Gia đình với giáo dục nhân cách cho thế hệ trẻ ở Việt Nam hiện nay

Cao Thị Phương Nhung Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 96(08): 279 - 283

279

GIA ĐÌNH VỚI GIÁO DỤC NHÂN CÁCH CHO THẾ HỆ TRẺ

Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

Cao Thị Phương Nhung*

Trường Đại học Khoa học – ĐH Thái Nguyên

TÓM TẮT

Với xu hướng xã hội hóa hiện nay, giáo dục con người không còn là chức năng, vai trò, nhiệm vụ

của riêng ai mà là trách nhiệm của cả gia đình (GĐ), nhà trường và xã hội. Song với những đặc

trưng riêng có của mình, thông qua thời gian, môi trường, nội dung và phương pháp giáo dục thì

GĐ đã thể hiện là lực lượng giáo dục, môi trường giáo dục đầu tiên và cũng là quyết định nhất đối

với sự hình thành và phát triển nhân cách của con người, nhất là đối với thế hệ trẻ. Cùng với sự

phát triển của xã hội hiện đại, các bậc ông bà, cha mẹ muốn thực hiện tốt vai trò là nhà giáo dục

đặc biệt quan trọng của mình đối với trẻ thì không chỉ quan tâm xây dựng kinh tế gia đình mà còn

phải trau dồi kiến thức mọi mặt, tạo lập môi trường sống lành mạnh cho trẻ, phối hợp chặt chẽ

giữa giáo dục gia đình với nhà trường và các đoàn thể xã hội khác, bản thân ông bà, cha mẹ phải là

tấm gương sáng về đạo đức, tinh thần tự học cho con cháu noi theo.

Từ khóa: Gia đình, giáo dục, phương pháp giáo dục, nội dung giáo dục, thế hệ trẻ, nhân cách.

Gia đình (GĐ) là một cộng đồng người được

hình thành trên cơ sở các mối quan hệ hôn

nhân, quan hệ huyết thống, quan hệ nuôi

dưỡng và giáo dục, quan hệ quần tụ trong một

không gian sinh tồn… mà ở đó các thành viên

trong gia đình gắn bó với nhau bởi trách

nhiệm, nghĩa vụ, quyền lợi về kinh tế, văn

hoá, tình cảm và theo những chuẩn giá trị

nhất định, được dư luận, xã hội ủng hộ, được

Nhà nước thừa nhận và bảo vệ [6, 90-91]. *

Giáo dục gia đình (GDGĐ) là một bộ phận

của hệ thống giáo dục xã hội, gồm toàn bộ

những tác động của GĐ đến sự hình thành và

phát triển nhân cách con người, trước hết là

trẻ em.

Nhân cách như là toàn bộ những đặc điểm

cùng với những phẩm chất tâm lý cá nhân có

tác dụng quy định giá trị và hành vi xã hội

của một con người.

Với xu hướng xã hội hóa hiện nay, giáo dục

con người không còn là vai trò, nhiệm vụ của

riêng ai mà là trách nhiệm của cả gia đình,

nhà trường và xã hội [5, 74] nhưng với những

đặc trưng riêng có của mình, GĐ thể hiện là

cộng đồng có vai trò đặt biệt quan trọng trong

giáo dục nhân cách con người. Trong phạm vi

bài viết này, tôi tập trung nghiên cứu vai trò

*

Tel: 0977 749339, Email: [email protected]

giáo dục nhân cách của gia đình đối với thế

hệ trẻ ở nước ta hiện nay. Bởi vì, thế hệ trẻ (ở

đây tôi quan niệm là lứa tuổi dưới 18) là lứa

tuổi đang chủ yếu chịu sự nuôi dưỡng, chăm

sóc và giáo dục của GĐ, lứa tuổi chưa được

pháp luật quy định trách nhiệm nghĩa vụ công

dân, có những đặc trưng nổi bật là: tâm, sinh

lý, thể chất và nhân cách phát triển chưa hoàn

chỉnh; tính hiếu động và phản xạ nhanh, ưa

chuộng những điều mới lạ; được giáo dục bởi

sự kết hợp chặt chẽ giữa GĐ, nhà trường và

xã hội, trong đó GĐ là thiết chế có vai trò

giáo dục nhân cách thế hệ trẻ quan trọng nhất.

Nếu như giáo dục của nhà trường nằm trong

khuôn khổ nhất định về không gian (học tại

một địa điểm duy nhất là trong trường), về

thời gian (12 năm phổ thông,...), chủ thể giáo

dục là giáo viên, người được giáo dục là học

sinh, giáo dục chủ yếu có tính chất một chiều

là giáo viên đối với học sinh; giáo dục của các

cộng đồng xã hội là sự giáo dục lẫn nhau của

cá nhân với cá nhân trong một tổ chức với

những mục đích và chức năng nhất định như:

Hội liên hiệp phụ nữ, Đoàn thanh niên,... Ở

đó, mỗi người vừa là chủ thể, vừa là đối

tượng của quá trình giáo dục, thì giáo dục GĐ

lại khác. Không giống với các môi trường

giáo dục trên, có thể nói GĐ là thiết chế giáo

dục quan trọng nhất, không thể thay thế.