Điều tra tình hình mắc bệnh viêm ruột ỉa chảy trên đàn lợn con siêu nạc và ứng dụng chế phẩm e m

Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o

Tr−êng ®¹i häc n«ng nghiÖp 1

NGUYÔN thÞ hång lan

§iÒu tra t×nh h×nh m¾c bÖnh viªm ruét Øa ch¶y

trªn ®µn lîn con siªu n¹c vµ øng dông

chÕ phÈm E.M trong phßng vµ trÞ bÖnh

luËn v¨n th¹c sÜ n«ng nghiÖp

Chuyªn ngµnh : thó y

M· sè : 60.62.50

Ng−êi h−íng dÉn khoa häc: ts. chu ®øc th¾ng

Hµ Néi - 2007

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ---------------------- i

Lêi cam ®oan

T«i xin cam ®oan sè liÖu vµ kÕt qu¶ nghiªn cøu trong luËn v¨n nµy lµ

trung thùc vµ ch−a hÒ ®−îc sö dông trong c¸c c«ng bè.

T«i xin cam ®oan mäi sù gióp ®ì cho viÖc thùc hiÖn luËn v¨n ®. ®−îc

c¸m ¬n vµ c¸c th«ng tin trÝch dÉn ®. ®−îc chØ râ nguån gèc.

T¸c gi¶ luËn v¨n

NguyÔn ThÞ Hång Lan

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ---------------------- ii

Lêi c¸m ¬n

T«i xin ch©n thµnh c¸m ¬n Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I, khoa Sau ®¹i

häc, khoa Thó y cïng c¸c thÇy, c« gi¸o ®. t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi, gióp ®ì

t«i hoµn thµnh luËn v¨n nµy.

Hoµn thµnh luËn v¨n nµy t«i lu«n nhËn ®−îc sù gióp ®ì tËn t×nh cña c¸c

thÇy c« trong bé m«n Néi chÈn-D−îc-§éc chÊt. §Æc biÖt lµ thÇy h−íng dÉn

khoa häc TS. Chu §øc Th¾ng ®. tËn t×nh gióp ®ì t«i trong suèt qu¸ tr×nh

nghiªn cøu vµ x©y dùng luËn v¨n.

T«i xin ch©n thµnh c¸m ¬n Ban l.nh ®¹o Trung t©m Gièng Gia sóc-Gia

cÇm tØnh Nam §Þnh cïng toµn thÓ ®ång nghiÖp vµ b¹n bÌ ®. gióp ®ì t«i trong

qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi.

Nh©n dÞp hoµn thµnh luËn v¨n, t«i xin ®−îc bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c

tíi nhµ tr−êng, c¸c thÇy c« gi¸o, c¸c c¬ quan, gia ®×nh cïng b¹n bÌ ®ång

nghiÖp ®. gióp ®ì ®éng viªn t«i trong suèt thêi gian qua.

T¸c gi¶ luËn v¨n

NguyÔn ThÞ Hång Lan

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ---------------------- iii

Môc lôc

Lêi cam ®oan i

Lêi c¸m ¬n ii

Môc lôc iii

Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t v

Danh môc c¸c b¶ng vi

Danh môc c¸c h×nh vii

1. Më ®Çu 1

1.1 §Æt vÊn ®Ò 1

1.2 Môc ®Ých cña ®Ò tµi 3

1.3 ý nghÜa khoa häc, thùc tiÔn cña ®Ò tµi 3

2. C¬ së lý luËn 4

2.1 Sinh lý tiªu ho¸ cña lîn con 4

2.2 HÖ vi sinh vËt ®−êng ruét ë lîn 9

2.3 Sinh lý m¸u 17

2.4 Nguyªn nh©n vµ c¬ chÕ sinh bÖnh viªm ruét Øa ch¶y 26

2.5 ChÕ phÈm E.M 35

3. §èi t−îng, nguyªn liÖu, néi dung vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 41

