Đổi mới sự lãnh đạo của Huyện ủy đối với Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh huyện Phù Mỹ, tỉnh Bình Định

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

1.1. Thấm nhuần lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Nhiệm vụ của

thanh niên không phải là hỏi nước nhà đã cho mình những gì, mà phải tự hỏi

mình đã làm gì cho nước nhà? Mình phải làm thế nào cho ích lợi nước nhà

nhiều hơn? Mình đã vì lợi ích nước nhà mà hy sinh phấn đấu đến chừng

nào”[15; tr.455], trải qua hai cuộc trường chinh kháng chiến chống thực dân

Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, lực lượng thanh niên đã hoàn thành xuất sắc

vai trò lịch sử, gắn vận mệnh của mình với vận mệnh dân tộc ở nhiều điều

kiện thử thách ác liệt, góp phần vào những thắng lợi to lớn, vĩ đại. Điều này

đã được lịch sử chứng minh, trong mọi thời đại họ luôn là rường cột, là lực

lượng tiên phong trong công cuộc dựng xây dựng, bảo vệ Tổ quốc. Đặc biệt,

lớp thanh niên trong thời đại Hồ Chí Minh vẫn thường trực tinh thần, đem

sức trẻ thực hiện các phong trào “Ba sẵn sàng”, “Ba đảm đang”, “Năm xung

phong”, “Nhằm thẳng quân thù mà bắn”, “Tay búa - tay súng”, “Tay cày -

tay súng”, “Tay bút - tay súng”, để “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”…

đem tuổi thanh xuân và máu của mình tô thắm màu cờ, kháng chiến để bảo

vệ Tổ quốc, viết nên bảng hùng ca bất diệt của tuổi trẻ. Và hôm nay, vượt

lên gian khó, hiểm nguy, hàng triệu cô gái, chàng trai tuổi đôi mươi lớp lớp

nối tiếp nhau, hăng hái đi đầu trên khắp các trận tuyến “Xung kích phát triển

kinh tế, xã hội và bảo vệ Tổ quốc”, “Đồng hành với thanh niên lập thân, lập

nghiệp”... để thắp lửa nhiệt huyết của những thế hệ cha anh đi trước, giải

phóng quê hương, đất nước.

1.2. Bước vào thời kỳ mới, với đường lối đúng đắn của Ðảng, thế và

lực của đất nước tăng lên không ngừng. Đại hội XIII của Đảng khẳng định

tiếp tục đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa,

hiện đại hóa; bảo vệ vững chắc Tổ quốc, giữ vững môi trường hoà bình, ổn

định; phấn đấu để đến giữa thế kỷ XXI, nước ta trở thành nước phát triển,

2

theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Mục tiêu cụ thể được xác định: Đến năm

2025: Là nước đang phát triển có công nghiệp theo hướng hiện đại, vượt qua

mức thu nhập trung bình thấp; Đến năm 2030, kỷ niệm 100 năm thành lập

Đảng: Là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình

cao; Đến năm 2045, kỷ niệm 100 năm thành lập Nước: Trở thành nước phát

triển, thu nhập cao. Đây chính là điều kiện, môi trường thuận lợi để thanh

niên thể hiện tài năng, sáng tạo, sức trẻ, cống hiến cho đất nước. Sự quan tâm

của Ðảng, Nhà nước, của gia đình, nhà trường và xã hội đối với thế hệ trẻ

không ngừng tăng lên là cơ sở, nguồn lực và là điều kiện quan trọng để thanh

niên phát triển tốt hơn. Vai trò của thanh niên gắn liền với vận mệnh và tương

lai của dân tộc dưới sự lãnh đạo của Ðảng. “Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho

đời sau là việc rất quan trọng và rất cần thiết”, đây chính là trách nhiệm, là

tình cảm của Ðảng, của thế hệ đi trước đối với thanh niên, đồng thời cũng

chính là bảo đảm cho sự trường tồn, vững mạnh của Ðảng, của dân tộc, của

đất nước.

