n theo nh÷ng yªu cÇu cña mµu s¾c trong trang trÝ.

7

+ GV kÕt luËn vµ nhËn xÐt nh÷ng bµi tèt, bæ xung nh÷ng bµi cßn thiÕu sãt.

Ph©n lo¹i vµ ®¸nh gi¸ tõng nhãm bµi.

+ DÆn dß bµi tËp sau: ChuÈn bÞ ph¬ng tiÖn ®Ó häc vÏ bµi VÏ tranh.

8

Bµi 3.

VÏ tranh §Ò tµi trêng em

I. Môc tiªu

+ Cñng cè kiÕn thøc vÏ tranh .

+ T¹o m¶ng, t×m h×nh vµ vÏ mµu sinh ®éng, thÓ hiÖn ®îc t duy ®äc lËp cña

tõng HS.

+ ThÓ hiÖn t×nh c¶m víi ng«i trêng cña m×nh.

II. ChuÈn bÞ

+ ¶nh chôp vÒ ng«i trêng, c¸c ho¹t ®éng quen thuéc diÔn ra ë trêng häc

+ Tranh vÏ vÒ ®Ò tµi nhµ trêng gÇn gòi víi t duy vµ kh¶ n¨ng cña HS líp 5.

+ HS chuÈn bÞ giÊy, hoÆc vë tËp vÏ, bót ch× ®en, bót ch× mµu, tÈy...

III. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc chñ yÕu

Giíi thiÖu bµi

Gi¸o viªn cã thÓ dïng mét trong c¸c h×nh thøc sau ®©y ®Ó dÉn d¾t HS vµo

bµi.

+ GV ®äc mét bµi th¬ hay vÒ trêng cña m×nh vµ hái HS vÒ néi dung bµi

th¬? c¶m nhËn cña em sau khi nghe bµi th¬ ®ã.

+ GV cã thÓ cho HS h¸t 1 bµi h¸t vÒ ng«i trêng th©n yªu vµ hái HS vÒ néi

dung bµi h¸t ®ã? C¶m nhËn cña em sau khi tr×nh bµy bµi h¸t ®ã . …

+ GV giíi thiÖu mét bøc tranh cña HS vÏ vÒ ®Ò tµi nhµ trêng vµ gîi ý:

M¸i trêng th©n yªu lu«n g¾n bã víi bao kØ niÖm ®Ñp. Sang n¨m c¸c em ®·

chia tay víi ng«i trêng th©n yªu nµy råi ®Êy. Lªn häc líp 6, trêng míi, b¹n

míi, thÇy c« míi c¸c em vÉn lu«n lu«n nhí vÒ ng«i trêng tiÓu häc víi thÇy

c« ®· d¹y dç, ch¨m sãc c¸c em tõ líp 1 ®Õn líp 5.

Tõ t×nh yªu m¸i trêng nµy, c¸c b¹n ®· thuéc nh÷ng bµi th¬ hay, c¸c b¹n ®·

h¸t nh÷ng bµi h¸t hay vµ vÏ nh÷ng bøc tranh ®Ñp. H«m nay, c¸c em nhau

9

cïng thÓ hiÖn t×nh c¶m cña m×nh víi m¸i trêng qua bµi vÏ tranh : Trêng em

nhÐ.

Ho¹t ®éng 1. Híng dÉn häc sinh c¸ch vÏ

GV chia nhãm vµ ®Ò nghÞ c¸c nhãm nhí l¹i c¸c bíc tiÕn hµnh mét bµi vÏ

tranh

Nhãm 1: Th¶o luËn vµ nh¾c l¹i bíc 1. Suy nghÜ vµ lùa chän h×nh ¶nh ®Ó vÏ

vµo tranh.

GV hái: Nhãm em ®Þnh chän nh÷ng h×nh ¶nh nµo cña ng«i trêng ®Ó vÏ vµo

tranh:

- Hµng c©y

- Vên hoa

- S©n trêng

- Líp häc

- Bµn ghÕ

- C« gi¸o

- C¸c b¹n ®ang häc

- C¸c b¹n ®ang ch¬i ë san trêng

- C¸c b¹n ®ang tËp v¨n nghÖ

....

Nhãm 2: Sau khi lùa chän h×nh ¶nh ®Ó vÏ chóng ta ph¶i s¾p xÕp c¸c h×nh

®ã trªn tê giÊy vÏ.

- H×nh ¶nh chÝnh lµm næi râ träng t©m ®Ò tµi lµ h×nh ¶nh nªn ®Æt ë vÞ trÝ

gi÷a tranh, lín nhÊt .

- Nh÷ng h×nh ¶nh hç trî cho h×nh ¶nh chÝnh nªn s¾p xÕp xung quanh, ë

®»ng sau, xa xa...

GV hái: Em ®Þnh lùa chän h×nh ¶nh nµo lµ h×nh ¶nh chÝnh? T¹i sao vËy?

Vµ ®Þnh s¾p xÕp ë vÞ trÝ nµo trong bøc tranh.

10