Giáo án môn Văn lớp 12

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 12

TiÕt 23-24: Gi¶ng v¨n: T©y TiÕn

(Quan g Dòng).

A. Môc tiªu cÇn ®¹t:Th«ng qua c¶m høng bi hóng cña bµi th¬, híng dÉn HS ph©n tÝch, t×m hiÓu:

-PhÈm chÊt anh hïng, tinh thÇn yªu níc cña c¸c chiÕn sÜ T©y TiÕn. Kh«ng sên lßng tríc khã kh¨n,

gian khæ, hä vÉn ph¬i phíi l¹c quan, s½n sµng hi sinh v× lÝ tëng c¸ch m¹ng.

- VÎ ®Ñp hoang vu, k× thó, hÊp dÉn cña phong c¶nh ¨n khíp víi t©m hån l·ng m¹n, anh hïng cña c¸c

chiÕn sÜ T©y TiÕn.

B.TiÕn tr×nh d¹y häc:

1. æn ®Þnh líp:

2. KiÓm tra bµi cò:

3. Bµi míi:

Ho¹t ®éng cña Gi¸o viªn vµ Häc sinh Néi dung cÇn ®¹t

Ho¹t ®éng1: Gióp Hs t×m hiÓu vµi nÐt vÒ t¸c

gi¶ Quang Dòng vµ ®oµn qu©n T©y TiÕn.

TT1. gäi 1 Hs ®äc tiÓu dÉn.

TT2: H·y nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ

nhµ th¬ Quang Dòng?

TT3: Nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ ®oµn qu©n

T©y tiÕn?

Ho¹t ®éng 2: Gióp Hs ph©n tÝch bµi th¬:

TT1: §äc

TT2: X¸c ®Þnh bè côc ph©n tÝch.

TT3: Bµi th¬ nµy lóc ®Çu cã tªn lµ “Nhí

T©y TiÕn”. Vµ më ®Çu bµi th¬ chÝnh lµ nçi

nhí ®ã. Em h·y cho biÕt nçi nhí cña nhµ

th¬ ®îc kh¾c ho¹ qua c©u th¬ nµo?

TT4: Tõ nçi nhí ch¬i víi ®ã t¸c gi¶ gîi vÒ

trong bµi th¬ nh÷ng chi tiÕt rõng nói biªn c-

¬ng. §ã lµ nhòng chi tiÕt cô thÓ nµo?

- ¢m ®iÖu cña ba c©u th¬ bªn?

- §äc hai c©u th¬ nµy gîi lªn cho em suy

nghÜ g×?

TT5: C¸i ®Æc biÖt cña ®o¹n th¬ nµy chÝnh lµ

nçi nhí ch¬i v¬i, ®i theo nçi nhí ®ã chuÝng

ta b¾t gÆp rÊt nhiÒu ®Þa danh. §ã lµ nhòng

®Þa danh nµo? Nh÷ng ®Þa danh ®ã gîi lªn ý

niÖm g×?

TT6: §o¹n th¬ ®Çu ®· gîi cho ngêi ®äc

thÊy ®îc khung c¶nh n¬i ®oµn qu©n T©y

TiÕn ®· ®i qua. §ã lµ khung c¶nh nh thÕ

I.TiÓu dÉn:

1. VÒ nhµ th¬ Quang Dòng.

lµ mét thi sÜ-chiÕn sÜ tµi hoa, lÞch l·m.

2. VÒ ®oµn qu©n T©y TiÕn:

Nh÷ng thanh niªn Hµ thµnh l·ng m¹n vµ anh hïng,

chÞu nhiÒu gian khæ nhng vÉn l¹c quan yªu ®êi.

II. Ph©n tÝch:

1. Bè côc: 4 phÇn:

+. 14 c©u ®Çu

+. 8 c©u tiÕp

+.8 c©u tiÕp

+. 4 c©u cuèi.

2. Ph©n tÝch:

a. Mêi bèn c©u ®Çu:

- “Nhí ch¬i v¬i” c¸ch kÕt hîp tõ ®éc ®¸o diÔn

t¶ nçi nhí vÒ rõng nói cheo leo, ®Çy hiÓm trá.

