giải đáp các thắc mắc về giới tính

TH溢C M溢C BI蔭T H碓I AI 1

M影C L影C

ìSinh ho衣t v嬰 ch欝ngî l‡ chuy羽n khÛ nÛi? ..........................................................3

Quan h羽 tÏnh d映c quy院t đ鵜nh bao nhiÍu ph亥n tr<m h衣nh ph˙c gia đÏnh? ..........7

C·c ìki吋u d·ngî ho員c ìt逢 th院î quy院t đ鵜nh bao nhiÍu ph亥n tr<m ch医t l逢嬰ng? ....7

D壱y thÏ...............................................................................................................8

Bao quy đ亥u ......................................................................................................9

T亥m c叡..............................................................................................................9

Xu医t tinh s噂m..................................................................................................13

Thu嘘c tr嬰 l詠c, thu嘘c x鵜t, d亥u 逢噂t, d亥u khÙ ......................................................15

VÚng m逸t c瑛u..................................................................................................16

Nh英ng lo衣i thu嘘c n‡o l‡m cho c逢運ng d逢挨ng? ...............................................16

KhÙng cÛ b羽nh b医t l詠c ....................................................................................20

C逸t v‡ n嘘i 嘘ng d磯n tinh ...................................................................................21

D壱y thÏ.............................................................................................................21

M‡ng trinh v‡ trinh ti院t.....................................................................................23

Thi院u c違m gi·c................................................................................................27

Thai s違n ..........................................................................................................32

Th栄 d‚m ..........................................................................................................33

A欝ng tÌnh luy院n ·i ...........................................................................................35

C·c con đ逢運ng l‚y truy隠n HIV/AIDS...............................................................39

M·u ì35î..........................................................................................................41

N厩i lo ‚u v隠 đ逢運ng con c·i .............................................................................53

AIDS v‡ đ欝ng tÌnh ·i .......................................................................................54

T衣i sao hai ng逢運i nam v‡ n英 b鵜 thu h˙t nhau l衣i v噂i nhau, v‡ t瑛 tu鰻i n‡o? ....57

Quan h羽 tÏnh d映c c亥n thi院t đ院n m泳c đ瓜 n‡o? .................................................58

Ph映 n英 đ瓜c th‚n s胤 d宇 cÛ b羽nh do thi院u v医n đ隠 sinh l˝? Ai隠u n‡y cÛ th壱t s詠

c亥n thi院t cho c挨 th吋 h丑 khÙng? Vi羽c l壱p gia đÏnh c栄a ph映 n英 đem l衣i đi隠u l嬰i gÏ

v隠 m員t sinh h丑c? .............................................................................................59

Ai隠u gÏ s胤 x違y ra khi quan h羽 tÏnh d映c s噂m ? .................................................60

Th‡nh ng逢運i l噂n .............................................................................................63

TH溢C M溢C BI蔭T H碓I AI 2

Th栄 d‚m cÛ h衣i khÙng?...................................................................................65

Lo衣n lu‚n ........................................................................................................70

Con tÙi hay con ai?..........................................................................................72

Chuy羽n khÙng l噂n ...........................................................................................73

L羽ch thÏ đ„ sao?..............................................................................................75

¬m tÌnh, d逢挨ng tÌnh ........................................................................................77

HIV/AIDS, l‚y lan v‡... siÍu t逢荏ng...................................................................78

Vi羽c tiÍm phÚng cÛ th吋 l‡m l‚y lan HIV khÙng? ..............................................80

AIDS v‡ h‡nh vi nguy c挨.................................................................................83

Nhi宇m HIV trong ng‡nh y t院 ............................................................................83

CÛ bao gi運 nhi宇m HIV m‡ khÙng b鵜 AIDS khÙng? ..........................................85

Th院 n‡o l‡ suy nh逢嬰c d逢挨ng s詠? ..................................................................87

TÏnh tr衣ng nh逢嬰c d逢挨ng cÛ ph鰻 bi院n khÙng?.................................................89

Thu嘘c tr鵜 b医t l詠c v磯n l‡ chuy羽n th亥n tho衣i.......................................................91

G‚y c逢挨ng nh‚n t衣o l‡ sao?...........................................................................92

C挨 ch院 g‚y c逢挨ng bi吋u hi羽n nh逢 th院 n‡o?.....................................................93

T衣i sao l˙c bÏnh th逢運ng, nÛ l衣i nh臼?...............................................................94

NguyÍn nh‚n c栄a tÏnh tr衣ng b医t l詠c ................................................................95

A‡n Ùng l噂n tu鰻i cÛ b鵜 suy y院u nh逢 ph映 n英 l˙c m„n kinh khÙng?...................96

NguyÍn nh‚n g‚y "nh逢嬰c d逢挨ng" ph鰻 bi院n nh医t l‡ gÏ? ..................................96

C·c n瓜i ti院t t嘘 v‡ tÏnh tr衣ng nh逢嬰c d逢挨ng ......................................................98

M瓜t s嘘 nguyÍn nh‚n g‚y nh逢嬰c d逢挨ng kh·c .................................................98

CÛ th吋 đ·nh gi· tÏnh tr衣ng d逢挨ng s詠 b茨ng c·c ph逢挨ng ti羽n sinh h丑c khÙng?

......................................................................................................................101

Ai隠u tr鵜 nh逢嬰c d逢挨ng....................................................................................102

C逢挨ng l‚u l‡ sao?.........................................................................................105

Vai trÚ ng逢運i v嬰 trong đi隠u tr鵜 nh逢嬰c d逢挨ng ................................................107

T‚m l˝ tr鵜 li羽u ch英a nh逢嬰c d逢挨ng.................................................................110

K院t lu壱n v隠 nh逢嬰c d逢挨ng .............................................................................110

TH溢C M溢C BI蔭T H碓I AI 3

ìSinh ho衣t v嬰 ch欝ngî l‡ chuy羽n khÛ nÛi?

A˙ng v壱y, đ‚y l‡ chuy羽n r医t khÛ nÛi, nh医t l‡ nÛi đ‡ng ho‡ng đ泳ng đ逸n,

nghiÍm t˙c... Ch鰯ng nh英ng khÛ nÛi trÍn b·o, gi英a b衣n bË, m‡ cÚn khÛ nÛiÖ

gi英a hai v嬰 ch欝ng v噂i nhau, ngay c違 trong l˙c đang chu育n b鵜 ti院n h‡nh. V隠

vi羽c n‡y, x„ h瓜i ch˙ng ta cÛ Ìt nh医t l‡ 3 đi隠u m‚u thu磯n kh· ng瓜 ngh┄nh.

