Đổi mới tư duy và nhận thức về văn hóa

—OÅI M‘ŸI T÷ DUY VAÿ NHAƒN TH÷ŸC VE¿ VA N HOŸA

PHAœM —÷ŸC D÷‘NG*

PHAœM THANH T“NH**

I. VAI TROÿ CU¤A VA N HOŸA TRONG

—‘ÿI SO£NG HIEƒN —AœI

1. Nha‚n to· thÙ¯i ÒaÔi: NhÏn tre‚n toÂng theÂ

va¯ toa¯n cuÔc, the· giÙ˘i loa¯i ngˆÙ¯i Òi va¯o the·

ky˚ XXI vÙ˘i mo‰t bˆÙ˘c ngoaÎt lÚnh sˆ˚ vÛ ÒaÔi

cu˚a nha‚n loaÔi. SˆÔ chuyeÂn hˆÙ˘ng Òo˘ die„n ra

dˆÙ˘i ta˘c Òo‰ng sa‚u saÈc va¯ toa¯n die‰n cu˚a ba

caÎp ca˘c sˆÔ kie‰n quan troÔng Òo‡ng thÙ¯i:

- Hai sˆÔ chuyeÂn hˆÙ˘ng chie·n lˆÙÔc toa¯n

the· giÙ˘i: a) SˆÔ chuyeÂn hˆÙ˘ng chie·n lˆÙÔc tˆ¯

Òo·i Òa‡u chaÔy Òua vuı trang sang Òo·i thoaÔi

cu¯ng to‡n taÔi ho¯a bÏnh; b) ChuyeÂn hˆÙ˘ng

chie·n lˆÙÔc pha˘t trieÂn tˆ¯ cha‚u A¬u - —aÔi Ta‚y

DˆÙng sang cha‚u AŸ - Tha˘i BÏnh DˆÙng.

- Hai cuo‰c ca˘ch maÔng Òo‡ng thÙ¯i: a) Cuo‰c

ca˘ch maÔng khoa hoÔc co‚ng nghe‰ chuyeÂn tˆ¯

ne‡n vaÍn minh co‚ng nghie‰p sang ne‡n vaÍn

minh tin hoÔc ho˘a (hay ha‰u co‚ng nghie‰p);

b) Cuo‰c ca˘ch maÔng xaı ho‰i chuyeÂn tˆ¯ chu˚

nghÛa tˆ ba˚n sang chu˚ nghÛa xaı ho‰i (hay

ha‰u tˆ ba˚n).

- Hai qua˘ trÏnh Òo‡ng thÙ¯i die„n ra tre‚n

phaÔm vi toa¯n the· giÙ˘i: a) Qua˘ trÏnh khu

vˆÔc ho˘a chuyeÂn tˆ¯ the· giÙ˘i hai cˆÔc sang the·

giÙ˘i Òa cˆÔc ho˘a; b) Qua˘ trÏnh toa¯n ca‡u ho˘a

Òe Òi va¯o ho‰i nha‰p quo·c te·.

Ba caÎp nhˆıng sˆÔ kie‰n tre‚n Òa‚y Òaı la¯m

thay ÒoÂi bo‰ maÎt the· giÙ˘i Òe·n ta‰n go·c re„,

a˚nh hˆÙ˚ng trˆÔc tie·p Òe·n tˆ¯ng khu vˆÔc, tˆ¯ng

quo·c gia va¯ chÊ co˘ the baËng mo‰t ta‡m nhÏn

mÙ˘i vÙ˘i sˆÔ trÙÔ giu˘p cu˚a co‚ng nghe‰ tin hoÔc

mÙ˘i giu˘p chu˘ng ta tÌnh toa˘n Òe tÏm ÒˆÙÔc

hˆÙ˘ng Òi. Va¯ chu˘ng ta Òe‡u bie·t, trong bo·i

ca˚nh quo·c te· hie‰n nay, kho‚ng mo‰t quo·c gia

na¯o du¯ lÙ˘n hay be˘, du¯ Òaı pha˘t trieÂn hay

Òang pha˘t trieÂn laÔi co˘ the so·ng bie‰t la‰p vÙ˘i

the· giÙ˘i; ngˆÙÔc laÔi, mo„i quo·c gia Òe‡u la¯ mo‰t

tha¯nh vie‚n kho‚ng the ta˘ch rÙ¯i cu˚a co‰ng

Òo‡ng the· giÙ˘i va¯ pha˚i thie·t la‰p mo·i quan he‰

tu¯y thuo‰c la„n nhau (interdependence).

Muo·n va‰y chu˘ng ta pha˚i nha‰n thˆ˘c sa‚u saÈc

the· giÙ˘i va¯ tˆÔ nha‰n thˆ˘c ÒˆÙÔc mÏnh Òe tˆ¯

Òo˘ xa˘c ÒÚnh ìvÚ the·î cu˚a mÏnh trong quan

he‰ quo·c te·. —oÂi mÙ˘i tˆ duy, ÒoÂi mÙ˘i nha‰n

thˆ˘c Òe thÌch nghi vÙ˘i thÙ¯i cuo‰c la¯ Òie‡u

so·ng co¯n Òo·i vÙ˘i ta·t ca˚ moÔi ngˆÙ¯i, ne·u

chu˘ng ta kho‚ng muo·n ìbÚ tuÔt ha‰uî va¯ bÚ ÒaÂy

ra ngoa¯i le‡ cu˚a sˆÔ pha˘t trieÂn.

2. Ba ye‚u ca‡u cu˚a ne‡n hoÔc va·n the· ky˚

XXI nhaËm khaÈc phuÔc nhˆıng ba·t ca‰p cu˚a

ne‡n hoÔc va·n the· ky˚ XX.

- Kie·n thˆ˘c pha˚i Òo‡ng bo‰ tre‚n mo‰t maÎt

* GS.TS. PhaÔm —ˆ˘c DˆÙng, Ths. PhaÔm Thanh TÚnh, Vie‰n Nghie‚n cˆ˘u —o‚ng Nam AŸ