1.3. Tuy nhiên, cũng cần thẳng thắn thừa nhận rằng, trong thời gian qua

hoạt động của Đoàn Thanh niên và phong trào thanh niên cũng còn không ít

những khuyết điểm, hạn chế. Đoàn vẫn chưa tạo được sự phát triển đồng đều

ở các cấp, chưa phát huy được mạnh mẽ tiềm năng, sức sáng tạo của thanh

niên. Công tác giáo dục của Đoàn tuy rộng nhưng chưa sâu, chất lượng của

nhiều đoàn viên chưa cao; việc đoàn kết, tập hợp thanh niên trên một số lĩnh

vực chưa hiệu quả. Một bộ phận thanh thiếu niên còn có biểu hiện suy thoái

tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; phai nhạt lý tưởng, giảm sút niềm tin, ít

quan tâm đến tình hình đất nước, thiếu ý thức chấp hành pháp luật, sống thực

dụng, xa rời truyền thống văn hóa dân tộc. Trình độ học vấn của một bộ phận

thanh niên, nhất là thanh niên nông thôn, thanh niên dân tộc thiểu số còn thấp;

tình trạng tội phạm và tệ nạn xã hội trong thanh niên vẫn gia tăng và diễn biến

phức tạp. Đây là những vấn đề rất đáng lo ngại, trong đó tổ chức Đoàn có

phần trách nhiệm lớn.

3

1.4. Trên cơ sở nhận thức thức sâu sắc vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm

vụ của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay, Nghị quyết Đại

hội Đảng bộ huyện Phù Mỹ lần thứ XIX đã xác định: “Tiếp tục đổi mới

phương thức và tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng đối với công

tác thanh niên và Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh huyện để xây

dựng các cấp bộ Đoàn trong huyện thật sự là tổ chức chính trị - xã hội của

thanh niên góp phần cùng Đảng bộ đưa huyện Phù Mỹ phát triển ngày càng

giàu đẹp, văn minh”. Với mong muốn Đoàn Thanh niên Cộng sản (TNCS)

Hồ Chí Minh huyện Phù Mỹ phát huy hết vai trò là tổ chức của thanh niên, là

cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với thanh niên, chăm lo, bảo vệ thanh niên. Và

để làm được điều đó thì Huyện ủy cần tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo đối

với Đoàn.

Xuất phát từ những lý do trên, chúng tôi chọn đề tài “Đổi mới sự lãnh

đạo của Huyện ủy đối với Đoàn TNCS Hồ Chí Minh huyện Phù Mỹ, tỉnh

Bình Định” viết luận văn thạc sĩ ngành Chính trị học.

2. Tổng quan tình hình nghiên cứu

Từ các góc nhìn khác nhau, sự lãnh đạo của Đảng đối với Đoàn TNCS

Hồ Chí Minh nhận được sự quan tâm của nhiều học giả và nhà nghiên cứu,

với nhiều công trình công bố. Tuy nhiên, cho đến nay vẫn chưa có công trình

chuyên khảo về đổi mới sự lãnh đạo của huyện ủy Phù Mỹ đối với Đoàn

TNCS Hồ Chí Minh từ năm 2015 đến năm 2020. Vì thế, xung quanh vấn đề

này, chúng tôi tiếp cận từ các công trình nghiên cứu như:

Đổi mới Phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Mặt trận Tổ quốc và

tổ chức chính trị - xã hội trong thời kỳ mới của Đỗ Quang Tuấn, Nguyễn

Văn Hùng và Trần Hậu. Trong toàn bộ 3 chương của cuốn sách đã luận giải

khá rõ các nội dung liên quan đến đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng,

đó là: Một số vấn đề lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí

Minh về phương thức lãnh đạo đối với MTTQ và các đoàn thể nhân dân;

4

một số đặc điểm về phương thức lãnh đạo của Đảng đối với MTTQ và các

đoàn thể nhân dân; thực trạng đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối

với MTTQ và các đoàn thể nhân dân trong những năm qua, chỉ ra ưu, khuyết

điểm, nguyên nhân. Trên cơ sở đó, các tác giả đề xuất chủ trương, biện pháp

nhằm tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với MTTQ và các

đoàn thể nhân dân.

