Gia nhập WTO và vấn đề nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.DOC

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

LỜI NÓI ĐẦU

Ngày nay toàn cầu hóa kinh tế đang trở thành một xu thế khách quan của sự

phát triển kinh tế thế giới. Quá trình toàn cầu hóa kinh tế đã mở ra những cơ hội và

tạo điều kiện cho các quốc gia, dân tộc trên thế giới tận dụng những lợi thế so sánh

của mình cho tăng trưởng kinh tế và phát triển xã hội. Đồng thời, quá trình toàn cầu

hóa kinh tế cũng đặt mỗi quốc gia, dân tộc trước sức ép cạnh tranh và những thách

thức gay gắt, nhất là các nước đang phát triển. Các quốc gia, dân tộc nào chiếm vị trí

có lợi trong cạnh tranh thị trường thì quốc gia, dân tộc đó sẽ chiếm được quyền chủ

động trong tiến trình toàn cầu hóa kinh tế.

Nước ta chính thức gia nhập tổ chức thương mại thế giới (WTO) vào ngày

1/1/2007, nền kinh tế nước ta trở thành một bộ phận và chịu ảnh hưởng trực tiếp của

những động thái nền kinh tế toàn cầu. Việt Nam đang đứng trước những bước phát

triển mới đòi hỏi phải nâng cao năng lực cạnh tranh. Nền kinh tế có năng lực cạnh

tranh quốc gia cao sẽ đạt được tốc độ tăng trưởng cao, tạo thêm việc làm và thu nhập,

trình độ khoa học công nghệ được nâng cao, đời sống người dân được cải thiện.

Ngược lại, chậm hay không nâng cao được năng lực cạnh tranh quốc gia sẽ dẫn đến ít

thu hút được đầu tư trong nước và nước ngoài, các doanh nghiệp mất thị phần trên thị

trường trong nước và thế giới, có thể dẫn đến giải thể, phá sản, lao động mất việc

làm, gây khó khăn về kinh tế - xã hội.

Vấn đề nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế nước ta hiện đang là vấn

đề lý luận và thực tiễn nóng bỏng, sôi động được giới học thuật, các nhà hoạch định

chính sách, nhà quản lý doanh nghiệp và chính phủ quan tâm nghiên cứu.Vì vậy, tôi

lựa chọn đề tài "Gia nhập WTO và vấn đề nâng cao năng lực cạnh tranh quốc

gia". Mục đích nghiên cứu tập trung vào hệ thống hóa để làm rõ thực tiễn về nâng

cao năng lực canh tranh của Việt Nam trong điều kiện gia nhập vào WTO.

Kết cấu chuyên đề thực tập gồm 2 phần:

Chương 1: Thực trạng năng lực cạnh tranh của nền kinh tế nước ta

Chương 2: Các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

NỘI DUNG

Chương 1: Thực trạng năng lực cạnh tranh của nền kinh tế nước ta

1.Thể chế Nhà nước và vai trò điều hành của Chính phủ

1.1. Thể chế Nhà nước

Từ năm 2005 đến nay, đặc biệt là sau khi gia nhập WTO, với sự nỗ lực và cố

gắng trên mọi phương diện, hoạt động xây dựng và hoàn thiện pháp luật của Nhà

nước Việt Nam đã đạt được những kết quả đáng khích lệ.

Việc ban hành Luật Đầu tư và Luật Doanh nghiệp (2005) đánh dấu bước cải

cách mạnh mẽ về đầu tư, tạo điều kiện và môi trường bình đẳng cho các nhà đầu tư

nước ngoài, phù hợp với các cam kết quốc tế. Nhiều hạn chế đối với các nhà đầu tư

nước ngoài được dỡ bỏ, các thủ tục đối với đầu tư nước ngoài được cải thiện, cùng

với các cam kết trong WTO, lĩnh vực đầu tư được cải cách mạnh:

- Khái niệm đầu tư được mở rộng, bao gồm mọi loại hình đầu tư.

- Nhà đầu tư nước ngoài được phép thành lập công ty cổ phần và phát hành

chứng khoán.

- Nhà đầu tư nước ngoài được thành lập doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài

trong các lĩnh vực không bị hạn chế.

- Sử dụng trọng tài quốc tế, tòa án nước ngoài hoặc luật nước ngoài trong

trường hợp có tranh chấp và pháp luật Việt Nam không quy định về các tranh chấp

đó.

- Bãi bỏ chế độ hai giá và các thông lệ khác mang tính phân biệt giữa nhà đầu

tư trong nước và nhà đầu tư nước ngoài.

- Cải thiện các quy định về quản trị doanh nghiệp.

- Bãi bỏ hạn chế về vốn góp và các yêu cầu về thuê, tuyển các vị trí quản lý

cấp cao là người Việt Nam trong công ty liên doanh.

- Xác lập quyền đầu tư và quyền sở hữu vốn đầu tư và các tài sản khác liên

quan của các nhà đầu tư nước ngoài.

- Các công ty nước ngoài được phép chuyển lợi nhuận ra nước ngoài.

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

- Cam kết các quy định chung liên quan đến đầu tư phù hợp với các yêu cầu

của các hiệp ước quốc tế. Tăng khả năng tiếp cận thị trường của các nhà đầu tư nước

ngoài, nhất là đối với lĩnh vực dịch vụ.

