Du lịch an giang tiềm năng và định hướng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LÊ TRỊNH HẠ ÁI

DU LỊCH AN GIANG

TIỀM NĂNG VÀ ĐỊNH HƯỚNG

Chuyên ngành : Địa lý học

Mã số : 60 31 95

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC ĐỊA LÝ

Người hướng dẫn khoa học :

PGS.TS NGUYỄN KIM HỒNG

Thành phố Hồ Chí Minh – năm 2007

LỜI CẢM ƠN

Được sự chỉ bảo tận tình của các Thầy Cô giáo, sự hổ trợ của các bạn bè, đồng

nghiệp và sự động viên của gia đình, sau ba năm học tập và nghiên cứu, đến nay tôi đã hòan

tất luận văn Thạc Sĩ của mình.

Để có sự thành công này, tôi xin chân thành cám ơn Ban Giám Hiệu nhà trường,

Phòng Khoa Học Công Nghệ Sau Đại Học và khoa Địa Lý trường Đại Học Sư Phạm Thành

Phố Hồ Chí Minh đã tận tình giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình học tập

và nghiên cứu luận văn.

Tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc đến PGS.TS Nguyễn Kim Hồng –

người đã tận tình hướng dẫn tôi trong suốt quá trình nghiên cứu luận văn.

Đồng thời, xin chân thành cảm ơn Sở Giáo Dục và Đào Tạo tỉnh An Giang, trường

THPT Long Xuyên đã tạo điều kiện giúp đỡ để tôi thực hiện công việc học và nghiên cứu của

mình.

Bên cạnh đó, tôi cũng chân thành cám ơn tới các Cơ Quan,Ban Ngành như UBND

tỉnh An Giang, Sở Du Lịch An Giang, Tổng Cục Thống Kê…đã nhiệt tình giúp đỡ, cung cấp

những số liệu cần thiết để tôi có thể hoàn thành tốt luận văn của mình.

Cuối cùng, tôi xin chân thành cám ơn gia đình, các bạn bè và đồng nghiệp đã động

viên, giúp đỡ và tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp tôi hoàn thành luận văn này.

Tác giả

LÊ TRỊNH HẠ ÁI

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

ĐBSCL : Đồng Bằng Sông Cửu Long

TCLTDL : Tổ chức lãnh thổ du lịch

DLAG : Du lịch An Giang

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Trang

Bảng 1.1. Các chỉ tiêu khí hậu sinh học đối với con người ………………………20

Bảng 2.1. Chỉ số khí hậu An Giang ……………………………………………….52

Bảng 2.2. Số lượng di tích được xếp hạng phân theo các huyện An Giang ………60

Bảng 2.3. Phân bố dân cư An Giang …………………………………………….. 76

Bảng 2.4. Doanh thu từ du lịch ……………………………………………………93

Bảng 2.5. Số lượng khách sạn của tỉnh ……………………………………………95

Bảng 2.6. Lao động trực tiếp của nghành du lịch An Giang ……………………...98

Bảng 2.7. Danh mục dự án đầu tư ………………………………………………...100

Bảng 3.1. Dự báo khách du lịch đến An Giang năm 2010 ………………………..115

Bảng 3.2. Dự báo doanh thu du lịch của An Giang đến năm 2010 ……………….115

Bảng 3.3. Dự báo nhu cầu khách sạn của Tỉnh đến năm 2010 ……………………116

Bảng 3.4. Nhu cầu lao động trong ngành du lịch của Tỉnh đến năm 2010 ………..117

DANH MỤC SƠ ĐỒ - BIỂU ĐỒ - BẢN ĐỒ

Trang

Sơ đồ 1.1. Hệ thống lãnh thổ du lịch ……………………………………29

Biểu đồ 2.1. Cơ cấu tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh …………………….45

Biểu đồ 2.2. Khách du lịch quốc tế ……………………………………….91

Biểu đồ 2.3. Khách du lịch nội địa ……………………………………….92

Bản đồ 1.1. Bản đồ hành chính tỉnh An Giang ………………………….43

Bản đồ 2.1. Bản đồ tài nguyên du lịch tỉnh An Giang ………………….47

Bản đồ 2.2. Bản đồ tổ chức lãnh thổ du lịch tỉnh An Giang …………….94

DANH MỤC HÌNH

Trang

Hình 2.1. Rừng tràm Trà Sư …………………………………………… 58

Hình 2.2. Khu di tích Óc Eo …………………………………………….62

Hình 2.3. Khu du lịch Tức Dụp …………………………………………63

Hình 2.4. Lăng Thoại Ngọc hầu ……………………………………… 66

Hình 2.5. Miếu Bà Chúa Xứ Núi Sam ………………………………… 67

Hình 2.6. Chùa Xrayton …………………………………………………69

Hình 2.7. Thánh Đường Mubarak ………………………………………70

Hình 2.8. Lễ Vía Bà Chúa Xứ Núi Sam ………………………………. 72

Hình 2.9. Hội đua bò ……………………………………………………73

MỞ ĐẦU

1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI

Từ xa xưa, trong lịch sử nhân lọai du lịch đã được ghi nhận như một sở thích, một họat

động nghỉ ngơi tích cực của con người. Ngày nay, du lịch đã trở thành một nhu cầu không thể

thiếu trong đời sống văn hóa xã hội của các nước.