- Nhí vÒ:

+. Dèc lªn khóc khuûu dèc th¨m th¼m

Heo hót cån m©y sóng ngöi trêi

Ngµn thíc lªn cao ngµn thíc xuèng.

©m ®iÖu tróc tr¾c, nhäc nh»n ®Þa thÕ nói rõng

hiÓm trë, d÷ déi.

+. ChiÒu chiÒu oai linh th¸c gÇm thÐt

§ªm ®ªm Muêng HÞch cäp trªu ngêi.

c¶nh s¾c hoang vu, rïng rîn n¬i rõng s©u níc

th¼m.

- Sµi Khao- Mêng L¸t-Pha Lu«ng-Mêng HÞch￾Mai Ch©u:gîi ý niÖm vÒ sù xa ng¸i vµ hoang s¬.

*Mét bøc tranh sinh ®éng vÒ c¶nh rõng nói hoang

vu, hiÓm trë vµ chøa ®Çy nguy hiÓm ®îc gîi qua nçi

nhí da diÕt vµ ®»m s©u.

b. T¸m c©u tiÕp:

1

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 12

nµo?

TT7: Xu«i theo dßng c¶m xóc cña t¸c gi¶

chóng ta l¹i b¾t gÆp nh÷ng h×nh ¶nh kh¸c

vÎ nªn bíc ch©n ®oµn qu©n T©y TiÕn. §ã lµ

nh÷ng h×nh ¶nh nµo? Em nhËn xÐt g× vÒ

nh÷ng h×nh ¶nh ®ã?

TT8: Em cã nhËn xÐt g× vÒ bøc tranh trong

nh÷ng c©u tho trªn?

TT9: T¸m c©u tiÕp qua nçi nhí cña QD,

chóng ta thÊy hiÖn lªn bøc ch©n dung cña

ngêi lÝnh T©y TiÕn. Bøc ch©n dung ®ã ®îc

kh¾c ho¹ qua nh÷ng nÐt cô thÓ nµo?

- §o¹n th¬ sö dông thµnh c«ng hÖ thèng tõ

H¸n ViÖt. §ã lµ nh÷ng tõ nµo? T¸c dông

cña nh÷ng tõ ®ã?

TT10:Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¶m xóc cña

t¸c gi¶ trong 4 c©u cuèi?

Ho¹t ®éng 3: Gióp Hs tæng kÕt bµi häc.

- “bõng lªn héi ®uèc hoa”

-“xiªm ¸o tù bao giê”

-“khÌn lªn man ®iÖu”

-“nh¹c...x©y hån th¬”

H×nh ¶nh, ©m ®iÖu th¬ hµi hoµ, l·ng m¹n, chÊt

th¬ vang xa kh¾p nói rõng.

- “Ngêi ®i Ch©u Méc chiÒu s¬ng Êy

............

Tr«i dßng níc lò hoa ®ong ®a.

khung c¶nh to¸t lªn vÎ ®Ñp l·ng m¹n, anh hïng.

* Mét bøc tranh hµi hoµ vÒ khung c¶nh sinh ho¹t n¬i

rõng nói, to¸t lªn chÊt th¬ méng thi vÞ cho c¶m xóc.

c. T¸m c©u tiÕp:

- T©y TiÕn ®oµn binh kh«ng mäc tãc.

Qu©n xanh mµu l¸ d÷ oai hïm.

h×nh ¶nh võa gîi lªn sù gian khæ nhng còng

thËt oai hïngtho-

-M¾t trõng göi méng qua biªn giíi

- §ªm m¬ Hµ Néi d¸ng kiÒu th¬m.

h×nh ¶nh thËt l·ng m¹n vµ yªu ®êi.

-R·i r¸c biªn c¬ng må viÔn xø

-ChiÕn trêng ®i ch¶ng tiÕc ®êi xanh.

-¸o bµo thay chiÕu anh vÒ ®¸t

- S«ng m· gÇm lªn kh¸c ®éc hµnh.