Bên cạnh việc ban hành Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư, rất nhiều các cải

cách pháp lý và các quy định liên quan đã được sửa đổi nhằm cải thiện môi trường

kinh doanh của Việt Nam:

- Luật Sở hữu trí tuệ nhằm bảo hộ quyền của chủ thể đối với nhãn hiệu hàng

hóa, quyền tác giả, bằng sáng chế độc quyền…

- Các biện pháp nhằm nâng cao năng lực của tòa án.

- Các quy định mới nhằm tăng quyền của doanh nghiệp trong mối quan hệ với

chính quyền trung ương và địa phương.

- Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật nhằm hoàn thiện hơn, minh bạch

hơn các hoạt động lập pháp.

- Quy định về ngân hàng, tự do hóa ngân hàng, dịch vụ pháp lý, dịch vụ tư vấn.

- Luật Cạnh tranh nhằm điều chỉnh các hành vi cạnh tranh không lành mạnh,

tình trạng độc quyền. Luật Phá sản tạo căn cứ cho việc phá sản và tái cơ cấu doanh

nghiệp.

- Luật Thương mại mới và Bộ luật Dân sự mới bổ sung những điều kiện đầy

đủ hơn về hợp đồng.

Môi trường đầu tư của Việt Nam được cải thiện rõ rệt thông qua cải thiện

hàng loạt những lĩnh vực liên quan trước sức ép trực tiếp và gián tiếp của việc gia

nhập WTO.

Một trong những kết quả quan trọng của hệ thống pháp luật hiện nay là khung

pháp luật đã bao quát hầu hết các vấn đề cơ bản cho sự hình thành cơ chế quản lý

kinh tế mới cho nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần, chế độ sở hữu, địa vị pháp lý

của các doanh nghiệp, thương nhân, quyền tự do kinh doanh, quyền tự do hợp đồng,

các cơ chế khuyến khích và đảm bảo đầu tư, khai thác và sử dụng hiệu quả các nguồn

lực của xã hội, hình thành môi trường cạnh tranh… Các quan hệ dân sự và kinh tế

đang dần được điều chỉnh bằng các nguyên tắc của luật pháp và tập quán thương mại

quốc tế thay cho các biện pháp hành chính đơn thuần.

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

Pháp luật về kinh tế ngày càng phân định rõ chức năng quản lý Nhà nước của

các cơ quan quản lý Nhà nước và hoạt động kinhh doanh của các doanh nghiệp,

khuyến khích mọi tổ chức, cá nhân đầu tư vào hoạt động kinh doanh, khẳng định

nguyên tắc công dân được làm tất cả những gì mà pháp luật không cấm.

Tuy nhiên, pháp luật kinh tế đang còn có những hạn chế, bất cập như sau:

Hệ thống pháp luật nước ta còn thiếu nhiều quy định quan trọng, chưa ban

hành luật về cạnh tranh lành mạnh và kiểm soát độc quyền, chậm cải tiến so với các

nước trong khu vực.

Hệ thống pháp luật thiếu nhất quán, Luật, Pháp lệnh có thể thông thoáng

nhưng những văn bản hướng dẫn cụ thể như Nghị định của Chính phủ, nhất là Thông

tư của các Bộ thường có nội dung gò bó hơn, không ít trường hợp hạn chế nội dung

của Luật hay Pháp lệnh.

Môi trường kinh doanh chưa bình đẳng, còn quá nhiều doanh nghiệp Nhà

nước độc quyền trên các lĩnh vực khác nhau, áp đặt mức giá cao với chất lượng dịch

vụ thấp và không ổn định đối với khách hàng. Luật pháp có thể được vận dụng khác

nhau do một luật được thiết kế để phục vụ quá nhiều mục tiêu khác nhau, có nhiều

dòng thuế, nhiều quy định ưu tiên, miễn giảm, nhiều mức giá có thể áp dụng để tính

thuế… làm cho việc áp dụng pháp luật trở nên phức tạp, không thống nhất.

Tính minh bạch, công khai của nền kinh tế bao gồm cả doanh nghiệp và cơ

quan Nhà nước còn quá thấp. Đặc biệt sự thay đổi đột ngột trong Thông tư hướng

dẫn của các Bộ (như Quyết định về thuế nhập khẩu đối với phụ tùng xe máy, phụ

tùng xe ô tô) không được dự báo trước, không được thảo luận trước với các doanh

nghiệp đã ảnh hưởng xấu nghiêm trọng đối với môi trường đầu tư. Những quyết định

như vậy tạo ra ấn tượng với nhà đầu tư là chính sách, quy định của nước ta “tiền, hậu

bất nhất”, khó dự đoán được, thiếu tính ổn định, gây tâm lý lo lắng cho các nhà đầu

tư trong nước và ngoài nước.

Việc thực thi pháp luật không nghiêm được coi là trở ngại quan trọng. Việc

thực hiện pháp luật còn thiếu nhất quán, chưa thống nhất trong cả nước. Chính quyền

địa phương ở một số nơi còn can thiệp vào nội bộ của doanh nghiệp không phù hợp

với pháp luật, không phù hợp với cơ chế thị trường. Hiện tượng hình sự hóa các quan

hệ dân sự, cơ quan bảo vệ pháp luật hành động quá quy định của pháp luật, có lợi cho