Điều tra tiềm năng thức ăn cho chăn nuôi đại gia súc xã bắc sơn (móng cái) và đề xuất mô hình khai thác nguồn thức ăn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

----------------------------

NGUYỄN ANH HÙNG

§iÒu tra tiÒm n¨ng thøc ¨n cho ch¨n nu«i ®¹i gia sóc cña x·

b¾c s¬n (mãng c¸i) vµ ®Ò xuÊt m« h×nh khai th¸c nguån thøc ¨n

Chuyên ngành: Sinh thái học

Mã số: 60-42-60

LUẬN VĂN THẠC SỸ SINH HỌC

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Hoàng Chung

Thái Nguyên - 2008

Công trình được hoàn thành tại:

Bộ môn Sinh thái học - Khoa Sinh - KTNN

Trường đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Hoàng Chung

Phản biện 1:

Phản biện 2:

Luận văn được bảo vệ tại hội đồng chấm luận văn họp tại

trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên

Vào hồi giờ phút, ngày tháng năm 2008

Có thể tìm hiểu luận văn tại:

Thư viện trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên

và Trung tâm học liệu - Đại học Thái Nguyên

DANH MỤC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ

1. Hoàng Chung, Nguyễn Anh Hùng (2008), Tiềm năng thức ăn chăn nuôi đại

gia súc của xã Bắc Sơn (Móng Cái) và đề xuất mô hình khai thác nguồn thức ăn,

Tạp chí Khoa học kỹ thuật Chăn nuôi, số 8, Hà Nội.

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi, các số liệu, kết quả

nghiên cứu trong lụân văn là trung thực và chưa có ai công bố.

Tác giả

Nguyễn Anh Hùng

LỜI CẢM ƠN

Bằng tấm lòng thành kính, tôi xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc và sự kính trọng tới:

- Thày giáo PGS - TS Hoàng Chung đã quan tâm, tận tình hướng dẫn và giúp đỡ

tôi trong quá trình triển khai nghiên cứu đề tài và hoàn thành luận văn này.

- Ban chủ nghiệm khoa Sinh – KTNN, thày giáo TS Lê Ngọc Công cùng toàn thể

các thầy cô giáo, các cán bộ, nhân viên khoa Sinh - KTNN trường Đại học Sư phạm Thái

Nguyên; cán bộ, nhân viên phòng thí nghiệm Trung tâm - Trường Đại học Nông Lâm

Thái Nguyên đã giúp đỡ tôi trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu khoa học.

- Ban lãnh đạo khoa khoa Khoa học Tự nhiên & Xã hội - Đại học Thái Nguyên,

các phòng ban chức năng và bè bạn đồng nghiệp đã tạo điều kiện giúp đỡ, động viên

trong quá trình tôi học tập và nghiên cứu khoa học

- Các vị lãnh đạo của Uỷ ban nhân dân xã Bắc Sơn - Móng Cái - Quảng Ninh,

Trung đoàn 42, phòng Thống kê và trạm Khí tượng thị xã Móng Cái đã giúp đỡ tôi trong

quá trình nghiên cứu đề tài.

Thái Nguyên, ngày 20 tháng 09 năm 2008

Tác giả

Nguyễn Anh Hùng

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

VCK: Vật chất khô

NC: Nghiên cứu

DS: Dạng sống

GTCT: Giá trị chăn thả

To

: Giá trị chăn thả tốt

TB: Giá trị chăn thả trung bình

Ke: Giá trị chăn thả kém

Ho

: Không có giá trị chăn thả

ĐVTĂ: Đơn vị thức ăn

UBND: Uỷ ban nhân dân

Nxb: Nhà xuất bản

DANH MỤC CÁC BẢNG

Trang

Bảng 1.1. Sản lượng VCK và chất lượng những loại cỏ trên vùng đất thấp

vào 45 ngày cắt

32

Bảng 2.1. Một số chỉ tiêu khí hậu của thị xã Móng Cái năm 2007 41

Bảng 4.1. Tiêu chuẩn dùng để phân loại các tiểu vùng sinh thái 48

Bảng 4.2. Thành phần loài trong các thảm cỏ bãi soi hoang hóa 52

Bảng 4.3. Những dạng sống chính của thực vật trong các soi bãi 59

Bảng 4.4. Năng suất thảm cỏ trong các bãi đất hoang hoá 62

Bảng 4.5. Thành phần loài ở các điểm nghiên cứu trong thảm cỏ tự nhiên 63

Bảng 4.6. Những dạng sống chính của thực vật trong các đồi cỏ tự nhiên 70

Bảng 4.7. Năng suất thảm cỏ mọc trong các đồi cỏ tự nhiên 73

Bảng 4.8. Thành phần loài ở các điểm nghiên cứu trong thảm cỏ dưới tán

rừng

74

Bảng 4.9. Dạng sống chính của thực vật trong các thảm cỏ dưới tán rừng 82

Bảng 4.10. Năng suất thảm cỏ mọc dưới rừng trồng 84

Bảng 4.11. Kết quả điều tra tình hình kinh tế gia đình tại xã Bắc Sơn 86

Bảng 4.12. Thống kê hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp xã Bắc Sơn 87

