Giải pháp phòng ngừa và hạn chế rủi ro tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - chi nhánh Phúc Yên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

LÊ HOÀNG ANH

GIẢI PHÁP PHÕNG NGỪA VÀ HẠN CHẾ RỦI RO

TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN

VIỆT NAM - CHI NHÁNH PHÚC YÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2014

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

LÊ HOÀNG ANH

GIẢI PHÁP PHÕNG NGỪA VÀ HẠN CHẾ RỦI RO

TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN

VIỆT NAM - CHI NHÁNH PHÚC YÊN

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 60.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. Bùi Huy Nhƣợng

THÁI NGUYÊN - 2014

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết

quả nêu trong luận văn là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng.

Vĩnh Phúc, ngày .... tháng .... năm 2014

Tác giả luận văn

Lê Hoàng Anh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong thời gian nghiên cứu và hoàn thành luận văn này tôi nhận được sự

quan tâm, giúp đỡ của tập thể và cá nhân trong cơ quan.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đối với PGS.TS Bùi Huy Nhƣợng đã tận tình

hướng dẫn tôi trong suốt thời gian nghiên cứu.

Tôi cũng xin chân thành cảm ơn các thày cô giáo Trường Đại học Kinh tế và

QTKD đã giúp đỡ tôi hoàn thành bản luận văn này./.

Mặc dù đã có nhiều nỗ lực, nhưng Luận văn này không tránh khỏi những

thiếu sót. Vì vậy, tôi mong nhận được sự chỉ dẫn, góp ý của quý thầy, cô giáo và tất

cả bạn bè.

Vĩnh Phúc, ngày .... tháng .... năm 2014

Tác giả luận văn

Lê Hoàng Anh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................ii

MỤC LỤC................................................................................................................. iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ...........................................................................vi

DANH MỤC BẢNG.................................................................................................vii

DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ ............................................................................ viii

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1

2. Mục đích nghiên cứu của đề tài ..............................................................................2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn .....................................................2

4. Ý nghĩa khoa học, thực tiễn và những đóng góp của đề tài....................................3

5. Kết cấu luận văn......................................................................................................3

Chƣơng 1. LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ RỦI RO CỦA NGÂN HÀNG

THƢƠNG MẠI.................................................................................................4

1.1. Cơ sở lý luận về Ngân hàng Thương mại ............................................................4

1.2. Rủi ro trong hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Thương mại.......................10

1.2.1. Khái niệm về rủi ro Ngân hàng.......................................................................10

1.2.2. Phân loại rủi ro trong hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Thương mại.....10

1.2.3. Nguyên nhân gây rủi ro trong hoạt động Ngân hàng......................................14

1.2.4. Các nhân tố tác động đến việc phòng ngừa và hạn chế rủi ro trong hoạt

động kinh doanh của BIDV Phúc Yên .............................................................15

1.3. Sự cần thiết phải tăng cường công tác phòng ngừa và hạn chế rủi ro của

Ngân hàng Thương mại....................................................................................20

1.3.1. Rủi ro là tất yếu khách quan trong hoạt động kinh doanh của Ngân hàng

Thương mại ......................................................................................................20

1.3.2. Phòng ngừa và hạn chế rủi ro là tiền đề nâng cao chất lượng hoạt động

kinh doanh của Ngân hàng Thương mại ..........................................................21

1.3.3.Yêu cầu của hội nhập toàn cầu trong kinh doanh ngân hàng phải đòi hỏi

nâng cao giải pháp phòng ngừa và hạn chế rủi ro ............................................21

Kết luận chương 1 .....................................................................................................22

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iv

Chƣơng 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.......................................................24

2.1. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................24

2.2. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................24

2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ......................................................................24

2.2.2. Phương pháp tổng hợp thông tin.....................................................................25

2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin ....................................................................25

2.3. Các chỉ tiêu nghiên cứu phản ánh kết quả công tác phòng ngừa và hạn chế

rủi ro trong hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Thương mại ......................25

2.3.1. Các chỉ tiêu định lượng ...................................................................................25

2.3.2. Các chỉ tiêu định tính ......................................................................................31

Kết luận chương 2 .....................................................................................................33

Chƣơng 3. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC PHÕNG NGỪA VÀ HẠN CHẾ

RỦI RO TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN

VIỆT NAM - CHI NHÁNH PHÚC YÊN .....................................................34

3.1. Tình hình kinh tế tỉnh Vĩnh Phúc và hoạt động của BIDV Phúc Yên ...............34

3.1.1. Khái quát tình hình kinh tế xã hội tỉnh Vĩnh Phúc..........................................34

3.1.2. Giới thiệu về Ngân hàng TMCP đầu tư và phát triển Việt Nam - chi

nhánh Phúc Yên................................................................................................36

3.1.3. Mô hình tổ chức ..............................................................................................38

3.1.4. Tình hình hoạt động của BIDV Phúc Yên ......................................................40

3.2. Thực trạng công tác phòng ngừa và hạn chế rủi ro tại BIDV Phúc Yên ...........47

3.2.1. Công tác phòng ngừa và hạn chế rủi ro...........................................................47

3.2.2. Thực trạng công tác phòng ngừa và hạn chế rủi ro tại BIDV Phúc Yên ........62

3.3. Đánh giá công tác phòng ngừa và hạn chế rủi ro tại BIDV Phúc Yên ..............79