Sù hi sinh thÇm lÆng nhng anh dòng cña nh÷ng

ngêi lÝnh T©y TiÕn.

C¶m høng bi tr¸ng- nh mét “khóc ®éc hµnh”

cña t¸c gi¶ dãng lªn thËt bi hïng.

d. Bèn c©u cuèi:

Nh nh÷ng lêi vang väng tëng kh¾c ghi vµo mé chÝ,

thÓ hiÖn khÝ ph¸ch anh hïng cña nh÷ng ngêi lÝnh.

III. Tæng kÕt:

1. Néi dung:

2. NghÖ thuËt:

C. Cñng cè:

1. Qua bµi th¬, em thÊy c¸i míi vÒ h×nh ¶nh ngêi lÝnh T©y TiÕn so víi h×nh ¶nh ngêi lÝnh trong bµi

“§ång chÝ” ë chç nµo?

2. So¹n bµi “Bªn kia s«ng §uèng” cña Hoµng CÇm.

TiÕt 25: Gi¶ng v¨n: Bªn kia s«ng ®uèng.

2

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 12

( Hoµng CÇm)

A.Môc tiªu cÇn ®¹t: Qua bµi häc gióp Hs:

- C¶m nhËn ®ùoc t×nh yªu quª h¬ng nång nµn tha thiÕt cña t¸c gi¶. T×nh yªu ®ã ®îc x©y dùng nªn

bëi c¶m xóc vÒ vÎ ®Ñp v¨n ho¸ vïng Kinh B¾c.

- thÊy ®îc nghÖ thuËt tæ chøc cÊu tø cña bµi th¬ rÊt ®éc ®¸o: nhËp th©n vµo lêi t©m sù cña ®«i trai

g¸i ®Ó tá bµy t×nh camt yªu quª h¬ng.

- RÌn luyÖn kÜ n¨ng ph©n tÝch nh÷ng t¸c phÈm tr÷ t×nh dµi.

B. TiÕn tr×nh d¹y- häc:

1. æn ®Þnh líp:

2. KiÓm tra bµi cò: h×nh tîng ngêi lÝnh trong bµi th¬ T©y tiÕn ®îc vÎ nªn th«ng qua nh÷ng khÝa

c¹nh nµo?

3.Bµi míi:

Ho¹t ®éng cña Gi¸o viªn vµ Häc Sinh Néi dung cÇn ®¹t

Ho¹t ®éng 1: Gióp Hs t×m hiÓu vµi nÐt vÒ nhµ

th¬ HC vµ bµi th¬ BKS§.

TT1. H·y nªu mét vµi hiÓu biÕt cña em vÒ

nhµ th¬ HC?

TT2: Em biÕt g× vÒ bµi th¬ Bªn kia s«ng

§uèng?

Ho¹t ®éng 2: Híng dÉn häc sinh ph©n tÝch

bµi th¬( Khi ph©n tÝch GV cÇn híng dÉn cho

Hs biÕt c¶m høng chung cña toµn bµi, nhng

nªn chó träng vµo phÇn ch÷ to)

TT1: Hs x¸c ®Þnh bè côc ph©n tÝch bµi th¬?

TT2: Em h·y ®äc 10 c©u ®Çu vµ cho biÕt c¶m

xóc chung cña 10 c©u ®ã?

TT3: Bµi th¬ lµ dßng c¶m xóc tu«n trµo cña

t¸c gi¶ vÒ quª h¬ng, nhng ®îc më ®Çu b»ng

mét h×nh thøc ®éc ®¸o. Sù ®äc ®¸o ®ã lµ g×?

- Em ë ®©y lµ ai?

- S«ng §uèng trong c¶m xóc nhí tiÕc hiÖn

lªn nh thÕ nµo?( S«ng §uèng cña ngµy xa,

s«ng §uèng cña t©m c¶m).

- Em hiÓu nh thÕ nµo vÒ c©u th¬ “N»m

nghiªng nghiªng trong kh¸ng chiÕn trêng

k×”?

- C¶m nhËn chung vÒ xóc c¶m cña t¸c gi¶ ë

10 c©u ®Çu?

