Đội ngũ cán bộ chủ chốt về kinh tế cấp tỉnh ở Hoà Bình thời kỳ hội nhập quốc tế

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN VĂN ĐÔNG

§éI NGò C¸N Bé CHñ CHèT VÒ KINH TÕ CÊP TØNH

ë HßA B×NH THêI Kú HéI NHËP QUèC TÕ

Chuyên ngành : Kinh tế chính trị

Mã số : 62 31 01 01

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học: PGS,TS. NGUYỄN MINH QUANG

PGS.TS ĐOÀN XUÂN THỦY

HÀ NỘI - 2015

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của

riêng tôi. Các tài liệu, số liệu trích dẫn trong luận án là

trung thực, có nguồn gốc rõ ràng. Những kết luận khoa

học của luận án chưa từng được ai công bố trong bất cứ

công trình nào.

Tác giả luận án

Nguyễn Văn Đông

MỤC LỤC

Trang

MỞ ĐẦU 1

Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN

ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CHỦ CHỐT

VỀ KINH TẾ CẤP TỈNH Ở HÒA BÌNH THỜI KỲ HỘI

NHẬP QUỐC TẾ 6

1.1. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đội ngũ cán bộ chủ chốt về

kinh tế cấp tỉnh 6

1.2. Tổng hợp từ tổng quan nghiên cứu liên quan đến đội ngũ cán bộ chủ

chốt về kinh tế cấp tỉnh và vấn đề đặt ra cần tiếp tục nghiên cứu 22

Chƣơng 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ

CHỦ CHỐT VỀ KINH TẾ CẤP TỈNH TRONG THỜI KỲ

HỘI NHẬP QUỐC TẾ Ở VIỆT NAM 39

2.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò và các tiêu chí đội ngũ cán bộ chủ

chốt về kinh tế cấp tỉnh trong thời kỳ hội nhập quốc tế 39

2.2. Nội dung công tac xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt về kinh tế

cấp tỉnh trong thời kỳ hội nhập quốc tế 55

2.3. Kinh nghiệm về xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt về kinh tế

của một số tỉnh, thành phố trong nước 76

Chƣơng 3: THỰC TRẠNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CHỦ CHỐT VỀ KINH

TẾ CẤP TỈNH Ở HOÀ BÌNH NHỮNG NĂM QUA 92

3.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội tác động đến đội ngũ cán bộ