3.3.1. Những kết quả đạt được ..................................................................................79

3.3.2. Những hạn chế ................................................................................................80

3.3.3. Nguyên nhân ...................................................................................................85

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

v

Kết luận chương 3 .....................................................................................................89

Chƣơng 4. GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG CÔNG TÁC PHÕNG NGỪA

VÀ HẠN CHẾ RỦI RO TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƢ VÀ

PHÁT TRIỂN VIỆT NAM - CHI NHÁNH PHÚC YÊN ...........................90

4.1. Định hướng phát triển và yêu cầu tăng cường các giải pháp phòng ngừa và

hạn chế rủi ro tại BIDV Phúc Yên ...................................................................90

4.1.1. Những cơ hội và thách thức đối với việc đẩy mạnh phòng ngừa và hạn

chế rủi ro của BIDV Phúc Yên trong điều kiện hiện nay.................................90

4.1.2. Định hướng phát triển của BIDV Phúc Yên trong giai đoạn tới ....................94

4.2. Giải pháp tăng cường phòng ngừa và hạn chế rủi ro tại BIDV Phúc Yên.........96

4.2.1. Giải pháp hoàn thiện mô hình tổ chức QLRR ................................................96

4.2.2. Thành lập tổ/bộ phận “xây dựng định hướng hoạt động tín dụng; xây

dựng chính sách tín dụng” tại chi nhánh ..........................................................97

4.2.3. Nhóm giải pháp phòng ngừa rủi ro .................................................................98

4.2.4. Nhóm giải pháp phát triển nguồn nhân lực...................................................101

4.2.5. Nhóm giải pháp về công nghệ.......................................................................103

4.3. Kiến nghị..........................................................................................................104

4.3.1. Kiến nghị với BIDV......................................................................................104

4.3.2. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước .............................................................107

4.3.3. Kiến nghị với Nhà nước................................................................................110

KẾT LUẬN............................................................................................................111

TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................112

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vi

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

ACB : Ngân hàng thương mại cổ phần Á Châu

BIDV : Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam

BIDV Phúc Yên

: Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam -

Chi nhánh Phúc Yên

CBTD : Cán bộ tín dụng

CP : Cổ phần

DPRR : Dự phòng rủi ro

NHNN : Ngân hàng Nhà nước

NHTM : Ngân hàng Thương mại

RRTD : Rủi ro tín dụng

TCTD : Tổ chức tín dụng

TMCP : Thương mại cổ phần

TNHH : Trách nhiệm hữu hạn

TSBĐ : Tài sản bảo đảm

USD : Đôla Mỹ

VND : Việt Nam Đồng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vii

DANH MỤC BẢNG

Bảng 3.1: Tình hình huy động vốn xét theo kỳ hạn giai đoạn 2009 - 2013 tại

BIDV Phúc Yên.......................................................................................40

Bảng 3.2: Hoạt động tín dụng trong giai đoạn 2009 - 2013 tại BIDV Phúc Yên .....42

Bảng 3.3: Các hoạt động khác trong giai đoạn 2011 - 2013 tại BIDV Phúc Yên ....45

Bảng 3.4: Kết quả kinh doanh giai đoạn 2011-2013 của BIDV Phúc Yên ..............46

Bảng 3.5: Cơ cấu dư nợ tín dụng 2009 - 2013 tại BIDV Phúc Yên .........................47

Bảng 3.6: Cơ cấu dư nợ theo ngành nghề .................................................................49

Bảng 3.7: Chất lượng tín dụng 2009 - 2013 tại BIDV Phúc Yên .............................52

Bảng 3.8: Tổng hợp lỗi tác nghiệp từ năm 2009-2013 tại BIDV Phúc Yên.............60

Bảng 3.9: Kết quả xếp hạng khách hàng doanh nghiệp ............................................69

Bảng 3.10: Ứng dụng kết quả xếp hạng làm cơ sở phân loại nợ ..............................70

Bảng 3.11: Kết quả xếp hạng và phân loại nợ tại BIDV Phúc Yên thời điểm

31/12/2013 ...............................................................................................72

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

viii

DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ

SƠ ĐỒ

Sơ đồ 3.1: Bộ máy tổ chức của BIDV Phúc Yên .....................................................39

BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 3.1: Tình hình huy động vốn xét theo chủ thể khách hàng giai đoạn

2009-2013 tại BIDV Phúc Yên ...................................................................41

Biểu đồ 3.2: Hoạt động tín dụng trong giai đoạn 2009-2013 tại BIDV Phúc Yên .......... 43

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Sau 27 năm thực hiện đường lối đổi mới của Đảng (1986), nền kinh tế nước

ta đã chuyển từ nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung bao cấp sang nền kinh tế hàng

hoá nhiều thành phần theo cơ chế thị trường có sự điều tiết của Nhà nước theo định

hướng xã hội chủ nghĩa. Cùng với sự phát triển của nền sản xuất hàng hoá, hệ thống

Ngân hàng cũng ngày càng phát triển cả về mạng lưới và nội dung hoạt động. Ngân

hàng có một vị trí rất quan trọng, được ví như là huyết mạch của nền kinh tế. Sự

phát triển ổn định của hệ thống Ngân hàng sẽ giúp nền kinh tế phát triển bền vững.

