Điều tra và bảo mật thông tin theo pháp luật Việt Nam về chống trợ cấp

1

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP.HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN TÚ

ĐIỀU TRA VÀ BẢO MẬT THÔNG TIN THEO PHÁP

LUẬT VIỆT NAM VỀ CHỐNG TRỢ CẤP

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Chuyên ngành: Luật Kinh tế. Mã số: 60.38.50

Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. Nguyễn Như Phát

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2008

2

3

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu

của riêng tôi. Các số liệu và thông tin nêu trong

luận văn là trung thực; các dữ liệu, luận điểm

được trích dẫn đầy đủ, nếu không thuộc ý tưởng

hoặc kết quả tổng hợp của chính bản thân tôi.

Tác giả

Nguyễn Tú

4

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

1. AOA: Hiệp định về Nông nghiệp

2. APO: Lệnh bảo vệ hành chính

3. ASEAN: Hiệp hội các nước Đông Nam Á

4. ASEAM: Diễn đàn hợp tác Á-Âu

5. APEC: Diễn đàn hợp tác kinh tế Châu Á – Thái Bình Dương

6. BPI: Thông tin có giá trị thương mại

7. CBI: Thông tin thương mại mật

8. DOC: Bộ Thương mại Hoa Kỳ

9. EU: Liên minh Châu âu

10.GATT: Hiệp định chung về thuế quan và thương mại

11.ITC: Ủy ban Thương mại quốc tế Hoa Kỳ

12.OECD: Tổ chức về hợp tác và phát triển kinh tế

13.QATS: Hiệp định về dịch vụ

14.TRAO: Văn phòng trợ giúp thương mại của ITC

15.SCM: Hiệp định về trợ cấp và các biện pháp đối kháng

16.HS: Mã số hàng hóa

17.UBTVQH: Ủy ban thường vụ Quốc Hội

18. USD: Đô la Mỹ

19.WTO: Tổ chức Thương mại Thế giới

5

MỤC LỤC

Trang

LỜI NÓI ĐẦU 1

Chương 1

NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ TRỢ CẤP VÀ CHỐNG

TRỢ CẤP TRONG THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ

7

1.1 Những vấn đề lý luận về trợ cấp hàng hoá nhập khẩu trong

thương mại quốc tế

7

1.1.1 Khái niệm về trợ cấp trong thương mại quốc tế 7

1.1.2

1.1.2.1

1.1.2.2

Bản chất và mục đích của trợ cấp trong thương mại quốc tế

Tác động của trợ cấp trong nước

Tác động của trợ cấp xuất khẩu

11

11

13

1.1.3

1.1.3.1

1.1.3.2

1.1.3.3

1.1.3.4

1.1.3.5

1.1.3.6

1.1.4

1.1.4.1

1.1.4.2

1.1.5

1.1.5.1

1.1.5.2

Phân loại trợ cấp

Trợ cấp chung và trợ cấp riêng

Trợ cấp nông nghiệp và trợ cấp phi nông nghiệp

Trợ cấp trong nước và trợ cấp xuất khẩu

Trợ cấp bị cấm, trợ cấp có thể dẫn tới hành động và trợ cấp

không dẫn tới hành động

Trợ cấp trực tiếp và trợ cấp gián tiếp

Trợ cấp hiển thị và trợ cấp không hiển thị

Điều chỉnh pháp luật về chống trợ cấp

Các văn bản pháp lý điều chỉnh trực tiếp

Các văn bản pháp lý hỗ trợ

Mối quan hệ giữa pháp luật quốc gia và quy định của Tổ

chức thương mại thế giới trong lĩnh vực chống trợ cấp

Hoạt động chống trợ cấp trong thương mại quốc tế

Các cam kết của Việt Nam về chống trợ cấp trong hoạt

động thương mại quốc tế

16

16

17

17

18

19

20

21

21

21

22

22

24

1.2 Vai trò và mục tiêu của việc bảo mật thông tin trong quá