Trong những năm gần đây, Thế Giới đã chứng kiến sự bùng nổ của họat động du lịch

trên phạm vi toàn cầu. Du lịch đã trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của nhiều quốc gia và đóng

góp một phần không nhỏ vào sự phát triển kinh tế thế giới nói chung, từng quốc gia hay từng

địa phương nói riêng.

Theo số liệu của Tổ Chức Du Lịch Thế Giới (WTO) trong báo cáo “ Triển vọng du

lịch toàn cầu năm 2020” cho thấy năm 2000 có 697 triệu lượt khách du lịch quốc tế trên phạm

vi toàn Thế Giới và đến năm 2005 lần đầu tiên đạt 808 triệu lượt, tăng 116 lần so với năm

2000. Thu nhập của ngành du lịch Thế giới năm 2001 là 462.2 tỷ USD và đã đạt 6.2 nghìn tỷ

USD vào năm 2005 (chiếm 10.6 % GDP toàn Thế Giới) và có tốc độ tăng trưởng trung bình

hàng năm của ngành du lịch Thế Giới là 4.1%, riêng năm 2005 có tốc độ trung bình là 5.5 %.

Đồng thời tạo thêm cho hơn 221.6 triệu công ăn việc làm, chiếm 8.3 % lao động toàn cầu.

Ở Việt Nam, trong chiến lược phát triển kinh tế xã hội chung thời kì từ 1996 – 2000,

2001 – 2010, 2020 du lịch là ngành có tiềm năng phát triển mạnh, góp phần tăng trưởng kinh tế

của đất nước trong giai đoạn công nghiệp hóa - hiện đại hóa, góp phần cho Việt Nam quảng bá

và hợp tác phát triển với các quốc gia và khu vực trên Thế Giới. Du lịch Việt Nam đã và đang

khởi sắc từ đầu thập niên 90 đến nay. Năm 2000, khách du lịch quốc tế đến Việt Nam 2,1 triệu

lượt khách, đạt doanh thu 11,2 tỷ đồng; năm 2002 cả nước đón 2,6 triệu lượt khách quốc tế,

doanh thu đạt 17,7 tỷ đồng; Năm 2005 khách du lịch quốc tế đạt 3,4 triệu lượt, doanh thu đạt

30 tỷ đồng, tăng so với năm 2000 là 61,9 % về khách và 167,8 % về doanh thu.

Khách nội địa cũng tăng đều qua các năm, từ 11,2 triệu lượt năm 2000 đến 2002 là

12,5 triệu lượt và 15,3 triệu lượt năm 2005.

Với tốc độ tăng trưởng du lịch trung bình hàng năm đạt 6.4%.

Và năm 2003, Việt Nam được báo chí nước ngoài đánh giá là điểm đến an toàn và thân

thiện nhất. Nắm rõ điều đó, du lịch Việt Nam đang từng bước hội nhập bằng cách tự kiện toàn,

quảng bá, mời gọi…

Theo chủ trương và đường lối của Nhà Nước cũng như Chính Quyền Tỉnh. An Giang

đã mạnh dạng chọn du lịch là một trong những ngành mũi nhọn phát triển, là một ngành đầy

triển vọng và khả năng đóng góp GDP rất lớn cho tỉnh nhà.

An Giang là tỉnh Đồng Bằng Sông Cửu Long, đặc biệt là có núi và phong cảnh tự

nhiên hấp dẫn cùng với nhiều di tích lịch sử văn hóa đã được Bộ Văn Hóa công nhận và xếp

hạng. Ngoài ra còn có cửa khẩu quốc gia là nơi thuận tiện cho việc giao lưu văn hóa kinh tế với

các nước trong khu vực và quốc tế.