chủ chốt cấp tỉnh về kinh tế ở Hòa Bình 92

3.2. Thực trạng đội ngũ cán bộ chủ chốt về kinh tế cấp tỉnh ở tỉnh

Hòa Bình trong thời kỳ hội nhập quốc tế 105

Chƣơng 4: QUAN ĐIỂM, PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP XÂY

DỰNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CHỦ CHỐT VỀ KINH TẾ CẤP

TỈNH Ở HOÀ BÌNH THỜI KỲ HỘI NHẬP QUỐC TẾ 142

4.1. Những quan điểm, phương hướng và mục tiêu đối với đội ngũ

cán bộ chủ chốt về kinh tế cấp tỉnh ở Hòa Bình 142

4.2. Những giải pháp đối với đội ngũ cán bộ chủ chốt về kinh tế cấp

tỉnh đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế 151

KẾT LUẬN 168

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 170

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN ÁN

CNH, HĐH : Công nghiệp hóa, hiện đại hóa

GDP : Tổng sản phẩm nội địa

Nxb : Nhà xuất bản

UNDP : Chương trình phát triển Liên Hiệp quốc

XHCN : Xã hội con người

DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ TRONG LUẬN ÁN

Trang

Bảng 3.1: Tăng trưởng kinh tế theo ngành kinh tế giai đoạn 2001 - 2013 96

Bảng 3.2: Cơ cấu ngành kinh tế giai đoạn 2005 - 2012 97

Bảng 3.3: Hiện trạng dân số tỉnh Hòa Bình 99

Bảng 3.4: Một số chỉ tiêu lao động tỉnh Hòa Bình 102

Bảng 3.5: Quy mô học sinh giai đoạn 2001-2010 103

Bảng 3.6: Cơ cấu cán bộ chủ chốt về kinh tế ở các sở, ban, ngành

tỉnh HòaBình giai đoạn 2005 - 2013 107

Bảng 3.7: Cơ cấu cán bộ chủ chốt về kinh tế cấp tỉnh ở Hòa Bình

giai đoạn 2010 - 2013 107

Bảng 3.8: Trình độ đào tạo của cán bộ chủ chốt về kinh tế ở các

sở, ban, ngành Hòa Bình (2005 - 2013) 109

Bảng 3.9: Cơ cấu cán bộ chủ chốt về kinh tế cấp tỉnh ở Hòa Bình

trong quy hoạch Ban Chấp hành Đảng bộ Hòa Bình

nhiệm kỳ 2015 - 2020 117

Biểu 3.10: Kết quả công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ chủ chốt

cấp tỉnh Hòa Bình giai đoạn 2007 - 2013 122

Bảng 3.11: Luân chuyển, điều động cán bộ thuộc Tỉnh ủy Hòa

Bình quản lý giai đoạn 2007 - 2013 124

Biểu đồ 3.1: Cơ cấu ngành theo GDP của tỉnh Hòa Bình năm 2013 97

Biểu đồ 3.2: Trình độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ chủ chốt về

kinh tế cấp tỉnh ở Hòa Bình 110

Biểu đồ 3.3: Trình độ lý luận của đội ngũ cán bộ chủ chốt về kinh tế

cấp tỉnh ở Hòa Bình 110

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Cán bộ chủ chốt về kinh tế cấp tỉnh là một bộ phận quan trọng của đội

ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt, là nguồn nhân lực chất lượng cao của bộ máy

hành chính nhà nước từ Trung ương đến địa phương. Đội ngũ cán bộ này giữ

vai trò quyết định trong việc hoàn thành các chức năng, nhiệm vụ của bộ máy

quản lý nhà nước trong các lĩnh vực kinh tế, chính trị, xã hội nói chung mà

đặc biệt trong lĩnh vực kinh tế. Sự vững mạnh của hệ thống chính trị cũng như

hiệu lực, chất lượng của bộ máy hành chính nhà nước được quyết định bởi

nhiều yếu tố. Nhưng xét cho đến cùng được quyết định bởi phẩm chất, năng

lực và hiệu quả công tác của đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt. Sự phát triển

hay trì trệ của một quốc gia, một vùng, một địa phương hay một lĩnh vực, một

ngành nào đó phụ thuộc rất nhiều vào đội ngũ cán bộ chủ chốt, lực lượng lãnh

đạo, quản lý của bộ máy nhà nước. Những thành tựu trong công cuộc đổi mới

toàn diện đất nước ta những năm qua, trong đó có sự đóng góp lớn lao của đội

ngũ cán bộ chủ chốt về kinh tế với những lớp người tâm huyết, năng động,

dám nghĩ, dám làm…

Trong quá trình đổi mới ở nước ta, nếu xem xét từ sự phân chia hành

chính với 63 tỉnh, thành phố trong cả nước có sự phát triển không đều nhau

do những điều kiện tự nhiên, kinh tế, chính trị chi phối. Và tất nhiên, tỉnh,

thành phố nào có lợi thế sẽ có điều kiện phát triển tốt hơn. Tuy nhiên không

phải cứ có điều kiện khách quan thuận lợi thì phát triển tốt. Thực tiễn công

cuộc đổi mới những năm qua đã chứng minh điều đó. Không ít các tỉnh có

điều kiện khách quan thuận lợi nhưng phát triển kinh tế chưa được như mong

muốn, chưa khơi dậy hết tiềm năng, thế mạnh. Ngược lại, nhiều tỉnh có điều

kiện khách quan rất khó khăn nhưng đã đoàn kết, thống nhất ý chí vươn lên,

khắc phục khó khăn, năng động, sáng tạo, dám làm, tích cực đổi mới… để

phát triển. Điều đó chứng tỏ vị trí, vai trò rất quan trọng của yếu tố chủ quan,

2

trong đó phát huy nguồn lực con người mà trọng tâm là đội ngũ cán bộ chủ

chốt về kinh tế của các tỉnh, thành phố.