trình điều tra chống trợ cấp

26

1.2.1

1.2.2

Vai trò của bảo mật thông tin trong điều tra chống trợ cấp

Mục tiêu của bảo mật thông tin trong điều tra chống trợ cấp

26

27

Chương 2

ĐIỀU TRA VÀ BẢO MẬT THÔNG TIN THEO PHÁP

LUẬT CHỐNG TRỢ CẤP CỦA VIỆT NAM

29

2.1 Điều kiện và thủ tục điều tra áp dụng thuế chống trợ cấp 29

6

2.1.1 Xác định thiệt hại đối với ngành sản xuất trong nước 29

2.1.1.1

2.1.1.2

Khái niệm về sản phẩm tương tự

Khái niệm về ngành sản xuất trong nước

30

31

2.1.1.3

2.1.1.4

Khái niệm về thiệt hại của ngành sản xuất trong nước

Xác định thiệt hại vật chất đối với ngành sản xuất trong

nước

33

34

2.1.2

2.1.2.1

2.1.2.2

Mối quan hệ nhân quả giữa hàng nhập khẩu được trợ cấp và

thiệt hại vật chất cho ngành sản xuất trong nước

Ảnh hưởng của khối lượng hàng hoá nhập khẩu được trợ

cấp

Ảnh hưởng về giá cả của hàng hoá nhập khẩu được trợ cấp

37

39

40

2.2

2.2.1

Thủ tục điều tra và bảo mật thông tin

Các quy định về hồ sơ vụ kiện

41

41

2.2.1.1 Các thông tin cần thiết trong hồ sơ khởi kiện 41

2.2.1.2

2.2.2

Tính đại diện của đơn kiện

Quá trình điều tra

43

44

2.2.2.1

2.2.2.2

2.2.2.3

2.2.2.4

2.2.2.5

2.2.2.6

2.2.2.7

2.2.3

2.2.3.1

2.2.3.2

2.2.3.3

2.2.3.4

2.3

2.3.1

2.3.1.1

2.3.1.2

2.3.2

2.3.2.1

2.3.2.2

Các bên liên quan rong quá trình điều tra

Nộp hồ sơ đề nghị điều tra và bắt đầu điều tra

Kết luận điều tra sơ bộ

Điều tra thực tế tại cơ sở

Kết luận điều tra cuối cùng

Áp dụng thuế chống trợ cấp

Khiếu nại, khởi kiện

Bảo mật thông tin trong điều tra chống trợ cấp theo pháp

luật Việt Nam

Những loại thông tin được bảo mật

Thủ tục bảo mật thông tin

Tiếp cận thông tin mật

Hình thức xử phạt khi tiết lộ thông tin mật

Một số nhận xét và kiến nghị hoàn thiện pháp luật của Việt

Nam về điều tra và bảo mật thông tin trong lĩnh vực chống

trợ cấp

Thực trạng pháp luật và nhu cầu hoàn thiện pháp luật của

Việt Nam

Về thủ tục điều tra

Về bảo mật thông tin

Phương hướng hoàn thiện pháp luật về điều tra và bảo mật

thông tin

Hoàn thiện pháp luật phù hợp với hội nhập kinh tế quốc tế

Hoàn thiện pháp luật phải đặt trong bối cảnh tương đồng

44

47

48

50

50

52

53

54

54

56

57

60

62

62

62

63

63

63

64

7

2.3.3

2.3.3.1

2.3.3.2

2.3.3.3

với các quy định pháp luật và các thiết chế liên quan

Một số giải pháp hoàn thiện cơ chế pháp lý về điều tra và

bảo mật thông tin trong quá trình điều tra chống trợ cấp tại

Việt Nam

Hoàn thiện các quy định về cơ chế điều tra chống trợ cấp

Hoàn thiện các quy định về bảo mật thông tin

Nâng cao nhận thức cho các cơ quan nhà nước, các doanh

nghiệp, các hiệp hội ngành nghề và hiệp hội bảo vệ người

tiêu dung

KẾT LUẬN

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

64

65

67

68

70

8

LỜI NÓI ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Sau khi gia nhập Tổ chức thương mại thế giới, theo lộ trình đã cam kết