I.TiÓu dÉn;

1. T¸c gi¶:

- HC sinh ra trªn miÒn ®Êt quan hä B¾c Ninh th¬

méng vµ tr÷ t×nh ¶nh hëng lín ®Õn th¬ v¨n

«ng.

- Mét nhµ th¬ tµi n¨ng, cã phong c¸ch ®éc ®¸o, võa

mît mµ ®»m th¾m võa ch©n thµnh m·nh liÖt.

2. T¸c phÈm:

-“Bªn kia s«ng §uèng” ra ®êi n¨m 1948, khi HC

®ang ë ViÖt b¾c vµ nghe tin quª h¬ng m×nh bÞ giÆc

x©m chiÐm.

II. Ph©n tÝch:

1.B è côc:3 phÇn

+. PhÇn 1: Mêi c©u ®Çu

+. PhÇn 2: n¨m m¬i c©u tiÕp

+. PhÇn 3: cßn l¹i.

2. Ph©n tÝch.

a..Mêi c©u ®Çu: “Nhí tiÕc” vµ “xãt xa”.

- më ®Çu b»ng mét lêi t©m sù gi÷a “anh” vµ

“em”.

-Em lµ mét nh©n vËt phiÕm chØ, mét bÇu khÝ

quyÓn ®Ó thi nh©n gi·i bµy t©m t, ®ã còng lµ

“phiªn b¶n t©m hån cña t¸c gi¶”.

- S«ng §uèng( ngµy xa) -“ c¸t tr¾ng ph¼ng l×”

- “lÊp l¸nh”

-“n»mnghiªng ghiªng”

“n»m ngiªng nghiªng trong kh¸ng chiÕn trêng

k×” linh hån hãa dßng s«ng thæi vµo d¸ng

®iÖu dßng s«ng chÊt ®a t×nh, trÎ trung

+. C¶nh vËt: xanh xanh b·i mÝa + ng« khoai

biªng biÕc “nhí tiÕc” vµ “xãt xa” cµng d©ng

3

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 12

TT4( chuyÓn tiÕp) Tõ c¸i nhí tiÕc, xãt xa

bïng lªn nh ®ît sãng m¹nh trªn dßng s«ng cæ

tÝch. §ît sãng ®ã lÆng xuèng ®Ó lan xa vÒ

phÝa bªn kia dßng s«ng. Nhí bªn kia dßng

s«ng nhµ th¬ nhí ®Õn c¸i g×?

TT5: NÕu nh÷ng nÐt nhí vÒ vÎ ®Ñp v¨n hãa

cho ta xu«i dßng vÒ kh«ng khÝ d©n gian th×

nh÷ng con ngêi ë ®©y cho ta vÒ kh«ng khÝ

nh thÕ nµo?

TT6: Nh÷ng c¶m xóc ®ã cã gîi vÒ trong c¶m

høng trän vÑn hay kh«ng? Nõu kh«ng th× nã

gîi lªn ®iÒu g×?

- Em cã nhËn xÐt nh thÕ nµo vÒ ®iÖp ng÷: b©y

giê tan t¸c vÒ ®©u vµ B©y giê ®i ®©u vÒ ®©u?

TT7: C¶m xóc cña ®o¹n th¬ cã mang tÝnh

t¸ch rÏ hay kh«ng? §iÒu ®ã nãi lªn ®iÒu g×?

Ho¹t ®éng 3: Gióp HS tæng kÕt.

trµn trªn c©u ch÷.

b. n¨m m¬i c©u tiÕp: Nhí “bªn kia s«ng §uèng”

* nÐt ®Ñp v¨n hãa xø Kinh B¾c:

- Tranh §«ng Hå gµ lîn nÐt t¬i trong

Mµu d©n téc s¸ng bõng trªn giÊy ®iÖp.

- Nh÷ng héi hÌ, ®×nh ®¸m.

- Nh÷ng phiªn chî quª “ngêi gi¨ng t¬ nghÏn lèi”

Sinh ho¹t v¨n hãa cæ truyÒn, ®îm s¾c mµu d©n

gian ®ùîc vÎ qua ®«i m¾t cña con ngßi g¾n bã m¸u

thÞt.