Do vậy, việc nghiên cứu đánh giá khoa học, khách quan về đội ngũ cán

bộ chủ chốt về kinh tế cấp tỉnh có ý nghĩa hết sức quan trọng. Là cơ sở góp

phần giúp cho công tác tổ chức, công tác cán bộ của Đảng và nhà nước có

chiến lược xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ, công chức, đáp ứng yêu cầu

đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá và hội nhập kinh tế quốc tế.

Hoà Bình là một tỉnh miền núi khó khăn với 63% là người dân tộc thiểu

số. Bước vào thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đã bước đầu đạt

được những thành tựu đáng kể về kinh tế - chính trị - văn hoá - xã hội. Tốc độ

tăng trưởng bình quân GDP 10,5%/năm; xoá đói giảm nghèo, giải quyết việc

làm và đặc biệt là sự đoàn kết khắc phục khó khăn, vượt qua thời kỳ khủng

hoảng kinh tế toàn cầu. Đóng góp vào thành tích chung ấy, có sự đóng góp

quan trọng của đội ngũ cán bộ chủ chốt về kinh tế cấp tỉnh trong việc hoàn

thành các chức năng, nhiệm vụ và vận hành bộ máy quản lý nhà nước trong

các lĩnh vực kinh tế. Tuy nhiên, so với yêu cầu và tiềm năng phát triển của

thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá và hội nhập kinh tế quốc tế, nhìn chung,

đội ngũ cán bộ chủ chốt về kinh tế cấp tỉnh nước ta còn kém về nhiều mặt:

Trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, năng lực, phẩm chất đạo đức… và đặc biệt

những kiến thức về kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế còn nhiều

hạn chế và hiệu quả sử dụng thấp, chưa phát huy hết tiềm năng, thế mạnh…

thậm chí có những mặt còn tụt hậu so với yêu cầu phát triển.

Hiện nay, đội ngũ cán bộ chủ chốt về kinh tế cấp tỉnh ở Hoà Bình không

nằm ngoài tình trạng chung của cả nước. Thậm chí, là một tỉnh miền núi nên

bộc lộ những khó khăn, yếu kém, hạn chế còn ở mức cao hơn. Điều đó đang

tạo nên những lực cản đối với quá trình phát triển kinh tế- chính trị- văn hoá￾xã hội của tỉnh. Vì vậy, vấn đề: “Đội ngũ cán bộ chủ chốt về kinh tế cấp tỉnh

ở Hoà Bình thời kỳ hội nhập quốc tế” được chọn làm đề tài nghiên cứu luận

án. Nhằm đóng góp những ý kiến nhỏ bé của mình đối với công tác tổ chức,

3

cán bộ của tỉnh để đội ngũ cán bộ, công chức tỉnh Hoà bình đáp ứng yêu cầu

thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá và hội nhập kinh tế quốc tế.

2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án

2.1. Mục đích

Nghiên cứu cơ sở lý luận và kinh nghiệm thực tiễn về xây dựng đội ngũ

cán bộ chủ chốt về kinh tế cấp tỉnh trong hội nhập quốc tế. Đánh giá đúng

thực trạng đội ngũ cán bộ chủ chốt về kinh tế ở tỉnh Hoà Bình những năm

qua. Trên cơ sở đó, đề xuất phương hướng và giải pháp phù hợp để đội ngũ

cán bộ chủ chốt về kinh tế cấp tỉnh đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế.

2.2. Nhiệm vụ

Để đạt được mục đích trên, luận án có nhiệm vụ:

- Hệ thống hoá và bổ sung cơ sở lý luận về xây dựng đội ngũ cán bộ

chủ chốt kinh tế cấp tỉnh trong hội nhập quốc tế.