Đổi mới sự lãnh đạo của Đảng trong điều kiện xây dựng Nhà nước

pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam của PGS.TS. Vũ Trọng Lâm. Cuốn

sách trình bày cơ sở lý luận về đổi mới sự lãnh đạo của Đảng trong điều kiện

xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam; phân tích thực

trạng sự lãnh đạo của Đảng trong điều kiện xây dựng Nhà nước pháp quyền

xã hội chủ nghĩa Việt Nam hiện nay; trên cơ sở đó, đưa ra các quan điểm và

giải pháp chủ yếu về đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đáp ứng yêu cầu xây dựng

Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Cuốn Sơ khảo lịch sử Đoàn và phong trào thanh niên Việt Nam (1925 -

1995) của tác giả Văn Tùng, giới thiệu tương đối rõ nét về quá trình đấu tranh

cách mạng vẻ vang của Đoàn với nội dung như: những năm đấu tranh, thành

lập đoàn, cuộc đấu tranh dưới ngọn cờ Đảng đánh đuổi thực dân Pháp giành

chính quyền về tay nhân dân (1925 - 1945), góp phần xây dựng chính quyền -

kháng chiến chống Pháp xâm lược (1945 - 1954), xây dựng miền Bắc xã hội

chủ nghĩa và chống đế quốc Mỹ giải phóng miền Nam (1955 - 1975); phấn đấu

vì mục tiêu dân giàu nước mạnh, công bằng, văn minh (1976 - 1995).

Sách Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam và phong trào thanh niên

(1925 - 2010) tiếp tục đề cập tới nội dung này nhưng được bổ sung, hoàn

thiện và có hệ thống về nguồn tư liệu, được trình bày qua các giai đoạn: 1925

- 1945, 1945 - 1954, 1955 - 1964, 1965 - 1975, 1976 - 1985, 1985 - 2010. Tác

giả Trần Nam Tiến với công trình Khi Tổ quốc cần thanh niên hành động: 55

năm thành lập Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam 15/10/1956 - 15/10/2011,

5

tập hợp 55 sự kiện tiêu biểu làm nên những mốc son của Hội Liên hiệp Thanh

niên Việt Nam, thông qua những con số, hình ảnh minh hoạ và các ca khúc đã

gắn liền với phong trào thanh niên. Tác giả Đặng Quang Vinh với công trình

Lịch sử Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và phong trào thanh niên

Việt Nam (1925 - 2012): Hỏi - đáp, giới thiệu những sự kiện có ý nghĩa diễn

ra trong hơn 80 năm xây dựng và phát triển của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh và

phong trào thanh niên Việt Nam.

Chúng tôi tiếp cận những bài viết, bài nói chuyện của Chủ tịch Hồ Chí

Minh được trình bày tập trung trong công trình Hồ Chí Minh Tuyển tập (với

các tập 4, 5, 6, 7, 8, 10). Qua đó vai trò, vị trí và khả năng cách mạng to lớn

của thanh niên được Người khẳng định là lực lượng rường cột, có trách

nhiệm trong cuộc đấu tranh chống các thế lực xâm lược, giải phóng quê

hương, kiến thiết nước nhà. Trường Chinh với tác phẩm Thanh niên ta học

tập gì ở Cách mạng tháng Mười và ở thanh niên Liên Xô đã nêu rõ trách

nhiệm của thanh niên Việt Nam phải noi gương, học tập thanh niên Liên Xô.

Tôn Đức Thắng với tác phẩm Vì lý tưởng mà phấn đấu nói về lý tưởng phấn

đấu vào Đảng của thanh niên. Lê Duẩn với công trình Thanh niên với cách

mạng xã hội chủ nghĩa viết về sự nghiệp giáo dục, rèn luyện thanh niên Việt

Nam; một số lời chỉ dẫn về phương hướng, nhiệm vụ của Đoàn Thanh niên

trong giai đoạn cách mạng xã hội chủ nghĩa cũng như sự quan tâm của Trung

ương Đảng đối với thế hệ thanh niên. Phạm Văn Đồng với công trình Đào tạo

thế hệ trẻ của dân tộc thành những người chiến sĩ cách mạng dũng cảm, thông

minh, sáng tạo, viết về trách nhiệm của nhà trường, thầy giáo trong việc đào

tạo thế hệ trẻ, trách nhiệm của Nhà nước đối với giáo viên và nhà trường để họ

thực hiện được chức trách của mình...