* Con ngêi cña quª h¬ng quan hä.

- Nh÷ng nµng m«i c¾n chØ quÕt trÇu

Nh÷ng cô giµ ph¬ ph¬ tãc tr¾ng

Nh÷ng em sét so¹t quÇn n©u

Nh÷ng c« hµng xÐn r¨ng ®en

Cêi nh mïa thu táa n¾ng.

NÐt ®Ñp d©n d·, b×nh dÞ ®îc gîi qua thi nh·n

®a c¶m vµ g¾n bã.

* HiÖn t¹i “tan t¸c” vµ “chia l×a”.

- MÑ con ®µn lîn ©m d¬ng

Chia l×a ®«i ng¶

§¸m cíi chuét ®ang tng bõng rén r·.

B©y giê tan t¸c vÒ ®©u.

HiÖn t¹i tan t¸c, nh÷ng nÐt ®Ñp qu¸ khø bÞ

giµy xÐo, chµ ®¹p ®Õn tan hoang.

- §iÖp ng÷: B©y giê tan t¸c vÒ ®©u

B©y giê ®i ®©u vÒ ®©u. Tr¶i dµi

c¶ bµi th¬ nh÷ng c©u hái ®au ®ín cø xo¸y lui

xo¸y l¹i quÇn xÐ t©m tëng cña t¸c gi¶.

Sù ®an xen, lång quyÖn gi÷a c¶m xóc nhí

tiÕc” vµ xãt xa sù ch©n thùc cña c¶m xóc vµ tµi

t×nh vÒ c¸ch dïng h×nh ¶nh.

c. §o¹n cßn l¹i:

( GV híng dÉn HS tù t×m hiÓu)

- C¶m xóc ®o¹n cuèi: Mét íc väng t¬i s¸ng vÒ t¬ng

lai.

III. Tæng kÕt:

1. Néi dung

2. NghÖ thuËt:

TiÕt 26: Lµm v¨n: Më bµi, kÕt bµi vµ chuyÓn ®o¹n trong bµi v¨n nghÞ luËn.

4

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 12

A. Môc tiªu cÇn ®¹t: Qua bµi häc, gióp HS:

- H×nh thµnh ®ùoc kÜ n¨ng më bµi, kÕt bµi vµ chuyÓn ®o¹n trong mét bµi v¨n nghÞ luËn.

- Tõ viÖc n¾m v÷ng c¸c nguyªn t¾c, øng dông ®Ó ph©n tÝch vµ lµm c¸c bµi tËp.

B. TiÕn tr×nh d¹y- häc:

1. æn ®Þnh líp:

2. KiÓm tra bµi cò:

3. Bµi míi:

Ho¹t ®éng cña Gi¸o viªn vµ Häc sinh Néi dung cÇn ®¹t

Ho¹t ®éng 1: Gióp HS n¾m ®îc nguyªn t¾c

vµ c¸ch më bµi trong mét bµi v¨n nghÞ luËn.

TT1: ThÕ nµo lµ më bµi, khi më bµi chóng ta

ph¶i ®¶m b¶o nh÷ng nguyªn t¾c nµo?

TT2: Em quan niÖm nh thÕ nµo vÒ c¸ch më

bµi? Em thêng më bµi theo c¸ch nµo?

- thÕ nµo lµ c¸ch më bµi trùc tiÕp?

- ThÕ nµo lµ c¸ch më bµi gi¸n tiÕp?

Ho¹t ®éng 2: gióp häc sinh n¾m ®îc nguyªn

t¾c vµ c¸ch kÕt bµi.

TT1: PhÇn kÕt bµi ph¶i ®¶m b¶o nh÷ng

nguyªn t¾c nµo?

A. Më bµi:

Lµ giíi thiÖu vÊn ®Ò sÏ ®îc bµn luËn trong bµi v¨n,

®ång thêi khªu gîi, l«i cuèn sù chó ý cña ngêi ®äc

®èi víi vÊn ®Ò ®ã.