Tr逢噂c h院t, gi院t ng逢運i l‡ chuy羽n m‡ m丑i n隠n v<n minh, m丑i qu嘘c gia đ隠u

tri羽t đ吋 c医m. Nh逢ng b衣n r医t d宇 tÏm th医y trÍn b·o chÌ nh英ng b違n tin mÙ t違 c·c

cung c·ch gi院t ng逢運i r医t t雨 m雨, v噂i nhi隠u chi ti院t m‡ b衣n cÛ th吋 tho違i m·i k吋

l衣i v噂i b‡ (Ùng) x„ ho員c b医t c泳 ai; nhi隠u khi cÚn thÍm m逸m thÍm mu嘘i cho

h医p d磯n... CÚn ìchuy羽n v嬰 ch欝ngî thÏ ch逢a cÛ x„ h瓜i n‡o, qu嘘c gia n‡o ra

lu壱t l羽 c医m. 遺y v壱y m‡ đ嘘 b衣n d·m đ隠 c壱p, mÙ t違 v隠 nh英ng ìcung c·ch h‡nh

s詠î trÍn b·o, ho員c k吋 cho b‡ (Ùng) x„ nghe ch挨i.

Ai隠u th泳 hai, x„ h瓜i ch˙ng ta l˙c n‡o c┡ng n‚ng niu, tr‚n tr丑ng, ca t映ng, đ隠

cao đ栄 m丑i lo‡i hoa. T員ng hoa cho nhau luÙn luÙn l‡ m瓜t c穎 ch雨 mang nhi隠u

˝ ngh┄a. Nh逢ng m‡, b衣n 挨i, hoa ch雨 l‡... c挨 quan sinh d映c c栄a lo‡i c‚y! Hi羽n

nay cÛ l胤 ch逢a nh‡ th挨 n‡o d·m ca t映ng ìc·i t逢挨ng đ逢挨ngî 荏 lo‡i ng逢運i, v‡

n院u qu· l逸m thÏ ch雨 m噂i d·m th違o lu壱n cÙng khai v隠 tÏnh d映c 荏Ö lo‡i l嬰n!

Th泳 ba, theo k院 ho衣ch d‚n s嘘, m厩i gia đÏnh ch雨 nÍn cÛ 1 hay 2 con; đi隠u n‡y

ho‡n to‡n đ˙ng v‡ c亥n đ育y m衣nh h挨n n英a. Th院 nh逢ng v隠 m員t sinh h丑c, t瑛

l˙c d壱y thÏ cho đ院n ch院t, m厩i con ng逢運i đ逢嬰c cho l‡ cÛ kh違 n<ng sinh ho衣t

t鰻ng c瓜ng kho違ng 5.000 l亥n. A吋 đ衣t ch雨 tiÍu 1 hay con, ch逸c ch雨 c亥n t嘘i đa 30

l亥n (cÛ tÌnh tr瑛 hao l‡ d逢 s泳c. V壱y thÏ 4.970 l亥n cÚn l衣i đÛ đ吋 l‡m gÏ? M丑i

đ瓜ng v壱t cao c医p nh逢 l嬰n, bÚ, chÛ... đ隠u cÛ nh英ng l˙c c亥n con đ詠c, nh逢ng

khi đ„ mang thai r欝i thÏ thÙi. Ng逢運i đ‡n b‡ l‡ sinh v壱t duy nh医t trÍn h‡nh

tinh ch医p nh壱n ìsinh ho衣tî v‡o l˙c mang b亥u. A‚y l‡ m瓜t trong nh英ng đi隠u

kh鰯ng đ鵜nh đ鰯ng c医p c栄a lo‡i ng逢運i trÍn s˙c v壱t. VÏ theo b壱c thang ti院n hÛa,

khi đ„ chia ra 2 gi噂i thÏ ho衣t đ瓜ng sinh d映c l‡ đ瓜ng t·c cao c医p nh医t, t逢挨ng

泳ng v噂i s詠 ph·t tri吋n c栄a n„o b瓜. Con ng逢運i l‡ đ瓜ng v壱t cÛ b瓜 Ûc ho‡n ch雨nh

nh医t, đ逢挨ng nhiÍn ìchuy羽n n‡yî c┡ng thu瓜c v‡o lo衣i r逸c r嘘i, ph泳c t衣p v噂i

m瓜t ch泳c n<ng ch雨 cÛ 荏 lo‡i ng逢運i, v逢嬰t lÍn trÍn Th˙ TÌnh c栄a s˙c v壱t, đÛ l‡

ch泳c n<ng TÏnh D映c.

TH溢C M溢C BI蔭T H碓I AI 4

Chuy羽n sinh l˝Ö khÙng bÏnh th逢運ng

Ch˙ng ta quen g丑i ìnÛî l‡ chuy羽n sin0h l˝, hay v医n đ隠 sinh l˝. V隠 m員t y

h丑c, Sinh L˝ đ欝ng ngh┄a v噂i BÏnh Th逢運ng. Ho衣t đ瓜ng sinh l˝ c栄a d衣 d‡y l‡

tiÍu hÛa th泳c <n, kh·c v噂i B羽nh L˝ l‡ viÍm, loÈt, đ亥y h挨i. ;n, ng栄, th荏... đ隠u

l‡ ho衣t đ瓜ng sinh l˝. Th院 nh逢ng <n, ng栄, th荏 l‡ nh英ng vi羽c khÙng cÛ khÙng

đ逢嬰c; cÚn tÏnh d映c thÏ nhi隠u ng逢運i c違 đ運i khÙng c亥n bi院t t噂i m‡ v磯n ho‡n

to‡n m衣nh kh臼e, t瑛 t‚m h欝n đ院n th吋 x·c, v磯n cÙng t·c t嘘t, vui v飲, chan

hÚaÖ

V噂i h亥u h院t m丑i c挨 quan, b瓜 ph壱n trong c挨 th吋 ng逢運i, y h丑c đ隠u 医n đ鵜nh

đ逢嬰c gi噂i h衣n sinh l˝ ( bÏnh th逢運ng). VÌ d映 h‡m l逢嬰ng đ逢運ng trong

m·u kho違ng 1 g/lÌt l‡ sinh l˝; t瑛 1,5 g tr荏 lÍn l‡ b羽nh l˝ ( ti吋u đ逢運ng).

Nh逢ng trong đ鵜a h衣t tÏnh d映c, r医t khÛ 医n đ鵜nh ranh gi噂i n‡y. M瓜t đÍm 3 l亥n

hay m瓜t n<m 3 l亥n đ隠u l‡ chuy羽n ho‡n to‡n bÏnh th逢運ng, ho‡n to‡n sinh

l˝Ö AÛ l‡ chuy羽n riÍng c栄a ìhai v嬰 ch欝ng ng逢運i taî v噂i nhau; ng逢運i th泳 ba

khÙng cÛ l˝ do gÏ, t逢 c·ch gÏ v‡ m逸c m噂 gÏ m‡ ph違i cÛ ˝ ki院n l‡ bÏnh th逢運ng

hay khÙng bÏnh th逢運ng, đ逢嬰c hay khÙng đ逢嬰c, t嘘t hay khÙng t嘘t.