3.1 §èi t−îng nghiªn cøu 41

3.2 Nguyªn liÖu sö dông 42

3.3 Néi dung nghiªn cøu 42

3.4 Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 43

4. KÕt qu¶ nghiªn cøu vµ th¶o luËn 48

4.1 Tû lÖ m¾c bÖnh viªm ruét Øa ch¶y trªn ®µn con theo mÑ dßng Yorkshire 48

4.2 Tû lÖ m¾c bÖnh viªm ruét Øa ch¶y trªn ®µn lîn con theo mÑ dßng C1230

(CA) 52

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ---------------------- iv

4.3 Tû lÖ m¾c bÖnh viªm ruét Øa ch¶y trªn ®µn lîn con theo mÑ dßng C1050

(C22) 55

4.4 Tû lÖ m¾c bÖnh viªm ruét Øa ch¶y cña 3 dßng lîn con siªu n¹c theo mÑ

Yorkshire, CA vµ C22 58

4.5 N¨ng suÊt sinh s¶n cña 3 dßng lîn n¸i Yorkshire, C1230, C1050 61

4.6 Mét sè chØ tiªu l©m sµng cña 3 dßng lîn siªu n¹c m¾c bÖnh viªm ruét Øa

ch¶y 63

4.7 KÕt qu¶ nghiªn cøu mét sè chØ tiªu sinh lý m¸u cña 3 dßng lîn siªu n¹c

Yorkshire, CA, C22 m¾c bÖnh viªm ruét Øa ch¶y 65

4.8 C«ng thøc b¹ch cÇu cña 3 dßng lîn con siªu n¹c Yorkshire, CA, C22 m¾c

bÖnh viªm ruét Øa ch¶y 68

4.9 HiÖu qu¶ cña viÖc sö dông chÕ phÈm E.M víi c¸c nång ®é kh¸c nhau

trong phßng bÖnh viªm ruét Øa ch¶y ë lîn con 72

4.10 Träng l−îng cai s÷a cña 3 dßng lîn siªu n¹c ®−îc phßng bÖnh viªm ruét

Øa ch¶y b»ng chÕ phÈm E.M1: 10%; 20%; 30% 74

4.11 KÕt qu¶ sö dông chÕ phÈm E.M1: 10%, 20%, 30% vµ N-Ticol ®iÒu trÞ

bÖnh viªm ruét Øa ch¶y trªn ®µn lîn con theo mÑ dßng C1230 (CA) 78

4.12 KÕt qu¶ sö dông chÕ phÈm E.M1: 10%, 20%, 30% vµ N-Ticol ®iÒu trÞ

bÖnh viªm ruét Øa ch¶y ë lîn con theo mÑ dßng C1230 (CA) (®iÒu trÞ 2

lÇn/ngµy) 81

5. KÕt luËn, tån t¹i vµ ®Ò nghÞ 87

5.1 KÕt luËn 87

5.2 Tån t¹i vµ ®Ò nghÞ 89

Tµi liÖu tham kh¶o 90

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ---------------------- v

Danh môc c¸c tõ viÕt t¾t

BQ : B×nh qu©n

CS : Céng sù

E.M : Effective Microorganisms

NN : N«ng nghiÖp

NXB : Nhµ xuÊt b¶n

PTS : Phã tiÕn sÜ

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ---------------------- vi

Danh môc c¸c b¶ng

STT Tªn b¶ng Trang

4.1 Tû lÖ m¾c bÖnh viªm ruét Øa ch¶y trªn ®µn lîn con theo mÑ

dßng Yorkshire 49

4.2 Tû lÖ m¾c bÖnh viªm ruét Øa ch¶y trªn ®µn lîn con theo mÑ

dßng C1230 (CA) 53

4.3 Tû lÖ m¾c bÖnh viªm ruét Øa ch¶y trªn ®µn lîn con theo mÑ

dßng C1050 (C22) 56

4.4 Tû lÖ m¾c bÖnh viªm ruét Øa ch¶y ë 3 dßng lîn con siªu n¹c lµ

Yorkshire, CA, C22 59

4.5 N¨ng suÊt sinh s¶n cña 3 dßng lîn n¸i Yorkshire, C1230,

C1050 62

4.6 Mét sè chØ tiªu l©m sµng cña 3 dßng lîn siªu n¹c Yorkshire,

C1230, C1050 m¾c bÖnh viªm ruét Øa ch¶y 64

4.7 KÕt qu¶ nghiªn cøu mét sè chØ tiªu sinh lý m¸u cña 3 dßng lîn

siªu n¹c Yorkshire, C1230, C1050 m¾c bÖnh viªm ruét Øa ch¶y 66

4.8 C«ng thøc b¹ch cÇu cña 3 dßng lîn con siªu n¹c Yorkshire,