- Nghiên cứu kinh nghiệm xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt về kinh tế

cấp tỉnh trong hội nhập quốc tế có điều kiện tương đồng để rút ra các bài học

cần thiết.

- Phân tích thực trạng đội ngũ cán bộ chủ chốt về kinh tế cấp tỉnh ở Hoà

Bình và đánh giá những ưu điểm và nhược điểm, chỉ ra nguyên nhân và các

vấn đề cần tập trung giải quyết để phát triển đội ngũ cán bộ chủ chốt về kinh

tế cấp tỉnh trong hội nhập quốc tế.

- Đề xuất các giải pháp chủ yếu xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt về

kinh tế cấp tỉnh ở Hoà Bình đáp ứng yêu cầu thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế.

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận án

3.1. Đối tượng

Đối tượng nghiên cứu của luận án là quá trình xây dựng đội ngũ cán bộ

chủ chốt về kinh tế cấp tỉnh (do tỉnh quản lý) về: số lượng, chất lượng, cơ cấu,

hiệu quả công tác,... với tư cách là lực lượng có vai trò quyết định trong sự

phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Hòa Bình thời kỳ hội nhập quốc tế.

4

3.2. Phạm vi

Luận án không nghiên cứu đội ngũ cán bộ chủ chốt nói chung mà chỉ tập

trung nghiên cứu đội ngũ cán bộ chủ chốt về kinh tế cấp tỉnh Hoà Bình gồm:

- Giám đốc, phó giám đốc các sở, ban, ngành, khối kinh tế.

- Giám đốc, phó giám đốc, kế toán trưởng, các doanh nghiệp thuộc tỉnh

(Doanh nghiệp hạng II trở lên).

- Chủ tịch huyện (thành phố trực thuộc tỉnh), phó chủ tịch UBND

huyện (thành phố trực thuộc tỉnh) phụ trách kinh tế.

Về thời gian: Giai đoạn 2000 đến nay và đề xuất giải pháp ngắn hạn

đến 2020 và dài hạn đến 2030.

4. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận án

4.1. Cơ sở lý luận

Luận án sử dụng phương pháp luận nghiên cứu kết hợp phép duy vật

biện chứng và duy vật lịch sử để phân tích, đánh giá vấn đề. Đồng thời kết

hợp các quan điểm, đường lối của Đảng Cộng sản với tư tưởng Hồ Chí Minh

xuyên suốt chủ đề nghiên cứu của luận án.

4.2. Phương pháp nghiên cứu

Các phương pháp nghiên cứu trong luận án là kết hợp: diễn giải, phân

tích, tổng hợp, hệ thống hóa, thống kê, điều tra khảo sát, tư vấn chuyên gia,...

để nghiên cứu. Những phương pháp cụ thể này được áp dụng phù hợp theo

mục đích, yêu cầu, nhiệm vụ của từng chương, tiết. Cụ thể:

Chương 1: Chủ yếu sử dụng phương pháp hệ thống hóa, phân tích,

đánh giá tổng hợp kết quả nghiên cứu của các công trình trong và ngoài nước

liên quan đến đề tài luận án, rút ra các kết luận khoa học về kết quả đạt được,

vấn đề đang nghiên cứu và vấn đề chưa được nghiên cứu.

Chương 2: Luận án sử dụng phương pháp diễn giải - quy nạp, hệ thống

hoá để tìm hiểu khái niệm cán bộ chủ chốt về kinh tế cấp tỉnh; vị trí, vai trò,

đặc điểm, cơ cấu của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp tỉnh; khái quát một số bài

học kinh nghiệm của các địa phương gắn với nội dung luận án.

