ĐT trực tiếp của EU vào VN

môc lôc

Lêi nãi ®Çu................................................................................3

Ch¬ng I.......................................................................................4

C¬ së lý luËn vÒ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi..................4

I. Vai trß vµ b¶n chÊt cña ®Çu t trùc tiÕp níc

ngoµi (FDI)......................................................................................4

1. C¸c lý thuyÕt vÒ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi (FDI)..........................4

2. B¶n chÊt vµ vai trß cña FDI ...........................................................8

II. ChÝnh s¸ch cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ®èi

víi ho¹t ®éng FDI...................................................................17

1. Vai trß ChÝnh phñ:.........................................................................19

2. C¸c lo¹i h×nh ®Çu t trùc tiÕp:.........................................................20

Ch¬ng II....................................................................................22

Kh¸i qu¸t vÒ EU vµ t×nh h×nh ®Çu t trùc tiÕp cña EU

vµo ViÖt Nam...........................................................................22

I. Kh¸i qu¸t vÒ Liªn minh ch©u ¢u (EU)..................22

1. Qu¸ tr×nh lÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña EU...................22

2. C¬ cÊu cña EU:.................................................................................25

3. TiÒm n¨ng vÒ kinh tÕ vµ khoa häc - c«ng nghÖ cña EU:..........26

II - T×nh h×nh FDI nãi chung vµ ®Çu t trùc tiÕp

cña EU nãi riªng t¹i ViÖt Nam:........................................36

1. T×nh h×nh FDI nãi chung t¹i ViÖt Nam: ....................................36

§Þa ph¬ng................................................................................38

2. §Çu t trùc tiÕp cña EU vµo ViÖt Nam: ........................................45

Chuyªn ngµnh......................................................................48

1

III - Kh¸i qu¸t ®Çu t tõng níc:...................................53

1. §Çu t trùc tiÕp cña Ph¸p:...............................................................53

2. §Çu t trùc tiÕp cña v¬ng quèc Anh:.............................................56

3. §Çu t trùc tiÕp cña Hµ Lan:...........................................................59

4. §Çu t trùc cña Céng hoµ Liªn bang §øc: ...................................61

5. §Çu t trùc tiÕp cña Thôy §iÓn:.....................................................62

6. §Çu t trùc tiÕp cña §an M¹ch:......................................................64

7. §Çu t trùc tiÕp cña Italia:..............................................................65

8. §Çu t trùc tiÕp cña BØ:....................................................................66

9. §Çu t trùc tiÕp cña Luxembourg:.................................................67

10. §Çu t trùc tiÕp cña ¸o:..................................................................68

Ch¬ng III...................................................................................70

TriÓn väng vµ C¸c gi¶i ph¸p thu hót vµ QU¶n lý nh»m

n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t cña EU trong thêi gian tíi

vµo ViÖt Nam...........................................................................70

I. Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n cho ®Çu t trùc

tiÕp cña EU vµo ViÖt Nam:...................................................70

1. Nh÷ng thuËn lîi:............................................................................70

2. Nh÷ng khã kh¨n:...........................................................................72

II. Chñ tr¬ng vµ c¸c gi¶i ph¸p nh»m t¨ng cêng

huy ®éng vµ sö dông cã hiÖu qu¶ FDI cña EU vµo

ViÖt Nam: ......................................................................................73

1. Chñ tr¬ng:........................................................................................73

2. Gi¶i ph¸p vÒ thu hót vèn FDI:.....................................................73

3. Gi¶i ph¸p qu¶n lý sö dông:..........................................................80

T KÕt luËn...........................................................................85

2

Tµi liÖu ...................................................................................86

§Çu t trùc tiÕp cña EU theo vïng vµ l·nh thæ89

Lêi nãi ®Çu

íc vµo thÕ kû 21, ViÖt Nam ®ang ®øng tríc rÊt nhiÒu thêi c¬ còng nh th¸ch thøc

lín ®èi víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ x· héi cña m×nh.Trong qu¸ tr×nh ph¸t

triÓn nµy, vai trß cña ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ngµy cµng ®îc kh¼ng ®Þnh ®èi víi

níc ta, ®Æc biÖt sau cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ vµo n¨m 1997 khi mµ lîng vèn

®Çu t trùc tiÕp gi¶m ®i nhanh chãng ®· ¶nh hëng lín ®Õn nÒn kinh tÕ trong níc.