C1230, C1050 m¾c bÖnh viªm ruét Øa ch¶y 69

4.9 HiÖu qu¶ sö dông chÕ phÈm E.M1 nång ®é: 10%, 20%, 30%

phßng bÖnh viªm ruét Øa ch¶y cho 3 dßng lîn con siªu n¹c 73

4.10 Träng l−îng cai s÷a cña 3 dßng lîn con siªu n¹c Yorkshire,

CA, C22 ®−îc phßng bÖnh b»ng E.M1: 10%, 20%, 30% 76

4.11 KÕt qu¶ ®iÒu trÞ viªm ruét Øa ch¶y b»ng E.M1 2ml/1kgP/1

lÇn/ngµy 79

4.12 KÕt qu¶ ®iÒu trÞ viªm ruét Øa ch¶y b»ng E.M1 2ml/1kg P/ 2

lÇn/ngµy 83

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ---------------------- vii

Danh môc c¸c h×nh

STT Tªn h×nh Trang

4.1a BiÓu diÔn tû lÖ m¾c bÖnh viªm ruét Øa ch¶y cña lîn con theo mÑ

theo c¸c th¸ng trong n¨m (lîn Yorkshire thuÇn) 50

4.1b BiÓu diÔn tû lÖ m¾c bÖnh viªm ruét Øa ch¶y cña lîn con theo mÑ

theo tuÇn tuæi (lîn Yorkshire thuÇn) 50

4.2a BiÓu diÔn tû lÖ m¾c bÖnh viªm ruét Øa ch¶y cña lîn con theo mÑ

theo c¸c th¸ng trong n¨m (dßng C1230 (CA)) 54

4.2b BiÓu diÔn tû lÖ m¾c bÖnh viªm ruét Øa ch¶y cña lîn con theo mÑ

theo tuÇn tuæi ((dßng C1230 (CA)) 54

4.3a BiÓu diÔn tû lÖ m¾c bÖnh viªm ruét Øa ch¶y cña lîn con theo mÑ

theo c¸c th¸ng trong n¨m (dßng C1050 (C22)) 57

4.3b BiÓu diÔn tû lÖ m¾c bÖnh viªm ruét Øa ch¶y cña lîn con theo mÑ

theo tuÇn tuæi (dßng C1050 (C22)) 57

4.4.a BiÓu diÔn tû lÖ m¾c bÖnh viªm ruét Øa ch¶y ë 3 dßng lîn con siªu

n¹c lµ Yorkshire, CA, C22 qua c¸c th¸ng trong n¨m 60

4.4.b Tû lÖ m¾c bÖnh viªm ruét Øa ch¶y ë 3 dßng lîn con siªu n¹c lµ

Yorkshire, CA, C22 theo tuÇn tuæi 60

4.5 Tû lÖ m¾c bÖnh viªm ruét Øa ch¶y vµ tû lÖ sèng ®Õn cai s÷a cña 3

dßng lîn con theo mÑ Yorkshire, C1230, C1050 63

4.8 BiÓu diÔn c«ng thøc b¹ch cÇu cña 3 dßng lîn con siªu n¹c,

Yorkshire, CA vµ C22 khoÎ vµ bÞ m¾c bÖnh viªm ruét Øa ch¶y 71

4.9 T¸c dông cña chÕ phÈm E.M1 víi c¸c nång ®é 10%, 20%, 30%

phßng bÖnh viªm ruét Øa ch¶y trªn 3 dßng lîn con theo mÑ

Yorkshire, CA vµ C22 74

4.10a ¶nh h−ëng cña chÕ phÈm E.M1 tíi sè con cai s÷a/æ cña 3 dßng

lîn con Yorkshire, CA vµ C22 77

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ---------------------- viii

4.10b ¶nh h−ëng cña chÕ phÈm E.M1 tíi träng l−îng cai s÷a/æ cña 3

dßng lîn con Yorkshire, CA vµ C22 77

4.11 T¸c dông cña chÕ phÈm E.M1: 10%, 20%, 30% trong ®iÒu trÞ bÖnh

viªm ruét Øa ch¶y ë lîn con (2ml/1kg thÓ träng x 1 lÇn/ngµy) 80

4.12a Tû lÖ khái bÖnh ë lîn con CA ®−îc ®iÒu trÞ b»ng chÕ phÈm

E.M1: 10%, 20%, 30% 2ml/1kgP x 2 lÇn/ngµy 84

4.12b Gi¸ thµnh ®iÒu trÞ khái bÖnh viªm ruét Øa ch¶y cho 1 lîn con CA

b»ng chÕ phÈm E.M1: 10%, 20%, 30% 84

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội - Luận văn Thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ---------------------- 1

