Giá trị thang điểm twist trong chẩn đoán xoắn tinh hoàn ở trẻ em 1

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ĐẠI HỌC Y DƢỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

-----------------

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - NĂM 2021

TRỊNH NGUYỄN HẠ VI

GIÁ TRỊ THANG ĐIỂM TWIST TRONG

CHẨN ĐOÁN XOẮN TINH HOÀN Ở TRẺ EM

LUẬN VĂN THẠC SĨ Y HỌC

.

.

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ĐẠI HỌC Y DƢỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

-----------------

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - NĂM 2021

TRỊNH NGUYỄN HẠ VI

GIÁ TRỊ THANG ĐIỂM TWIST TRONG

CHẨN ĐOÁN XOẮN TINH HOÀN Ở TRẺ EM

NGÀNH: NGOẠI KHOA (NGOẠI-NHI)

MÃ SỐ: 8720104

LUẬN VĂN THẠC SĨ Y HỌC

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:

PGS. TS. TRƢƠNG NGUYỄN UY LINH

.

.

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu và kết

quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kì công

trình nào khác.

TRỊNH NGUYỄN HẠ VI

.

.

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN

MỤC LỤC TRANG

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ......................................................................................i

DANH MỤC ĐỐI CHIẾU THUẬT NGỮ ANH-VIỆT ..............................................ii

DANH MỤC BẢNG..................................................................................................... iii

DANH MỤC BIỂU ĐỒ..................................................................................................v

DANH MỤC HÌNH.......................................................................................................vi

ĐẶT VẤN ĐỀ.................................................................................................................1

MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ..........................................................................................3

CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU.......................................................................4

1.1. Các định nghĩa............................................................................................................................ 4

1.1.1. Hội chứng bìu cấp..............................................................................................4

1.1.2. Xoắn tinh hoàn...................................................................................................4

1.2. Sơ lược lịch sử bệnh................................................................................................................... 4

1.3. Giải phẫu học ............................................................................................................................. 5

1.3.1. Bìu......................................................................................................................5

1.3.2. Tinh hoàn ...........................................................................................................6

1.3.3. Thừng tinh..........................................................................................................7

1.3.4. Phần phụ tinh hoàn ............................................................................................7

1.4. Cơ chế của xoắn tinh hoàn ......................................................................................................... 8

1.4.1. Xoắn trong tinh mạc ..........................................................................................8

1.4.2. Xoắn ngoài tinh mạc ..........................................................................................9

1.4.3. Xoắn giữa mào tinh và tinh hoàn.......................................................................9

1.5. Xoắn tinh hoàn sơ sinh............................................................................................................... 9

1.6. Lâm sàng .................................................................................................................................. 10

1.6.1. Triệu chứng cơ năng ........................................................................................10

.

.

1.6.2. Triệu chứng thực thể........................................................................................11

1.6.3. Diễn tiến...........................................................................................................12

1.7. Cận lâm sàng ............................................................................................................................ 12

1.7.1. Tổng phân tích nước tiểu .................................................................................12

1.7.2. Xét nghiệm máu...............................................................................................12

1.7.3. Siêu âm doppler bìu .........................................................................................13

1.7.4. Quang phổ cận hồng ngoại ..............................................................................15

1.8. Chẩn đoán................................................................................................................................. 16

1.8.1. Chẩn đoán ........................................................................................................16

1.8.2. Chẩn đoán phân biệt ........................................................................................16

1.9. Điều trị ..................................................................................................................................... 19

1.9.1. Hướng xử trí.....................................................................................................19

1.9.2. Tháo xoắn bằng tay..........................................................................................19

1.9.3. Phẫu thuật ........................................................................................................20

1.9.4. Điều trị cắt tinh hoàn do xoắn..........................................................................21

1.10. Thang điểm TWIST ............................................................................................................... 22

1.11. Tình hình nghiên cứu trên thế giới và tại Việt Nam .............................................................. 23

1.11.1. Trên thế giới...................................................................................................23

1.11.2. Tại Việt Nam .................................................................................................24

CHƢƠNG 2: ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU........................26

2.1. Thiết kế nghiên cứu.................................................................................................................. 26

2.2. Đối tượng nghiên cứu............................................................................................................... 26

2.2.1. Dân số mục tiêu ...............................................................................................26

2.2.2. Dân số nghiên cứu ...........................................................................................26

2.2.3. Dân số chọn mẫu..............................................................................................26

2.3. Cỡ mẫu ..................................................................................................................................... 26

2.4. Tiêu chí chọn mẫu.................................................................................................................... 27

2.4.1. Tiêu chí chọn vào.............................................................................................27

2.4.2. Tiêu chí loại ra .................................................................................................27

.