Cã mét nguyªn nh©n chñ yÕu lµ hÇu hÕt c¸c nhµ ®Çu t lín vµo ViÖt Nam thuéc

c¸c níc cã nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn nh Th¸i Lan, Indonesia. HoÆc c¸c níc

thuéc NICs nh Hµn Quèc, §µi Loan. Nh÷ng níc bÞ c¬n khñng ho¶ng lµm chao

®¶o nÒn kinh tÕ dÉn ®Õn viÖc gi¶m ®Çu t ra níc ngoµi cña hä. ChÝnh nh÷ng lóc

nµy chóng ta míi thÊy viÖc cÇn thiÕt ph¶i cã mét luång vèn ®Çu t trùc tiÕp vµo

ViÖt Nam thËt æn ®Þnh, c¸c luång vèn nµy thêng xuÊt ph¸t tõ nh÷ng níc ph¸t

triÓn hµng ®Çu trªn thÕ giíi - nh÷ng níc cã tiÒm lùc rÊt lín vÒ vèn vµ c«ng nghÖ,

trong ®ã cã c¸c níc thuéc liªn minh ch©u ¢u. §iÒu nµy dÉn ®Õn viÖc chóng ta

cÇn ph¶i thóc ®Èy t¨ng cêng h¬n n÷a sù hîp t¸c chÆt chÏ vèn cã, tõ ®ã l«i kÐo

nguån vèn FDI cña khèi nµy vµo ViÖt Nam, ®ång thêi qu¶n lý chÆt chÏ nguån

vèn thËt hiÖu qu¶, tr¸nh nh÷ng sai lÇm ®¸ng tiÕc tríc ®©y m¾c ph¶i. V× vËy t«i ®·

chän ®Ò tµi: “§Çu t trùc tiÕp cña EU vµo ViÖt Nam, thùc tr¹ng vµ triÓn väng”.

Néi dung cña ®Ò tµi nµy , ngoµi phÇn më ®Çu vµ phÇn kÕt luËn gåm c¸c phÇn sau

®©y:

- Ch¬ng I : C¬ së lý luËn vÒ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi.

- Ch¬ng II : Kh¸i qu¸t vÒ EU vµ t×nh h×nh ®Çu t trùc tiÕp cña EU t¹i ViÖt

Nam.

- Ch¬ng III : TriÓn väng vµ gi¶i ph¸p thùc hiÖn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu

t cña EU trong thêi gian tíi t¹i ViÖt Nam.

Trong bµi viÕt kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng sai sãt, t«i kÝnh mong c¸c Thµy

c«, vµ c¸c b¹n ®äc gãp ý vµ chØ d¹y. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n.

Sinh viªn thùc hiÖn:

Lª nh tïng

3

Ch¬ng I

C¬ së lý luËn vÒ ®Çu t trùc tiÕp níc

ngoµi

I. Vai trß vµ b¶n chÊt cña ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi (FDI)

1. C¸c lý thuyÕt vÒ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi (FDI)

1.1. Lý thuyÕt vÒ lîi nhuËn cËn biªn:

N¨m 1960 Mac. Dougall ®· ®Ò xuÊt mét m« h×nh lý thuyÕt, ph¸t triÓn tõ

nh÷ng lý thuyÕt chuÈn cña Hescher Ohlin - Samuaelson vÒ sù vËn ®éng vèn. ¤ng

cho r»ng luång vèn ®Çu t sÏ chuyÓn tõ níc l·i suÊt thÊp sang níc cã l·i suÊt cao

cho ®Õn khi ®¹t ®îc tr¹ng th¸i c©n b»ng (l·i suÊt hai níc b»ng nhau). Sau ®Çu t,

c¶ hai níc trªn ®Òu thu ®îc lîi nhuËn vµ lµm cho s¶n lîng chung cña thÕ giíi

t¨ng lªn so víi tríc khi ®Çu t.