Ch泳c n<ng tÏnh d映c l‡ m瓜t ho衣t đ瓜ng ch雨 cÛ 荏 lo‡i ng逢運i, v噂i s詠 tham gia v‡

h厩 tr嬰 c栄a t逢 duy (t泳c l‡ tÏnh c違m, ho員c Ìt ra l‡ c違m tÏnh gi英a ìhai đ逢挨ng

s詠î). Hi羽n nay, m丑i t·c gi違 đ隠u cho r茨ng trong ìsinh ho衣t v嬰 ch欝ngî đ鵜nh

ngh┄a c·i khÙng bÏnh th逢運ng l衣i d宇 h挨n, đÛ l‡ tr逢運ng h嬰p m瓜t trong hai

ng逢運i, v嬰 ho員c ch欝ng, khÙng h‡i lÚng v噂i tÏnh tr衣ng đang x違y ra, v‡ mu嘘n

c違i ti院n ho員c thay đ鰻i.

V壱y thÏ cÛ nÍn ti院p t映c nÛi l‡ ìchuy羽n sinh l˝î khÙng?

TÏnh d映c l‡ ìchuy羽n h茨ng ng‡yî nh逢ng l衣i l‡ chuy羽n khÙng th吋 khÈp v‡o

ìn隠 n院pî, ìquy đ鵜nhî. T瑛 sau th壱p niÍn 70, nh英ng ng逢運i đ逢a ra nh英ng con

s嘘 v隠 kÌch c叡, nh鵜p đ瓜, s嘘 l亥n, th運i gian... đ隠u b鵜 coi l‡ li隠u l┄nh ho員c khÙng

am hi吋u v医n đ隠. RiÍng v隠 m員t danh t瑛, n院u ch˙ng ta v磯n quen g丑i l‡ ìchuy羽n

sinh l˝î thÏ cÛ l胤 khÙng nÍn thay đ鰻i.

Chuy羽n khÙng đ挨n gi違n

Tr逢噂c h院t, nÍn ph‚n bi羽t tÏnh d映c v‡ sinh d映c, tuy c違 hai đ隠u di宇n bi院n nh逢

nhau. Sinh d映c (truy隠n gi嘘ng) v‡ tÏnh d映c (g亥n g┡i v嬰 ch欝ng) l‡ hai vi羽c

ho‡n to‡n kh·c nhau. Ngay t瑛 l˙c xu医t hi羽n trÍn tr·i đ医t, theo b違n n<ng,

ng逢運i ti隠n s穎 đ„ ìt詠 đ瓜ng l‡m đi隠u n‡yî đ吋 b違o t欝n nÚi gi嘘ng, đÛ l‡ giai

đo衣n TÏnh dつc truyｚn giぐng, kÈo d‡i cho đ院n kho違ng m逢運i ng‡n n<m tr逢噂c

cÙng nguyÍn.

TH溢C M溢C BI蔭T H碓I AI 5

Khi nh‚n lo衣i b逸t đ亥u t壱p h丑p l衣i th‡nh nh英ng qu亥n th吋, c瓜ng đ欝ng, x„

h瓜i..., giai đo衣n TÏnh dつc tÏnh yÍu b逸t đ亥u. ìG亥n g┡iî l‡ chuy羽n t医t y院u ph違i

x違y ra đ嘘i v噂i hai ng逢運i yÍu nhau, cÚn truy隠n gi嘘ng hay khÙng truy隠n gi嘘ng

l‡ vi羽c ph映. T亥m quan tr丑ng c栄a vi羽c truy隠n gi嘘ng ng‡y c‡ng gi違m d亥n c˘ng

v噂i s詠 xu医t hi羽n c栄a c·c ph逢挨ng ph·p tr·nh thai đ亥u tiÍn (kho違ng 10 th院 k益

tr逢噂c cÙng nguyÍn) nh逢 giao h嬰p gi·n đo衣n.

T瑛 sau 1950, nh英ng t·c h衣i x„ h瓜i c栄a hai cu瓜c th院 chi院n đ„ l‡m n違y sinh 荏

c·c n逢噂c cÙng nghi羽p c·i g丑i l‡ ìcu瓜c c·ch m衣ng tÏnh d映cî, coi tÏnh d映c l‡

đ吋 cho vui ch泳 ch鰯ng c亥n đ院n tÏnh yÍu n英a. S詠 buÙng l臼ng n‡y đ„ ph違i tr違

gi· b茨ng AIDS, m瓜t c<n b羽nh ch院t ng逢運i l‚y lan qua sinh ho衣t tÏnh d映c,

hi羽n ch逢a cÛ thu嘘c ch英a. Hi羽n nay, c·c n逢噂c tiÍn ti院n đ„ cÛ khuynh h逢噂ng

tr荏 l衣i lo衣i hÏnh h嬰p l˝ nh医t đ嘘i v噂i lo‡i ng逢運i l‡ TÏnh dつc vÏ tÏnh yÍu, tuy cÛ

s詠 khÙng đ欝ng b瓜 gi英a hai ìth‡nh viÍnî.

Sao l衣i khÙng đ欝ng b瓜?

Khi đ院n v噂i m瓜t ng逢運i đ‡n Ùng, ph·i n英 luÙn luÙn ngh┄ đ院n tÏnh yÍu l‡ m映c

đÌch cu嘘i c˘ng, h丑 cÛ th吋 cho tÏnh d映c đ吋 đ逢嬰c tÏnh yÍu, chi隠u ch欝ng đ吋

đ逢嬰c ch欝ng th逢挨ng (tuy cÛ th吋 khÙng th医y h泳ng kh荏i). Th壱m chÌ h丑 cÛ th吋

hi院n d‚ng đ吋 đ逢嬰c yÍu. A嘘i v噂i đ‡n Ùng, m映c đÌch t嘘i h壱u v磯n l‡ tÏnh d映c.

Tuy s詠 vi羽c cÛ th吋 b逸t đ亥u b茨ng m瓜t tÏnh yÍu trong s·ng, l„ng m衣n, thanh

cao, thu亥n khi院t, nh逢ng r嘘t cu瓜c r欝i "c┡ng ph違i t噂i đÛ". A‡n Ùng c┡ng khÙng

th吋 chi隠u b‡ x„ khi h丑 khÙng mu嘘n, vÏ c挨 quan sinh d映c n茨m ngo‡i s詠 đi隠u

khi吋n c栄a l˝ trÌ h丑. Tuy nhiÍn, cÛ th吋 荏 c違 hai ng逢運i, m丑i vi羽c đ隠u di宇n ti院n

nh逢 nhau. AÛ l‡ m瓜t hi羽n t逢嬰ng VI M v噂i h壱u qu違 đ違o ng逢嬰c.

L‡ sao?

V隠 m員t sinh h丑c, VI M l‡ m瓜t tÏnh tr衣ng b羽nh l˝ do r医t nhi隠u nguyÍn nh‚n

g‚y ra nh逢 ch医n th逢挨ng, nhi宇m tr˘ngÖ v噂i c·c hi羽n t逢嬰ng: s逢ng, nÛng, đ臼,

v‡ h壱u qu違 cu嘘i c˘ng l‡ đau.

