DƯ LUẬN XÃ HỘI VỀ HÔN NHÂN CÓ YẾU TỐ NƯỚC NGOÀI pps

DƯ LUẬN XÃ HỘI VỀ HÔN NHÂN CÓ YẾU TỐ NƯỚC NGOÀI

Hoàng Bá Thịnh*

1. Định nghĩa Hôn nhân có yếu tố nước ngoài.

Trong điều 8 (Giải thích từ ngữ) của Luật Hôn nhân và gia đình (năm 2000) có định

nghĩa quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài, như sau:

“Quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài là quan hệ hôn nhân và gia

đình: a) giữa công dân Việt Nam và người nước ngoài; b) giữa người nước ngoài với

nhau thường trú tại Việt Nam; c) giữa công dân Việt Nam với nhau mà căn cứ để xác

lập, thay đổi, chấm dứt quan hệ đó theo pháp luật nước ngoài hoặc tài sản liên quan đến

quan hệ đó ở nước ngoài”.

Trong bài viết này, chúng tôi xem vấn đề hôn nhân có yếu tố nước ngoài ở nghĩa thứ

nhất của thuật ngữ này, đó là hôn nhân “giữa công dân Việt Nam và người nước ngoài”,

và cũng giới hạn ở phạm vi hẹp hơn nữa: phụ nữ Việt Nam lấy chồng nước ngoài (chứ

không xem xét khía cạnh nam giới Việt Nam lấy vợ nước ngoài).

2. Dư luận xã hội và cuộc sống

Thuật ngữ dư luận xã hội (DLXH, tiếng Anh: Public Opinion) là thuật ngữ được dùng

nhiều trong đời sống xã hội và trong một số ngành khoa học như xã hội học, tâm lý học

xã hội, báo chí v.v.. dư luận xã hội được coi là những trạng thái đặc trưng của ý thức xã

hội, tâm trạng xã hội. Có thể hiểu rằng DLXH chính là một thành phần thuộc kiến trúc

thượng tầng của xã hội và tính chất của nó bị quy định bởi tính chất các quan hệ kinh tế

trong xã hội. Mặc dù vậy, với tư cách là một phần của thượng tầng kiến trúc, DLXH cũng

có sự độc lập tương đối với hạ tầng cơ sở. Thí dụ, có những lúc DLXH lại tỏ ra bảo thủ

hơn so với sự phát triển của các quan hệ kinh tế trong xã hội, cũng có những lúc nó lại

“đi nhanh hơn” so với hạ tầng xã hội.

Có nhiều định nghĩa khác nhau về "dư luận xã hội", diển hình là một số định nghĩa sau.

Theo nhà triết học cổ đại Socrat thì "dư luận xã hội" là cái gì đó nằm giữa sự mù quáng

và nhận thức. Theo Kant: "dư luận xã hội" nằm ở cấp độ thấp hơn so với kiến thức và

niềm tin. Theo các tác giả hiện đại thì "dư luận xã hội" là ý kiến được đông đảo công

chúng chia sẻ và có thể tìm thấy ở mọi nơi.

Chúng ta có thể đưa ra một cách hiểu về DLXH sau đây. Đó là những ý kiến có tính chất

phán xét, đánh giá về các vấn đề xã hội mà nhóm công chúng cảm thấy có ý nghĩa với họ

hoặc là vấn đề đó động chạm đến lợi ích chung.

Chủ thể của DLXH là đơn vị xã hội mà ý kiến được coi là dư luận (ý kiến) xã hội chứ

không phải là một dạng ý kiến nào khác. Đơn vị xã hội này có thể là nhóm xã hội, tập

đoàn hay hệ thống xã hội tùy theo cách tiếp cận.

*TS, Bộ môn Xã hội học Giới và Gia đình - Trường Đại học KHXH và NV, ĐHQG Hà Nội.

1