Tác giả Lê Mạnh Trinh với cuốn Vài suy nghĩ về thế hệ thanh niên Hồ

Chí Minh, lần lượt giới thiệu tuổi trẻ của Chủ tịch Hồ Chí Minh; lớp thanh

niên Việt Nam trước ngày có Đảng và sau khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra

6

đời. Cuốn Giáo dục lý tưởng cách mạng cho thế hệ trẻ Việt Nam trong tình

hình mới của tác giả Phạm Đình Nghiệp đi sâu phân tích cơ sở, phương pháp

luận của vấn đề giáo dục lý tưởng cách mạng cho thế hệ trẻ; thực trạng công

tác giáo dục lý tưởng và những dự báo, giải pháp, kiến nghị nhằm nâng cao

hiệu quả công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thế hệ trẻ trong tình hình

mới. Tác giả Nguyễn Đức Tiến với công trình Phát triển lý tưởng xã hội chủ

nghĩa cho thanh niên Việt Nam hiện nay đề cập tới việc hình thành lý tưởng

xã hội chủ nghĩa của thanh niên, thực trạng và một số giải pháp cơ bản về

phát triển lý tưởng xã hội chủ nghĩa cho thanh niên hiện nay.

Đặc biệt, Tỉnh đoàn Bình Định năm 2020 đã xuất bản công trình Lịch

sử Đoàn TNCS Hồ Chí Minh và phong trào thanh niên tỉnh Bình Định giai

đoạn 1975 - 2015. Công trình là nguồn tư liệu quan trọng và định hướng tốt

để chúng tôi tiếp tục đi sâu làm rõ hơn khi thực hiện đề tài.

Như vậy, qua các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài mà chúng

tôi tiếp cập như trên cho thấy: tuy ở những mức độ khác nhau, nhưng tất cả

nhằm đi đến khái quát hoặc làm rõ từng nội dung cụ thể trong phương thức

lãnh đạo của Đảng đối với Đoàn TNCS Hồ Chí Minh. Hầu hết các công trình

chưa đi sâu phân tích, nghiên cứu một cách có hệ thống, toàn diện về phương

thức lãnh đạo của Huyện ủy Phù Mỹ đối với Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong

giai đoạn 2015 - 2020. Vì thế, những nguồn tài liệu quý trên có ý nghĩa gợi

mở để chúng tôi hình thành ý tưởng, có giá trị tham khảo quan trọng, cung

cấp luận cứ, luận chứng trong việc triển khai và thực hiện luận văn.

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

3.1. Mục đích nghiên cứu

Nghiên cứu việc đổi mới sự lãnh đạo của Huyện ủy Phù Mỹ, tỉnh Bình

Định đối với công tác Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trên địa bàn huyện giai đoạn

hiện nay; đồng thời đề xuất những giải pháp cơ bản để nâng cao chất lượng

công tác Đoàn trong thời gian tới.

7

3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

Để đạt được mục đích trên, luận văn tập trung thực hiện các nhiệm vụ sau:

- Làm rõ cơ sở lý luận của việc đổi mới sự lãnh đạo của Huyện ủy đối

với Đoàn TNCS Hồ Chí Minh.

- Đánh giá thực trạng trong đổi mới công tác lãnh đạo của Huyện ủy

Phù Mỹ đối với Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong thời gian từ năm 2015 đến

năm 2020, qua đó chỉ ra những thành công, hạn chế và một số vấn đề đang

đặt ra hiện nay.