1. Nguyªn t¾c më bµi:

a. Më bµi cÇn nªu ®òng vÊn ®Ò ®Æt ra trong ®Ò bµi.

b. Më bµi chØ ®îc phÐp nªu nh÷ng ý kh¸i qu¸t.

2. C¸ch më bµi:

- Cã rÊt nhiÒu c¸ch më bµi. Tïy dông ý cña ngêi lµm

mµ cã thÓ:

a. Më bµi trùc tiÕp: giíi thiÖu ngay vÊn ®Ò cÇn nghÞ

luËn

VÝ dô:

b. Më bµi gi¸n tiÕp: nªu ra nh÷ng ý liªn quan ®Õn vÊn

®Ò cÇn nghÞ luËn ®Ó khªu gîi råi míi b¾t ®Çu vµo vÊn

®Ò Êy.

- C¸c lo¹i më bµi gi¸n tiÕp:

+. DiÔn dÞch: tøc lµ nªu lªn nh÷ng ý kh¸i qu¸t

h¬n vÊn ®Ò ®Æt ra trong bµi råi míi b¾t vµo vÊn ®Ò Êy.

VD:

+. Quy n¹p: tøc lµ nªu nh÷ng ý nhá h¬n vÊn ®Ò

®Æt ra trong ®Ò bµi råi tæng hîp l¹i thµnh vÊn ®Ò cÇn

nghÞ luËn.

VD:

+. T¬ng liªn: lµ nªu mét ý gièng ý trong ®Ò bµi råi

b¾t sang vÊn ®Ò cÇn nghÞ luËn.ý ®îc nªu ra thêng lµ

tôc ng÷, ca dao, danh ng«n hoÆc nh÷ng ch©n lÝ phæ

biÕn, nh÷ng sù kiÖn næi tiÕng.

+. §èi lËp: lµ nªu mét vÊn ®Ò tr¸i ngîc víi ý trong

®Ò bµi råi l©y ®ã lµm c¬ së ®Ó chuyÓn sang vÊn ®Ò cÇn

nghÞ luËn.

VD

B. KÕt bµi:

Lµ kÕt thóc vÊn ®Ò ®· ®Æt ra ë phÇn më bµi vµ ®· gi¶i

quyÕt ë phÇn th©n bµi.

1. Nguyªn t¾c kÕt bµi:

a. PhÇn kÕt bµi ph¶i thÓ hiÖn ®óng quan ®iÓm ®· tr×nh

bµy ë phÇn th©n bµi.

5

Gi¸o ¸n Ng÷ V¨n 12

TT2: KÓ c¸c c¸ch kÕt bµi? Cã d©n chøng ®Ó

lµm râ?

Ho¹t ®éng 3: Híng dÉn HS c¸ch chuyÓn

®o¹n:

b. PhÇn kÕt bµi chØ nªu nh÷ng ý kh¸i qu¸t.

2. C¸ch kÕt bµi:

a. Tãm lîc: Tãm t¾t quan ®iÓm cña ngêi viÕt ë phÇn

th©n bµi.

b. Ph¸t triÓn: Lµ c¸ch kÕt bµi më réng thªm vÊn ®Ò

®Æt ra trong ®Ò bµi.

c. VËn dông: lµ c¸ch kÕt bµi nªu ra ph¬ng híng ¸p

dông c¸i tèt, c¸i hay hoÆc kh¾c phôc c¸i xÊu, c¸i dë

cña hiÖn tîng hay ý kiÕn nãi trong bµi v¨n vµo cuéc

sèng.

d. Liªn tëng: lµ c¸ch viÕt bµi mîn ý kiÕn t¬ng tù cña

d©n gian, cña mét ngêi cã uy tÝn hay cña s¸ch vë ®Ó

thay cho lêi tãm t¾t cña ngêi lµm bµi.

C. ChuyÓn ®o¹n:

1. Dïng c¸c kÕt tõ hoÆc c¸c ng÷ t¬ng ®¬ng víi kÕt tõ

2. Dïng c©u chuyÓn ®o¹n.

TuÇn 11: Tõ ngµy 12/11/2007 ®Õn 17/11/2007.

6