5

Chương 3: Luận án tiếp cận phương pháp duy vật lịch sử, logic quá

trình xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt về kinh tế cấp tỉnh. Luận án bám sát

phương pháp nghiên cứu chuyên ngành Kinh tế chính trị là trừu tượng hóa

khoa học để phân tích đối tượng nghiên cứu là quan hệ sản xuất trong sự

tương tác với lực lượng sản xuất và kiến trúc thượng tầng để từ đó làm sáng

tỏ kết quả đạt được, những mâu thuẫn, vấn đề nảy sinh trong đội ngũ cán bộ

chủ chốt về kinh tế cấp tỉnh ở Hòa Bình thời kỳ hội nhập quốc tế. Các phương

pháp: thống kê, điều tra, khảo sát, phân tích tổng hợp, đối chiếu, so sánh cũng

được sử dụng để hoàn thành nhiệm vụ của chương này. Đồng thời sử dụng sơ

đồ, biểu đồ, đồ thị để minh họa kết quả nghiên cứu.

Chương 4: Luận án tiếp tục sử dụng phương pháp hệ thống hoá và quy

nạp, đồng thời phân tích tổng hợp để chỉ ra phương hướng và giải pháp xây

dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt về kinh tế cấp tỉnh phù hợp với những vấn đề đặt

ra ở chương 3 để giải pháp có tính khả thi và đúng hướng đáp ứng yêu cầu đội

ngũ cán bộ chủ chốt về kinh tế cấp tỉnh thời kỳ hội nhập quốc tế.

5. Những đóng góp về khoa học của luận án

- Góp phần làm rõ thêm cơ sở lý luận về đội ngũ cán bộ về kinh tế cấp

tỉnh. Nêu bật đặc điểm và các nhân tố tác động và vị trí, vai trò của đội ngũ cán

bộ chủ chốt về kinh tế cấp tỉnh. Và sự cần thiết nâng cao vai trò đội ngũ cán bộ

chủ chốt về kinh tế cấp tỉnh đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế.

- Phân tích, đánh giá thực trạng đội ngũ cán bộ chủ chốt về kinh tế cấp

tỉnh ở tỉnh Hoà Bình. Chỉ ra những mặt mạnh, điểm yếu trong công tác đội

ngũ này một cách khách quan, khoa học làm tiền đề xây dựng chính sách phát

triển đội ngũ cán bộ chủ chốt về kinh tế cấp tỉnh trong hội nhập quốc tế.

- Đề xuất phương hướng và những giai pháp vừa trước mắt, vừa lâu dài

để xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt về kinh tế cấp tỉnh ở Hoà Bình đáp ứng

yêu cầu hội nhập quốc tế.

6. Kết cấu của luận án

Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục,

nội dung gồm 04 chương, 09 tiết.

6

Chƣơng 1

TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ

TÀI LUẬN ÁN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CHỦ CHỐT VỀ KINH TẾ CẤP

TỈNH Ở HÒA BÌNH THỜI KỲ HỘI NHẬP QUỐC TẾ

1.1. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CHỦ

CHỐT VỀ KINH TẾ CẤP TỈNH

Cán bộ chủ chốt về kinh tế cấp tỉnh là một bộ phận quan trọng của đội

ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt, giữ vai trò quyết định trong việc hoàn thành

các chức năng, nhiệm vụ của bộ máy quản lý nhà nước trong các lĩnh vực

kinh tế - chính trị - xã hội. Vai trò và tầm quan trọng của đội ngũ cán bộ chủ

chốt về kinh tế đã được đề cập đến trên nhiều phương diện như những kỹ

năng lãnh đạo, quản lý, kỹ năng lập, ban hành và thực thi các quyết định,

phẩm chất, tiêu chuẩn đánh giá cán bộ, cách thức đào tạo, bồi dưỡng, tuyển

dụng, sử dụng và đãi ngộ đối với đội ngũ cán bộ chủ chốt về kinh tế,... trong

rất nhiều những công trình nghiên cứu trong và ngoài nước.