Việt Nam phải thực hiện các điều khoản loại bỏ trợ cấp, nếu không sẽ bị nước

nhập khẩu áp dụng các biện pháp chống trợ cấp. Các biện pháp chống trợ cấp

tương tự như chống bán phá giá mà theo đó, nước nhập khẩu cũng thường sử

dụng biện pháp đánh thuế chống trợ cấp, còn gọi là “thuế đối kháng”. Nếu

nước nhập khẩu chứng minh là lượng hàng hoá vào thị trường của họ tăng

nhanh do được trợ cấp từ nước xuất khẩu, thì họ sẽ áp đặt một mức thuế đủ để

làm mất sức cạnh tranh của hàng nhập khẩu, giúp loại bỏ đối thủ cạnh tranh

mạnh đối với các nhà sản xuất kinh doanh trong nước.

Thuế chống trợ cấp thường tập trung trong một số ngành nhất định:

Ngành có công nghệ thấp; Ngành sản xuất những sản phẩm có lợi thế cạnh

tranh (hàng nông sản, hàng dệt may, sản phẩm của ngành công nghiệp dựa

trên lợi thế tự nhiên...); Sản phẩm sắt thép. Đối với hầu hết những sản phẩm

Nông nghiệp, Việt Nam ít có nguy cơ bị áp đặt thuế chống trợ cấp trong

tương lai gần, bởi vì sau khi gia nhập Tổ chức thương mại thế giới chúng ta

cam kết cắt giảm hỗ trợ sản xuất trong nước và trợ cấp xuất khẩu theo lộ

trình. Tuy nhiên, các sản phẩm như gạo, cà phê của Việt Nam là những mặt

hàng có sản lượng xuất khẩu hàng đầu trên thế giới, do vậy sẽ là đối tượng bị

các nước chú ý và sẽ bị đánh thuế chống trợ cấp nếu gây thiệt hại cho ngành

sản xuất của nước nhập khẩu. Còn đối với những sản phẩm phi nông nghiệp

thì nguy cơ bị kiện chống trợ cấp là không nhỏ, những chính sách của chính

phủ ưu đãi về tín dụng, miễn giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, hoàn thuế

xuất khẩu, miễn thuế nhập khẩu linh kiện, hỗ trợ vay vốn ngân hàng cho các

ngành công nghiệp trong nước, (việc chính phủ Việt Nam hỗ trợ cho công ty

Vinashin 750 triệu USD từ việc huy động trái phiếu chính phủ là một ví dụ)

Mặt khác, Việt Nam cũng có thể áp dụng các biện pháp chống trợ cấp

tại thị trường của mình. Những mặt hàng cụ thể như: Sắt thép, tình hình trợ

cấp cho ngành thép trên thế gới rất phổ biến (ví dụ như Hàn Quốc khoanh nợ

cho công ty thép Kangwon sau khủng hoảng tài chính năm 1997; Indonesia

trợ cấp cho các nhà máy sản xuất thép thông qua việc cấp vốn ưu đãi để xây

dựng các nhà máy thép, như công ty CRMI năm 1988, 1998, 1999…). Vì thế,

trong những năm gần đây ngành thép non trẻ của Việt Nam đã phải cạnh

tranh gay gắt với hàng nhập khẩu giá rẻ, đặc biệt là thép xây dựng và các loại

ống thép từ các nước Thái Lan và Trung Quốc. Ngoài ra một số sản phẩm

khác như: gạo nhập khẩu từ Thái Lan, tàu biển từ Hàn Quốc và EU…Như

vậy, trong một vài năm nữa, khi hàng rào thuế quan giảm dần theo lộ trình thì

một số ngành sản xuất trong nước sẽ rất khó khăn trong việc cạnh tranh với

sản phẩm nhập khẩu được trợ cấp từ nước xuất khẩu.