Lý thuyÕt nµy ®îc c¸c nhµ kinh tÕ thõa nhËn nh÷ng n¨m 1950 dêng nh

phï hîp víi lý thuyÕt. Nhng sau ®ã, t×nh h×nh trë nªn thiÕu æn ®Þnh, tû suÊt ®Çu t

cña Mü gi¶m ®i ®Õn møc thÊp h¬n tû suÊt trong níc, nhng FDI cña Mü ra níc

ngoµi vÉn t¨ng liªn tôc. M« h×nh trªn kh«ng gi¶i thÝch ®îc hiÖn tîng v× sao mét

sè níc ®ång thêi cã dßng vèn ch¶y vµo, cã dßng vèn ch¶y ra; kh«ng ®a ra ®îc sù

gi¶i thÝch ®Çy ®ñ vÒ FDI. Do vËy, lý thuyÕt lîi nhuËn cËn biªn chØ cã thÓ ®îc coi

lµ bíc khëi ®Çu h÷u hiÖu ®Ó nghiªn cøu FDI.

1.2. Lý thuyÕt chu kú s¶n phÈm (Vernon, 1966):

Lý thuyÕt chu kú s¶n phÈm do nhµ kinh tÕ häc Vernon ®Ò xuÊt vµo n¨m

1966. Theo lý thuyÕt nµy th× bÊt kú mét c«ng nghÖ s¶n phÈm míi nµo ®Òu tiÕn

triÓn theo 3 giai ®o¹n: (1) Giai ®o¹n ph¸t minh vµ giíi thiÖu; (2) Giai ®o¹n ph¸t

triÓn qui tr×nh vµ ®i tíi chÝn muåi; (3) Giai ®o¹n chÝn muåi hay ®îc tiªu chuÈn

ho¸. Trong mçi giai ®o¹n nµy c¸c nÒn kinh tÕ kh¸c nhau cã lîi thÕ so s¸nh trong

viÖc s¶n xuÊt nh÷ng thµnh phÇn kh¸c nhau cña s¶n phÈm. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn

kinh tÕ, nã ®îc chuyÓn dÞch tõ nÒn kinh tÕ nµy sang nÒn kinh tÕ kh¸c.

Gi¶ thuyÕt chu kú s¶n xuÊt gi¶i thÝch sù tËp trung c«ng nghiÖp ho¸ ë c¸c

níc ph¸t triÓn, ®a ra mét lý luËn vÒ viÖc hîp nhÊt th¬ng m¹i quèc tÕ vµ ®Çu t

quèc tÕ gi¶i thÝch sù gia t¨ng xuÊt khÈu hµng c«ng nghiÖp ë c¸c nãc c«ng nghiÖp

4

ho¸. Tuy nhiªn, lý thuyÕt nµy chØ cßn quan träng ®èi víi viÖc gi¶i thÝch FDI cña

c¸c c«ng ty nhá vµo c¸c níc ®ang ph¸t triÓn.

1.3. Nh÷ng lý thuyÕt dùa trªn sù kh«ng hoµn h¶o cña thÞ trêng

1.3.1. Tæ chøc c«ng nghiÖp (hay cßn gäi lµ lý thuyÕt thÞ trêng ®éc quyÒn):

Lý thuyÕt tæ chøc c«ng nghiÖp do Stephen Hymer vµ Charles Kindleberger

nªu ra. Theo lý thuyÕt nay, sù ph¸t triÓn vµ thµnh c«ng cña h×nh thøc ®Çu t liªn

kÕt theo chiÒu däc phô thuéc vµo 3 yÕu tè: (1) qu¸ tr×nh liªn kÕt theo chiÒu däc

c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nh»m gi¶m bít chi

phÝ s¶n xuÊt; (2) viÖc s¶n xuÊt vµ khai th¸c kü thuËt míi; (3) c¬ héi më réng ho¹t

®éng ra ®Çu t níc ngoµi cã thÓ tiÕn hµnh ®îc do nh÷ng tiÕn bé trong ngµnh giao

th«ng vµ th«ng tin liªn l¹c.