1.1.1. Khái quát các công trình nghiên cứu ngoài nƣớc có liên quan

đến cán bộ chủ chốt về kinh tế cấp tỉnh

- Carol Kinsey Goman, "Ngôn ngữ thầm lặng của người lãnh đạo" (The

Silent Language of Leaders) [31]. Trong tác phẩm này, chuyên gia về năng

lực lãnh đạo và giao tiếp Carol Kinsey Goman đã khai triển ý tưởng đặc sắc

rằng: Trong môi trường kinh doanh đa dạng và nhanh chóng của thời đại hiện

nay, nơi mà những tương tác toàn cầu đang gia tăng, việc tinh thông, thành

thạo nghệ thuật về ngôn ngữ cơ thể trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.

Không gian cá nhân, các cử chỉ, các tư thế điệu bộ, các nét mặt, và sự tiếp xúc

bằng mắt truyền đạt mạnh mẽ hơn lời nói, và do đó, về phương diện chiến

lược, có thể được sử dụng để giúp cho những người lãnh đạo quản lý, động

viên đội ngũ trên toàn cầu, và truyền đạt ý tưởng một cách rõ ràng trong thời

đại kỹ thuật số. Từ những kinh nghiệm trong hơn hai mươi năm nghiên cứu

7

về tâm lý và khoa thần kinh học, tác giả chỉ rõ cho những người lãnh đạo cách

thức điều chỉnh ngôn ngữ cơ thể để đạt được hiệu quả tối đa trong mọi lĩnh

vực hoạt động của con người, đặc biệt là trong kinh doanh. Đây là một phẩm

chất mà người cán bộ chủ chốt cần thiết phải học hỏi và sử dụng nhuần

nhuyễn trong công tác lãnh đạo, quản lý.

- Tom Plate, “Đối thoại với Mahathir Mohamad” [49]. Mahathir bin

Mohamad là Thủ tướng của Malaysia từ năm 1981 đến năm 2003. Trong thời

gian cầm quyền, ông đã có công vạch ra quá trình hiện đại hóa nhanh chóng

cho Malaysia và đề xướng "các giá trị châu Á”. Nhà lãnh đạo hơn 2 thập kỷ

ận như một nhân vật vừ ừ

nhưng đến các chuyên gia khó tính nhất cũng phải thừa nhậ

ất nước. Thủ tướng

Mahathir cũng là người được coi là có công đầ

ạo ra nhiều đổi thay

tích cực khác cho đất nước.

Cuốn sách là các cuộc đối thoại của nhà báo Tom Plate với Thủ tướng

Malaysia Mahathir Mohamad về cách thức ông đã xây dựng và lèo lái đất

nước Malaysia từ một nước nghèo trở thành một trong những nền kinh tế phát

triển nhanh ở châu Á cũng như trên thế giới. Qua đó xây dựng nên hình ảnh

một vị cựu thủ tướng mạnh mẽ, cương trực với các phân tích về kinh tế, xã

hội, tôn giáo rất sắc bén.

- Tom Plate, “Đối thoại với Lý Quang Diệu - Nhà nước công dân

Singapore: cách thức xây dựng một quốc gia” [48]. Lý Quang Diệu là Thủ

tướng Singapore giai đoạn 1959 - 1990, ông là thiên tài chính trị, một nhân

vật gây nhiều tranh cãi và có nhiều điểu bí hiểm, nhưng là người đã lãnh

đạo đất nước Singapore trở thành con rồng của Châu Á. Với khả năng lãnh

đạo thiên tài, những kỹ năng quản lý và xây dựng, thực thi chính sách hiệu

quả, Lý Quang Diệu đã xây dựng quốc đảo sư tử từ một quốc gia ly khai

nhỏ bé, nghèo tài nguyên trở thành một điểm hút về tri thức và công nghệ,

8

môi trường trong lành bậc nhất - đã khiến cả thế giới kinh ngạc - một thành

tựu của thế kỉ XX.