Tuy nhiên, du lịch An Giang vẫn chưa thực sự phát triển đúng với quy mô và chức

năng so với tiềm năng của mình. Việc phát triển du lịch phụ thuộc nhiều vào các ngành kinh tế

khác nhau. Do vậy, cần phải định hướng đúng đắn dựa vào nguồn tài nguyên du lịch phong phú

nhằm tạo tiền đề cho việc đầu tư phát triển lâu dài trên nền tảng bền vững. Chính vì lẽ đó: đề

tài “DU LỊCH AN GIANG, TIỀM NĂNG VÀ ĐỊNH HƯỚNG” được nghiên cứu thực hiện để

có thể góp phần cho việc gìn giữ, tôn tạo, bảo vệ môi trường, cảnh quan du lịch cũng như vấn

đề an ninh trật tự, văn hóa, văn minh… trong hoạt động du lịch cũng cần được quan tâm. Hoạt

động du lịch An Giang theo đó khởi sắc và phát triển trên con đường hội nhập.

2. LỊCH SỬ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU

2.1. Trên Thế Giới

Đối với việc nghiên cứu du lịch thì thường có ba hướng chính, đó là: nghiên cứu

phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu, đánh giá tài nguyên thiên nhiên và nghiên cứu

tổ chức lãnh thổ du lịch.

Đã có rất nhiều công trình nghiên cứu cũng như các hội thảo, hội nghị về việc nghiên

cứu du lịch như các nghiên cứu nổi bật: nghiên cứu sức chứa và ổn định của các địa điểm du

lịch (Kadaxkia,1972; Sepfer, 1973), nghiên cứu các vùng thích hợp cho mục đích nghỉ dưỡng

trên lãnh thổ Liên Xô trước đây do các nhà du lịch cảnh quan Đại Học Tổng Hợp Maxcova

(E.B.Xmirnova, V.B.Nhefedova) hay công trình khai thác lãnh thổ du lịch của I.I.Pirojnic

(Belorutxia), Jean Piere (France) về phân tích các tụ điểm du lịch và vùng du lịch.

Ngoài ra còn có nhiều công trình nghiên cứu địa lý về lãnh vực du lịch để xây dựng và

phân tích tổng hợp các yếu tố phát triển du lịch tại vùng được xác định.

2.2. Ở Việt Nam

Du lịch bắt đầu được thực hiện nghiên cứu và mới quan tâm từ thập niên 90 trở lại

đây. Một số công trình khởi đầu và cũng là nền tảng cho du lịch như: Dự án VIE/ 89/ 003 về kế

hoạch chỉ đạo phát triển du lịch Việt Nam do tổ chức Du Lịch Thế Giới (OMT) thực hiện, Quy

hoạch tổng thể phát triển du lịch Việt Nam giai đoạn 1995 – 2000 do Viện Nghiên Cứu Phát

Triển Du Lịch tiến hành (1994)…và các quyển sách đã được biên soạn: Tổ chức lãnh thổ du

lịch Việt Nam, Cơ sở địa lý du lịch, Địa lý du lịch, Tổng quan du lịch, Quy hoạch du lịch

những vấn đề lý luận và thực tiễn, Kinh tế du lịch và du lịch học…đã tập trung nghiên cứu lý

luận và thực tế trên phạm vi khác nhau.

Du lịch An Giang vốn đã có nhiều nhà khoa học nghiên cứu và hiện nay cũng đang

được nghiên cứu từ các hãng thông tấn báo chí hay đài truyền hình Tỉnh và đài Quốc Gia, hoặc

của sinh viên của các trường: Đại Học Sư Phạm TP.HCM, Đại Học Văn Lang, Đại Học Cần

Thơ hay Trường Nghiệp Vụ Du Lịch….Tuy nhiên, những công trình đó chưa đi sâu khai thác

và nghiên cứu kỹ trên cơ sở khoa học mà chỉ bước đầu cho việc nghiên cứu các góc cạnh khác

nhau của vấn đề du lịch - một vấn đề có rất nhiều phức tạp và liên quan với các đối tượng

khác.Mặt khác, trước đây du lịch An Giang vẫn chưa thật sự được quan tâm đầu tư và phát

triển.

Ngày nay, với sự phát triển du lịch sôi động của cả nước nói chung, du lịch Đồng

Bằng Sông Cửu Long nói riêng thì du lịch An Giang (du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, văn

hóa lễ hội,…) đã trở thành đề tài hấp dẫn đối với các nhà nghiên cứu.

3. MỤC ĐÍCH, NHIỆM VỤ VÀ GIỚI HẠN CỦA ĐỀ TÀI

3.1. Mục đích nghiên cứu

Vận dụng cơ sở lý luận và thực tiễn về du lịch tự nhiên và du lịch nhân văn vào địa

bàn An Giang. Phân tích tiềm năng, thực trạng du lịch và đề xuất giải quyết phát triển du lịch

Tỉnh – nơi được coi là có nhiều tiềm năng nhưng hiệu quả phát triển chưa cao, đặc biệt có một

số tài nguyên du lịch của tỉnh không được quan tâm đúng mức đang có nguy cơ xuống cấp.