ChiÕn lîc liªn kÕt chiÒu däc cña c¸c c«ng ty ®a quèc gia lµ ®Æt c¸c c«ng

®o¹n s¶n xuÊt ë nh÷ng vÞ trÝ kh¸c nhau trªn ph¹m vi toµn cÇu, nh»m tËn dông lîi

thÕ so s¸nh ë c¸c nÒn kinh tÕ kh¸c nhau, h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm th«ng qua

s¶n xuÊt hµng lo¹t vµ chuyªn m«n ho¸, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c«ng ty

trªn thÞ trêng.

C¸ch tiÕp cËn cña Hymer ®· ®îc c¸c nhµ kinh tÕ Graham vµ Krugman sö

dông (1989) ®Ó gi¶i thÝch cho sù t¨ng lªn cña FDI vµo níc Mü trong nh÷ng n¨m

gÇn ®©y (khi mµ hä ®· ®¸nh mÊt nh÷ng lîi thÕ ®· cã c¸ch ®©y 20 n¨m).

Gi¶ thuyÕt cña tæ chøc c«ng nghiÖp cha ph¶i lµ gi¶ thuyÕt hoµn chØnh vÒ

FDI. Nã kh«ng tr¶ lêi ®îc c©u hái: v× sao c«ng ty l¹i sö dông h×nh thøc FDI chø

kh«ng phØa lµ h×nh thøc s¶n xuÊt trong níc råi xuÊt khÈu s¶n phÈm hoÆc h×nh

thøc cÊp giÊy phÐp hoÆc b¸n nh÷ng kü n¨ng ®Æc biÖt cña nã cho c¸c c«ng ty níc

së t¹i.

1.3.2. Gi¶ thuyÕt néi ho¸:

Gi¶ thuyÕt nµy gi¶i thÝch sù tån t¹i cña FDI nh lµ kÕt qu¶ cña c¸c c«ng ty

thay thÕ c¸c giao dÞch thÞ trêng b»ng c¸c giao dÞch trong néi bé c«ng ty ®Ó tr¸nh

sù kh«ng hoµn h¶o cña c¸c thÞ trêng.

1.4. M« h×nh ®µn nh¹n cña Akamatsu: “ ”

M« h×nh “®µn nh¹n” cña sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ®îc Akamatsu ®a ra

vµo nh÷ng n¨m 1961 -1962. Akamatsu chia qu¸ tr×nh ph¸t triÓn thµnh 3 giai

5

®o¹n: (1) s¶n phÈm ®îc nhËp khÈu tõ níc ngoµi ®Ó phôc vô cho nhu cÇu trong n￾íc; (2) s¶n phÈm trong níc t¨ng lªn ®Ó thay thÕ cho nhËp khÈu; s¶n xuÊt ®Ó xuÊt

khÈu, FDI sÏ thùc hiÖn ë giai ®o¹n cuèi ®Ó ®èi mÆt víi sù thay ®æi vÒ lîi thÕ t¬ng

®èi.

Ozawa lµ ngêi tiÕp theo nghiªn cøu mèi quan hÖ gi÷a FDI vµ m« h×nh

“®µn nh¹n”. Theo «ng, mét ngµnh c«ng nghiÖp cña níc ®ang ph¸t triÓn cã lîi thÕ

t¬ng ®èi vÒ lao ®éng, sÏ thu hót FDI vµo ®Ó khai th¸c lîi thÕ nµy. Tuy nhiªn sau

®ã tiÒn l¬ng lao ®éng cña ngµnh nµy dÇn dÇn t¨ng lªn do lao ®éng cña ®Þa ph¬ng

®· khai th¸c hÕt vµ FDI vµo sÏ gi¶m ®i. Khi ®ã c¸c c«ng ty trong níc ®Çu t ra n￾íc ngoµi (n¬i cã lao ®éng rÎ h¬n) ®Ó khai th¸c lîi thÕ t¬ng ®èi cña níc nµy. §ã

lµ qu¸ tr×nh liªn tôc cña FDI. M« h×nh ®· chØ ra qu¸ tr×nh ®uæi kÞp cña c¸c níc

®ang ph¸t triÓn: khi mét níc ®uæi kÞp ë nÊc thang cuèi cïng cña mét ngµnh c«ng

nghiÖp tõ kinh tÕ thÊp sang kü thuËt cao th× tû lÖ FDI ra sÏ lín h¬n tû lÖ FDI vµo.