- Anthony F. Smith, “10 sự thật thường bị che giấu của nhà lãnh đạo”

[53]. Tác giả Anthony F. Smith là nhà tư vấn quản lý đã tiết lộ những thực tế

hiếm khi phơi bày về nghệ thuật lãnh đạo - những bí mật mà ngay cả nhà lãnh

đạo cũng không dám công khai thừa nhận vì sợ mất đi quyền lực, lòng kính

trọng, hay thậm chí mất việc. Dựa trên những hiểu biết về những điểm mạnh

và điểm yếu của một người lãnh đạo, người lãnh đạo và cấp dưới có thể hiểu

biết nhau thực sự và cùng nhau tạo ra một văn hóa hai chiều, cởi mở, tin cậy,

nâng cao năng suất trong tổ chức. Đây cũng là một nhân tố quan trọng để

người cán bộ quản lý có thể xây dựng mối gắn kết trong hoạt động chung của

đơn vị, tổ chức.

- Philip Delves Broughton, “Những điều trường Harvard thực sự dạy

bạn” [9].

Sau nhiều năm làm nghề báo, Philip Delves Broughton, một nhà báo có

vị thế của tờ Telegraph danh tiếng, muốn có những trải nghiệm và cuộc sống

khác nên đã đăng ký nhập học vào trường Kinh doanh Harvard (Harvard

Business School - HBS). Từ góc nhìn chuyên nghiệp của một nhà báo, việc

học tập và cuộc sống của Harvard đã được Philip miêu tả tỉ mỉ và tinh tế trong

Những điều trường Harvard thực sự dạy bạn.

Tấm bằng MBA ở Harvard là mối quan tâm của đông đảo bạn đọc,

không chỉ những người đã có hay muốn có bằng MBA. Thực tế, các trường

dạy kinh doanh không chỉ sản sinh ra các nhà lãnh đạo trong kinh doanh; mà

là hàng loạt các nhà lãnh đạo đã có nhiều quyết định quan trọng về mặt lịch

sử trên toàn cầu. Cuốn sách mô tả trải nghiệm của bản thân tác giả và những

người học trong môi trường tri thức kinh doanh hàng đầu nước Mỹ là trường

Harvard. Khối lượng bài học nặng nề, nhất là trong những tuần đầu tiên, học

viên phải đánh vật với các lĩnh vực chuyên môn của kinh doanh như tài chính,

kế toán, điều hành, marketing và ứng xử trong tổ chức; áp lực tìm việc, một

9

công việc “thích hợp” sau một vài tháng học tập tại trường đã là những kỹ

năng vô cùng quan trọng của một người lãnh đạo, quản lý.

- Mark H. McCormack, “Những điều trường Harvard không dạy

bạn” và “Những điều trường Harvard vẫn không dạy bạn" [19].

Những điều trường Harvard không dạy bạn là một trong những lời

khẳng định chắc chắn nhất cho quan điểm: đừng trông chờ sẽ nhận được tất cả

thông qua trường đại học. Trường Kinh doanh Harvard nổi tiếng vì đã đào tạo

ra rất nhiều cử nhân, thạc sĩ, tiến sĩ về kinh doanh có đẳng cấp hàng đầu thế

giới. Mark Mc Cormack cũng từng tin rằng nhờ giáo dục, những người tốt

nghiệp cao học kinh doanh này là những người tốt nhất để hoạt động trong các

lĩnh vực kinh doanh và điều hành doanh nghiệp. Tuy nhiên, bằng quan sát và trải

nghiệm trong suốt hơn 20 năm ông đã đưa ra một luận điểm gây nhiều bất ngờ.

Tác giả đã khám phá ra là văn bằng cao học kinh doanh đôi khi có thể ngăn khả

năng làm chủ kinh nghiệm của học viên. Và ông đi đến khẳng định, bằng cấp

không đủ để thay thế cho khả năng nhận thức hợp lý sự việc, sự nhạy cảm về

con người cũng như sự khôn ngoan từng trải. Ông cung cấp những kinh nghiệm

thực tế về: Cách thức thấu hiểu con người, những bí ẩn của một cuộc đàm phán,

cách điều hành và tham dự một cuộc họp, biến sự giận dữ của đối tác thành cơ

hội, đón nhận những thách thức, nhạy bén để nhận biết vận may... Điều đó đòi

hỏi, để đạt được những thành công trong công tác lãnh đạo quản lý, mỗi cá nhân

phải tự tích luỹ và học hỏi để làm dày kinh nghiệm của chính mình.