雲 c違 nam l磯n n英, khi đ„ cÛ ˝ mu嘘n ìsinh ho衣tî thÏ s詠 ki羽n đ亥u tiÍn x違y ra l‡

m·u d欝n t瑛 kh逸p n挨i v‡o khu v詠c liÍn h羽, g‚y ra hi羽n t逢嬰ng s逢ng, nÛng đ臼

荏 b瓜 ph壱n sinh d映c (đ員c bi羽t rı nÈt v‡ khÙng gi医u gi院m đ逢嬰c l‡ 荏 đ‡n Ùng, vÏ

nh英ng thay đ鰻i ìc映 th吋î v隠 kÌch th逢噂c). Tuy nhiÍn, h壱u qu違 c栄a s詠 vi羽c l衣i

khÙng ph違i l‡ đau m‡ l‡ thÌch th˙, v‡ n院u ti院p t映c ìtri吋n khaiî s胤 d磯n đ院n c詠c

kho·i, c違m gi·c sung s逢噂ng h英u c挨 cao nh医t 荏 lo‡i ng逢運i.

D欝n m·u l‡ s詠 ki羽n b逸t bu瓜c ph違i x違y ra cho c違 hai, v‡ c┡ng đ逢a đ院n hai h壱u

qu違 kh·c nhau. 雲 đ‡n Ùng, c挨 quan sinh d映c l‡ m瓜t v壱t đ員c, do đÛ v噂i l逢u

TH溢C M溢C BI蔭T H碓I AI 6

l逢嬰ng m·u gia t<ng g医p 30-40 l亥n bÏnh th逢運ng (m瓜t hi羽n t逢嬰ng đ瓜c nh医t vÙ

nh鵜 trong sinh l˝ h丑c), b瓜 ph壱n n‡y đ„ cÛ nh英ng ìthay đ鰻i s‚u s逸cî v隠 kÌch

th逢噂c v‡ đ瓜 b隠n, m‡ n院u khÙng x違y ra, đ逢挨ng s詠 khÙng th吋 n‡o ìtri吋n khaiî

đ逢嬰c.

C·c nh‡ nghiÍn c泳u n英 nh逢 ti院n s┄ Jane Calder, Sheire HiteÖ đ隠u r医t cÛ l˝

khi cho r茨ng, vi羽c đ‡n Ùng b鵜 ·m 違nh h‡ng bao th院 k益 nay v隠 kÌch th逢噂c l‡

chuy羽n t亥m ph‡o, do nh英ng tay chuyÍn khai th·c truy羽n v‡ phim 違nh đ欝i

tr映y d詠ng đ泳ng lÍn đ吋 kinh doanh đ栄 m丑i th泳 ìtr嬰 l詠cî. VÏ đ嘘i v噂i ph映 n英,

v医n đ隠 l‡ cÛ th臼a m„n khÙng v‡ m泳c đ瓜 th臼a m„n. V壱y thÙi! CÚn kÌch c叡 l‡

chuy羽n khÙng quan tr丑ng vÏ n院u ch雨 m噂i v‡i m逢挨i gi‚y l‡ đ„ k院t th˙c s詠

vi羽c, thÏ c‡ng ìcÛ c叡î l衣i c‡ng th違m h衣i.

雲 ph映 n英, ìb瓜 ph壱n đ嘘i t·cî l‡ m瓜t 嘘ng r厩ng. Do đÛ, d逢噂i ·p su医t c栄a m·u

d欝n (ch泳 khÙng ph違i do tuy院n Bartholin b‡i ti院t), hi羽n t逢嬰ng tr‡n d鵜ch x違y ra

(m泳c đ瓜 d欝i d‡o đ逢嬰c cho l‡ t益 l羽 thu壱n v噂i s詠 kÌch thÌch), t衣o đi隠u ki羽n cho

vi羽c ìx˙c ti院n c映 th吋î. Nh逢ng nhi隠u khi, v医p v·p đ亥u tiÍn đ„ x違y ra t衣i ìcÙng

đo衣nî n‡y.

Sao l衣i v医p v·p?

Nhi隠u Ùng ch欝ng qu· h医p t医p nÍn đ„ ìtri吋n khaiî qu· s噂m, khi s詠 c逢挨ng

c泳ng 荏 ph·i nam ch逢a t逢挨ng 泳ng v噂i s詠 th医m 逢噂t t衣i ìc挨 quan đ嘘i t·cî. Ti院n

h‡nh v‡o l˙c b‡ x„ ch逢a s印n s‡ng l‡ l厩i l亥m đ亥u tiÍn m‡ nhi隠u ng逢運i m逸c

ph違i.

Nh逢ng c┡ng cÛ ìbi羽t l羽î ch泳?

雲 ph映 n英, th運i gian ph違n 泳ng th逢運ng l‚u h挨n, c挨 ch院 c┡ng ph泳c t衣p h挨n, tuy

nhiÍn n院u ìc˘ng t亥n s嘘î thÏ nhanh l逸m, nhi隠u khi nhanh h挨n c違 Ùng x„ n英a.

RiÍng đ嘘i v噂i nh英ng ìbi羽t l羽î, nÍn s穎 d映ng ch医t bÙi tr挨n. A挨n gi違n nh医t v‡

l˙c n‡o c┡ng cÛ l‡ d˘ng n逢噂c b丑t, sau đÛ l‡Ö khoa h丑c k悦 thu壱t. ChÌnh

ìkhoa h丑c k悦 thu壱tî quy院t đ鵜nh t医t c違, ch泳 khÙng ph違i kÌch c叡 ho員c th運i

gian.

TÏnh d映c l‡ l┄nh v詠c m‡ ch医t l逢嬰ng quan tr丑ng h挨n s嘘 l逢嬰ng r医t nhi隠u.

Nhi隠u c員p v嬰 ch欝ng cÛ đ運i s嘘ng tÏnh d映c r医t th臼a m„n, tuy ng逢運i v嬰 th雨nh

tho違ng m噂i đ衣t c詠c kho·i m瓜t l亥n.

TH溢C M溢C BI蔭T H碓I AI 7

Quan h羽 tÏnh d映c quy院t đ鵜nh bao nhiÍu ph亥n tr<m h衣nh ph˙c gia đÏnh?

Hi羽n nay, t衣i c·c s衣p s·ch b·o trong c違 n逢噂c, ch˙ng ta r医t d宇 d‡ng tÏm th医y

nhi隠u quy吋n h逢噂ng d磯n v隠 ìquan h羽 v嬰 ch欝ngî đ逢嬰c phÈp l逢u h‡nh v噂i

nh英ng trang đ隠 c壱p đ院n ìk悦 thu壱tî đÛ, v‡ r医t chi ti院t.

