Ebook Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở

Chịu trách nhiệm xuất bản

GIÁM ĐỐC - TỔNG BIÊN TẬP

PGS.TS. PHẠM MINH TUẤN

Chịu trách nhiệm nội dung

PHÓ GIÁM ĐỐC - PHÓ TỔNG BIÊN TẬP

ThS. PHẠM THỊ THINH

Biên tập nội dung: ThS. BÙI THỊ ÁNH HỒNG

Trình bày bìa: LÊ HÀ LAN

Chế bản vi tính: LÂM THỊ HƯƠNG

Sửa bản in: PHÒNG BIÊN TẬP KỸ THUẬT

Đọc sách mẫu: NGUYỄN HẢI ĐĂNG

HUỲNH THANH MỘNG

Đồng chí NGUYỄN PHÚ TRỌNG

Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương

Đảng Cộng sản Việt Nam

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

7

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

LỜI GIỚI THIỆU

Đi lên chủ nghĩa xã hội là khát vọng của nhân dân Việt Nam,

là sự lựa chọn đúng đắn của Chủ tịch Hồ Chí Minh

và Đảng Cộng sản Việt Nam, phù hợp với thực tiễn Việt Nam

và xu thế phát triển của lịch sử. Đây là chân lý đã được thử

thách và kiểm nghiệm trong thực tiễn đấu tranh cách mạng

của nhân dân Việt Nam hơn 90 năm qua, nhất là qua 35 năm

thực hiện công cuộc đổi mới, “Đất nước ta chưa bao giờ có được

cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”. Thành

tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử đó đã khẳng định con đường mà

Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta lựa chọn là đúng đắn, củng

cố niềm tin và sự kiên định của dân tộc ta vào con đường đi lên

chủ nghĩa xã hội.

Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Tổng Bí thư

Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh: “Qua 35 năm tiến hành công

cuộc đổi mới, 30 năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước

trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, lý luận về đường lối

đổi mới, về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã

hội ở nước ta ngày càng được hoàn thiện và từng bước được hiện

thực hóa”. Văn kiện Đại hội XIII của Đảng cũng đặt ra nhiệm vụ

cho công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, lý luận với

8

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

yêu cầu cao: “Nâng tầm tư duy lý luận của Đảng, đẩy mạnh tổng

kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận, cung cấp kịp thời cơ sở khoa

học cho việc hoạch định đường lối, chủ trương của Đảng, chính

sách, pháp luật của Nhà nước”.

Nhằm hệ thống lại những vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ

nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam,

phục vụ công tác nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn, quán

triệt, tuyên truyền nâng cao nhận thức về chủ nghĩa xã hội

và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, Hội đồng Lý

luận Trung ương phối hợp với Nhà xuất bản Chính trị quốc gia

Sự thật xuất bản cuốn sách Một số vấn đề lý luận và thực

tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã

hội ở Việt Nam của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.

Cuốn sách lựa chọn 29 bài viết, bài phát biểu tiêu biểu của

đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Nội dung các bài viết,

bài phát biểu thể hiện tầm cao lý luận, bàn về những vấn đề lý

luận rất rộng, nhưng cách trình bày lại rất dung dị, chắt lọc, tổng

kết thực tiễn, lấy đời sống thực tiễn để chứng minh, thuyết phục.

Do vậy, các bài viết, bài phát biểu của Tổng Bí thư đều có sức

cảm hóa, lan tỏa đặc biệt trong cán bộ, đảng viên và nhân dân;

thể hiện sự lãnh đạo, chỉ đạo toàn diện của Đảng, đứng đầu là

đồng chí Tổng Bí thư trên tất cả các lĩnh vực: chính trị, kinh tế,

văn hóa, xã hội, xây dựng Đảng, quốc phòng, an ninh, đối ngoại...

Về công tác lý luận, trong bài viết Một số vấn đề lý luận và

thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội

ở Việt Nam, Tổng Bí thư đã đặt ra nhiều câu hỏi lớn và từng bước

9

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM LỜI GIỚI THIỆU

tập trung lý giải từng câu hỏi đó bằng những lập luận sắc bén,

bằng trí tuệ và sự kiên định của người chiến sĩ cộng sản: Chủ

nghĩa xã hội là gì? Vì sao Việt Nam lựa chọn con đường xã hội chủ

nghĩa? Làm thế nào và bằng cách nào để từng bước xây dựng được

xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam? Đồng chí Tổng Bí thư cũng nêu vấn