Mét quèc gia ®øng ®Çu trong ®µn nh¹n, ®Õn mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh sÏ trë nªn

l¹c hËu vµ níc kh¸c sÏ thay thÕ vÞ trÝ ®ã.

§ãng gãp ®¸ng kÓ cña m« h×nh nµy lµ sù tiÕp cËn “®éng” víi FDI trong

mét thêi gian dµi, g¾n víi xu híng vµ qu¸ tr×nh cña sù ph¸t triÓn, cã thÓ ¸p dông

®Ó tr¶ lêi c©u hái: v× sao c¸c c«ng ty thùc hiÖn FDI, ®a ra gîi ý ®èi víi sù kh¸c

nhau vÒ lîi thÕ so s¸nh t¬ng ®èi gi÷a c¸c níc dÉn ®Õn sù kh¸c nhau vÒ luång vµo

FDI.

Tuy nhiªn, m« h×nh “®µn nh¹n” cha thÓ tr¶ lêi c¸c c©u hái v× sao c¸c c«ng

ty l¹i thÝch thùc hiÖn FDI h¬n lµ xuÊt khÈu hoÆc cung cÊp kü thuËt cña m×nh, vµ

kh«ng dïng nã ®Ó gi¶i thÝch v× sao FDI l¹i diÔn ra gi÷a c¸c níc t¬ng tù vÒ c¸c

nh©n tè vµ lîi thÕ t¬ng ®èi, v× sao FDI l¹i diÔn ra tõ khu vùc kinh tÕ nµy sang khu

vùc kinh tÕ kh¸c. VÊn ®Ò quan träng h¬n lµ m« h×nh nµy lê ®i vai trß cña nh©n tè

c¬ cÊu kinh tÕ vµ thÓ chÕ.

1.5. Lý thuyÕt chiÕt trung hay m« h×nh OLI:

Theo Dunning mét c«ng ty dù ®Þnh tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng FDI cÇn

cã 3 lîi thÕ: (1) Lîi thÕ vÒ së h÷u (Ownership advantages - viÕt t¾t lµ lîi thÕ O -

bao gåm lîi thÕ vÒ tµi s¶n, lîi thÕ vÒ tèi thiÓu ho¸ chi phÝ giao dÞch); (2) Lîi thÕ

vÒ khu vùc (Locational advantages - viÕt t¾t lµ lîi thÕ L - bao gåm: tµi nguyªn

cña ®Êt níc, qui m« vµ sù t¨ng trëng cña thÞ trêng, sù ph¸t triÓn cña c¬ së h¹

tÇng, chÝnh s¸ch cña ChÝnh phñ) vµ (3) Lîi thÕ vÒ néi ho¸ (Internalisation

advantages - viÕt t¾t lµ lîi thÕ I - bao gåm: gi¶m chi phÝ ký kÕt, kiÓm so¸t vµ thùc

6

hiÖn hîp ®ång; tr¸nh ®îc sù thiÕu th«ng tin dÉn ®Õn chi phÝ cao cho c¸c c«ng ty;

tr¸nh ®îc chi phÝ thùc hiÖn c¸c b¶n quyÒn ph¸t minh, s¸ng chÕ).

Theo lý thuyÕt chiÕt trung th× c¶ 3 ®iÒu kiÖn kÓ trªn ®Òu ph¶i ®îc tho¶ m·n

tríc khi cã FDI. Lý thuyÕt cho r»ng: nh÷ng nh©n tè “®Èy” b¾t nguån tõ lîi thÕ O

vµ I, cßn lîi thÕ L t¹o ra nh©n tè “kÐo” ®èi víi FDI. Nh÷ng lîi thÕ nµy kh«ng cè

®Þnh mµ biÕn ®æi theo thêi gian, kh«ng gian vµ sù ph¸t triÓn nªn luång vµo FDI ë

tõng níc, tõng khu vùc, tõng thêi kú kh¸c nhau. Sù kh¸c nhau nµy cßn b¾t nguån

tõ viÖc c¸c níc nµy ®ang ë bíc nµo cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ ®îc Dunning ph¸t

hiÖn vµo n¨m 1979.