Ai隠u đ·ng ti院c l‡ h亥u h院t c·c s·ch n‡y đ隠u d鵜ch t瑛 s·ch n逢噂c ngo‡i đ„ ìqu·

đ·tî, xu医t b違n v‡o c·c th壱p niÍn 60-70, v噂i nhi隠u kh·i ni羽mÖ khÙng cÚn

đ逢嬰c y h丑c ch医p nh壱n. AÛ khÙng ph違i l‡ l厩i c栄a t·c gi違 m‡ l‡ 荏 ng逢運i d鵜ch.

A„ cÛ nhi隠u c員p ra tÚa ly d鵜 ch雨 vÏ ng逢運i ch欝ng ìkhÙng l‡m trÚn b鰻n ph壱nî

nh逢ng c┡ng cÛ r医t nhi隠u ng逢運i ch雨 ìxu‚n thu nh鵜 k┻î m‡ v磯n <n 荏 h衣nh

ph˙c v噂i nhau su嘘t đ運i. Nh逢 v壱y, vi羽c quan h羽 tÏnh d映c quy院t đ鵜nh bao nhiÍu

ph亥n tr<m h衣nh ph˙c gia đÏnh v磯n l衣i l‡ chuy羽n riÍng c栄a hai ng逢運i.

A吋 so s·nh, cÛ th吋 vÌ ìchuy羽n đÛî nh逢 ti隠n b衣c, qu· nhi隠u hay qu· Ìt đ隠u

khÙng t嘘t, đ栄 x‡i tho違i m·i v磯n l‡ hay nh医t.

Ai隠u khÙng nÍn quÍn l‡ t‚m l˝ luÙn luÙn t·c đ瓜ng r医t m衣nh đ院n ìchuy羽n v嬰

ch欝ngî.

TrÍn th詠c t院, nhi隠u khi cÛ s詠 ìso leî sau l˙c k院t th˙c. Ho員c b‡ x„ cÚn mu嘘n

ti院p t映c, ho員c qu· m羽t khi Ùng x„ v磯n cÚn h·o h泳c. L‡m sao thÙng b·o cho

nhau đ吋 đ欝ng h‡nh?

Nh逢 đ„ nÛi 荏 trÍn, tuy đ‚y l‡ chuy羽n riÍng gi英a hai ng逢運i v噂i nhau nh逢ng l衣i

l‡ chuy羽nÖ khÙng đ挨n gi違n. Mu嘘n đ衣t đ院n hÚa h嬰p tÏnh d映c ph違i ìkinh qua

m瓜t qu· trÏnh đ亥y khÛ kh<n, t院 nh鵜î. H亥u h院t c·c Ùng ch欝ng, sau m瓜t s嘘 l亥n

nh医t đ鵜nh, khi ìthia thia quen ch壱u v嬰 ch欝ng quen h挨i" r欝i, thÏ đ隠u mu嘘n b‡

x„ ìtham gia ch栄 đ瓜ng tÌ xÌuî. C┡ng gi嘘ng nh逢 h欝i ch逢a c逢噂i nhau, cÙ g·i

đ„ cÛ l亥n ch栄 đ瓜ng hÙn tr逢噂c 医y m‡! Th壱t l‡ b医t ng運, th˙ v鵜 v‡ khÛ quÍn.

CÚn b‚y gi運, đ„ th‡nh v嬰 ch欝ng, g亥n g┡i nhau h‡ng bao nhiÍu l亥n r欝i, cÛ l胤

ch鰯ng c亥n e dË n英a. Nh逢 th院 n‡o 逢? Ai隠u đÛ nÍn đ吋 c·c b‡ t詠 ngh┄. Ai隠u

quan tr丑ng l‡ ph違i t院 nh鵜, t瑛 t瑛 th<m dÚ, ìth穎 nghi羽mî. NÍn nh噂 l‡ m丑i s詠

thay đ鰻i đ瓜t ng瓜t ho員c qu· b医t ng運 đ隠u khÙng t嘘t, th壱m chÌ kh違 nghi.

Sau m瓜t th運i gian, n院u th‡nh cÙng (ph違i th‡nh cÙng) thÏ vi羽c thÙng b·o cho

nhau đ吋 đ欝ng h‡nh khÙng cÚn l‡ ìv医n đ隠î n英a.

C·c ìki吋u d·ngî ho員c ìt逢 th院î quy院t đ鵜nh bao nhiÍu ph亥n tr<m ch医t

l逢嬰ng?

Tr逢噂c h院t, ki吋u d·ng gÏ v‡ cung c·ch gÏ, th壱m chÌ c挨 quan b瓜 ph壱n n‡o đ逢嬰c

s穎 d映ng ìđ吋 h厩 tr嬰î l‡ chuy羽n riÍng c栄a hai v嬰 ch欝ng ng逢運i ta; khÙng m逸c

TH溢C M溢C BI蔭T H碓I AI 8

m噂 gÏ t噂i ai m‡ ph違i cÛ ˝ ki院n l‡ đ逢嬰c hay khÙng đ逢嬰c, k┻ hay khÙng k┻, t嘘t

hay khÙng t嘘tÖ Ngo‡i ra, m丑i t逢 th院, ki吋u d·ng đ隠u cÛ gi· tr鵜 nh逢 nhau, k吋

c違 nh英ng t逢 th院 d‡nh riÍng cho c·cÖ di宇n viÍn xi院c u嘘n d飲o. VÏ con ng逢運i

sinh ho衣t tÏnh d映c ch栄 y院u b茨ng n„o b瓜, nhi隠u khi ch雨 c亥n m瓜t ·nh m逸t giao

nhau l‡ đ„ cÛ nh英ng ìk院t qu違 c映 th吋î t衣i c挨 quan liÍn h羽, v‡ x違y ra đ欝ng b瓜

荏 c違 hai ng逢運i. Do đÛ, cung c·ch, ki吋u d·ng hay t逢 th院 đ隠u l‡ chuy羽n do hai

ng逢運i t詠 ìthu x院pî v噂i nhau, đ吋 c˘ng đ衣t đ逢嬰c ch医t l逢嬰ng cao nh医t.

Chuy羽n đ‡n Ùng

D壱y thÏ

"Em tÍn l‡ P.A., 16 tu鰻i. Qua l運i th亥y cÙ v‡ s·ch b·o, em ngh┄ mÏnh đ„ qua

tu鰻i d壱y thÏ. N<m 13 tu鰻i, em th医y d逢噂i b映ng v‡ k胤 n·ch cÛ nh英ng c丑ng lÙng

th逢a th噂t lÛ d衣ng. Gi丑ng nÛi c┡ng b鵜 v叡 ra. Nh逢ng c挨 th吋 em v磯n khÙng n荏

nang, khÙng ra v飲 thanh niÍn gÏ c違. Ch‚n tay, t逢噂ng t· c栄a em khÙng đ逢嬰c

c泳ng c·p m医y; c挨 quan sinh d映c ch鰯ng n荏 nang gÏ h挨n so v噂i l˙c nh臼. Em

ch鰯ng hi吋u sao qua tu鰻i d壱y thÏ r欝i m‡ em khÙng th医y mÏnh ra v飲 ng逢運i l噂n.