3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

- Tổng quan về cơ sở lí luận và thực tiễn phát triển du lịch để vận dụng vào việc

nghiên cứu du lịch tỉnh An Giang.

- Khảo sát, kiểm kê, nghiên cứu các nguồn tài nguyên, cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất

– kỹ thuật của An Giang. Trên cơ sở đó đánh giá những lợi thế và hạn chế của chúng đối với

việc phát triển du lịch.

- Phân tích thực trạng du lịch hoạt động của An Giang trong thời gian từ năm 2000 –

2005.

- Đề xuất các giải pháp phát triển du lịch An Giang trong thời gian tới.

3.3. Giới hạn nghiên cứu

3.3.1. Giới hạn về nội dung

Giới hạn trong phạm vi ngành du lịch nên đề tài chỉ tập trung nghiên cứu, đánh giá

về tài nguyên du lịch, cơ sở hạ tầng, thực trạng phát triển ngành… của An Giang. Trên cơ sở đó

sẽ phân tích tiềm năng và đánh giá thực trạng hoạt động kinh doanh du lịch của Tỉnh. Đề xuất

định hướng và giải pháp phát triển du lịch cho An Giang trong tương lai.

3.3.2. Giới hạn về không gian và thời gian

Về không gian, đề tài nghiên cứu giới hạn trong phạm vi tỉnh An Giang, gồm có 11

đơn vị hành chính cấp huyện và thành phố.

Về thời gian, đề tài tập trung điều tra, thu thập số liệu, nghiên cứu và phân tích trong

giai đọan 2000 – 2005.

4. CÁC QUAN ĐIỂM VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

4.1. Các quan điểm nghiên cứu

4.1.1. Quan điểm hệ thống

Hệ thống lãnh thổ du lịch là một hệ thống mở phức tạp gồm nhiều thành phần có mối

liên hệ chặt chẽ với nhau. Đây là dạng đặc biệt của địa hệ mang tính chất tổng hợp, có đủ các

thành phần: tự nhiên, kinh tế - xã hội và chịu sự chi phối của nhiều qui luật cơ bản.

4.1.2. Quan điểm tổng hợp lãnh thổ

Lãnh thổ du lịch được tổ chức như là một hệ thống liên kết không gian của các đối

tượng du lịch và trên cơ sở của các nguồn tài nguyên, các dịch vụ cho du lịch. Quan điểm này

vận dụng vào luận văn để phân tích các tiềm năng và các tác động về nhiều mặt cho sự phát

triển du lịch của tỉnh An Giang.

4.1.3. Quan điểm lịch sử - viễn cảnh

Quan điểm này được vận dụng trong quá trình phân tích các giai đoạn chủ yếu của quá

trình hình thành, phát triển hệ thống du lịch, các phân hệ cũng như xu hướng phát triển của hệ

thống lãnh thổ.

4.2. Các phương pháp nghiên cứu

4.2.1. Phương pháp phân tích tổng hợp và nghiên cứu hệ thống

Đây là phương pháp cơ bản được sử dụng trong đề tài nghiên cứu. Phương pháp này

được sử dụng nghiên cứu những đối tượng có mối quan hệ đa chiều và biến động trong không

gian và thời gian như ngành du lịch.

4.2.2. Phương pháp điều tra thực địa

Nhằm điều tra bổ sung và kiểm tra lại những thông tin cần thiết cho quá trình phân

tích, xử lí số liệu trước khi thực hiện đề tài. Trên thực tế, các số liệu thống kê của ngành du lịch

nói chung còn nhiều bất cập và chưa thống nhất.

4.2.3. Phương pháp bản đồ, biểu đồ

Trên cơ sở phân tích, đánh giá tổng hợp, đề tài sẽ áp dụng phương pháp bản đồ và biểu

đồ nhằm thể hiện một cách trực quan các nội dung nghiên cứu, các số liệu cụ thể trên biểu đồ,

cũng như xác định được địa điểm và phân bố theo lãnh thổ của các đối tượng nghiên cứu trên

bản đồ. Xây dựng một số bản đồ mang tính chức năng như: bản đồ hành chính, bản đồ tài

nguyên du lịch, bản đồ tổ chức lãnh thổ du lịch trên địa bàn. Trên bản đồ cũng giúp thể hiện

quy luật của toàn bộ hệ thống trong không gian.

4.2.4. Phương pháp toán và thống kê du lịch

Phương pháp này nghiên cứu về mặt định lượng của các chỉ tiêu phát triển trong hoạt

động du lịch. Những thông tin, số liệu có liên quan đến các hoạt động du lịch ở địa phương sẽ

thu thập, thống kê làm cơ sở cho việc xử lí, phân tích và đánh giá nhằm thực hiện những mục

tiêu của đề tài đã đề ra.

4.2.5. Phương pháp dự báo