- John C. Maxwell, “Phát triển kỹ năng lãnh đạo” [40]. Kỹ năng lãnh

đạo là một yếu tố trọng yếu trong công tác quản lý. Một nhà quản lý giỏi phải

có các kỹ năng lãnh đạo. Tương tự, một nhà lãnh đạo hiệu quả cũng phải thực

hiện tốt vai trò của một nhà quản lý. John C. Maxwell trình bày 5 cấp độ lãnh

đạo: bao gồm: Cấp độ 1: Chức vị (Mọi người đi theo bạn vì họ buộc phải

theo) Cấp độ 2: Sự chấp thuận (Mọi người đi theo bạn vì họ muốn thế) Cấp

độ 3: Định hướng kết quả (Mọi người đi theo bạn vì những gì bạn đã làm cho

họ) Cấp độ 4: Phát triển con người (Mọi người đi theo bạn vì những gì bạn đã

10

làm cho họ) Cấp độ 5: Cá nhân (Mọi người đi theo bạn vì bạn là ai và bạn đại

diện cho điều gì). Từ đó, ông chỉ ra những yếu tố cần thiết cũng như những

vấn đề mà các nhà lãnh đạo hay phải đối mặt, cùng với những giải pháp rất cụ

thể để giúp rèn luyện các tố chất lãnh đạo hay giải quyết vấn đề.

- Nicolai J. Foss, “Strategy, Economic Organization, and the

Knowledge Economy: The Coordination of Firms and Resources”, Publisher:

Oxford University Press, USA [81]. Nền kinh tế tri thức có ý nghĩa sâu rộng

đối với hoạt động kinh doanh cũng như chiến lược của các công ty, trong đó

có tư duy về lãnh đạo, quản lý. Tư duy lãnh đạo quản lý ngày càng dựa trên

“tri thức” hay là phương pháp tiếp cận dựa trên “hoạt động quản lý tri thức”

nhằm tổ chức hiệu quả và xây dựng chiến lược kinh doanh trong nền kinh tế

tri thức. Tác giả thông qua phân tích các hoạt động tổ chức dựa trên tri thức

và vai trò của quản lý nhân sự, bồi dưỡng, chia sẻ kiến thức và cùng sáng tạo

giữa nhà lãnh đạo với các thành viên trong công ty là nhân tố ý nghĩa quan

trọng đối với quản lý tri thức, thiết kế tổ chức và chiến lược công ty trong nền

kinh tế tri thức hiện nay.

- Bill Gates, “Tốc độ của tư duy” (Business @ the Speed of Thought)

[29]. Bill Gates chính là người đầu tiên nhìn trước và nhận thức được tốc

thông tin có vai trò quyết định trong kinh doanh thời đại công nghệ thông tin

hiện nay. Mức độ thành công của một công ty hay doanh nghiệp tùy thuộc

vào rất nhiều yếu tố và điều kiện chủ quan, khách quan, nhưng trong thời đại

ngày nay, thông tin là yếu tố hàng đầu quyết định sự thành bại của một tổ

chức. Tác giả chú trọng đến việc hướng dẫn cách sử dụng những công cụ kỹ

thuật số để quản lý và sử dụng thông tin một cách hiệu quả nhất để định

hướng tư duy chiến lược cho một tổ chức, công ty, với các ví dụ thực tế từ

những thành bại của các công ty hàng đầu thế giới.

Từ đó, những người làm công tác điều hành, quản lý hiểu rõ hơn hiệu

quả và cách thức tận dụng những sự thay đổi lớn lao đang diễn ra trong lĩnh

vực công nghệ thông tin để tạo ra ưu thế cạnh tranh hiệu quả.