D˘ c嘘 g逸ng cho ra v飲 đ‡n Ùng nh逢ng v噂i nh英ng đ員c đi吋m nh逢 v壱y, em r医t

hay b鵜 ch丑c gh姻o v‡ cÛ Ìt b衣n bË. CÛ l胤 em thi院u kÌch t嘘 sinh d映c hay b鵜 r嘘i

lo衣n gÏ đÛ. V壱y theo b·c s┄ em b鵜 b羽nh gÏ? C亥n ch英a tr鵜 ra sao? CÛ c亥n tiÍm

kÌch thÌch t嘘 5 khÙng? N院u tiÍm thÏ cÛ t·c d映ng v‡ t·c h衣i gÏ?".

- Em ch雨 m噂i b逸t đ亥u đi v‡o (ch泳 ch逢a ph違i l‡ ìđ„ quaî) tu鰻i d壱y thÏ. A‚y l‡

giai đo衣n ch栄 y院u c栄a cu瓜c đ運i v‡ do đÛ r医t ph泳c t衣p, nhi隠u thay đ鰻i (t˘y

theo t瑛ng ng逢運i, d‚n t瓜c, ch栄ng t瓜c, y院u t嘘 di truy隠n, dinh d逢叡ng...). Nhi隠u

ìch·uî đ„ d壱y thÏ ngay t瑛 l˙c 10 tu鰻i, nh英ng c┡ng cÛ v‡i ìÙngî ch逢a d壱y thÏ

d˘ đ„ 荏 tu鰻i 18-19. 雲 tu鰻i 16 nh逢 em, n院u c嘘 g逸ng cho ra v飲 đ‡n Ùng (tÙi

khÙng bi院t em đ„ l‡m gÏ v噂i ì˝ đ欝î nÛi trÍn) thÏ b鵜 ch丑c gh姻o l‡ ph違i. CÛ l胤 荏

b医t c泳 tu鰻i n‡o, nh英ng ng逢運i l‡m cho ra v飲 đ‡n Ùng đ隠u cÛ th吋 b鵜 trÍu ch丑c.

NÈt ch栄 y院u trong qu· trÏnh d壱y thÏ 荏 nam gi噂i l‡ s詠 ho衣t đ瓜ng c栄a hai tinh

ho‡n d磯n đ院n nh英ng thay đ鰻i s‚u s逸c c栄a c挨 th吋 do gia t<ng testosterone

(hoÛc mÙn nam tÌnh ch栄 y院u). CÚn lÙng v‡ r‚u thÏ l衣i thu瓜c th育m quy隠n c栄a

tuy院n th逢嬰ng th壱n. VÏ v壱y gi英a s詠 ph·t tri吋n lÙng r‚u v‡ c·c d医u hi羽u d壱y thÏ

kh·c cÛ th吋 khÙng gi嘘ng nhau. D磯u sao, hi羽n t衣i em ch雨 c亥n c嘘 g逸ngÖ ch運

m‡ khÙng c亥n ch英a tr鵜 gÏ c違. VÏ m丑i vi羽c s胤 鰻n th臼a thÙi m‡.

Trong giai đo衣n n‡y, ng逢運i đ‡n Ùng t逢挨ng lai cÛ r医t nhi隠u 逢噂c m挨, kh·t

v丑ng v‡ d詠 tÌnh ìđ瓜i đ· v· tr運iîÖ N院u em cÛ ˝ mu嘘n đ壱u th栄 khoa v‡o m瓜t

l˙c ba tr逢運ng đ衣i h丑c thÏ nÍn quy院t t‚m th詠c hi羽n cho b茨ng đ逢嬰c; đ瑛ng thËm

quan t‚m đ院n chuy羽n ìn荏 nangî c栄a ìc·i kiaî.

TH溢C M溢C BI蔭T H碓I AI 9

Bao quy đ亥u

Bao quy đ亥u l‡ gÏ? M荏 m逸t l‡ sao? Nghe nÛi h姻p bao quy đ亥u cÛ th吋 g‚y ung

th逢 nÍn m丑i ng逢運i đ隠u ph違i đi c逸t. Nh逢ng c逸t 荏 đ‚u, cÛ đau v‡ nguy hi吋m

khÙng?Ö AÛ l‡ nh英ng c‚u h臼i c栄a r医t nhi隠u b衣n đ丑c.

ThÙng th逢運ng, khi m噂i ch‡o đ運i, d逢挨ng v壱t c栄a bÈ s挨 sinh đ逢嬰c b鵜t kÌn 荏

đ亥u (b茨ng bao quy đ亥u), ch雨 ch瑛a m瓜t l厩 đ吋 n逢噂c ti吋u tho·t ra ngo‡i. Bao

quy đ亥u s胤 t瑛 t瑛 t映t ra c˘ng v噂i s詠 ph·t tri吋n c栄a c挨 th吋 (hi羽n t逢嬰ng

n‡y đ逢嬰c g丑i l‡ ìm荏 m逸tî), s噂m hay mu瓜n t˘y theo m厩i ng逢運i, trong

kho違ng th運i gian trÍn d逢噂i 20 n<m.

Do ìv鵜 trÌ đ員c bi羽tî nh逢 v壱y nÍn t瑛 ng‡n x逢a, trong l鵜ch s穎 nh‚n lo衣i, bao

quy đ亥u đ„ liÍn quan t噂i nhi隠u phong t映c, t壱p qu·n, th壱m chÌ c違 nh英ng nghi

th泳c tÙn gi·o. 雲 c·c n逢噂c Do Th·i, 謂r壱p, m違nh da bao quy đ亥u đ逢嬰c c逸t b臼

trong nh英ng bu鰻i l宇 r医t long tr丑ng. Ai隠u n‡y cÛ ˝ ngh┄a d‚ng hi院n cho th亥n

linh m衣ng s嘘ng c栄a chÌnh mÏnh, t逢嬰ng tr逢ng b茨ng m瓜t m育u nh臼 c栄a "c·i

d映ng c映 đ吋 b違o t欝n nÚi gi嘘ngî.