đề: “Chúng ta phải định hình chủ nghĩa xã hội thế nào và định

hướng đi lên chủ nghĩa xã hội thế nào cho phù hợp với hoàn cảnh,

đặc điểm cụ thể ở Việt Nam?”. Trên cơ sở phân tích bản chất

của chủ nghĩa tư bản, với lập trường duy vật biện chứng, đánh

giá sự vật, hiện tượng trong mối quan hệ khách quan, vận động

và phát triển không ngừng, từ nhiều chiều cạnh, Tổng Bí thư

đã khẳng định, xã hội xã hội chủ nghĩa với giá trị cốt lõi, bền

vững và tốt đẹp mà nhân loại hướng tới là: một xã hội mà trong

đó sự phát triển là thực sự vì con người; sự phát triển về kinh tế

đi đôi với tiến bộ và công bằng xã hội; một xã hội nhân ái, đoàn

kết, tương trợ lẫn nhau, hướng tới các giá trị tiến bộ, nhân văn;

sự phát triển bền vững, hài hòa với thiên nhiên để bảo đảm môi

trường sống trong lành cho các thế hệ hiện tại và tương lai; một

hệ thống chính trị mà quyền lực thực sự thuộc về nhân dân, do

nhân dân và phục vụ lợi ích của nhân dân. Đây cũng chính là

mục tiêu, là con đường mà Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng và Nhân

dân ta đã lựa chọn và phấn đấu thực hiện.

Trong báo cáo Vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội, thực hiện

thành công tâm nguyện của Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại và ước

vọng của toàn dân tộc tại Đại hội XIII của Đảng, đồng chí Nguyễn

Phú Trọng khẳng định: “Tư tưởng chỉ đạo xuyên suốt của toàn

Đảng, toàn dân và toàn quân ta là phải kiên định và vận dụng,

10

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh;

kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; kiên

định đường lối đổi mới của Đảng; kiên định các nguyên tắc xây

dựng Đảng; bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia - dân tộc trên

cơ sở các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế, bình đẳng,

hợp tác, cùng có lợi để xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc

Việt Nam xã hội chủ nghĩa”. Đây chính là nguyên tắc cơ bản,

có ý nghĩa sống còn đối với chế độ ta, là nền tảng vững chắc

của Đảng Cộng sản Việt Nam, “không cho phép ai được ngả

nghiêng, dao động”.

Tại phiên khai mạc Kỳ họp thứ nhất Quốc hội khóa XV, đồng

chí Nguyễn Phú Trọng chỉ đạo định hướng hoạt động của Quốc

hội trong nhiệm kỳ mới: “Cần tiếp tục phát huy mạnh mẽ hơn

nữa vai trò, vị trí của mình trong việc tạo lập khuôn khổ pháp

lý cho các hoạt động của đất nước, phục vụ nhiệm vụ phát triển

kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, đối ngoại”; “Tiếp

tục đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát, nhất

là giám sát chuyên đề, hoạt động chất vấn, phát huy dân chủ,

tăng tính tranh luận, phân tích sâu, làm rõ những thành tích,

ưu điểm, cũng như những tồn tại, khuyết điểm, tìm ra nguyên

nhân, bài học kinh nghiệm và đề xuất các giải pháp xác đáng,

khả thi”; “Nâng cao chất lượng quyết định các vấn đề quan trọng

của đất nước theo hướng ngày càng chính xác, thực chất hơn”;

“Đẩy mạnh hoạt động đối ngoại, chủ động, tích cực hội nhập, hợp

tác quốc tế”.

Đối với hoạt động của Chính phủ, đồng chí Nguyễn Phú Trọng

yêu cầu Chính phủ nhiệm kỳ 2021 - 2026 “tiếp tục đổi mới

11

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

mạnh mẽ tổ chức và phương thức hoạt động, đạt được nhiều kết

quả quan trọng, đóng góp to lớn hơn nữa vào công cuộc đổi mới,

đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, đưa đất nước từng bước

quá độ lên chủ nghĩa xã hội, xứng đáng với vị trí, vai trò là cơ

quan hành chính nhà nước cao nhất, thực hiện quyền hành pháp

của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam; là cơ quan trực

tiếp tổ chức, quản lý, triển khai thực hiện có hiệu quả mọi chủ

trương, đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam, biến đường lối,

chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước thành hiện thực

sinh động, mang lại ấm no, tự do, hạnh phúc cho nhân dân,

làm vẻ vang cho dân tộc, cho giống nòi”.

Nhằm củng cố, tăng cường niềm tin của nhân dân đối với

Đảng, Nhà nước, chế độ xã hội chủ nghĩa; khơi dậy khát vọng

phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc, phát huy ý chí, quyết

tâm và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc kết hợp với sức mạnh

thời đại theo Văn kiện Đại hội XIII của Đảng, tại Hội nghị của

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên triển khai

Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của

Đảng ngày 16/8/2021, đồng chí Tổng Bí thư đề nghị Mặt trận Tổ

quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên cần “năng động, sáng

tạo, đổi mới mạnh mẽ hơn nữa; thiết thực, hiệu quả cao hơn nữa,

góp phần tập hợp ngày càng đông đảo các tầng lớp nhân dân

trong khối đại đoàn kết dân tộc; tăng cường mối quan hệ gắn bó

máu thịt giữa Nhân dân với Đảng và chính quyền, tạo thành sức

mạnh to lớn, vô địch để xây dựng Tổ quốc ta ngày càng cường

thịnh, Nhân dân ta ngày càng hạnh phúc; Đất nước ta ngày càng

phát triển, phồn vinh”.