1.6. Lý thuyÕt vÒ c¸c bíc ph¸t triÓn cña ®Çu t (Investment Development Path -

IDP):

Theo lý thuyÕt nµy, qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c¸c níc ®îc chia ra thµnh 5

giai ®o¹n:

Giai ®o¹n 1: lîi thÕ L cña mét níc Ýt hÊp dÉn, luång vµo FDI kh«ng ®¸ng

kÓ do h¹n chÕ cña thÞ trêng trong níc: thu nhËp thÊp, c¬ së h¹ tÇng l¹c hËu, gi¸o

dôc yÕu kÐm, lao ®éng kh«ng cã kü n¨ng vµ hiÕm khi thÊy luång ra FDI. …

Giai ®o¹n 2: luång vµo cña FDI b¾t ®Çu t¨ng do lîi thÕ L ®· hÊp dÉn c¸c

nhµ ®Çu t: søc mua trong níc b¾t ®Çu t¨ng, c¬ së h¹ tÇng ®· ®îc c¶i thiÖn FDI …

trong bíc nµy chñ yÕu lµ ®Çu t vµo s¶n xuÊt ®Ó thay thÕ nhËp khÈu vµ nh÷ng

ngµnh khai th¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn hoÆc s¶n xuÊt ra nguyªn vËt liÖu, s¶n

phÈm s¬ chÕ. Luång ra cña FDI trong giai ®o¹n nµy kh«ng ®¸ng kÓ.

Giai ®o¹n 3: luång vµo cña FDI b¾t ®Çu gi¶m vµ luång ra l¹i b¾t ®Çu t¨ng.

Kh¶ n¨ng kü thuËt cña níc së t¹i ®· tiÕn tíi s¶n xuÊt s¶n phÈm ®îc tiªu chuÈn

ho¸. MÆt kh¸c lîi thÕ vÒ lao ®éng gi¶m dÇn, nªn ph¶i chuyÓn ®Çu t sang nh÷ng

níc cã lîi thÕ t¬ng ®¬ng ®èi vÒ lao ®éng nh»m t×m kiÕm thÞ trêng hoÆc giµnh

nh÷ng tµi s¶n chiÕn lîc ®Ó b¶o vÖ lîi thÕ O. Trong giai ®o¹n nµy, luång vµo cña

FDI tËp trung vµo nh÷ng ngµnh thay thÕ nhËp khÈu cã hiÖu qu¶.

Giai ®o¹n 4: lîi thÕ O cña c¸c c«ng ty trong níc t¨ng lªn. Nh÷ng c«ng

nghÖ sö dông nhiÒu lao ®éng dÇn dÇn ®îc thay thÕ bëi c«ng nghÖ sö dông nhiÒu

vèn. MÆt kh¸c chi phÝ vèn trë nªn rÎ h¬n chi phÝ lao ®éng. KÕt qu¶ lµ, lîi thÕ L

cña ®Êt níc sÏ chuyÓn sang c¸c tµi s¶n. FDI tõ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ë bíc 4 sÏ

vµo níc nµy ®Ó t×m kiÕm nh÷ng tµi s¶n trªn hoÆc tõ c¸c níc kÐm ph¸t triÓn h¬n

nh»m t×m kiÕm thÞ trêng vµ ®Æt quan hÖ th¬ng m¹i. Trong bíc nµy c¸c c«ng ty

trong níc vÉn thÝch thùc hiÖn FDI ra níc ngoµi h¬n lµ xuÊt khÈu s¶n phÈm, bëi v×

7

hä cã thÓ khai th¸c lîi thÕ I cña m×nh. Do vËy, luång vµo vµ luång ra cña FDI

vÉn t¨ng, nhng luång ra sÏ nhanh h¬n.