A嘘i v噂i y h丑c hi羽n đ衣i, bao quy đ亥u l‡ n挨i tÌch t映 nh英ng ch医t b‡i ti院t c栄a

niÍm m衣c. Ch˙ng t衣o th‡nh t瑛ng mi院ng nh臼, tr逸ng nh逢 s英a, cÛ m˘i hÙi v‡ d宇

g‚y nhi宇m khu育n. VÏ v壱y, bao quy đ亥u đ逢嬰c c逸t ngay khi v瑛a sinh ra l‡ t嘘t

nh医t. Tr逢噂c 1975, nh英ng ai đ„ t瑛ng sinh đ飲 t衣i B羽nh vi羽n C挨 A嘘c đ隠u bi院t

đ院n lo衣i y c映 ìgi嘘ng nh逢 c·i g丑t b˙t chÏî. Ch雨 c亥n l欝ng nÛ v‡o đ亥u ìc‚y b˙t

chÏî c栄a em bÈ, b医m nh姻 m瓜t c·i l‡ xong. Vi羽c c逸t bao quy đ亥u s胤 khi院n cho

ng逢運i con trai gi英 v羽 sinh d宇 d‡ng h挨n, đ欝ng th運i sinh ho衣t v嬰 ch欝ng c┡ng

thu壱n l嬰i h挨n. Ngo‡i ra, s詠 t欝n t衣i c栄a bao quy đ亥u 荏 ng逢運i l噂n cÛ th吋 l‡ m瓜t

trong c·c nguy c挨 g‚y ung th逢 d逢挨ng v壱t; nÍn xu h逢噂ng hi羽n n‡y l‡ n院u

khÙng tu瓜t ra đ逢嬰c thÏ đi c逸t. N院u tu瓜t ra đ逢嬰c m‡ co th逸t qu· thÏ c┡ng c亥n

ph違i c逸t đ吋 phÚng ng瑛a tai bi院n co thｈt ぞ giのa v‡o l˙c đang c⇔¬ng, ng<n

ch員n m·u tr荏 v隠, cÛ th吋 g‚y ho衣i t穎. T医t c違 c·c b羽nh vi羽n cÛ khoa ngo衣i (k吋

c違 荏 tuy院n qu壱n, huy羽n) đ隠u cÛ th吋 l‡m ph磯u thu壱t n‡y. Ch雨 c亥n kho違ng 15-

20 ph˙t, t嘘n kho違ng v‡i ch映c nghÏn đ欝ng. B羽nh nh‚n khÙng đau gÏ l逸m, đ瓜

m瓜t tu亥n sau l‡ kh臼i.

T亥m c叡

"Ö Th⇔a b·c s┄, tÙi nh⇔ vｆy thÏ cÛ thあ đＶm bＶo đ⇔ぢc hＴnh ph˙c cてa tÏnh yÍu

hay khÙng? CÛ cＺn nÛi rı cho ng⇔ぜi yÍu biｘt tr⇔ずc hay khÙng? Xin b·c s┄

cho biｘt chiｚu d‡i tぐi thiあu l‡ bao nhiÍu thÏ mずi cÛ thあ x‡i đ⇔ぢc? TÏnh trＴng

cてa tÙi cÛ thあ khｈc phつc bｊng c·ch nhぜ giＶi phｄu chえnh hÏnh hay khÙng Ö

(N.T.N.I., Th栄 A泳c)

TH溢C M溢C BI蔭T H碓I AI 10

"Ch·u đang gｐp mじt điｚu rＸt khÛ kh<n m‡ khÙng biｘt hぎi aiÖ Cてa ch·u

hÏnh nh⇔ h¬i nhぎ. Ch·u rＸt buげn, khÙng biｘt tＴi sao nÛ nhぎ, v‡ chuyうn n‡y

khÙng biｘt cÛ Ｖnh h⇔ぞng gÏ tずi ìch<n gぐiî khÙng?Ö CÛ ph⇔¬ng ph·p n‡o

l‡m cho nÛ thay đごi khÙng?".

( N.D.H., GÚ CÙng)

"Hiうn nay cÛ c·ch n‡o chのa trお khÙng? CÛ thあ giＶi phｄu đ⇔ぢc khÙng? Nｘu

chのa khÙng khぎi thÏ cÛ Ｖnh h⇔ぞng đｘn khＶ n<ng sinh l˝ sau n‡y khÙng?

Em buげn nＶn lｈm, chえ muぐn chｘt qu·ch cho rげi. TＴi sao nÛ lＴi nh⇔ vｆy?".

(T.H.S., Qu壱n 3)

Th逢 trong m映c Thｈc mｈc biｘt hぎi ai tuy nhi隠u nh逢ng ch雨 t壱p trung v‡o m瓜t

v‡i ìch栄 đ隠 l噂nî. M瓜t trong nh英ng v医n đ隠 n鰻i c瓜m nh医t l‡ v医n đ隠 ìt亥m c叡î,

v噂i c·c tr<n tr荏, d茨n v員t v隠 kÌch th逢噂c. Ng逢運i h臼i thu瓜c đ栄 m丑i th‡nh

ph亥n, h亥u h院t đ隠u cÛ t‚m tr衣ng ch·n n違n, tuy羽t v丑ng, th壱m chÌ ìh院t mu嘘n

s嘘ngîÖ

Nh逢ng nh英ng kh鰯ng đ鵜nh "nh臼 thÏ khÙng l‡m vi羽c đ逢嬰c" đ隠u li隠u l┄nh v‡

khÙng khoa h丑c vÏ ch逸c ch逸n khÙng ai đ栄 đi隠u ki羽n đ吋 so s·nh, đ嘘i chi院u.

Theo c·c nguyÍn t逸c th嘘ng kÍ, mu嘘n nÛi nh臼 hay l噂n l‡ ph違i cÛ so s·nh trÍn

m瓜t s嘘 l逢嬰ng c亥n v‡ đ栄, đ˙ng ph逢挨ng ph·p khoa h丑c. Tr逢噂c h院t, c┡ng c亥n

nh逸c l衣i m瓜t s嘘 kh·i ni羽m c挨 b違n:

- V隠 m員t mÙ h丑c, ìc·i đÛî l‡ m瓜t m衣ch m·u cÛ c医u tr˙c đ員c bi羽t, n院u

tiÍm thu嘘c th鰯ng v‡o thÏ ch雨 nh逢 tiÍm m衣ch bÏnh th逢運ng. Sau th運i gian d壱y

thÏ (18-20 tu鰻i), ìnÛî s胤 ng逢ng ph·t tri吋n, v‡ r医t khÛ thay đ鰻i kÌch th逢噂c (v噂i

trÏnh đ瓜 y h丑c hi羽n nay).

- Trong tr衣ng th·i bÏnh th逢運ng, 荏 ng逢運i l噂n, qu違 th壱t l‡ cÛ nh英ng kh·c bi羽t

đ·ng k吋 v隠 kÌch th逢噂c (m瓜t trÍn b嘘n: t瑛 3 đ院n 12 cm). L˙c n‡y, "nÛ"

ch雨 đ逢嬰c d˘ng đ吋 b‡i ti院t n逢噂c ti吋u.