LỜI GIỚI THIỆU

12

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

Sự phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng, sự vào cuộc của cả hệ

thống chính trị, sự đoàn kết nhất trí, quyết tâm cao của toàn

Đảng, toàn dân, toàn quân ta có ý nghĩa rất quan trọng nhằm

thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Đây là

một phương thức, cách làm mới, bài bản, khoa học, với tinh

thần như đồng chí Tổng Bí thư nhiều lần nhấn mạnh: “Tiền

hô hậu ủng”, “Nhất hô bá ứng”, “Trên dưới đồng lòng”, “Dọc

ngang thông suốt”, vượt qua mọi khó khăn, thử thách, giành

nhiều thắng lợi mới. Do vậy, ngay sau Kỳ họp thứ nhất Quốc hội

khóa XV, các hội nghị toàn quốc của Chính phủ, Mặt trận Tổ

quốc Việt Nam triển khai, thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII

của Đảng, lần đầu tiên Hội nghị toàn quốc các cơ quan nội chính

triển khai, thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng được tổ

chức ngày 15/9/2021. Đến dự và phát biểu tại Hội nghị, Tổng

Bí thư Nguyễn Phú Trọng cho rằng: “Một đất nước, một xã hội

muốn tốt đẹp thì bên cạnh sự giáo dục, sự khuyên nhủ, càng

phải có kỷ cương, phép nước, phải có pháp luật nghiêm minh để

bảo vệ cái tốt, cái đúng; răn đe, trừng trị những cái xấu, cái sai,

có hại cho dân cho nước, tức là phải có sự quản lý bằng cơ chế,

pháp luật, phải có phép nước. Mà muốn thế thì phải có các cơ

quan nội chính”. Các cơ quan nội chính có vị trí, vai trò vô cùng

quan trọng, lĩnh vực hoạt động rất trọng yếu, liên quan hầu hết

và trực tiếp đến mọi mặt của đời sống xã hội, vì vậy “phải luôn

luôn nắm vững, nắm chắc và thực hiện đúng chức năng, nhiệm

vụ, quyền hạn của mình, phải “đúng vai, thuộc bài”, thực sự

am hiểu và thực hiện nghiêm các nguyên tắc, pháp luật, quy

chế, quy định, đặc biệt là phải rất công tâm, khách quan, trong

sáng; phải sử dụng và kiểm soát có hiệu quả quyền lực mà Đảng,

13

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

Nhà nước và Nhân dân giao cho mình”, xứng đáng là “thanh bảo

kiếm sắc bén” và “lá chắn vững chắc” để bảo vệ Tổ quốc, giữ gìn

trật tự, kỷ cương của xã hội.

Phát triển văn hóa là một trong những vấn đề trọng tâm, nội

dung nổi bật trong Văn kiện Đại hội XIII của Đảng. Lần đầu tiên

trong văn kiện Đại hội, Đảng ta đề cập một cách toàn diện và sâu

sắc đến phát triển văn hóa, vừa là nền tảng tinh thần của xã hội,

vừa là mục tiêu, sức mạnh nội sinh và là động lực quan trọng để

phát triển đất nước. Đây cũng là quan điểm xuyên suốt của Đảng

về thúc đẩy phát triển nhanh và bền vững đất nước, trong đó phát

triển kinh tế là trung tâm; xây dựng Đảng là then chốt; phát

triển văn hóa là nền tảng tinh thần; bảo đảm quốc phòng, an

ninh là trọng yếu, thường xuyên. Phát biểu tại Hội nghị Văn hóa

toàn quốc ngày 24/11/2021, đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú

Trọng khẳng định: “Văn hóa phải được đặt ngang hàng với kinh

tế, chính trị, xã hội”. “Đứng trước những thời cơ và thách thức

mới, yêu cầu khách quan của sự nghiệp cách mạng nước ta là

phải tiếp tục xây dựng, giữ gìn và phát triển nền văn hóa Việt

Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”; “văn hoá còn thì dân tộc

còn”, văn hóa “thực sự là “nền tảng tinh thần”, “động lực phát

triển”, và “soi đường cho quốc dân đi”; phát huy giá trị văn hóa

và sức mạnh con người Việt Nam, khơi dậy khát vọng phát triển

đất nước phồn vinh, thịnh vượng” nhằm tạo ra sức mạnh tổng

hợp của toàn dân tộc để tận dụng thời cơ, vượt qua thách thức,

thực hiện thành công mục tiêu đưa nước ta trở thành quốc gia

phát triển, thu nhập cao, theo định hướng xã hội chủ nghĩa vào

giữa thế kỷ XXI.

LỜI GIỚI THIỆU