1. Më ®Çu

1.1 §Æt vÊn ®Ò

Trong n«ng nghiÖp, ch¨n nu«i lîn lµ mét trong hai ngµnh kinh tÕ quan

träng nhÊt chØ sau trång lóa. Nã t¹o ra tõ 75-80% s¶n phÈm thÞt phôc vô tiªu

dïng vµ xuÊt khÈu.

Thùc hiÖn chñ tr−¬ng: “ChuyÓn dÞch m¹nh c¬ cÊu n«ng nghiÖp vµ kinh

tÕ n«ng th«n”, thùc chÊt lµ qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch tõ c¬ cÊu trång trät lµ chñ

yÕu sang ch¨n nu«i vµ dÞch vô. Tõ n¨m 2000 trë l¹i ®©y, §¶ng vµ Nhµ n−íc ta

®. thùc hiÖn nhiÒu chñ tr−¬ng vµ chÝnh s¸ch lín hç trî, khuyÕn khÝch ngµnh

ch¨n nu«i mµ tËp trung lµ ch¨n nu«i lîn ngo¹i theo m« h×nh trang tr¹i.

Ch¨n nu«i lîn ngo¹i cã −u thÕ h¬n h¼n ch¨n nu«i lîn néi.Tèc ®é sinh

tr−ëng cña lîn ngo¹i nhanh h¬n lîn néi, 150 ngµy tuæi lîn ngo¹i ®¹t tõ 90-100

kg (Trong khi lîn néi 240-300 ngµy tuæi ®¹t 50-60 kg). Tiªu tèn thøc ¨n trªn

mét kg t¨ng träng thÊp h¬n lîn néi (lîn ngo¹i tiªu tèn 2,5-2,7 kg thøc ¨n/1kg

t¨ng träng, lîn néi tiªu tèn 4-4,5kg thøc ¨n/1kg t¨ng träng). Tû lÖ n¹c cña lîn

ngo¹i 55-60%, trong khi lîn néi tû lÖ n¹c tõ 28-35%. Mét n¸i ngo¹i mét n¨m

s¶n xuÊt ®−îc tõ 20-22 lîn con cai s÷a (1 n¸i néi 1 n¨m s¶n xuÊt tõ 14-16 lîn

con cai s÷a). §iÒu ®Æc biÖt quan träng lµ chØ cã ch¨n nu«i lîn ngo¹i theo m«

h×nh trang tr¹i c«ng nghiÖp th× míi cã ®iÒu kiÖn c¬ giíi ho¸, c«ng nghiÖp ho¸

vµ t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm hµng ho¸.

Ngµy nay ch¨n nu«i lîn ngo¹i siªu n¹c ®. trë thµnh xu h−íng tÊt yÕu

cña ngµnh ch¨n nu«i lîn n−íc ta. Nã cã nhiÒu −u ®iÓm næi bËt, song còng béc

lé mét sè khã kh¨n vµ nh−îc ®iÓm nh−: Ch¨n nu«i lîn ngo¹i cÇn ph¶i nu«i tËp

trung, cã qui m« nhÊt ®Þnh, ®ßi hái ph¶i ®Çu t− vèn lín, tr×nh ®é th©m canh

cao, thùc hiÖn qui tr×nh ch¨m sãc nu«i d−ìng vµ phßng bÖnh c«ng nghiÖp. MÆt

kh¸c søc chèng chÞu bÖnh tËt vµ c¸c ®iÒu kiÖn vÒ m«i tr−êng cña lîn ngo¹i

kÐm h¬n lîn néi. Ngoµi c¸c bÖnh tËt ®. cã vaccin phßng bÖnh hiÖu qu¶ nh−:

DÞch t¶, tô dÊu, lë måm long mãng, rèi lo¹n sinh s¶n,...lîn ngo¹i, ®Æc biÖt lµ