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, quan hệ thương mại và giao lưu

quốc tế ngày càng phát triển, đặc biệt là sau giai đoạn khủng hoảng tài chính, đang

đặt ra những đòi hỏi và thách thức mới đối với hệ thống Ngân hàng Việt Nam trong

việc nâng cao năng lực cạnh tranh của mình trên trường quốc tế. Việc tận dụng tối

đa các cơ hội, giảm thiểu và vượt qua những thách thức mà hội nhập quốc tế đem

lại chính là chìa khoá mang đến sự thành công trong cạnh tranh cho ngành ngân

hàng nói chung và Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam cũng như Chi

nhánh BIDV Phúc Yên nói riêng.

Những năm chuyển đổi kinh tế vừa qua, ngành ngân hàng đã có nhiều đổi

mới trong tổ chức quản lý cũng như trong hoạt động kinh doanh, dịch vụ. Tuy

nhiên, trước đòi hỏi của hội nhập kinh tế quốc tế, trải qua giai đoạn khủng hoảng tài

chính toàn cầu, hoạt động của các Ngân hàng Việt Nam đang gặp rất nhiều khó

khăn và bộc lộ yếu kém trên các lĩnh vực phòng ngừa và hạn chế rủi ro Ngân hàng.

Trong quá trình hoạt động, các Ngân hàng nói chung và Ngân hàng TMCP

Đầu tư và Phát triển Việt Nam nói riêng đã có nhiều biện pháp đổi mới về công

nghệ cũng như quy trình quản lý làm cho kết quả kinh doanh được cải thiện rất

nhiều. Tuy nhiên, công tác phòng ngừa và hạn chế rủi ro Ngân hàng vẫn còn bộc lộ

nhiều hạn chế, thiếu sót, dẫn đến việc không cảnh báo và phòng ngừa được những

rủi ro mang tính chất nghiêm trọng, làm ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động và khả

năng cạnh tranh của các Ngân hàng.

Giải pháp phòng ngừa và hạn chế rủi ro là vấn đề có ý nghĩa quan trọng

trong hoạt động của các Ngân hàng nói chung và đối với Ngân hàng TMCP Đầu tư

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

2

và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Phúc Yên nói riêng. Đó là một trong những vấn

đề then chốt quyết định sự phát triển bền vững của Ngân hàng trong bối cảnh cạnh

tranh và hội nhập kinh tế.

Bởi vậy, giải pháp phòng ngừa và hạn chế rủi ro của ngân hàng để tạo tiền đề

cho sự phát triển bền vững, phục vụ tốt nhất cho nhu cầu phát triển kinh tế xã hội,

nâng cao năng lực cạnh tranh, hội nhập là vấn đề rất được quan tâm, có ý nghĩa

quan trọng và quyết định cho việc đưa hệ thống Ngân hàng Việt Nam hội nhập với

khu vực và thế giới.

Xuất phát từ thực tế đó, nghiên cứu vấn đề “Giải pháp phòng ngừa và hạn

chế rủi ro tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh

Phúc Yên” có ý nghĩa thiết thực cả về lý luận và thực tiễn.

2. Mục đích nghiên cứu của đề tài

Nghiên cứu thực trạng công tác phòng ngừa và hạn chế rủi ro của Ngân hàng

TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Phúc Yên hiện nay, chỉ ra những

vấn đề đã làm được và những vấn đề còn tồn tại về rủi ro của Ngân hàng, từ đó đưa ra

giải pháp tăng cường công tác phòng ngừa và hạn chế rủi ro của Ngân hàng TMCP

Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Phúc Yên trong thời gian tới cụ thể.

Tập chung nghiên cứu lý thuyết về rủi ro tín dụng, rủi ro tác nghiệp và hạn

chế rủi ro tín dụng và rủi ro tác nghiệp trong hoạt động của BIDV Phúc Yên.

Phân tích, đánh giá đúng các dạng rủi ro tín dụng, rủi ro tác nghiệp và thực

trạng công tác hạn chế rủi ro tín dụng, rủi ro tác nghiệp của - BIDV Phúc Yên.

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn

* Đối tượng nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu, phân tích những

vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đến giải pháp phòng ngừa và hạn chế rủi ro tín

dụng và rủi ro tác nghiệp thông qua các chỉ tiêu về rủi ro trong quá trình hoạt động

của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Phúc Yên.

* Phạm vi nghiên cứu:Phân tích thực trạng công tác phòng ngừa và hạn chế

rủi ro tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Phúc Yên từ

năm 2009 đến năm 2013 (5 năm).

* Nội dung nghiên cứu

- Khái quát những vấn đề lý luận chung về phòng ngừa và hạn chế rủi ro

trong hoạt động của NHTM.