Giai ®o¹n 5: luång ra vµ luång vµo cña FDI tiÕp tôc vµ khèi lîng t¬ng tù

nhau. Luång vµo tõ c¸c níc cã møc ®é ph¸t triÓn thÊp h¬n víi môc ®Ých t×m

kiÕm thÞ trêng vµ kiÕn thøc; hoÆc tõ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ë bíc 4 vµ 5 ®Ó t×m

kiÕm s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶. Do vËy luång ra vµ luång vµo lµ t¬ng tù.

M« h×nh OLI gi¶i thÝch hiÖn tîng FDI theo tr¹ng th¸i tÜnh, trong khi lý

thuyÕt IDP l¹i xem xÐt hiÖn tîng FDI trong tr¹ng th¸i ®éng víi sù thay ®æi c¸c

lîi thÕ nµy trong tõng bíc ph¸t triÓn. Do vËy, lý thuyÕt nµy cïng víi m« h×nh

OLI lµ thÝch hîp nhÊt ®Ó gi¶i thÝch hiÖn tîng FDI trªn toµn thÕ giíi, tÊt nhiªn

trong ®ã cã ViÖt Nam.

2. B¶n chÊt vµ vai trß cña FDI

2.1. B¶n chÊt :

HiÖn nay ë trªn nhiÒu lo¹i s¸ch b¸o, t¹p chÝ cña c¸c tæ chøc quèc tÕ còng

nh ChÝnh phñ c¸c níc cã t¬ng ®èi nhiÒu ®Þnh nghÜa vÒ FDI, nh ®Þnh nghÜa cña tæ

chøc Ng©n hµng ThÕ giíi th× FDI lµ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi lµ ®Çu t tõ níc

ngoµi mµ mang l¹i l·i suÊt tõ 10% trë lªn.

Theo gi¸o tr×nh Kinh tÕ §Çu t cña trêng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n do

PGS. TS NguyÔn Ngäc Mai lµm chñ biªn th× ®Çu t trùc tiÕp cña níc ngoµi (FDI)

lµ vèn cña c¸c doanh nghiÖp vµ c¸ nh©n níc ngoµi ®Çu t sang c¸c níc kh¸c vµ

trùc tiÕp qu¶n lý hoÆc tham gia trùc tiÕp qu¶n lý qu¸ tr×nh sö dông vµ thu håi sè

vèn bá ra.

§Õn nay ®Þnh nghÜa mµ nhiÒu níc vµ c¸c tæ chøc hay dïng nhÊt lµ ®Þnh

nghÜa cña tæ chøc TiÒn tÖ ThÕ giíi (IMF) ®· ®a ra vµo n¨m 1977 nh sau: “§Çu t

trùc tiÕp níc ngoµi lµ sè vèn ®Çu t ®îc thùc hiÖn ®Ó thu ®îc lîi Ých l©u dµi trong

mét doanh nghiÖp ho¹t ®éng ë nÒn kinh tÕ kh¸c víi nÒn kinh tÕ cña nhµ ®Çu t.

Ngoµi môc ®Ých lîi nhuËn, nhµ ®Çu t cßn mong muèn dµnh ®îc chç ®øng trong

viÖc qu¶n lý doanh nghiÖp vµ më réng thÞ trêng”.

§Çu t níc ngoµi bao gåm ®Çu t níc ngoµi trùc tiÕp (FDI) vµ ®Çu t gi¸n tiÕp

(FPI). Trong ®ã, FDI quan träng h¬n nhiÒu, dï cho ®Çu t gi¸n tiÕp cã xu híng

t¨ng lªn (trong n¨m 1992, FDI lªn tíi kho¶ng 15 tû USD, b»ng 38% tæng chu

chuyÓn vèn níc ngoµi cßn ®Çu t gi¸n tiÕp lªn tíi 4,7 tû USD). FDI t¨ng lªn

nhanh chãng trong vßng 15 n¨m qua víi ®Æc ®iÓm tËp trung co côm vÒ ®Þa d,

8