.

2.5. Các bước tiến hành nghiên cứu................................................................................................ 28

2.6. Công cụ và kỹ thuật thu thập dữ liệu ....................................................................................... 30

2.6.1. Công cụ thu thập số liệu ..................................................................................30

2.6.2. Liệt kê và định nghĩa các biến số.....................................................................30

2.7. Xử lý và phân tích số liệu ........................................................................................................ 36

2.8. Vấn đề y đức ............................................................................................................................ 38

CHƢƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU...................................................................39

3.1. Đặc điểm dân số nghiên cứu .................................................................................................... 39

3.1.1. Nơi cư trú.........................................................................................................39

3.1.2. Tháng nhập viện...............................................................................................39

3.1.3. Tuổi nhập viện .................................................................................................40

3.1.4. Khám tại cơ sở y tế trước đó............................................................................41

3.1.5. Nguyên nhân gây bìu cấp ................................................................................42

3.2. Đặc điểm lâm sàng và siêu âm doppler.................................................................................... 44

3.2.1. Triệu chứng lâm sàng ......................................................................................44

3.3. Giá trị siêu âm doppler............................................................................................................. 48

3.4. Đặc điểm điều trị...................................................................................................................... 51

3.4.1. Bên tinh hoàn bị xoắn .....................................................................................51

3.4.2. Trạng thái tinh hoàn trong phẫu thuật..............................................................51

3.4.3. Số vòng xoắn...................................................................................................54

3.4.4. Hình thức xoắn.................................................................................................55

3.4.5. Điều trị .............................................................................................................56

3.5. Thang điểm TWIST ................................................................................................................. 59

CHƢƠNG 4: BÀN LUẬN ...........................................................................................63

4.1. Đặc điểm dân số nghiên cứu .................................................................................................... 63

4.1.1. Phân bố bệnh theo địa chỉ và tháng trong năm................................................63

4.1.2. Tuổi nhập viện .................................................................................................63

4.1.3. Khám tại cơ sở y tế trước đó............................................................................65

4.1.4. Nguyên nhân gây hội chứng bìu cấp ...............................................................66

.

.

4.2. Đặc điểm lâm sàng ................................................................................................................... 67

4.2.1. Triệu chứng lâm sàng ......................................................................................67

4.2.2. Siêu âm doppler bìu .........................................................................................70

4.3. Kết quả điều trị......................................................................................................................... 71

4.3.1. Bên tinh hoàn xoắn ..........................................................................................71

4.3.2. Số vòng xoắn ...................................................................................................72

4.3.3. Hình thức xoắn.................................................................................................72

4.3.4. Kết quả điều trị ................................................................................................73

4.3.5. Thời gian khởi phát..........................................................................................74

4.4. Thang điểm TWIST ................................................................................................................. 75

KẾT LUẬN...................................................................................................................84

KIẾN NGHỊ..................................................................................................................85

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

.

.

i

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

CHỮ VIẾT TẮT CHỮ ĐẦY ĐỦ

Tiếng Việt

XTH Xoắn tinh hoàn

SHS Số hồ sơ

GTTĐD Giá trị tiên đoán dương

GTTĐA Giá trị tiên đoán âm

Tiếng Anh

TWIST

Testicular Workup for Ischemia and Suspected

Torsion

ROC Receptive operator curve

.