- Đề xuất phương hướng và giải pháp nhằm tăng cường hơn nữa đổi

mới sự lãnh đạo của Huyện ủy Phù Mỹ, tỉnh Bình Định đối với công tác Đoàn

trong thời gian tới.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

4.1. Đối tượng nghiên cứu của luận văn

Đổi mới sự lãnh đạo của Huyện ủy Phù Mỹ, tỉnh Bình Định đối với

công tác Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trên địa bàn trong giai đoạn hiện nay.

4.2. Phạm vi nghiên cứu của luận văn

Trên cơ sở xác định đối tượng nghiên cứu, phạm vi của luận văn được

giới hạn như sau:

- Về thời gian, luận văn nghiên cứu trong khoảng thời gian từ năm 2015

đến năm 2020.

- Về không gian, luận văn nghiên cứu trên không gian huyện Phù Mỹ,

tỉnh Bình Định.

- Về nội dung, luận văn nghiên cứu về đổi mới sự lãnh đạo của Huyện

ủy Phù Mỹ đối với công tác Đoàn trên địa bàn huyện ở những phương diện

như: công tác tuyên truyền giáo dục; thực hiện những nhiệm vụ chính trị;

công tác tổ chức cán bộ; công tác kiểm tra, giám sát.

5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu

5.1. Cơ sở lý luận, thực tiễn

8

- Luận văn dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng

Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam về đổi mới

phương thức lãnh đạo của Đảng đối với các tổ chức chính trị - xã hội, đặc biệt

là Đoàn TNCS Hồ Chí Minh.

- Cơ sở thực tiễn của luận văn là tình hình công tác Đoàn và phong trào

TTN Huyện Phù Mỹ trong thời gian qua dưới sự lãnh đạo của Huyện ủy.

- Luận văn kế thừa có chọn lọc các công trình khoa học, các luận văn

của một số tác giả đã nghiên cứu về đổi mới phương thức lãnh đạo của Huyện

ủy đối với công tác Đoàn; sử dụng các Nghị quyết, văn bản chỉ đạo, các báo

cáo sơ kết, tổng kết, đánh giá thực tiễn về đổi mới phương thức lãnh đạo trong

công tác Đoàn của Huyện ủy Phù Mỹ, tỉnh Bình Định những năm 2015 - 2020.

5.2. Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng tổng hợp các phương pháp luận của chủ nghĩa duy

vật biện chứng và duy vật lịch sử, đồng thời có sử dụng một số phương pháp

nghiên cứu của Chính trị học, phương pháp kết hợp lịch sử và lôgic, thống kê,

tổng hợp.

6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài

- Đề tài góp phần làm sáng rõ cơ sở lý luận của việc đổi mới sự lãnh

đạo của Huyện ủy đối với công tác Đoàn qua nghiên cứu trườn hợp của huyện

Phù Mỹ, tỉnh Bình Định trong giai đoạn hiện nay, đồng thời góp phần đánh

giá thực trạng công tác này trong thời gian tới. Từ đó nêu lên một số giải pháp

nâng cao chất lượng hiệu quả của đổi mới phương thức lãnh đạo của Huyện

ủy Phù Mỹ, tỉnh Bình Định đối với công tác Đoàn.

- Những kết quả nghiên cứu của luận văn có thể làm tài liệu phục vụ

cho các hoạt động chính trị công tác Đoàn, đồng thời là tài liệu tham khảo cho

những công trình nghiên cứu liên quan đến các tổ chức chính trị - xã hội ở

huyện Phù Mỹ, tỉnh Bình Định.

9

7. Kết cấu của luận văn

Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo và Phụ lục,

luận văn được kết cấu thành 3 chương:

Chương 1. Vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam đối với Đoàn

Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh - những vấn đề lý luận.

Chương 2. Thực trạng công tác lãnh đạo của Huyện ủy đối với Đoàn

Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tại huyện Phù Mỹ, tỉnh Bình Định.

Chương 3. Phương hướng và giải pháp đổi mới sự lãnh đạo của Huyện

ủy đối với Đoàn TNCS Hồ Chí Minh huyện Phù Mỹ, tỉnh Bình Định trong

thời gian tới.