DANH MỤC BẢN ĐỒ

Trang

Hình 2.1. Bản đồ hành chính xã Bắc Sơn 39

1

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

MỤC LỤC

Trang

Mục lục 1

MỞ ĐẦU 5

CHƢƠNG I: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 7

1.1. Khái niệm về phân vùng, các dạng phân vùng 7

1.1.1. Khái niệm vùng (Region) 7

1.1.2. Khái niệm phân vùng (Regionalisation) 7

1.2. Phân vùng địa vật lý 8

1.3. Phân vùng khí hậu 9

1.3.1. Vấn đề phân vùng khí hậu trên thế giới 9

1.3.2. Vấn đề phân vùng khí hậu ở Việt Nam 11

1.4. Phân vùng thổ nhưỡng 12

1.4.1. Những nghiên cứu về phân vùng thổ nhưỡng trên thế giới 13

1.4.2. Những nghiên cứu về phân vùng thổ nhưỡng ở Việt Nam 13

1.5. Phân vùng sinh thái thảm thực vật 15

1.5.1. Những nghiên cứu về phân vùng sinh thái thảm thực vật trên

thế giới

15

1.5.2. Những nghiên cứu về phân vùng sinh thái thảm thực vật ở

Việt Nam

18

1.6. Phân vùng kinh tế nông nghiệp 19

1.6.1. Vấn đề phân vùng kinh tế nông nghiệp trên thế giới 20

1.6.2. Vấn đề phân vùng kinh tế nông nghiệp ở Việt Nam 21

2

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

1.7. Những nghiên cứu về thành phần loài, dạng sống và năng suất 24

1.7.1. Những nghiên cứu về thành phần loài 24

1.7.2. Những nghiên cứu về dạng sống 26

1.7.3. Năng suất đồng cỏ 26

1.8. Những nghiên cứu về thoái hoá đồng cỏ do chăn thả và vấn đề sử

dụng hợp lý đồng cỏ miền Bắc Việt Nam

27

1.8.1. Những nghiên cứu về thoái hoá đồng cỏ do chăn thả 27

1.8.2. Vấn đề sử dụng hợp lý đồng cỏ vùng núi Bắc Việt Nam 29

1.9. Những nghiên cứu về đồng cỏ trồng và cây thức ăn gia súc 30

1.9.1. Tình hình nghiên cứu cây thức ăn chăn nuôi trên thế giới 30

1.9.1.1. Tình hình phát triển 30

1.9.1.2. Những kết quả nghiên cứu 32

1.9.2. Tình hình nghiên cứu cây thức ăn chăn nuôi ở Việt Nam 33

1.9.2.1. Tình hình phát triển 33

1.9.2.2. Những kết quả nghiên cứu 34

CHƢƠNG II: ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN-XÃ HỘI VÙNG NGHIÊN

CỨU

37

2.1. Điều kiện tự nhiên và xã hội của thị xã Móng Cái 37

2.1.1. Điều kiện tự nhiên 37

2.1.1.1. Vị trí địa lý, địa hình 37

2.1.1.2. Khí hậu, thuỷ văn

37

2.1.1.3. Các nguồn tài nguyên 37

2.1.1.4. Thực trạng môi trường 38

3

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

2.1.2. Tình hình xã hội Thị xã Móng Cái 38

2.2. Điều kiện tự nhiên và xã hội xã Bắc Sơn

39

2.2.1. Điều kiện tự nhiên 39

2.2.1.1. Vị trí địa lý, địa hình 39

2.2.1.2. Khí hậu thuỷ văn

40

2.2.1.3. Đất đai 41

2.2.1.4. Thảm thực vật 42

2.2.2. Điều kiện xã hội 42

CHƢƠNG III: ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN

CỨU

44

3.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 44

3.2. Phương pháp nghiên cứu 44

3.2.1. Điều tra cơ bản vùng nghiên cứu qua số liệu thứ cấp tại địa

phương

44

3.2.2. Điều tra ngoài thực địa 44

3.2.3. Trong phòng thí nghiệm 44

3.2.3.1 Đối với mẫu thực vật

44

3.2.3.2. Đối với mẫu đất

45

CHƢƠNG IV: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 47

4.1. Xây dựng bảng phân loại các tiểu vùng sinh thái 47

4.1.1. Nguyên tắc và căn cứ để phân chia các tiểu vùng sinh thái 47

4.1.2. Kết quả phân loại các tiểu vùng sinh thái 49

4.2. Mức độ khai thác hiện nay của các tiểu vùng 50

4

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

4.3. Thực trạng về các tiểu vùng đang khai thác làm bãi chăn thả gia

súc

51

4.3.1. Thảm cỏ trong các bãi đất hoang hoá 51

4.3.1.1. Thành phần loài 51

4.3.1.2. Thành phần dạng sống 58

4.3.1.3. Năng suất cỏ trong các điểm nghiên cứu 61

4.3.2. Thảm cỏ trong đồi cỏ tự nhiên 62

4.3.2. 1. Thành phần loài 63

4.3.2.2. Thành phần dạng sống 70

4.3.2.3. Năng suất cỏ trong các đồi cỏ tự nhiên 73

4.3.3. Thảm cỏ dưới tán rừng 74

4.3.3.1. Thành phần loài 74

4.3.3.2. Thành phần dạng sống 81

4.3.3.3. Năng suất các thảm cỏ dưới tán rừng 84

4.4. Thực trạng lao động và mức sống hiện nay của người dân xã Bắc

Sơn

85

4.5. Phương hướng sử dụng các tiểu vùng 87

4.6. Mô hình khai thác thức ăn 89

4.6.1. Đánh giá một số tình hình chăn nuôi hiện nay 89

4.6.2. Đề xuất mô hình khai thác thức ăn 90

KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 93

1. Kết luận 93

2. Đề nghị 93