- Mu嘘n s穎 d映ng v‡o sinh ho衣t tÏnh d映c, "nÛ" b逸t bu瓜c ph違i qua m瓜t qu· trÏnh

thay đ鰻i s‚u s逸c v隠 th吋 tÌch v‡ đ瓜 c泳ng, do l逢u l逢嬰ng m·u gia t<ng t瑛 3-5

ml/ph˙t lÍn đ院n 100-120 ml/ph˙t. C挨 ch院 n‡y cÛ s詠 can thi羽p tr詠c ti院p c栄a t逢

duy (ch雨 c亥n suy ngh┄ ìb壱y b衣î) nh逢ng l衣i khÙng th吋 sai khi院n b茨ng ˝ chÌ

(đ‚u ph違i c泳 mu嘘n l‡ đ逢嬰c). Tuy nhiÍn, sau khi đ„ ìho‡n ch雨nh v鵜 trÌî,

s詠 kh·c bi羽t v隠 kÌch c叡 ch雨 cÚn m瓜t trÍn hai: t瑛 10 đ院n 20 cm.

Kh鰯ng đ鵜nh quan tr丑ng nh医t v隠 đ‡n Ùng c栄a c·c nh‡ n英 nghiÍn c泳u tÏnh d映c

h丑c l‡: ìV医n đ隠 l‡ c·c anh cÛ l‡m cho b‡ x„ h‡i lÚng khÙng, đ挨n gi違n ch雨

TH溢C M溢C BI蔭T H碓I AI 11

v壱y thÙi! KÌch c叡 ho‡n to‡n khÙng đem l衣i đ違m b違o n‡o trong vi羽c gi違i

quy院t m瓜t v医n đ隠 đÚi h臼i ph違i cÛ đ栄 Th運i Gian v‡ K悦 Thu壱tî.

M医y b‡ 医y ìquy院tî nh逢 v壱y l‡ qu· rı. V‡ ch˙ng ta cÛ th吋 so s·nh chuy羽n

n‡y v噂iÖ thu嘘c ngo衣i. Nhi隠u ng逢運i mÍ tÌn thu嘘c ngo衣i đ院n đ瓜 quÍn m医t

chuy羽n quan tr丑ng, th壱m chÌ sinh t穎, l‡ c亥n thu嘘c h院t b羽nh, ch噂 khÙng ph違i

n瓜i hay ngo衣i. T医t nhiÍn l‡ thu嘘c ngo衣i cÛ th吋 t嘘t h挨n, nh逢ng n院u khÙng

đ˙ng ch泳ng b羽nh thÏ thu嘘c ngo衣i m‡ l‡m gÏ? KÌch th逢噂c c┡ng v壱y, n院u ch雨

15 gi‚y đ„ ìng„ ng詠aî thÏ ìt亥m c叡î đ吋 l‡m gÏ?

N英 ti院n s┄ Sheire Hite cho r茨ng, kÌch c叡 ìgi· tr鵜î nh逢 th院 n‡o thÏ ch雨 cÛÖ

ph映 n英 m噂i tr違 l運i đ逢嬰c. A‡n Ùng khÙng đ栄 t逢 c·ch đ吋 tr違 l運i tuy b瓜 ph壱n đÛ

n茨m trÍn c挨 th吋 ng逢運i đ‡n Ùng.

Sau c·c th逸c m逸c v隠 kÌch c叡, nh英ng tr<n tr荏 trong l┄nh v詠c ìtinh h丑c" c┡ng

th吋 hi羽n trong m瓜t l逢嬰ng th逢 kh· l噂n g穎i đ院n ng逢運i gi英 m映c Thｈc mｈc biｘt

hぎi ai, trong đÛ cÛ nhi隠u kh鰯ng đ鵜nh r医t ng瓜 ngh┄nh.

M瓜t chuyÍn viÍn xÈt nghi羽m v噂i ìb隠 d‡yî thao t·c trÍn h‡ng ng‡n m磯u tinh

d鵜ch kh·c nhau c┡ng ch雨 cÛ th吋 s挨 b瓜 đ·nh gi· tinh tr˘ng sau khi quan s·t

trong 嘘ng nghi羽m ho員c d逢噂i kÌnh hi吋n vi. V壱y n院u c<n c泳 v‡o v‡i gi丑t d‚y ra

gi逢運ng hay qu亥n ·o, v噂i ìtrÏnh đ瓜 hi吋u bi院t c·i c栄a chÌnh mÏnhî (ho員c qu·

l逸m l‡ c栄a v‡i bË b衣n), n院u b衣n d·m kh鰯ng đ鵜nh l‡ tinh Ìt, nhi隠u, đ員c, l臼ng

ho員c khÛ cÛ conÖ thÏ qu違 th壱t l‡ m瓜t h‡nh đ瓜ng qu· d┡ng c違m.

Tr逢噂c h院t, c亥n ph違i nh逸c l衣i m瓜t s嘘 kh·i ni羽m c挨 b違n:

- Y院u sinh l˝ l‡ m瓜t t瑛 r医tÖ t‡o lao, ch鰯ng cÛ ˝ ngh┄a gÏ c違, do m瓜t s嘘 ìth亥y

thu嘘cî đ員t ra đ吋 moi ti隠n b羽nh nh‚n. VÏ tÏnh d映c l‡ m瓜t h‡nh đ瓜ng ho‡n to‡n

cÛ tÌnh c·ch c· nh‚n, luÙn luÙn thay đ鰻i t˘y theo tÏnh tr衣ng tinh th亥n, s泳c

kh臼e, tu鰻i t·c, đ嘘i t逢嬰ng, th運i đi吋mÖ Y h丑c hi羽n đ衣i khÙng th吋 n‡o x·c đ鵜nh

đ逢嬰c th院 n‡o l‡ bÏnh th逢運ng. TrÍn c挨 s荏 đÛ, kh鰯ng đ鵜nh y院u, m衣nh ho員c đ逢a

ra nh英ng s嘘 li羽u v隠 th運i gian, s嘘 l亥n, nh鵜p đ瓜 cÛ ngh┄a l‡ đ„ đi v‡o l┄nh v詠c

phiÍu l逢u c栄a khoa h丑c... vi宇n t逢荏ng.

- Theo y h丑c c鰻 truy隠n, mじng tinh l‡ xu医t tinh trong gi医c ng栄, di tinh l‡ xu医t

tinh l˙c th泳c v‡ hoＴt tinh l‡ xu医t tinh khi b鵜 kÌch thÌch. Nh逢 v壱y, đÛ ch雨 l‡

nh英ng danh t瑛 mÙ t違 th運i đi吋m, ch泳 ch逢a ph違i l‡ chuy羽n gÏ nghiÍm tr丑ng.

- V噂i y h丑c hi羽n đ衣i, tinh d鵜ch l‡ m瓜t ch医t nh運n, l臼ng, đ映c, đ逢嬰c s違n xu医t

ch栄 y院u t瑛 t˙i tinh (70%) v‡ tuy院n ti隠n li羽t (20%) ch雨 v‡o l˙c cÛ yÍu c亥u,

ch泳 khÙng cÛ hi羽n t逢嬰ng "t欝n kho". Do đÛ, ìh院t xÌ qu·chî l‡ m瓜t t瑛 khÙng