.

ii

DANH MỤC ĐỐI CHIẾU THUẬT NGỮ

ANH-VIỆT

TIẾNG ANH TIẾNG VIỆT

Acute scrotum Hội chứng bìu cấp

Epididymitis Viêm mào tinh-tinh hoàn

Near-infrared spectroscopy Quang phổ cận hồng ngoại

Negative predictive value Giá trị tiên đoán âm

Positive predictive value Giá trị tiên đoán dương

Receptive operator curve Đường cong chẩn đoán

Testicular appendage torsion Xoắn phần phụ tinh hoàn

Testicular torsion Xoắn tinh hoàn

Testicular Workup for Ischemia and

Suspected Torsion

Thang điểm nguy cơ xoắn tinh

hoàn

The area under the ROC curve Diện tích dưới đường cong

Whirlpool sign Dấu xoắn vặn thừng tinh

.

.

iii

DANH MỤC BẢNG

ảng 3.1. Thống kê các triệu chứng cơ năng ở nhóm xoắn tinh hoàn và nhóm

không xoắn tinh hoàn ...........................................................................................44

ảng 3.2. Thống kê các triệu chứng thực thể ở nhóm xoắn tinh hoàn và nhóm

không xoắn tinh hoàn ...........................................................................................47

ảng 3.3. Giá trị của dấu xoắn thừng tinh trên siêu âm doppler .........................48

ảng 3.4. Giá trị của hình ảnh mất tưới máu tinh hoàn trên siêu âm doppler.....49

ảng 3.5. Giá trị của siêu âm doppler trong chẩn đoán xoắn tinh hoàn..............50

ảng 3.6. Liên quan giữa số vòng xoắn và kết quả điều trị................................54

ảng 3.7. Hình thức xoắn ....................................................................................55

ảng 3.8. Liên quan giữa thời gian và cắt tinh hoàn xoắn ..................................58

ảng 3.9. Tỷ lệ cắt tinh hoàn xoắn theo khoảng thời gian bệnh..........................58

ảng 3.10. Kết quả thang điểm TWIST ở nhóm xoắn tinh hoàn và nhóm

không xoắn tinh hoàn ...........................................................................................60

ảng 3.11. Độ nhạy, độ đặc hiệu, giá trị tiên đoán dương và âm của điểm cắt ..61

ảng 3.12. Độ nhạy và giá trị tiên đoán âm của điểm cắt TWIST = 2................61

ảng 3.13. Độ nhạy, độ đặc hiệu, giá trị tiên đoán dương và âm của các điểm

cắt khác nhau trong chẩn đoán xoắn tinh hoàn ....................................................61

ảng 4.1. Tuổi nhập viện trung bình của 2 nhóm xoắn tinh hoàn và không

xoắn tinh hoàn theo các tác giả ............................................................................64

ảng 4.2. Tuổi nhập viện trung bình và kết quả điều trị theo các tác giả ...........65

ảng 4.3. Tần suất nguyên nhân hội chứng bìu cấp qua các nghiên cứu............67

ảng 4.4. Tần suất, độ nhạy và độ đặc hiệu của triệu chứng buồn nôn/ nôn

trong chẩn đoán xoắn tinh hoàn ...........................................................................67

ảng 4.5. Tần suất của triệu chứng sưng/ đỏ bìu trong chẩn đoán xoắn tinh

hoàn ......................................................................................................................68

ảng 4.6. Tần suất, độ nhạy và độ đặc hiệu của triệu chứng tinh hoàn nằm cao

trong chẩn đoán xoắn tinh hoàn ...........................................................................69

.

.

iv

ảng 4.7. Tần suất, độ nhạy và độ đặc hiệu của triệu chứng tinh hoàn cứng

trong chẩn đoán xoắn tinh hoàn ...........................................................................69

ảng 4.8. Tần suất, độ nhạy và độ đặc hiệu của triệu chứng mất phản xạ da

bìu trong chẩn đoán xoắn tinh hoàn .....................................................................70

ảng 4.9. Tỷ lệ bên xoắn tinh hoàn theo các tác giả ...........................................71

ảng 4.10. Liên quan giữa số vòng xoắn và kết quả điều trị theo các tác giả.....72

ảng 4.11. Thời gian từ lúc khởi phát đến lúc được nhập viện và kết quả điều

trị ..........................................................................................................................74

ảng 4.12. Giá trị thang điểm TWIST trong chẩn đoán xoắn tinh hoàn qua các

nghiên cứu ............................................................................................................79

.

.